იხილეთ წყარო გვერდისთვის მიაოს ტომები

{{ინფოდაფა ეთნიკური ჯგუფი
|ჯგუფი = მიაო (მეო, ჰმონგი)
|მოსახლეობა = 10-12 მილიონი
|სურათი = [[ფაილი:Longhorn Miao China.jpg|მინი]]
|ენები = მიაო (ჰმონგური)
|რელიგიები = დაოსიზმი, ქრისტიანობა, ბუდიზმი, შამანიზმი და სხვ.
}}
'''მიაო (მეო)''' ან '''ჰმონგი''' ({{lang-zh|苗|Miáo}}; {{lang-vi|Mèo, ან H’Mông}}) — ერთა ჯგუფი [[სამხრეთი|სამხრეთ]] [[ჩინეთი|ჩინეთში]], [[ჩრდილოეთ ვიეტნამი|ჩრდილოეთ ვიეტნამში]], [[ლაოსი|ლაოსში]], [[ტაილანდი|ტაილანდში]] და [[მიანმარი|მიენმარში]]. მოსახლეობის საშუალო რაოდენობა 11 მილიონი [[ადამიანი]]. საუბრობენ მიაოს ენებზე ჰმონგ-მიენის ოჯახიდან, რელიგიური თვალსაზრისით [[ანიმიზმი|ანიმიზმის]] მიმდევრები.

200 ათასამდე მიაო ლაოსიდან ემიგრანტები გახდნენ [[აშშ]]-ში.

მიაოს უმეტესობა ცხოვრობს ჩინეთში (7,65 მლნ ადამიანი), ვიეტნამში ცხოვრობს 550 ათასი, ლაოსში — 200 ათასი, ტაილანდში — 120 ათასი ადამიანი. მიაო — რიცხობრივად მეხუთეა 56 ეთნიკურ უმცირესობას შორის, ოფიციალურად აღიარებული [[ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკა|ჩინეთის სახალხო რესპუბლიკის]] მიერ, და ერთ-ერთია ეთნიკურ დაჯგუფებეს შორის ვიეტნამში.

[[ქალი|ქალებში]] გაბატონებული სამოსის ფერების მიხედვით გამოყოფენ რამდენიმე ეთნო-რეგიონულ ჯგუფს:
* თეთრი (''ჰმონგ დაუ'';  {{lang-zh|''ბაი მიაო''}}; {{lang-vi|''მეო ჩანგი''}}),
* შავი (''ჰმონგ დუ''; ''ჰეი მიაო''; ''მეო დენ''),
* წითელი (''ჰმონგ პე''; ''ჰუნ მიაო''; ''მეო დო''),
* ლურჯი (''ჰმონგ სუა''; ''ცინ მიაო''; ''მეო სან''),
* სხვადასხვა ფერი (''ჰმონგ ლენ''; ''ხუა მიაო''; ''მეო ხოა''),

მიაოს ჯგუფები ასევე კაბების სიგრძითაც განსხვავდება: გრძელი და მოკლე კაბები და ა. შ.

ოჯახების ენები მიაო-იაო ურთიერთშეთანხმებულია, არსებობს უამრავი [[დიალექტი]].

==მიაო ჩინეთში==
[[ფაილი:Miao musicians.jpg|მინი]]
[[ფაილი:Lang De Girls.jpg|მინი]]
საცხოვრებელი რაიონები ჩინეთში: პროვინციები [[გუიჯოუ]], [[ხუნანი]], [[იუნანი]], [[გუანსი-ჯუანი]], [[სიჩუანი]], [[ხაინანი]], [[ხუბეი]], [[გუანდუნი]]. 48,1 % — გუიჯოუს პროვინციაში, 21,49 % — ხუნანი, 11,67 % — იუნანი, 24 % — ხუბეი, 1,65 % — სიჩუანი, 1,35 % — გუანდუნი, 0,69 % — ხაინანი, ასევე 5,62 % — ჩუნცინში და 5,18 % — გუანსი-ჯუანის ავტონომიურ რაიონში. ადგილობრივი მიაოს [[კულტურა]] ხშირ შემთხვევაში ჩინეთის ზეგავლენის ქვეშაა.

