იხილეთ წყარო გვერდისთვის ვილა

'''ვილა''' ({{lang-la|villa — კარ-მიდამო, მამული}})  — ქალაქგარეთ აშენებული ბაღ-პარკიანი სახლის ტიპი. პირველი ვილა [[ძველი რომი|ძველ  რომში]] ჯერ კიდევ [[ძვ. წ. III საუკუნე]]ში გაჩნდა. ძვ. წ.  II—ძვ. წ. I საუკუნეებში იგი გავრცელდა მთლ ხმელთაშუაზღვისპირეთში. იმხანად ყველაზე ხშირი იყო ე. წ. Villa rustica — საცხოვრებელ და სამეურნეო დანიშნულების ნაგებობათა კომპლექსი მამულის ცენტრი. ჩვეულებრივ შდგებოდა სახლის პატრონისა და მისი ოჯახისათვის განკუთვნილი საცხოვრებლისა და სამეურნეო ნაწილისაგან ([[მონა |მონა]]თა საცხოვრებელი, [[ბოსელი]], [[ბეღელი]] და სხვა). ყველა ნაგებობა თავმოყრილი იყო თავდაპირველად ღია, ხოლო შემდეგ  ჩაკეტილი ეზოს ირგვლივ. ქალაქგარეთა ვილის ტიპი  — villa urbana განკუთვნილი იყო გართობისა და დასვენებისთვის. ძვ. წ.  II—ძვ. წ. I საუკუნეებში სამეურნეო დანიშნულების ნაგებობათაგან გამოყოფილ სახლის პატრონის სამყოფს ხშირად მოხატულობითა და მოზაიკით ამკობდნენ. 

დიდ ვილებს (განსაკუთრებით იმპერიის ეპოქაში) გარს ერტყმოდა პავილიონებით, შადრევნებითა და ქანდაკებებით დამშვენებული ტერასული პარკები, დიდებულთა ქალაქგარეთა მამულ-რეზიდენციის ტიპის ვილა ფართოდ იყო გავრცელებული   XV — XVI  საუკუნეებში იტალიაში. აღორძინების ეპოქაში ვილის ანსამბლი ღერძული კომპოზიციიაა იყო, ცენტრალური ადგილი კსზინოდ მთავარ შენობას ეჭირა. ტერასების, საბჯენი კედლებისა და მათი შემაერთებელი კიბეების არქიტექტურის დამუშავების შედეგად შეიქმნა გარემოსთან შერწყმული შენობისა და პარკის ერთიანი ხედი (პაპი [[იულიუს  III]]-ის ვილა [[რომი|რომში]] 1550–1555, არქიტექტორები  [[ჯაკომო და ვინიოლა]], ბ. ამანატი, [[ჯორჯო ვაზარი]];  [[როტონდა]] ვიჩენცის მახლობლად,  1551–1567, არქიტექტორი [[ანდრეა პალადიო]], დასრულდა 1580–1591, არქიტექტორი  [[ვინჩენცო სკამოცი]])
<gallery>
ფაილი:Villa Barbaro panoramica fronte Marcok.jpg|[[ ბარბაროს ვილა ]], XVI საუკუნე
ფაილი:Villa mondragone.jpg|[[მონდრაგონეს ვილა]], XVI საუკუნე
ფაილი:Villa Medici - fronte.jpg|[[მედიჩის ვილა (რომი)|  მედიჩის ვილა]],  XVI საუკუნე 
</gallery>
[[ბაროკო|ბაროკოს ხანაში]] ვილა კომპოზიციურად რთული და ეფექტური იყო. პავილიონებით, [[ქანდაკება|ქანდაკებებითა]] და კასკადებით დამშვენებული პარკი პერსპექტივაში [[კაზინო]]თი დასრულებულ, მრავალპლანიან ხელოვნურ პეიზაჟს ქმნიდა ([[ალდობრანდის ვილა]] ფრასკატიმში, 1598–1603, არქიტექტორი ჯ. დელა პორტა და ჯ. მადერნა, დაასრულა კ. ფონტანამ).  [[XIX საუკუნე]]ში ვილას უწოდებენ ქალაქის პრივილეგიურ რაიონებში ან გარეუბნებში, აგრეთვე სააგარაკო ადგილებში, აგებულ ბაღ-პარკიან კომფორტულ კერძო სახლს, ხოლო XX საუკუნეში ერთი ოჯახისათვის განკუთვნილ განცალკევებულ ნებისმიერ ქალაქგარეთა სახლს. საზღვარგარეთის თანამედროვე არქიტექტურაში ვილის მშენებლობა ხშირად ექსპერიმენტული ხასიათისაა, ჩანს მაქსიმალური კომფორტულობისა და ბუნებასთან შერწყმული ნაგებობების შექმნისაკენ.
==ლიტერატურა==
{{ქსე|4|408}}

[[კატეგორია:ვილები]]