იხილეთ წყარო გვერდისთვის ელენ ჯონსონ-სირლიფი

{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი = ელენ ჯონსონ-სირლიფი
| ცოლი = 
| სურათი = Ellen Johnson-Sirleaf, April 2010.jpg
| სურათის ზომა = 200px
| წარწერა სურათის ქვეშ = 
| ხელმოწერა =  
| თანამდებობა დაიკავა = [[16 იანვარი]], [[2006]]
| თანამდებობა დატოვა =  [[22 იანვარი]], [[2018]]
| ვიცე-პრეზიდენტი  =
| პრეზიდენტი =
| პრემიერ-მინისტრი =  
| წინამორბედი = [[გიდ ბრაიანი]]
| მემკვიდრე =   [[ჯორჯ ვეა]]
| დაბადების თარიღი = [[29 ოქტომბერი]], [[1938]]
| დაბადების ადგილი = [[მონროვია]], [[ლიბერია]]
| გარდაცვალების თარიღი =  
| გარდაცვალების ადგილი =  
| მოქალაქეობა =
| ეროვნება =  
| საარჩევნო ოლქი =
| მეუღლე =   
| შვილები = 
| მამაკაცი = 
| პროფესია =
| საქმიანობა =
| რელიგია = [[მეთოდიზმი|მეთოდისტი]]
| პარტია = 
|ჯილდოები = {{ნობელის მედალი}} [[ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცების დარგში|ნობელის მშვიდობის პრემია]], [[2011]]
| ვებ-საიტი =
| რიგი = [[ლიბერიის პრეზიდენტი]]
| რიგი2 =   
| თანამდებობა დაიკავა2 =   
| თანამდებობა დატოვა2 = 
| წინამორბედი2 =  
| მემკვიდრე2 =    
| პრეზიდენტი2 = 
| ვიცე-პრეზიდენტი2 =
| პრემიერ-მინისტრი2 =
| რიგი3 = 
| თანამდებობა დაიკავა3 = 
| თანამდებობა დატოვა3 =
| წინამორბედი3 = 
| მემკვიდრე3 = 
| პრეზიდენტი3 =
| პრემიერ-მინისტრი3 =
| რიგი4 = 
| თანამდებობა დაიკავა4 = 
| თანამდებობა დატოვა4 =
| წინამორბედი4 = 
| მემკვიდრე4 = 
| პრეზიდენტი4 =
| პრემიერ-მინისტრი4 =
| რიგი5 = 
| თანამდებობა დაიკავა5 = 
| თანამდებობა დატოვა5 =
| წინამორბედი5 = 
| მემკვიდრე5 = 
| პრეზიდენტი5 =
| პრემიერ-მინისტრი5 =
}}
'''ელენ ჯონსონ-სირლიფი''' (დ. [[29 ოქტომბერი]], [[1938]], [[მონროვია]], [[ლიბერია]]) — [[ლიბერია|ლიბერიის]] პოლიტიკური მოღვაწე, [[ლიბერიის პრეზიდენტი]] [[2006]] წლიდან. ქვეყნის მეორე [[ქალი პრეზიდენტების სია|ქალი პრეზიდენტი]] [[რუთ პერი]]ს შემდეგ.

[[2011]] წლის [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის]] ლაურეატი [[ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცების დარგში|მშვიდობის განმტკიცების დარგში]] [[ტავაკულ კარმანი]]სთან და [[ლეიმა გბოვი]]სთან ერთად. ჯილდო გადაეცათ  „ქალების უსაფრთხოებისა და ქალების უფლებებისთვის არაძალადობრივი ბრძოლისა და სამშვიდობო საქმიანობაში აქტიური  მონაწილეობის გამო“.<ref>{{cite web|url=http://www.nobelprize.org/|title=The Nobel Peace Prize 2011|publisher=Nobel Media|language=en|accessdate=2011-10-7}}</ref>

== ბიოგრაფია ==
დაიბადა [[1938]] წლის 29 ოქტომბერს მონტსერადოს საგრაფოში, ქალაქ [[მონროვია]]ში, ცნობილი პოლიტიკოსის და ქვეყნის ყოფილი [[ლიბერიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტის]] [[ჰილარი ჯონსონი]]ს შთამომავლის ოჯახში. მამამისი განათლებით ადვოკატი იყო და გახდა პირველი ადგილობრივი მკვიდრი, რომელიც შევიდა ლიბერიის პარლამენტის შემადგენლობაში. რაც შეეხება დედას იგი იყო შვილი გერმანელი ვაჭრისა, რომელიც [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დროს გაძევებულ  იქნა გერმანიიდან.

