იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბულონის ალყა

{{იტალიური ომები}}
'''ბულონის ალყა''' ({{lang-it|Assedio di Boulogne}}, {{lang-fr|Siège de Boulogne}}) — ალყა 1544—1546 წლების [[იტალიური ომები|იტალიურ ომებში]], რომელიც ორჯერ განხორციელდა [[ბულონ-სიორ-მერი|ბულონზე]], [[პა-დე-კალე]]ში. ბულონი გამაგრებული და დაცული იქნა როგორც [[ინგლისი]]ს საკუთრება [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] [[1544]] წლის 14 სექტემბერსა და [[1550]] წლის მარტს შორის.<ref>{{cite book |editor=Colvin, Howard |title=The History of the King's Works |edition= Vol. 3, Part 1 |publisher=HMSO |year=1975 |pages=383-393}}</ref>

== პირველი ალყა ==
{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
|კონფლიქტი= ბულონის ალყა
|ნაწილი= [[იტალიური ომები]]ს
|სურათი=
|სათაური=
|თარიღი= 19 ივლისი — 18 სექტემბერი, 1544
|მდებარეობა= [[ბულონი-სიურ-მერი|ბულონი]], [[ლა-მანშის სრუტე|ლა-მანში სრუტის]] ფრანგული სანაპირო
|casus=
|შედეგი= ინგლისელთა გამარჯვება
|ტერიტორია= 
|მხარე1=[[ფაილი:Flag of England.svg|border|22px]] [[ინგლისი]]ს [[სამეფო]]
|მხარე2=[[ფაილი:Pavillon royal de la France.png|22px]] [[საფრანგეთი]]
|მეთაური1= 1. [[ჩარლზ ბრენდონი, საფოლკის პირველი ჰერცოგი|ჩარლზ ბრენდონი]]<br>2. [[ჰენრი VIII]]
|მეთაური2= ჟაკ დე კუსი, ვერვნსის ლორდი<ref>{{cite book |url=http://www.etsu.edu/cas/history/documents/ponet.htm |author=John Ponet |title=Treatise on Political Power |chapter=IV |year=1556 |publisher=ETSU |accessdate=29.06.2014 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120308042034/http://www.etsu.edu/cas/history/documents/ponet.htm |archivedate=08.03.2012 }} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120308042034/http://www.etsu.edu/cas/history/documents/ponet.htm |date=08.03.2012 }}</ref>
|ძალა1= 40 000 კაცი
|ძალა2= უცნობია, სავარაუდოდ 2000
|დანაკარგები1=
|დანაკარგები2=
|შენიშვნა=
}}
'''ბულონის ალყა''' პირველად განახორციელა [[ინგლისი]]ს მეფე [[ჰენრი VIII]]-მ 1544 წლის 19 ივლისსა და 18 სექტემბერს შორის მისი მესამე შემოსვლისას [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]]. ჰენრი მოტივირებული იყო ბულონის ციხესიმაგრის ასაღებად, რათა ფრანგებს ვეღარ გაეწიათ დახმარება ინგლისის მტრისთვის, [[შოტლანდია|შოტლანდიისთვის]]. 1543 ჰენრი შეეკრა [[კარლ V]]-ს — [[საღვთო რომის იმპერია|საღვთო რომის იმპერატორსა]] და [[ესპანეთი]]ს [[მეფე]]ს, რომლის რომაულ-კათოლიკური ერთგულება, გარკვეული დროის განმავლობაში, გადაძალული იყო პოლიტიკური უპირატესობებით, რომელსაც იგი საფრანგეთის წინააღმდეგ ინგლისთან ალიანსში ხედავდა.

ადრეულ 1544 წელს ინგლისელთა დიდძალი ლაშქარი დაიძრა. მოგვიანებით იგი ორ ნაწილად გაიყო, ერთ-ერთი მათგანი საფოლკის ჰერცოგის ხელმძღვანელობით წავიდა სანაპირო ქალაქ [[ბულონი-სიურ-მერი|ბულონისკენ]] და 19 ივლისს ალყა შემოარტყა მას. რამდენიმე კვირის შემდეგ ჰენრი ჩავიდა ბულონში და ხელმძღვანელობა საკუთარ თავზე აიღო. ქალაქის ქვედა ნაწილი მსუბუქად იყო გამაგრებული და მძიმე ბომბარდირების შედეგად, რომელიც აგვისტომდე გრძელდებოდა, ადვილად დაეცა. სექტემბრისთვის ქალაქის ზედა ნაწილიც დაინგრა და აღებულ იქნა, მაგრამ ცენტრალური ციხესიმაგრე კვლავ განაგრძობდა წინააღმდეგობას. ფრანგული გარნიზონების მიერ გახსნილი ცეცხლი შეუძლებელს ხდიდა ციხესიმაგრესთან მიდგომას ფეხით, ამგვარად ინგლისელები იძულებულნი გახდნენ, გაეთხარათ გვირაბები ციხესიმაგრის ქვეშ, რის შემდეგაც, 13 სექტემბერს, ფრანგები დანებდნენ.