თავდაპირველად ტერმნი „მიაო“ გამოიყენებოდა ფართოდ, სამხრეთ ჩინეთში არა ნათესაობრივი კავშირით დაკავშირებული ხალხის დასარქმევად. ახ. წ. 1-ლი ათასწლეულის დასასრულიდან სახელი უკავშირდება თანამედროვე მიაოს წინაპრებს. მიაოს გადაბინავება არ სრულდება როგორც ჩინეთის ტერიტორიაზე, ასევე სამხრეთ-აღმოსავლეთ ქვეყნებში [[XX საუკუნე|XX]] საუკუნის დაწყებამდე.

თანამედროვე მიაოს წინაპრები შედიოდნენ ტომი ''სან მიაოს'' [[ალიანსი|ალიანსის]] შემადგენლობაში, რომლებსაც ეკავათ პროვინცია [[ხუნანი|ხუნანის]] აღმოსავლეთი და [[გუიჯოუ|გუიჯოუს]] დასავლეთი. მათ მიერ შექმნილი იყო [[სახელმწიფო]] ჩუ, რომელიც დიდ როლს თამაშობდა სამხრეთ ჩინეთის რაიონების [[ისტორია|ისტორიაში]].

მეოცე საუკუნის დასაწყისში [[ქრისტიანი]] მისიონერების მიერ განხორციელებულია მცდელობები მიაო ენისთვის [[დამწერლობა|დამწერლობის]] შესაქმნელად. [[1956]] წელს ჩინელი მიაოსთვის გადამუშავებული იყო სამი სახის დამწერლობა სხვადასხვა ენისთვის.

მამაკაცის კოსტიუმი — სწორშემკრელი ქურთუკი და მოკლე შარვალი, ქალის — საბორტო მაისური და არასამთავრობო კაბა, ძალიან განსხვავდებოდა რეგიონული სამოსი, როგორც წესი მორთული ნაქარგებით და ბანტებით, [[ვერცხლი|ვერცხლის]] სამკაულების დიდი რაოდენობით.

სოციალურ-ეკონომიკური ურთიერთობების განვითარების დონით მიაო ნაკლებად განსხვავდება რაიმეთი მეზობელი ჩინელებისგან.

ტრადიციულად იყო რწმენა ბოროტისა და კეთილი სულების, თითოეულ საგანში იყო საკუთარი [[სული]] (ქუენგი), მთავარ სულად ქუხილის სული ისახებოდა. არსებობდა წინაპრების კულტი, თანდათანობით ვრცელდებოდა [[დაოსიზმი]] და [[ბუდიზმი]], [[XIX საუკუნე|XIX]] საუკუნის მეორე ნახევრიდან სამსახურს ასრულებედნენ [[კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური]] მისიები. მიაოს საკუთარი [[ქრონოლოგია]] გააჩნია. [[ახალი წელი]], რომელიც დგება პერიოდში [[სექტემბერი]] - [[დეკემბერი]] [[მთვარის კალენდარი|მთვარის კალენდრის]] მიხედვით და აღინიშნება 12 დღის განმავლობაში, სრულდება მსხვერპლშეწირვით ველზე, სახლში, ტარდება ხარების შეჯიბრი, [[ცხენი|ცხენზე]] ჯირითი, ცეკვები დრამებით. მდიდრულია ხალხური შემოქმედება.

==მიაოს პოპულარიზაცია==
[[ფაილი:Miao woman in Yangshuo (China).jpg|მინი|მარჯვნივ]]
[[ფაილი:Yuanyang miao women.jpg|მინი|მარჯვნივ]]
===პროვინციების მიხედვით===
2000 წლის აღრიცხვის მიხედვით ითვლებოდა 8 940 116 მიაო, პროვინციების მიერ შემდეგნაირად გადანაწილებული:
{| class="wikitable"
|-----
! ადმინისტრაციული ერთეული|| წილი 2000 წელს|| წილი 1990 წელს
|-----
| პროვინცია [[გუიჯოუ]] || 48,1 % || 49,84 %
|-----
| პროვინცია [[ხუნანი]] || 21,49 % || 21,05 %
|-----
| პროვინცია [[იუნანი]] || 11,67 % || 12,12 %
|-----
| ქალაქებთა წრე [[ჩუნცინი]] || 5,62 % || --
|-----
| ავტონომიური წრე [[გუანსი]]|| 5,18 % || 5,75
|-----
| პროვინცია [[ხუბეი]] || 2,4 % || 2,71 %
|-----
| პროვინცია [[სიჩუანი]] || 1,65 % || 7,24 % (ჩუნცინის ჩათვლით)
|-----
| პროვინცია [[გუანდუნი]] || 1,35 % || -
|-----
| პროვინცია [[ხაინანი]] || 0,69 % || -
|-----
| დანარჩენი ჩინეთი || 1,85 % || -
|-----
|}

