იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბოდიშს ვიხდი (კამპანია)

'''„ბოდიშს ვიხდი“''' („Özür Diliyorum“) — ონლაინ კამპანია, გაშვებული [[თურქეთი|თურქეთში]] 2008 წლის დეკემბერში მრავალი ჟურნალისტის, პოლიტიკოსისა და პროფესორის მიერ, როგორც მოწოდება კოლექტიური ბოდიშის მოხდისთვის [[სომხების გენოციდი|სომეხთა გენოციდისთვის]], რომელსაც კამპანია უწოდებს „უდიდესი კატასტროფა, რომელიც [[სომხეთი ოსმალეთის იმპერიაში|ოსმალეთის იმპერიის სომხებს]] დაემართა 1915 წელს.“<ref name="Ozur"><cite class="citation web" contenteditable="false">[http://www.ozurdiliyoruz.com "Ozur Diliyoruz Front Page"].</cite></ref> კამპანია დაიწყეს პროფესორმა აჰმეტ ინსელიმ, პოლიტიკოსებმა ბასკინ ორანიმ, ჯანგიზ აქტარიმ და ჟურნალისტმა ალი ბაირამოღლუმ.<ref name="radikal"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.radikal.com.tr/turkiye/aydinlardan_kampanya_ermenilerden_ozur_diliyorum-911398 "Aydınlardan kampanya: Ermenilerden Özür diliyorum"]. </cite></ref> კამპანია გამოხატავს წუხილს, რომ [[სომხები|სომეხთა]] მოთხოვნა, 1915 წლის გენოციდის აღიერბის, აქტიურ წინააღმდეგობას ხვდება თურქეთში. გაშვებიდან 24 საათში კამპანიამ 5,000 ხელმოწერა შეაგროვა და 2009 წლის იანვრისთვის – 30,000-ზე მეტი.<ref name="Spiegel"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.spiegel.de/politik/ausland/tuerkei-erdogan-lehnt-entschuldigung-bei-armeniern-ab-a-597145.html "Türkei: Erdogan lehnt Entschuldigung bei Armeniern ab"]. </cite></ref><ref name="journal"><cite class="citation journal" contenteditable="false">Shahnazarian, Nora (2009). </cite></ref> თურქეთში კამპანიამ საყოველთაო აღშფოთება გამოიწვია.<ref name="Tait"><cite class="citation news" contenteditable="false">Tait, Robert (17 December 2008). </cite></ref><ref name="Asli"><cite class="citation news" contenteditable="false">Aydintasbas, Asli (12.26.08). </cite></ref>

== კამპანია ==
კამპანაი ხორციელდება ონლაინ; საიტის ვიზიტორებს სთავაზობენ ხელი მოაწერონ შემდეგ წინადადებას:<ref name="Ozur" />

ჩემი სინდისი არ სცნობს უგულობას, რომლითაც ხდება იმ დიდი კატასტროფის უარყოფა, რომელიც ოსმალეთის იმპერიის სომხებს დაემართა 1915 წელს. მე ვუარყოფ ამ უსამართლობას და ვუთანაგრძნობ ჩემს მოძმე სომხებს. ბოდიშს ვუხდი მათ.

კამპანიის ავტორები ხაზს უსვამენ, რომ ინიციატივა არ იყო პოლიტიკურად მოტივირებული. არამედ, პერსონალურ და ინდივიდუალურ მოტივებზეა დაფუძნებული.<ref name="Evrensel"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.evrensel.net/v2/haber.php?haber_id=42350 "Kampanyayı lince dönüştürdüler"] {{Webarchive|url=https://archive.today/20120801064123/http://www.evrensel.net/v2/haber.php?haber_id=42350 |date=2012-08-01 }}.</cite></ref>

ვებგვერდი ბევრ სხვადასხვა ენაზეა თარგმნილი, მათ შორის არაბულზე, სომხურზე, ინგლისურზე, ბეძნულზე და რუსულზე.<ref name="Ozur" /> ბოლო მონაცემებით, კამპანიას აქვს 32 000-ზე მეტი ხელმოწერა.<ref name="Ozur" />

== რეაქციები ==
* თურქეთის პრემიერ მინისტრმა [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი|რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა]] განაცხადა: „მე არ ვაღიარებ და არც მხარს ვუჭერ ამ კამპანიას. ჩვენ არ ჩაგვიდენია დანაშაული, შესაბამისად ბოდიშის მოხდა არ გვჭირდება. ამას არ ექნება რაიმე სარგებელი; მხოლოდ არევს სიტუაციას, დაარღვევს ჩვენს მშვიდობას და გააუფასურებს უკვე გადადგმულ ნაბიჯებს.“ „როგორც ჩანს მაგ თურქმა ინტელექტუალებმა ჩაიდინის გენოციდი, რახან ბოდიშს იხდიან.“<ref name="Tait"><cite class="citation news" contenteditable="false">Tait, Robert (17 December 2008). </cite></ref><ref name="latimes"><cite class="citation news" contenteditable="false">Özyürek, Esra (5 January 2009). </cite></ref>