== მეორე ალყა ==
'''ბულონის მეორე ალყა''' მოაწყვეს კარლ V-სთან დადებული ცალკე სამშვიდობო ხელშეკრულებით წახალისებულმა ფრანგებმა. ეს იყო ბოლო ომი [[1542]]—[[1546]] წლების [[იტალიური ომები]]დან. დოფინის არმია მოადგა  მონტრეის, რითაც აიძულა ნორფოლკის ჰერცოგი ალყა აეყარა. თავად [[ჰენრი VIII]] ინგლისში გაემგზავრა 1544 წლის სექტემბრის ბოლოსთვის, ნორფოლკისა და საფოლკის ჰერცოგებს კი ბულონის დაცვა უბრძანა.<ref>{{Cite|Scarisbrick|(2004)|გვ= 395–396}}</ref> არცერთი ჰერცოგი არ დაემორჩილა ბრძანებას და მეფის გამგზავრებისთანავე 4 000 კაცი დატოვეს დაპყრობილი ქალაქის დასაცავად, ხოლო ინგლისის არმიის დარჩენილი ნაწილი გამოიყვანეს კალეში.<ref>Phillips, "Testing the 'Mystery'", 47; Scarisbrick, ''Henry VIII'', 396–397.</ref> ინგლისის არმია, ამჯერად უკვე მცირერიცხოვანი, კალეში აღმოჩნდა მომწყვდეული; დოფინმა, მოწინააღმდეგის გარეშე დარჩენილმა, მთელი თავისი ძალისხმევა ბულონისკენ მიმართა.<ref>Elton, ''England Under the Tudors'', 195; Phillips, "Testing the 'Mystery'", 47, 51–52; Scarisbrick, ''Henry VIII'', 397.</ref> 9 ოქტომბერს ფრანგულმა ძალებმა თითქმის ხელში ჩაიგდეს ქალაქი, მაგრამ დამარცხდნენ, როდესაც ნაადრევად დაიწყეს ძარცვა.<ref>Arnold, ''Renaissance at War'', 180; Phillips, "Testing the 'Mystery'", 48–50.</ref>

მომდევნო წლებში ვერც ინგლისმა და ვერც საფრანგეთმა ვერ იპოვეს ძალები ერთმანეთთან ფართომასშტაბიანი ომის საწარმოებლად. ფრანგების მცდელობები ბულონის დაკავებისა უშედეგოდ მთავრდებოდა ისევე, როგორც ინგლისელებისა ბულონისა და კალეს მიმდებარე უფრო მეტი ტერიტორიების დაკავებისა. ჰენრი ელოდა დიდ ფრანგულ ფლოტს, რომელიც არასოდეს მოსულა, შემდგომ კი ჰენრის და მისი ვაჟის სამხედრო დანაყოფები [[შოტლანდია]]სთან წარმოებულ ომებისკენ იყო მიმართული.

== ინგლისური ჯარის გაყვანა ==
საბოლოოდ, ინგლისი დათანხმდა ჯარების გაყვანაზე ბულონიდან 1554 წლამდე, ქალაქი დაუბრუნდა საფრანგეთს ბულონის ხელშეკრულების საფუძველზე. საფრანგეთის მეფე [[ანრი II (საფრანგეთი)|ანრი II]] ქალაქში ფორმალურად 1550 წლის 16 მაისს შევიდა. მან იქ სამი დღე გაატარა, რა დროშიც მან მოინახულა რამდენიმე სიმაგრე და კოშკი, მოიხიბლა ბოლოდროინდელი გამაგრებითი სამუშაოებითა და ასევე ქალაქისთვის მტკნარი წყლის მიწოდების ინგლისური სქემით. ჰენრი II-მ გადაწყვიტა ინგლისური სტარ ფორტის მშენებლობის გაგრძელება. ფრანგები ასევე აღფრთოვანებულნი იყვნენ მოლის გამო,  რომელსაც მათ უწოდეს „la Dunette“, და როდესაც დაასრულეს მასზე მუშაობა, ჰენრი II-მ იგი [[რომი|რომაულ]] ნამუშევრებს შეადარა.<ref>de Rosny, A., ''Mémoires de la societé académique de Boulogne'' vol. 27, 'Documents inédits, concernant les sièges de Boulogne, 1548-1549' (1912), 533: quoted ''HKW'' (1975), 390.</ref> ნორტ-დამ-დე-ბულონის ბაზილიკა ძლიერ დაზიანებული იყო ინგლისელთ მიერ და საჭიროებდა რესტავრაციას. ჰენრი II გადასცა ეკლესიას ღვთისმშობლის ვერცხლის ქანდაკება და ასევე დიდებულთა შემონაწირი თანხა.<ref>''Calendar State Papers Spanish'', vol. 10, (1914) 92-93, 24 May 1550.</ref>

== პოპულარულ მედიაში ==
ბულონის პირველი ალყა ასახულია [[სატელევიზიო სერიალი|სატელევიზიო სერიალ]] ''[[ტიუდორები (სერიალი)|ტიუდორების]]'' მეოთხე სეზონში.
== ლიტერატურა ==
* Arnold, Thomas F. ''The Renaissance at War''. Smithsonian History of Warfare, edited by John Keegan. New York: Smithsonian Books / Collins, 2006. ISBN 0-06-089195-5.
* Elton, G. R. ''England Under the Tudors''. A History of England, edited by Felipe Fernández-Armesto. London: The Folio Society, 1997.
* Phillips, Gervase. "Testing the 'Mystery of the English'". ''MHQ: The Quarterly Journal of Military History'' 19, no. 3 (Spring 2007): 44–54. {{ISSN|1040-5992}}.
* {{cite book |ref=CITEREFScarisbrick(2004) |author=Scarisbrick, J. J. |title=Henry VIII |location= London |publisher=The Folio Society |year=2004}}
== რესურსები ინტერნეტში ==
* {{Commons-inline|Category:Italian Wars}}
* [http://www.fortified-places.com/boulogne/image8.jpg მე-17 საუკუნის ბულონის გეგმა, გამაგრებული ადგილები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120925014255/http://www.fortified-places.com/boulogne/image8.jpg |date=2012-09-25 }}, დევიდ ფლინთემის ავტორობით

== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}

[[კატეგორია:ჰენრი VIII]]
[[კატეგორია:ინგლისის ომები]]
[[კატეგორია:საფრანგეთის ომები]]