== განათლება ==
[[1948]] წლიდან ელენი სწავლობს  მონროვიის ეკონომიკურ კოლეჯში, [[1961]] წელს გაემგზავრა [[აშშ]]-ში და სწავლა გააგრძელა [[უისკონსინი]]ს მედისონის სახელობის სავაჭრო სკოლაში, სადაც [[1964]] წელს მიიღო ბიზნესის ადმინისტრირების ბაკალავრის ტიტული. 1971 წელს აიღო ეკონომისტის დიპლომი და ამავე წელს სწავლა გააგრძელა ჰარვარდის უნტივერსიტეტში, სადაც სწავლობდა საზოგადოების ადმინისტრირებას.

== კარიერა ==
[[1972]] წელს დაბრუნდა სამშობლოში და სულ მალე პრეზიდენტმა [[უილიამ ტოლბერტი|უილიამ ტოლებერტმა]] დანიშნა ფინანსთა მინისტრად. ამ თანამდებობაზე იგი მუშაობდა [[1980]] წლამდე. 1980 წლის 12 აპრილს [[ლიბერია]]ში სამხედრო გადატრიალება მოხდა. ტოლბერტი მოკლეს, მინისტრები და სხვა სოლიდური თანამდებობის პირები დახვრიტეს ან დააპატიმრეს. ჯონსონ-სირლიფის ცხოვრება მკვეთრად გაუარესდა. 14 აპრილს სხვა 19 ადამიანთან ერთად იგი კორუფციის ბრალდებით დააპატიმრეს, თუმცა მალევე გაათავისუფლეს.  ელენ ჯონსონ-სირლიფი ემიგრაციაში წავიდა, [[ვაშინგტონი (ქალაქი)|ვაშინგტონში]] დასახლდა და მუშაობა დაიწყო  [[მსოფლიო ბანკი|მსოფლიო ბანკში]].

[[1982]] წლიდან იგი აღმოჩნდა [[ნაირობი|ნაირობში]], [[კენია|კენიის]] დედაქალაქში, სადაც მუშაობა დაიწყო საბანკო სექტორში. 1985 წელს დაბრუნდა სამშობლოში. თავის გარშემო შემოიკრიბა საქმიანი, პოლიტიკურად აქტიური, საზოგადოებისათვის კარგად ცნობილი ადამიანები და შექმნა [[ლიბერიის მოქმედების პარტია|მოქმედების პარტია]], რომელიც ოპოზიციაში ჩაუდგა 1980 წელს ხელისუფლების სათავეში მოსულ  [[სამუელ დოუ]]ს მიერ შექმნილ [[ლიბერიის ნაციონალ-დემოკრატიული პარტია|ნაციონალ-დემოკრატიულ პარტიას]].  [[1985]] წლის 15 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებში ელენ ჯონსონ-სირლიფმა წარადგინა თავისი კანდიდატურა სენატორის პოსტზე, მაგრამ 31 ივლისს იგი ჩამოაშორეს არჩევნებს და მიუსაჯეს შინაპატიმრობა. მალე ბრალად წაუყენეს "ქვეყანაში მშვიდობისა და სტაბილიზაციის ხელყოფა" რასაც მოჰყვა 10-წლიანი განაჩენი, თუმცა აშშ-ს მთავრობის ზეწოლის შედეგად ერთ თვეში გაათავისუფლეს.

