იხილეთ წყარო გვერდისთვის უინსტონ ჩერჩილი

{{გასწორება}}
{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი = სერ უინსტონ ჩერჩილი<br />Sir Winston Churchill
| სურათი = Sir Winston S Churchill.jpg
| სურათის ზომა = 290px
| ხელმოწერა =
| დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი|1874|11|30}}
| დაბადების ადგილი= [[ბლენჰეიმი]],  [[ოქსფორდშირი]],  [[ინგლისი]],   [[გაერთიანებული სამეფო]]
| გარდაცვალების თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1965|1|24|1874|11|30}}
| გარდაცვალების ადგილი =კენსინგტონი,  [[ლონდონი]], [[ინგლისი]], [[გაერთიანებული სამეფო]]
| ეროვნება = [[ინგლისელები|ინგლისელი]]
| მამა=[[რენდოლფ ჩერჩილი| ლორდი რენდოლფ ჩერჩილი]]
| დედა= ჯენი სპენსერ-ჩერჩილი
| მეუღლე = კლემენტინა ჩერჩილი
| შვილები= დიანა, რენდოლფი, სარა, მერიგოლდი და მერი
| განათლება= ჰეროუს სკოლა, სამეფო სამხედრო კოლეჯი
| პროფესია=
| საქმიანობა= 
| რელიგია= 
| ჯილდოები= 
| პარტია = [[კონსერვატიული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|კონსერვატიული]] (1900–1904, 1924–1964)<br />[[ლიბერალური პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|ლიბერალური]] (1904–1924)
| რიგი = [[გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრი]]
| თანამდებობა დაიკავა = [[26 ოქტომბერი]], [[1951]]
| თანამდებობა დატოვა = [[7 აპრილი]], [[1955]]
| მონარქი = [[ჯორჯ VI]]<br />[[ელისაბედ II]]
| წინამორბედი = [[კლემენტ ეტლი]]
| მემკვიდრე = [[ენტონი იდენი]]

| რიგი2 = 
| თანამდებობა დაიკავა2 = [[10 მაისი]], [[1940]]
| თანამდებობა დატოვა2 = 27 ივლისი, 1945
| წინამორბედი2 = [[ნევილ ჩემბერლენი]]
| მემკვიდრე2 = [[კლემენტ ეტლი]]
| მონარქი2 = [[ჯორჯ VI]]
| რიგი3 = ფინანსთა მინისტრი
| თანამდებობა დაიკავა3 = 6 ნოემბერი, 1924
| თანამდებობა დატოვა3 = 4 ივნისი, 1929
| წინამორბედი3 = 
| მემკვიდრე3 = 
| პრემიერ-მინისტრი3 = [[სტენლი ბოლდვინი]]
| რიგი4 = შინაგან საქმეთა მინისტრი
| თანამდებობა დაიკავა4 = [[19 თებერვალი]], [[1910]]
| თანამდებობა დატოვა4 = [[24 ოქტომბერი]], [[1911]]
| წინამორბედი4 = 
| მემკვიდრე4 = 
|პრემიერ-მინისტრი4 = [[ჰერბერტ ჰენრი ასკვიტი]]
| რიგი5 = 
| თანამდებობა დაიკავა5 = 
| თანამდებობა დატოვა5 = 
| წინამორბედი5 = 
| მემკვიდრე5 = 
}}
<!--ძირითადი შესავალი; სახელი, თარიღები, რატომ იყო ის გამორჩეული-->
'''უინსტონ ჩერჩილი''' ({{lang-en|Winston Churchill}}), სრული სახელი - '''სერ უინსტონ ლეონარდ სპენსერ ჩერჩილი''' ({{lang-en|Sir Winston Leonard Spencer-Churchill}}, დ. [[30 ნოემბერი]] [[1874]] — გ. [[24 იანვარი]] [[1965]]) — [[ბრიტანელები|ბრიტანელი]] სახელმწიფო და პოლიტიკური მოღვაწე, სამხედრო, ორატორი და მწერალი. [[გაერთიანებული სამეფო]]ს [[გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრები|პრემიერ-მინისტრი]] [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს [[1940]]—[[1945]] წლებში და მეორედ - [[1951]]—[[1955]] წლებში. „[[დიდი სამეული]]ს“ ერთ–ერთი წევრი. [[ნობელის პრემია|ნობელის პრემიის]] ლაურეატი ლიტერატურის დარგში ([[1953]]).