პროვინციაში გუიჯოუ მიაო შეადგენდა 12,2% მოსახლეობის საშუალო რაოდენობიდან (1990 წელი: 11,38%), ხუნანში 3.04% (2.57%), იუნანში 2,46% (2,43%), ჩუნცინში — 1,65% და გუანსიში 1,06% (1,01%).

===ქვეყნის დონეზე ===
მიაოს გავრცელება ქვეყნის დონეზე. მოყვანილია ქვეყანა, სადაც ცხოვრობენ 0,25 პროცენტი ყველა მიაოს.
{|  class="wikitable sortable"
|-
! პროვინცია
! საოლქო დონეზე
! ქვეყნის დონეზე
! მიაოს რაოდენობა
! % ჩინეთის ყველა მიაოდან
|-
| პროვინცია [[გუიჯოუ]]
| ცანდუნიანი მიაო და დუნ
| საქალაქო ოლქი კაილი ({{lang|zh|凯里市}})
| 274.238
| 3,07 %
|-
| საქალაქო ოლქი ჩუნცინი
| არ არის
| პენშუი მიაო და ტუნცზია ({{lang|zh|彭水苗族土家族自治县}})
| 273.488
| 3,06 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| საქალაქო ოლქი ხუაიხუა
| მაიან მიაო ({{lang|zh|麻阳苗族自治县}})
| 263.437
| 2,95 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ოლქი ტუნჟენი
| სუნტაო მიაო ({{lang|zh|松桃苗族自治县}})
| 228.718
| 2,56 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| საქალაქო ოლქი ხუაიხუა
| იუანლიანი ({{lang|zh|沅陵县}})
| 217.613
| 2,43 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| სიანსი  ტუცზია და მიაო
| ხუაიუან ({{lang|zh|花垣县}})
| 192.138
| 2,15 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| სიანსი ტუნცზია მიაო
| ფენხუან ({{lang|zh|凤凰县}})
| 185.111
| 2,07 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| საქალაქო ოლქი შაოიან
| სუინინ ({{lang|zh|绥宁县}})
| 184.784
| 2,07 %
|-
| გუანსი ჯუანი
| საქალაქო ოლქი ლიუჟოუ
| ხუნშუი მიაო ({{lang|zh|融水苗族自治县}})
| 168.591
| 1,89 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნნან მიაო და დუნ
| ხუანპინ ({{lang|zh|黄平县}})
| 161.211
| 1,8 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| საქალაქო ოლქი ცზუნი
| უჩუან გელაო და მიაო ({{lang|zh|务川仡佬族苗族自治县}})
| 157.350
| 1,76 %
|-
| პროვინცია ხუნან
| საქლაქო ოლქი შაოიან
| ჩენბუ  მიაო ({{lang|zh|城步苗族自治县}})
| 136.943
| 1,53 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან  მიაო და დუნ
| ტაიცზიან ({{lang|zh|台江县}})
| 135.827
| 1,52 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან  მიაო და დუნ
| ცუნცზიან ({{lang|zh|从江县}})
| 129.626
| 1,45 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| საქალაქო ოლქი [[ლიუპანშუი]]
|  [[შუიჩენ]] ({{lang|zh|水城县}})
| 126.319
| 1,41 %
|-
| პროვინცია [[ხუნანი]]
| საქალაქო ოლქი [[ხუაიხუა]]
| [[ცზინჯოუ]]  მიაო და დუნ ({{lang|zh|靖州苗族侗族自治县}})
| 114.641
| 1,28 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| საქალაქო ოლქი [[ანშუნი]]
| ციიუნ მიაო და ბუი ({{lang|zh|紫云苗族布依族自治县}})
| 114.444
| 1,28 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ცანდუნან მიაო დუნ
| ცზანიხე ({{lang|zh|剑河县}})
