იხილეთ წყარო გვერდისთვის თუშეთის ქვაბული

{{ინფოდაფა დაბლობი
| სახელი = თუშეთის ქვაბული
| სურათი = Tushethi5.jpg
| სურათის_წარწერა = 
| ქვეყანა = {{დროშა|საქართველო}}
| ტერიტორიული ერთეული = [[ახმეტის მუნიციპალიტეტი]]
| სიმაღლე = 1500–1600
| lat_dir = N |lat_deg = 42 |lat_min = 26 |lat_sec = 34
| lon_dir = E |lon_deg = 45 |lon_min = 28 |lon_sec = 01
| პოზრუკა = საქართველო
| პოზრუკა2 = 
| ფართობი = 
| სიგრძე = 
| სიგანე = 
| ჰიდროგრაფია = 
| კლიმატი = 
| აგებულება = 
| ლანდშაფტი = 
| ვიკისაწყობი = 
}}
'''თუშეთის ქვაბული''' — მაღალმთიანი გასწვრივი [[ქვაბული]] [[აღმოსავლეთი საქართველო|აღმოსავლეთ საქართველოში]]. მდებარეობს [[აღმოსავლეთი კავკასიონი|აღმოსავლეთ კავკასიონის]] ჩრდილოეთ კალთაზე. მოიცავს [[მდინარე]]ების [[თუშეთის ალაზანი|თუშეთის ალაზნისა]] და [[პირიქითი ალაზანი|პირიქითი ალაზნის]] აუზებს. ყოველმხრივ ჩაკეტილია მაღალი ქედებით.

თუშეთის ქვაბული აგებულია ძირითადად იურული [[თიხაფიქალი|თიხაფიქლებითა]] და [[ქვიშაქვა|ქვიშაქვებით]]. სოფელ [[დართლო]]ს მახლობლად გვხვდება [[ტრავერტინი]]ს მძლავრი დანაგროვები. [[მაკრატელას ქედი]] მას ორ ნაწილად ყოფს: ჩრდილოეთით პირიქითის ხეობაა, ხოლო სამხრეთით — [[გომეწრის ხეობა|გომეწრის]]. თუშეთის ქვაბულის ფსკერის აბსოლუტური სიმაღლე 1500–1600 მ ფარგლებშია.

გაბატონებულია ღრმად დანაწევრებული ეროზიული რელიეფი; [[კავკასიონი|კავკასიონის მთავარ ქედზე]], [[პირიქითი ქედი|პირიქითისა]] და [[მაკრატელას ქედი|მაკრატელას ქედებზე]] გლაციალური რელიეფიცაა. ქვაბულის აღმოსავლეთ ნაწილში შემონახულია ომალოს, შენაქოსა და დიკლოს რელიქტური ვაკე-პლატოები. თუშეთის ქვაბულში მიედინება [[პირიქითი ალაზანი]] (შენაკადებით: მარცხენა — ფარსმისწყალი, [[ჭეშოსწყალი]], [[დიდიხევი]], ჩიღოსწყალი; მარჯვენა — [[ლაროვანისწყალი]]) და [[თუშეთის ალაზანი]] (შენაკადებით: მარჯვენა — ბიქურთა, [[ორწყალი]], ხისოსწყალი, მარცხენა — წოვათისწყალი).

თუშეთის ქვაბულის აღმოსავლეთ ნაწილში მთავარი მდინარეების და მათი შენაკადების ხეობათა ქვემო კალთები შემოსილია ფიჭვნარ-არყნარი ტყით, ზოგან მხოლოდ [[ფიჭვნარი]]ა. ქვაბულის უდიდესი მაღალი ნაწილი სუბალპური და ალპური ბალახმცენარეულითაა დაფარული.

მდინარეების პირიქითი ალაზნისა და თუშეთის ალაზნის შესართავთან შემონახულია რელიქტური ეროზიული ვაკეები, სადაც გაშენებულია სოფლები: [[შენაქო]], [[ომალო]] და [[დიკლო]]. ეს ვაკეები [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 2100–2200 მ ანუ მდინარეთა ხეობების ფსკერიდან 150–200 მ სიმაღლეზე მდებარეობენ. მათი წარმოქმნა დაკავშირებული უნდა იყოს მდინარე [[ანდის ყოისუ]]ს ტექტონიკურ შეგუბებასთან. თუშეთის ქვაბული სამანქანო გზით [[აბანოს უღელტეხილი]]ს გავლით უკავშირდება [[შიდა კახეთი|შიდა კახეთს]].

== ლიტერატურა ==
{{ქე|4|139|[[დავით უკლება]]}}
* მარუაშვილი ლ., საქართველოს ფიზიკური გეოგრაფია, თბ., 1964;
* Геоморфология Грузии: Л. И. Маруашвили (отв. ред.) и др. Тб.: Мецниереба, 1971.

[[კატეგორია:საქართველოს ქვაბულები]]