უინსტონ ჩერჩილი [[გაერთიანებული სამეფო]]ს ისტორიაში შევიდა, როგორც [[XX საუკუნე|XX]] საუკუნის ერთ-ერთი გამოჩენილი [[პოლიტიკოსი]], რომელიც ხელისუფლებაში 6 მონარქის მმართველობის პერიოდში მოღვაწეობდა დაწყებული [[ვიქტორია (გაერთიანებული სამეფო)|დედოფალ ვიქტორიადან]], დამთავრებული [[ელისაბედ II|ელისაბედ მეორეთი]]. მონაწილეობდა [[ანგლო–სუდანის ომი|ანგლო-სუდანის ომში]]. პერიოდულად მისი ნახატები სამეფო აკადემიის დარბაზებში იფინებოდა. ჩერჩილი იყო თავისი დროის უდიდესი ორატორი.

<!--{{post-nominals|country=GBR|KG|OM|CH|TD|DL|FRS|RA}}(30 November 1874{{snd}}24 January 1965) was a British politician, army officer, and writer. He was [[Prime Minister of the United Kingdom]] from 1940 to 1945, when he led the country to victory in the [[Second World War]], and again from 1951 to 1955. Apart from two years between 1922 and 1924, Churchill was a [[Member of Parliament (United Kingdom)|Member of Parliament]] (MP) from 1900 to 1964 and represented a total of five [[UK Parliament constituency|constituencies]]. Ideologically an [[Economic liberalism|economic liberal]] and [[British Empire|imperialist]], he was for most of his career a member of the [[Conservative Party (UK)|Conservative Party]], as leader from 1940 to 1955. He was a member of the [[Liberal Party (UK)|Liberal Party]] from 1904 to 1924.

--Early life and career prior to the Second World Wa
Of mixed [[English people|English]] and [[Americans|American]] parentage, Churchill was born in [[Oxfordshire]] to [[Spencer family|a wealthy, aristocratic family]]. He joined the [[British Army]] in 1895, and saw action in [[British Raj|British India]], the [[Mahdist War|Anglo-Sudan War]], and the [[Second Boer War]], gaining fame as a [[war correspondent]] and writing books about his campaigns. Elected an MP in 1900, initially as a Conservative, he defected to the Liberals in 1904. In [[H. H. Asquith]]'s [[Liberal government, 1905–1915|Liberal government]], Churchill served as [[President of the Board of Trade]], [[Home Secretary]], and [[First Lord of the Admiralty]], championing [[Liberal welfare reforms|prison reform and workers' social security]]. As First Lord during the [[First World War]], he oversaw the [[Gallipoli campaign|Gallipoli Campaign]]; after it proved a disaster, he resigned from government and served in the [[Royal Scots Fusiliers]] on the [[Western Front (World War I)|Western Front]]. In 1917, he returned to government under [[David Lloyd George]] and served successively as [[Minister of Munitions]], [[Secretary of State for War]], [[Secretary of State for Air]], and [[Secretary of State for the Colonies]], overseeing the [[Anglo-Irish Treaty]] and [[British foreign policy in the Middle East]]. After two years out of Parliament, he served as [[Chancellor of the Exchequer]] in [[Stanley Baldwin]]'s [[Second Baldwin ministry|Conservative government]], returning the pound sterling in 1925 to the [[gold standard]] at its pre-war parity, a move widely seen as creating deflationary pressure and depressing the UK economy.

--Later life, the Second World War, and Cold War
Out of office during the 1930s, Churchill took the lead in calling for British rearmament to counter the growing threat of [[militarism]] in [[Nazi Germany]]. At the outbreak of the Second World War he was re-appointed First Lord of the Admiralty. In 1940 he became prime minister, replacing [[Neville Chamberlain]]. Churchill oversaw British involvement in the [[Allies of World War II|Allied]] war effort against the [[Axis powers]], resulting in victory in 1945. After the Conservatives' defeat in the [[1945 United Kingdom general election|1945 general election]], he became [[Leader of the Opposition (United Kingdom)|Leader of the Opposition]]. Amid the developing [[Cold War]] with the [[Soviet Union]], he publicly warned of an "[[Iron Curtain|iron curtain]]" of Soviet influence in Europe and promoted European unity. Re-elected Prime Minister in [[1951 United Kingdom general election|1951]], his second term was preoccupied with foreign affairs, especially [[Special Relationship|Anglo-American relations]] and, despite ongoing [[decolonisation]], preservation of the British Empire. Domestically, his government emphasised house-building and developed a nuclear weapon. In declining health, Churchill resigned as prime minister in 1955, although he remained an MP until [[1964 United Kingdom general election|1964]]. Upon his death in 1965, he was given a [[State funerals in the United Kingdom|state funeral]].