[[1986]] წლის 8 სექტემბერს გაიქცა ქვეყნიდან, რადგან მის სიცოცხლეს საფრთხე ემუქრებოდა. ამავე წელს ელენმა მუშაობა დაიწყო ვაშინგტონის ერთ-ერთი მსხვილი ბანკის სამეთვალყურეო საბჭოს ვიცე-პრეზიდენტად. პარალელურად მონაწილეობდა ქალთა პოლიტიკური უფლებების საერთაშორისო ინსტიტუტის დაფუძნებაში, რომლის პირველი პრეზიდენტიც გახდა აშშ-ს დემოკრატიული პარტიის წევრი ჯერალდინა ფერარო. გარდა ამისა მონაწილეობდა სხვადასხვა ორგანიზაციებში, რომლებიც "მესამე სამყაროს" ქვეყნებს ხელს უწყობდა განვითარებაში და სიღარიბის დაძლევაში.

[[1992]] წელს იგი აირჩიეს [[გაერო]]ს განვითარების პროგრამის აფრიკის რეგიონალური ოფისის დირექტორად. 1992-1997 წლებში გაეროს ორგანიზაციაში მუშაობის პერიოდში გარკვეულწილად ჩამოშორდა აქტიურ პოლიტიკურ ცხოვრებას. 1989-1996 წწ. ქვეყანაში ქაოსი და ანარქია მეფობდა, მიმდინარეობდა სამოქალაქო ომი, რომელიც  1996 წელს [[ნიგერია|ნიგერიის]] დედაქალაქ [[აბუჯა]]ში მიღწეული შეთანხმებით დასრულდა.

[[1997]] წლის 18 აპრილს ელენ ჯონსონ-სირლიფი [[მონროვია|მონროვიის]] აეროპორტში ჩამოფრინდა და აქვე თავისი ათასობით თაყვანისმცემლის წინაშე განაცხადა, რომ ტეილორს მეტოქეობას გაუწევდა მომავალ საპრეზიდენტო არჩევნებში, მის მიერ ჩამოყალიბებული [[ლიბერიის ერთიანობის პარტია|ერთიანობის პარტიის]] დროშის ქვეშ. მისმა მეტოქემ კარგად გამოიყენა ის რომ ელენი არ ცხოვრობდა სამშობლოში და დამაჯერებლად დაამარცხა, ელენმა ხმების მხოლოდ 9,6 % მიიღო და გახდა ოპოზიციის ლიდერი.

1998 წლიდან [[აფრიკის კავშირი|აფრიკის ერთობის ორგანიზაციის]] დავალებით იძიებდა [[რუანდა|რუანდის]] 1994 წლის [[რუანდის გენოციდი|გენოციდის]] ამბებს.

2000 წლის აგვისტოში ტეილორის მთავრობამ ელენს ბრალად დასდო [[ლოფას საგრაფო]]ში დაწყებული აჯანყების ორგანიზება, რის გამოც ელენი საცხოვრებლად გადავიდა [[კოტ-დ’ივუარი]]ს ეკონომიკურ დედაქალაქ [[აბიჯანი|აბიჯანში]]. 2001 წლის ბოლოს ქვეყანა კვლავ სამოქალაქო ომის პირას იყო. ელენ ჯონსონ-სირლიფი აქტიურად მონაწილეობდა სხვადასხვა გაერთიანებების მიერ ორგანიზებულ კონფერენციებში (ნიგერიაში, [[ბურკინა-ფასო]]ში, [[განა]]ში და [[აშშ]]-ში), რომლის მიზანიც იყო გადაეწყვიტა მძიმე სამთავრობო კრიზისი [[ლიბერია]]ში, თუმცა ყველა სამშვიდობო ინიციატივა მარცხით დასრულდა.  2003 წელს პარტიზანთა გაერთიანებებმა კვლავ განაახლეს თავდასხმა მონროვიაზე, რასაც ვერ გაუძლო პრეზიდენტმა [[ჩარლზ ტეილორი|ჩარლზ ტეილორმა]] და [[11 აგვისტო]]ს გადადგა. საპრეზიდენტო არჩევნები დაინიშნა [[2005]] წლის 11 ოქტომბრისათვის. არცევნებში მონაწილეობდა 22 კანდიდატი, გამარჯვების შანსი კი ჰქონდათ ქალბატონ ელენს და ყოფილ ფეხბურთელს [[ჯორჯ ვეა]]ს. პირველი ტურის შედეგები ასეთი იყო ჯორჯ ვეა – 28,3 %, ელენ ჯონსონ–სირლიფი  - 19,8 %.  8 ნოემბრისთვის დაინიშნა მეორე ტური. გაიმარჯვა ოპოზიციის ლიდერმა ე. ჯონსონ-სირლიფმა, რომელმაც მიიღო ამომრჩეველთა ხმების 59,4 %.