* ნაციონალისტური მოძრაობის პარტიამ (ნმპ), ულტრამემარჯვენე ოპოზიციურმა პარტიამ, გაავრცელა განცხადება, რომელშიც ეწერა: „თურქული ნაციის ღირსეულ ისტორიაში ერთი გვერდიც არ არის რომლის გამოც უნდა გვრცხვენოდეს; არც დანაშაულია რომლის გამოც ბოდიშს უნდა ვიხდიდეთ. არავის აქვს უფლება შეურცყოს ჩვენი წინაპრები ისტორიის შეცვლით, გამოაცხადოს ისინი დამნაშავე და ბოდიში მოითხოვოს.“<ref name="latimes"><cite class="citation news" contenteditable="false">Özyürek, Esra (5 January 2009). </cite></ref>
** დევლეტ ბახჩელიმ, ნმპ-ს ლიდერმა, ასევე განაცხადა: „არავის აქვს უფლება შეურაცჰყოს ჩვენი წინაპრები, წარმოაჩინოს ისინი როგორც კრიმინალები და ბოდიში მოითხოვოს.“<ref name="NBC"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.nbcnews.com/id/28240840/ns/world_news-europe/t/turks-apologize-armenian-massacres/#.UZQZ6lk9WSo "Turks apologize for Armenian massacres"]. </cite></ref>

* ისტორიკოს სიმელატინ ტასკირანის თქმით: „ეს არის უდიდესი ღალატი ჩვენი წინაპრებისადმი.... კამპანია წამოიწყეს, რომ ევნოთ თურქი ერის ერთიანობისთვის და მოემზადებინათ ნიადაგი თურქეთის მიერ სომხეთის გენოციდის აღიარების.“<ref name="Harut"><cite class="citation news" contenteditable="false">Sassounian, Harut (18 December 2008). </cite></ref>

* პენსიაზე გასული 60 თურქი დიპლომატის აზრით ეს ინიციატივა „უსამართლოა, მცდარი და არახელსაყრელია ნაციონალური ინტერესებისთვის.“<ref name="NBC"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.nbcnews.com/id/28240840/ns/world_news-europe/t/turks-apologize-armenian-massacres/#.UZQZ6lk9WSo "Turks apologize for Armenian massacres"]. </cite></ref>

* აზერბაიჯანელმა პოეტმა და [[აზერბაიჯანის მილი მეჯლისი|მილი მეჯლისის]] (პარლამენტის) დეპუტატმა ზელიმჰან იაკუპმა დაწერა ლექსი სათაურით „არც ერთმა თურქმა უნდა მოიბოდიშოს, როდისმე“ ([[თურქული]]: <span contenteditable="false"> </span><span lang="tr" contenteditable="false">''Türk Yağıdan Özür Dilemez''</span>).<ref name="Vatanbir"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.vatanbir.org/haber/940/turk-yagidan-ozur-dilemez "Türk Yağıdan Özür Dilemez!"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304110941/http://www.vatanbir.org/haber/940/turk-yagidan-ozur-dilemez |date=2016-03-04 }}</cite></ref>

== შედეგი ==
ხელმომწერებმა მიიღეს ბევრი სიკვდილის მუქარა.<ref name="Evrensel" /> [[Ece Temelkuran|ეცე ტემელკურანმა]] (ერთ-ერთმა ხელმომწერმა) განაცხადა, რომ მიიღო 200 ელ-წერილი ხელმოწერის შემდეგ, აქედან 150 იყო მუქარა.<ref name="Evrensel" />

მოსამრთლე ჰაკი იალჩინკაიამ გამოსცა ბრძანება, რომ საიტი 'ozurdiliyoruz.com' უნდა გამოირთოს და ხელილმომწერნი უნდა დაისაჯონ [[Article 301 (Turkish Penal Code)|301 მუხლის]] მიხედვით (სადავო მუხლი, რომლის მიხედვითაც უკანონოა თურქეთის, თურქული ეთნოსის და თურქეთის მთავრობის შეურაცხყოფა).<ref name="Radikal1"><cite class="citation news" contenteditable="false">[http://www.radikal.com.tr/turkiye/ozur_diliyorum_yine_takip_altinda-924313 ""Özür diliyorum" yine takip altında"].</cite></ref>

== ცნობილი ხელმომწერნი ==
კამპანიის ცნობის ხელმომწერთა შორის არიან:<ref name="Ozur" />
* Cem Ozdemir
* [[ლეილა ზანა]]
* Adalet Ağaoğlu
* Fethiye Çetin
* Halil Berktay
* Hasan Cemal
* Murat Belge
* Yavuz Bingöl
* Orhan Kemal Cengiz
* Ufuk Uras
* Selahattin Demirtaş
* Lale Akgün
* Pınar Selek
* Enis Batur
* Filiz Koçali

== სქოლიო ==
{{Reflist|2}}

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.ozurdiliyoruz.com ოფიციალური ვებგვერდი]
* [http://www.youtube.com/watch?v=dYqvPXNHLQ4 France24-ის სპეციალური რეპორტაჟი პეტიციასთან დაკავშირებით (YouTube ვიდეო)]

[[კატეგორია:თურქეთის პოლიტიკა]]