--Reception and legacy
Widely considered one of the 20th century's most significant figures, Churchill remains popular in the UK and Western world, where he is seen as a victorious wartime leader who played an important role in defending Europe's [[liberal democracy]] from the spread of [[fascism]]. Also praised as a social reformer and writer, among his many awards was the [[Nobel Prize in Literature]]. Conversely, his imperialist views and comments on race have generated controversy. He has been widely criticised for some wartime events, notably the [[Bombing of Dresden in World War II|1945 bombing of Dresden]] and the perceived inadequacy of his government's response to the [[Bengal Famine of 1943]].
--->

== ბავშვობა და ახალგაზრდობა ==
უინსტონ ჩერჩილი [[1874]] წლის 30 ნეომბერს [[ჰერცოგი მალბორო|ჰერცოგ მალბოროს]] საგვარეულო მამულში, [[ბლენჰეიმების სასახლე]]ში დაიბადა. ჩერჩილის მამა - [[ლორდ რენდოლფ სპენსერ-ჩერჩილი]], მე-7 ჰერცოგ მალბოროს მე-3 შვილი, ცნობილი პოლიტიკოსი, [[თემთა პალატა|თემთა პალატის]] დეპუტატი იყო [[კონსერვატიული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|კონსერვატიული პარტიიდან]], ეკავა ფინანსთა კანცლერის თანამდებობა. დედა - [[ლედი რენდოლფ ჩერჩილი]], ქალიშვილობაში [[ჯენი ჯერომი]] ([[ინგლ.]] ''Jennie Jerome''), მდიდარი [[ამერიკა|ამერიკელი]] ბიზნესმენის შვილი იყო.

მამა გატაცებული იყო პოლიტიკური ცხოვრებით. დედა აქტიურად იყო ჩაბმული მაღალი საზოგადოების ცხოვრებაში. მშობლები შვილს არასათანადო ყურადღებას აქცევდნენ. [[1875]] წლიდან ბავშვის აღზრდა ძიძას, [[ელიზაბეტ ენ ევერესტი|ელიზაბეტ ენ ევერესტს]] ([[ინგლ.]] ''Elizabeth Anne Everest''), მიანდეს. მას ძლიერ უყვარდა უინსტონი და ჩერჩილისათვისაც იგი ყოველთვის ერთ-ერთი უახლოესი ადამიანი იყო.

როდესაც ჩერჩილს 8 წელი შეუსრულდა, იგი სენტ-ჯორჯის მოსამზადებელ სკოლაში გაგზავნეს. სკოლაში მოქმედებდა ფიზიკური სასჯელი და უინსტონი, რომელიც მუდმივად არღვევდა დისციპლინას, ხშირად ხდებოდა სასჯელის მსხვერპლი. მას შემდეგ, რაც მისმა ძიძამ, რომელიც რეგულარულად აკითხავდა, აღმოაჩინა ბავშვის ტანზე დალურჯებები, მაშინვე აცნობა დედას და უინსტონი, [[ბრაიტონი|ბრაიტონში]], დები ტომსონების სკოლაში გადაიყვანეს. გადასვლის შემდეგ მისი წარმატებები სწავლაში გაუმჯობესდა, მაგრამ ყოფა-ქცევის ატესტაცია შემდეგნაირად ჟღერდა: „მოსწავლეთა რაოდენობა კლასში — 13. ადგილი — მე-13“.

[[1886]] წელს, მან მძიმე ფილტვების ანთება გადაიტანა. სუსტი ჯანმრთელობისა და სწავლაში საეჭვო მიღწევების გამო, მშობლებმა იგი არა [[იტონი|იტონში]] (სადაც მალბოროების მრავალი თაობა აღიზარდა), არამედ ჰაროუს სკოლაში ([[ინგლ.]] ''Harrow School'') გაგზავნეს. [[1889]] წელს იგი „სამხედრო კლასში“ გადავიდა, სადაც საერთოსაგანმანათლებლო საგნების შესწავლასთან ერთად, მოსწავლეებს სამხედრო კარიერისთვის ამზადებდნენ. სკოლა მან იმ 12 მოსწავლესთან ერთად დაამთავრა, რომლებმაც შეძლეს და ჩააბარეს გამოცდა ყველა საგანში, უინსტონმა განსაკუთრებულ წარმატებას ისტორიის საგანში მიაღწია. ჰეროუში ის ფარიკაობით დაკავდა და [[1892]] წელს სკოლის ჩემპიონიც გახდა.

