იხილეთ წყარო გვერდისთვის ასტროლაბი

[[ფაილი:Astrolabe-Persian-18C.jpg|მინი|XVIII საუკუნის სპარსული ასტროლაბი]]
'''ასტროლაბი''' ([[ლათინური ენა|გვიანდ. ლათ]]. ''astrolabium'' <aster – [[ვარსკვლავი]] და [[ბერძნული ენა|ბერძნ]]. labe – დაჭერა) — უძველესი [[ასტრონომია|ასტრონომიული]] და [[გეოდეზია|გეოდეზიური]] ხელსაწყო. გამოიგონა [[ჰიპარქე]]მ ძვ. წ. II საუკუნის დასასრულს. თავდაპირველად ასტროლაბი წარმოადგენდა ვერტიკალურ ჩამოსაკიდ ბრინჯაოს წრეს, რომლითაც [[ჰორიზონტი|ჰორიზონტზე]] ვარსკვლავთა სიმაღლეს საზღვრავდნენ, შემდეგ ასტროლაბს დაუმატეს ლიმბი — ჰორიზონტალური წრე გრადუსული დანაყოფებიანი და წყვილდიოპტრიანი უძრავი და მოძრავი ''[[ალიდადა]]'', ხოლო [[XVII საუკუნე|XVII საუკუნის]] დასასრულს — ჭოგრი.

ასტროლაბი თანამედროვე კუთხსაზომი ხელსაწყოს — [[თეოდოლიტი]]ს წინამორბედია. საზღვაოსნო პრაქტიკაში ასტროლაბი შეცვალა [[სექსტანტი|სექსტანტმა]]. 
პრიზმულ ასტროლაბს დღესაც იყენებენ. მას აქვს ჰორიზონტულად დაყენებული ჭოგრი, ჭოგრის ობიექტივის წინ — ორწახნაგა პრიზმა და ვერცხლისწყლიანი ხელოვნური [[ჰორიზონტი]]. 

პრიზმული ასტროლაბით განისაზღვრება ადგილობრივი დრო და განედი. 

საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის ს. ჯანაშიას სახელობის სახელმწიფო მუზეუმში დაცულის [[ვახტანგ VI|ვახტანგ VI-ის]] დროინდელი ასტროლაბი.

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|1|647|}}

[[კატეგორია:ასტრონომიული ხელსაწყოები]]
[[კატეგორია:ნავიგაცია]]