| 112.950
| 1,26 %
|-
| პროვინცია ხუნან
| სიანსი  ტუცზუა მიაო
| საქალაქო ოლქი ცზიშოუ ({{lang|zh|吉首市}})
| 112.856
| 1,26 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ტუნჯენი
| სინანი ({{lang|zh|思南县}})
| 112.464
| 1,26 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან მიაო და დუნ
| ლეიშანი ({{lang|zh|雷山县}})
| 110.413
| 1,24 %
|-
| პროვინცია ხუნანი
| სიანსი  ტუცზია მიაო
| ლიუსი ({{lang|zh|泸溪县}})
| 107.301
| 1,2 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან  მიაო და დუნ
| ტანჯუნ ({{lang|zh|天柱县}})
| 106.387
| 1,19 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან მიაო და დუნ
| დანჯან ({{lang|zh|丹寨县}})
| 104.934
| 1,17 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნან მიაო დუნ
| ჟუნცზიან ({{lang|zh|榕江县}})
| 96.503
| 1,08 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანნან ბუიბუი მიაო
| ხუეიშუი ({{lang|zh|惠水县}})
| 91.215
| 1,02 %
|-
| პროვინცია იუნანი
| ვენშან ჯუანი იაო
| გუანან ({{lang|zh|广南县}})
| 88.444
| 0,99 %
|-
| საქალაქო ოლქი ჩუნცინი
| არ არის
| იუიანი ტუნცზია და მიაო ({{lang|zh|酉阳土家族苗族自治县}})
| 85.182
| 0,95 %
|-
| გუანსი-ჯუანი
| საქალაქო ოლქი [[ბაისე]]
| ლუნლინი მრავალეროვანი ({{lang|zh|隆林各族自治县}})
| 84.617
| 0,95 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ბიცზე
| ჩიძინი ({{lang|zh|织金县}})
| 81.029
| 0,91 %
|-
| პროვინცია იუნანი
| ხუნხე ხანი და ერი ი
| ძინპინი მიაო, [[იაო (იმპერატორი)|იაო]] და დაი ({{lang|zh|金平苗族瑶族傣族自治县}})
| 80.820
| 0,9 %
|-
| პროვინცია ჰუიჯოუ
| საქალაქო ოლქი [[ანშუნი]]
|  [[სისიუ]] ({{lang|zh|西秀区}})
| 79.906
| 0,89 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნანი მიაო და დუნ
| ძინპინი ({{lang|zh|锦屏县}})
| 78.441
| 0,88 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| საქალაქო ოლქი ძუნი
| დაოჯენი გელაო და მიაო ({{lang|zh|道真仡佬族苗族自治县}})
| 76.658
| 0,86 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანდუნანი მიაო და დუნ
| ლიპინი ({{lang|zh|黎平县}})
| 75.718
| 0,85 %
|-
| პროვინცია იუნანი
| ვენშანი ჯუანი და მიაო
| მაგუანი ({{lang|zh|马关县}})
| 73.833
| 0,83 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ბიძე
| ნაიუნი ({{lang|zh|纳雍县}})
| 72.845
| 0,81 %
|-
| პროვინცია გუიჯოუ
| ციანანი ბუი დ ამიაო
| სამოქალაქო ოლქი დუინი ({{lang|zh|都匀市}})
| 71.011
| 0,79 %
|-
| პროვინცია ხუბეი
| ენში ტუძია და მიაო
| ლაიფენი ({{lang|zh|来凤县}})
| 70.679
| 0,79 %
|-
| დანარჩენი ჩინეთი
|
|
| 1.246.040
| 13,94 %
|}

==ჰმონგი ლაოსში ==
[[ფაილი:1 xijiang panorama.jpg|მინი]]
ჰმონგი თამაშობს დიდ როლს ჩრდილოეთ ლაოსის ცხოვრებაში, ისინი როგორც წესი უფრო აყვავებული, კარგად ორგანიზებული და თავიანთი უფლებებისთვის საბრძოლოდ განწყობილნი არიან.