[[1893]] წლის 28 ივნისს, ჩერჩილი მესამედ ცდილობს ჩააბაროს გამოცდები სამეფო სამხედრო სასწავლებელში [[სენდჰიორტი|სენდჰიორსტში]] (სირთულეები ლათინურის წერით სამუშაოებთან ჰქონდა), ერთ-ერთ ყველაზე პრესტიჟულ სამხედრო სასწავლებელში [[დიდი ბრიტანეთი|დიდ ბრიტანეთში]], მაგრამ დაბალი შედეგის გამო (92 102-დან) ის ხდება კურსანტი-კავალერისტი და მხოლოდ მას შემდეგ გადადის უფრო პრესტიჟულ ფეხოსანთა კლასში, როდესაც რამდენიმე კონკურსანტი უარს აცხადებს ჩაბარებაზე. სენდჰიორსტში ის [[1893]] წლის სექტემბრიდან [[1894]] წლის დეკემბრამდე სწავლობს და ამთავრებს რეიტინგით მე-20 130 სტუდენტიდან (სხვა ცნობებით მე-8 150-დან). [[1895]] წლის 20 თებერვალს ჩერჩილს [[უმცროსი ლეიტენანტი]]ს ჩინს ანიჭებენ.

იმავე წელს მან რამდენიმე მძიმე დანაკლისი განიცადა: იანვარში კვდება მამამისი, ხოლო ივლისში [[პერიტონიტი|პერიტონიტისგან]] მისი საყვარელი ძიძა.

== ამერიკული სამსახური და პირველი ლიტერატურული გამოცდილება ==
[[ფაილი:Churchhill_03.jpg|მარცხნივ|frame|ჩერჩილი სამხედრო ფორმაში]]
ჩინის მიღების შემდეგ ჩერჩილი მისი უდიდებულესობის ჰუსართა პოლკში ირიციხება. შესაძლებელია, სწორედ მაშინ გააცნობიერა მან, რომ სამხედრო კარიერა მას არცთუ ძალიან იზიდავდა: „რაც უფრო დიდ ხანს ვმსახურობ, მით უფრო მეტად ვრწმუნდები იმაში, რომ ეს ჩემთვის არაა“, - წერდა იგი ლედი რენდოლფს [[1895]] წლის 16 აგვისტოს.

[[1895]] წელს, დედის ფართო სანაცნობო ხაზის დახმარებით ჩერჩილი კუბაში გაგზავნეს, გაზეთ „დეილი გრაფიკის“ ([[ინგლ.]] ''Daily Graphic'') სამხედრო კორესპონდენტის რანგში, რათა გაეშუქებინა ადგილობრივი მოსახლეობის აჯანყება ესპანელების წინააღმდეგ, მაგრამ ამას მოჰყვა რეალური საქმე. ესპანელთა მეთაურობის ქვეშ, იგი პირველად მოხვდა ცეცხლის ხაზში. გაზეთმა მისი 5 სტატია გამოაქვეყნა, რომელთაგან რამდენიმე „[[ნიუ-იორკ ტაიმსი|ნიუ-იორკ ტაიმსმაც]]“ დაბეჭდა. სტატიებმა მკითხველის მოწონება დაიმსახურა და ჰონორარმაც 25 [[გინეა]] შეადგინა, რაც იმ დროსითვის ჩერჩილისთვის საკმაოდ დიდ თანხას წარმოადგენდა. ესპანეთის მთავრობამ კი ის "წითელი ჯვრის" მედლით დააჯილდოვა და ამან დაუდო ჩერჩილის, როგორც სკანდალური პიროვნების, პოპულარობას სათავე, ვინაიდან ბრიტანული პრესა დაეჭვდა კორესპონდენტის ნეიტრალურობაში. ჯილდოებთან და ლიტერატურულ სახელთან ერთად, მან კუბაში ორი ჩვევა შეიძინა, რომელიც მას ცხოვრების ბოლომდე გაჰყვა: კუბური სიგარების სიყვარული და სადილის შემდგომი დასვენება - [[სიესტა]]. ბრიტანეთისკენ უკანა გზაზე, ჩერჩილი პირველად ჩადის ამერიკაში.