[[2006]] წლის 16 იანვარს გაიმართა ახალი პრეზიდენტის ინაუგურაცია, რომელსაც 12 ქვეყნის წარმომადგენელი ესწრებოდა, მათ შორის ყურადღებას იქცევდა ორი ქალბატონი: აშშ-ს სახელმწიფო მდივანი [[კონდოლიზა რაისი]] და აშშ-ს პირველი ქალბატონი [[ლორა ბუში]].

== პირადი ცხოვრება ==
[[1955]] წელს 17 წლის ასაკში ცოლად გაჰყვა არცთუ ცნობილ პიროვნებას ჯეიმზ სირლიფს, რომელთანაც შეეძინა 4 ვაჟი. დღესდღეობით მეუღლესთან ურთიერთობა არ აქვს, განქორწინებულია.

==იხილეთ აგრეთვე==
* [[ქალი პრეზიდენტების სია]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{Commons|Ellen Johnson-Sirleaf}}
* [http://explore.georgetown.edu/news/?ID=19235 Liberian President Speaks to Georgetown Community] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070117071058/http://explore.georgetown.edu/news/?ID=19235 |date=2007-01-17 }} 17 October 2006
* [http://www.usip.org/events/2006/0321_liberia.html Sirleaf Speaks at U.S. Institute of Peace] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060321185639/http://www.usip.org/events/2006/0321_liberia.html |date=2006-03-21 }} 21 March 2006 (audio archive available)
* [http://www.joinafrica.com/africa_of_the_week/ellenjohnsonliberia.htm Life Story of Ellen Johnson Sirleaf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20071018062318/http://joinafrica.com/africa_of_the_week/ellenjohnsonliberia.htm |date=2007-10-18 }}
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/world/africa/4395978.stm Profile: Liberia's 'Iron Lady'] on [[BBC News Online]], 23 November 2005
* [http://www.pbs.org/independentlens/ironladies/ IRON LADIES OF LIBERIA (] site for [[Independent Lens]] on [[PBS]]
* [http://www.imow.org/wpp/stories/viewStory?storyid=924 Article on Ellen Johnson Sirleaf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111004164659/http://www.imow.org/wpp/stories/viewStory?storyId=924 |date=2011-10-04 }} by the [[International Museum of Women]]
* [http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=102865779 Interview on Fresh Air about her new book This Child Will Be Great]
* [https://www.trcofliberia.org Truth and Reconciliation Commission of Liberia Website and Final Report] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090729171837/https://www.trcofliberia.org/ |date=2009-07-29 }}
* [http://www.radiotavisupleba.ge/content/article/24352801.html radiotavisupleba.ge - მშვიდობის დარგში ნობელის პრემია სამ ქალს მიანიჭეს]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{დაიწყე ყუთი}}
{{მემკვიდრეობის ყუთი | წინამორბედი=[[გიდ ბრაიანი]] | ტიტული=[[ლიბერიის პრეზიდენტი]]<br /> | წლები=[[2006]] – დღემდე <br />| შემდეგი=}}
{{დაასრულე ყუთი}}

{{ლიბერიის პრეზიდენტები}}
{{ნობელის პრემია მშვიდობის განმტკიცებაში}}
{{ნობელის პრემია 2011}}
{{ავტორიტეტული წყაროები}}

{{DEFAULTSORT:ჯონსონ-სირლიფი, ელენ}}
[[კატეგორია:ლიბერიის პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:ლიბერიელი პოლიტიკოსები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1938]]
[[კატეგორია:ლიბერიელი პოლიტიკოსი ქალები]]
[[კატეგორია:ქალი პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებაში]]
[[კატეგორია:დაბადებული 29 ოქტომბერი]]