ჰმონგი აქტიურად მონაწილეობდნენ ეროვნულ-განმათავისუფლებულ მოძრაობაში [[ფრანგები|ფრანგი]] [[კოლონიზაცია|კოლონისტების]] წინააღმდეგ, ხოლო შემდეგ სამოქალაქო ომში პატეტ ლაოს წინააღმდეგ, აშშ-ს მხარდაჭერით. სამოქალაქო ომში დამარცხების შემდეგ ჰმონგების უმრავლესობა ტაილანდში გარბოდა, ასევე აშშ-ში და სხვა ქვეყნებში, და მხოლოდ [[1990]] წლის შემდეგ დაიწყეს ნაწილობრივ დაბრუნება.

ბევრი ჰმონგი აგრძელებს ცხოვრებას ლაოსში, ისინი იკავებენ 1000 მეტრის სიმაგლეზე ტერიტორიებს მთაში. მიაო ძალიან შრომისმოყვარე და ორიენტირებულები კოლექტიურ მუშაობაზე არიან, ამიტომ მაიაოს სოფლები ძალიან კეთილმოწყობილია.

==მიაო აშშ-ში==
[[ფაილი:Silken banner section, Western Han.jpg|მინი]]
საკმაოდ ბევრმა მიაომ მიიღო დადებითი პასუხი აშშ-ში [[მიგრაცია|მიგრაციისთვის]] [[ვიეტნამის ომი|ვიეტნამის ომის]] შემდეგ, მათ რიცხვშია დევნილებიც ტაილანდიდან. პირველი ჯგუფი ამერიკაში [[1975]] წელს ჩამოვიდა, უმრავლესობა დაკავშირებული იყო ვანგ პაოს [[ჯარი|ჯართან]]. ახლა მიაოს რაოდენობა აშშ-ში ითვლის 270 ათას ადამიანს, გადანაწილებული სხვადასხვა შტატებში.

==დეპორტაცია ტაილანდიდან==
[[ფაილი:Hmong diaspora.png|მინი]]
მიახლოებით 400 მიაოს ეროვნების წარმომადგენელი, ძირითადად გამოქცეული ლაოსიდან [[1975]] წელს იქ დამყარებული სოციალისტური წყობის შემდეგ, ძალით იყვნენ დეპორტირებული [[2009]] წლის [[დეკემბერი|დეკემბერში]] ტაილანდიდან ლაოსში, რამაც გამოიწვია საერთაშორისო საზოგადოებრივი შეშფოთება<ref>{{cite news|url=http://www.baltinfo.ru/news/Tailand-deportiroval-v-Laos-4000-bezhentcev-narodnosti-khmong-122787|title=Таиланд депортировал в Лаос 4000 беженцев народности хмонг|publisher=[[baltinfo.ru]]|date=2009-12-29|accessdate=2016-07-08}}</ref><ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/8432094.stm|title=Thailand deports thousands of Hmong to Laos |publisher=[[BBC]]|date=2009-12-28|lang=en|accessdate=2016-07-08}}</ref>.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://abirus.ru/content/564/623/624/639/642/1182.html მიაო. ენციკლოპედია „ერები და მსოფლიო რელიგია“]
* [http://www.hmongstudies.org Hmong Studies Internet Resource Center] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130518122119/http://www.hmongstudies.org/HmongStudiesJournal |date=2013-05-18 }}
* [http://www.hmongnet.org/ HmongNet.org] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120417174405/http://www.hmongnet.org/ |date=2012-04-17 }}
* [http://www.wdl.org/en/item/298 An Album of the Miao Minority] from 1786
* [http://www.360doc.com/content/12/0813/22/276037_230028707.shtml Map share of ethnic by county of China] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160101193742/http://www.360doc.com/content/12/0813/22/276037_230028707.shtml |date=2016-01-01 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ჩინეთის ეთნიკური ჯგუფები]]
[[კატეგორია:ლაოსი]]
[[კატეგორია:მიანმარელები]]
[[კატეგორია:ვიეტნამელები]]