[[1896]] წლის ოქტომბერში პოლკი მიემგზავრება [[ინდოეთი|ინდოეთში]] და ბინას იდებს [[ბენგალურუ]]ში. ჩერჩილი ბევრს კითხულობს, ცდილობს რა ამით აინაზღაუროს უნივერსიტეტის განათლების არ ქონის დანაკლისი და ასევე ხდება პოლოს ერთ-ერთი საუკეთესო მოთამაშე პოლკში. თანაპოლკელებთა თქმით, ის კეთილსინდისიერად ეპყრობოდა ოფიცრის მოვალეობებს და დიდ დროს უთმობდა ჯარისკაცებთან და სერჟანტებთან ერთად მუშაობას, მაგრამ სამსახურის რუტინა მისთვის ძალიან დამღლელი იყო, ორჯერ აიღო შვებულება ინგლისში (მათ შორის დედოფალ ვიქტორიას 60 წლიანი მმართველობის აღსანიშნავად), მოგზაურობდა ინდოეთში, მოინახულა [[კალკუტა]] და [[ჰაიდარაბადი]].

[[1897]] წლის შემოდგომაზე ჩერჩილს, კვლავ დედის სანაცნობო წრის შუამდგომლობით, გზავნიან მალაკანდის მთიან ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში, სადაც საექსპედიციო კორპუსი ცდილობს ჩაახშოს [[პუშტუნები]]ს (უპირველეს ყოვლისა [[მოჰმანდები]]ს) ტომების აჯანყება. ეს კამპანია კუბურ კამპანიაზე სახიფათო და მკაცრი აღმოჩნდა. ოპერაციის მსვლელობის დროს ჩერჩილმა დიდი სიმამაცე გამოავლინა, მიუხედავად იმისა, რომ რისკი უმეტეს შემთხვევაში გამოწვეული იყო ბრავადოს მიერ და არა აუცილებლობით. ის სწერდა დედას: „ყველაფერზე მეტად ამ ცხოვრებაში მე მივისწრაფვი, რომ მოვიპოვო მამაცის რეპუტაცია“.

ბებიისათვის, ჰერცოგინია მალბოროსადმი, მიწერილ წერილში, ის თანაბრად აკრიტიკებს ორივე მხარის სისასტიკეს და თვითონ კამპანიის უაზრობას: „პუშტუნების ტომები დაჭრილებს აწამებენ და მკვდრებს კი ასახიჩრებენ. ჯარისკაცები არასდროს ტოვებენ ტყვედ ჩავარდნილ მოწინააღმდეგეს ცოცხლად, მიუხედავად იმისა, დაჭრილია თუ არა. ფრონტის საავადმყოფოები და ავადმყოფებით დატვირთული კონვოები მტრისთვის განსაკუთრებულ სამიზნეებს წარმოადგენენ, ვანადგურებთ რეზერვუარებს, რომლებიც წყლის ერთადერთი წყაროა ზაფხულში და მათ წინააღმდეგ ახალ, „დუმ-დუმის“ ტყვიებს ვიყენებთ, რომელთა გამანადგურებელი ეფექტი უბრალოდ საშინელია... ფინანსურად ეს დამანგრეველია, მორალურად გაუმართლებელი, სამხედრო თვალსაზრისით კამპანიის აზრი კითხვის ნიშნის ქვეშ დგას და პოლიტიკურად კი დიდი შეცდომაა“.

წერილი პირველად „დეილი ტელეგრაფში“ გამოაქვეყნეს, კამპანიის დასრულების შემდეგ კი 8500 ეგზემპლარით გამოსცეს მისი წიგნი ''მალაკანდის საველე კორპუსის ისტორია'' ([[ინგლ.]] ''The Story of the Malakand Field Force''). წიგნის დაჩქარებული გამოცემის გამო, გაიპარა უამრავი ტიპოგრაფიული შეცდომა, ჩერჩილმა სულ 200–მდე დაითვალა და შემდეგ ყოველთვის მოითხოვდა მათ შესწორებას გამომცემლობის მიერ.

მალაკანდიდან მშვიდობიანად დაბრუნების შემდეგ, ჩერჩილი ცდილობს მოიპოვოს საგზური ჩრდილოეთ აფრიკისკენ, რათა გააშუქოს მაჰდისტის აჯანყება [[სუდანი|სუდანში]]. სურვილს, წასულიყო მორიგ ჟურნალისტურ მისიაზე, მეთაურთა კეთილი ნება არ ხვდომია წილად, ამიტომ ჩერჩილი პრემიერ–მინისტრ ლორდ სოლსბერს სწერს, სადაც გულახდილად ამბობს, რომ წასვლის მიზანი არ არის მხოლოდ ჟურნალისტური სურვილი გააშუქოს ისტორიული მომენტი, არამედ ეს შემთხვევა მისთვის არის საშუალება, რომ აღიდგინოს ფინანსური წონასწორობა, რომელიც წიგნის გამოცემამ საგრძნობლად შეარყია. შედეგად მისი თხოვნა კმაყოფილდება, მას მაღალშტატიან ლეიტენანტის თანამდებობაზე ნიშნავენ, მხოლოდ დაჭრის ან სიკვდილის შემთხვევაში მატერიალურ ხარჯებს სამინისტრო არ უზრუნველყოფს.

მიუხედავად იმისა, რომ აჯანყებულთა მხარეს იყო რიცხვობრივი უპირატესობა, ანგლო–ეგვიპტური კავშირის არმია მაინც ერთი ნაბიჯით წინ იყო, ვინაიდან იგი უახლესი ტექნიკით იყო აღჭურვილი – მრავალჯერიანი სასროლი იარაღი, არტილერია, კანონიური ნავები და იმ დროინდელი ტექნიკის უკანასკნელი გამოძახილი – მაქსიმის ტყვიამფრქვევი. გენერალურ ბრძოლაში, ამდურმანში, ჩერჩილმა პირადად მიიღო მონაწილეობა ბრიტანეთის არმიის კავალერიის შეტევაში. მან თავად აღწერა ეს ეპიზოდი:

„შევმართე ცხენი ჩორთზე და გავჭენდი მოწინააღმდეგისკენ პისტოლეტის სროლით, რამდენიმე მოვკალი – 3 ნამდვილად – 2 საეჭვოა – 1 ძალიან საეჭვოა“.
([[ინგლ.]] ''I pulled to a trot and rode up to individuals firing my pistol in their faces and killing several — 3 for certain — 2 doubtful — one very doubtful'')

რეპორტაჟში ის ინგლისის ჯარების მეთაურს, მომავალ კაბინეტის კოლეგას გენერალ კიტჩენერს აკრიტიკებს, ტყვეებისა და დაჭრილების მკაცრი მოპყრობისა და ადგილობრივი ჩვეულებების უპატივცემულობის გამო. „ის დიდი გენერალია, მაგრამ არავის იგი აქამდე დიდ ჯენტლმენობაში არ დაუდანაშაულებია“ – თქვა მის შესახებ ჩერჩილმა კერძო საუბარში. მისი კრიტიკის სიზუსტე მალე გახდა საზოგადოების ყურადღების საგანი. თუმცა კრიტიკა მეტწილად სამართლიანი იყო, მასზე საზოგადოების რეაქცია ერთმნიშვნელოვანი არ ყოფილა, პუბლიცისტის პოზიცია და გულახდილობა უმცროსი ოფიცრის სამსახურეობრივ მოვალეობას ვერ შეეწყო.

კამპანიის დასრულების შემდეგ ჩერჩილი ბრუნდება ინდოეთში, რათა მონაწილეობა მიიღოს საერთონაციონალურ პოლოს ტურნირში. მოკლევადიანი შესვენების დროს ის რამდენიმეჯერ ჩნდება კონსერვატორების მიტინგზე ინგლისში. პრაქტიკულად ტურნირის დასრულებისთანავე, სადაც მისმა გუნდმა დაძაბულ ფინალში გაიმარჯვა, [[1899]] წლის მარტში ის სამხედრო საქმეს თავს ანებებს.

== ქორწინება ==
[[ფაილი:Clementine_Churchill_1915.jpg|მარცხნივ|მინი|297x297პქ|კლემენტინ ჰოზიერი]]
ჩერჩილი თავის მომავალ მეუღლეს, კლემენტინ ჰოზიერს, [[1904]] წელს წვეულებაზე შეხვდა. [[1908]] წლის [[12 სექტემბერი|12 სექტემბერს]] მან იქორწინა. „ჩემი ყველაზე წარმატებული გარიგება ჩემს მეუღლესთან შედგა, როცა ის ცოლობაზე დავითანხმე“ - წერს ჩერჩილი.<ref>Soames</ref> ჩერჩილს 5 შვილი ჰყავდა: დიანა, რანდოლფი, სარა, მერიგოლდი, მერი. მერიგოლდი 3 წლის ასაკში [[სეფსისის დაავადება|სეფსისის დაავადებით]] დაიღუპა. ჩერჩილი მრავალშვილიანობის მომხრე იყო და ამბობდა, რომ „ოჯახს უნდა ჰყავდეს სულ მცირე 4 შვილი: 1 დედისთვის, 1 მამისთვის, 1 სამშობლოსთვის და 1 უბედური შემთხვევისთვის.“

== დებიუტი პოლიტიკაში ==
სამხედრო სამსახურის თავის დანებების პერიოდში, ჩერჩილმა გარკვეულ წრეებში მოიპოვა სახელი, როგორც ჟურნალისტმა, მისი წიგნი კი, სუდანურ კამპანიაზე, „ომი მდინარეზე“ ([[ინგლ.]] ''The River War'') ბესტსელერი გახდა.

[[1899]] წლის ივლისში მან წინადადება მიიღო კენჭი ეყარა პარლამენტში [[კონსერვატიული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|კონსერვატიული პარტიიდან]] [[ოლდჰემი|ოლდჰემში]]. პირველი მცდელობა დაეკავებინა ადგილი [[თემთა პალატა]]ში წარუმატებელი აღმოჩნდა, მაგრამ არა ჩერჩილის მიზეზით: ოლქში [[ნონკონფორმიზმი|ნონკონფორმისტები]] მომძლავრდნენ და ამომრჩევლებიც უკმაყოფილონი იყვნენ კონსერვატორების ინიციატივით მიღებული ახალი კანონით „კანონი საეკლესიო წილზე“ ([[ინგლ.]] ''The Clerical Tithes Bill''), რომლის მიხედვითაც [[ანგლიკანური ეკლესია]] ადგილობრივი გადასახადებიდან ფინანსდებოდა. ჩერჩილმა წინასაარჩევნო კამპანიაში განაცხადა, რომ ის ამ კანონს არ ეთანხმებოდა, მაგრამ მისმა განცხადებამ არ იქონია გავლენა შედეგზე და ორივე მანდატი ოლდჰემიდან [[ლიბერალური პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|ლიბერალებს]] დარჩათ.

[[1900]] წელს ჩერჩილი შევიდა პარლამენტში, როგორც პატარა მანჩესტერული ქალაქის [[ოლდჰემი]]ს კონსერვატიული პარტიის წევრი. ის პოლიტიკოს მამასთან იზიარებდა არა მარტო პროფესიას, არამედ მის სწრაფვას დამოუკიდებლობისაკენ, რის შედაგადაც ის გახდა სოციალური რეფორმის მომხრე. ჩერჩილი არ თვლიდა, რომ [[კონსერვატიული პარტია (გაერთიანებული სამეფო)|კონსერვატიული პარტია]] საკმარის ყურადღებას აქცევდა სოციალურ სამართალს და ამიტომ [[1904]] წელს ის [[ლიბერალი]] გახდა. ის მალევე, [[1908]] წელს მეორედ შევიდა პარლამენტში, მან ამ დროს ასევე დაიკავა ვაჭრობის განყოფილების პრეზიდენტის პოსტი პრემიერ-მინისტრის კაბინეტში. ამ ახალ თანამებობაზე იგი შეურთდა ახალ დანიშნულ კანცლერ [[დევიდ ლოიდ ჯორჯი|ლოიდ ჯორჯს]] ბრიტანული საზღვაო ფლოტის გაფართოების წინააღმდეგ პროტესტის გამოთქმაში. ასევე 1908 წელს მან გაატარა ციხეების სისტემის რამდენიმე ახალი რეფორმა. ჩერჩილმა მონაწილეობა მიიღო ახალი საბიუჯეტო სისტემის შექმნაში, რომელიც მდიდრების მეტად, ხოლო ღარიბების ნაკლებად დაბეგრვას გულისხმობდა. თუმცა ამ რეფორმას დიდი წინააღმდეგობა შეხვდა ლორდთა პალატის მხრიდან. [[1913]] წელს მან ასევე შექმნა სულიერად ავადმყოფი ადამიანებისათვის უდანაშაულობის შემნარჩუნებელი სადავო დოკუმენტი. დროთა განმავლობაში ამ დებულებამ ორივე პალატისგან მიიღო ლეგიტიმაცია მინიმალური უთანხმოების პირობებში.

[[1911]] წელს, ჩერჩილმა საკუთარი ძლიერი სახე გამოაჩინა, როდესაც ის ეწვია ლონდონში პოლიციის ალყას. პოლიციას ალყა შემოერტყა იმ სახლისთვის, რომელშიც ორი მძარცველი იმყოფებოდა. ჩერჩილის როლი ამ პროცესში დღესაც გაურკვეველია. ერთადერთი, რაც ცალსახად ცნობილია არის ის, რომ ალყის დროს სახლს ცეცხლი წაეკიდა და ჩერჩილმა მეხანძრეებს მისი ჩაქრობა აუკრძალა, რადგან მას ერჩივნა ხალხი დამწვარიყო, ვიდრე ოკუპანტების გადასარჩენად უდანაშაულო მოქალაქეების სიცოცხლები საფრთხეში ჩაეგდო. მძარცველების უსიცოცხლო სხეულები დამწვარი სახლის ნანგრევებში იპოვეს.

საზღვაო საქმეების სასამართლოში მუშაობისას ჩერჩილმა გაატარა შემდეგი რეფორმა: მან ბრძანა სამხედრო გემების აწყობა ზეთზე მომუშავე ძრავის ნაცვლად ნახშირზე მომუშავე ძრავით, რითაც მოახერხა ფლოტის მოდერნიზაცია. მისი დამსახურებით შეიქმნა სამხედრო ავიაცია და დაარსდა სამეფო საზღვაო და სახმელეთო მიმოსვლის სერვისი. ის ისეთი აღფრთოვანებული იყო ავიაციასთან დაკავშირებით, რომ მან გაიარა რამდენიმე გაკვეთილი, რათა თავად გაეგო სამხედრო ფლოტის პოტენციალი. მიუხედავად იმისა, რომ იგი პირდაპირ არ იყო ჩართული გალიპოლის საშინელ ბრძოლში, ჩერჩილი გადადგა, რადგან თავს დამნაშავედ გრძნობდა მოლოდინების ვერ გამართლების გამო. მოკლე პერიოდში, ის კვლავ უერთდება ბრიტანეთის არმიას და ხდება „Royal Scots Fusiliers“-ის მეთაური დასავლეთ ფრონტზე. [[1917]] წელს, ომის ბოლო პერიოდში, ის დაინიშნა სამხედრო მომარაგების მინისტრად და განაგებდა სამხედრო საქონლის წარმოებას.

[[1919]]-დან [[1922]]-წლამდე, ის იყო პრემიერ-მინისტრის, [[დევიდ ლოიდ ჯორჯი]]ს, [[კოლონია|კოლონიური]] მდივანი. როგორც კოლონიური მდივანი, ჩერჩილი გაერია კიდევ ერთ დაპირისპირებაში, როდესაც მან ბრძანა საჰაერო ძალების გამოყენება აჯანყებული [[ქურთი]] ტომების წინააღმდეგ, რომლებიც იმყოფებოდნენ [[ერაყი|ერაყში]], [[ბრიტანელები]]ს მიწებზე. ერთ მომენტში, მან გამოთქვა ვარაუდი, რომ გამოეყენებინათ მომწავლავი გაზი მეამბოხეების წინააღმდეგ, ეს იდეა არ განხორციელებულა, მიუხედავად იმისა, რომ დაბომბვამ ვერ შეძლო აჯანყების დამთავრება.

ლიბერალურ პარტიაში განხეთქილებებმა გამოიწვიეს ჩერჩილის, როგორც პარლამენტის წევრის, დამარცხება და [[1922]] წელს ის გადავიდა კონსერვატიულ პარტიაში. პოლიტიკური შეხედულების ხშირ ცვალებადობასთან დაკავშირებით ის ასეთ კომენტარ აკეთებს: „თუკი კაცი 30 წლამდე ლიბერალი არაა, გული არ ჰქონია, ხოლო ის, ვინც 30 წელს გადააბიჯა და ჯერ კიდევ არ გამხდარა კონსერვატორი, უბრალოდ უტვინო ყოფილა“. იგი მსახურობდა ხაზინის კანცლერად და შეძლო ბრიტანეთის დაბრუნება ოქროს სტანდარტებზე. მან განიცადა მძიმე პერიოდი მუშების გაფიცვის დროს, რაც ბრიტანეთის ეკონომიკის დასუსტების საფრთხეს ქმნიდა. [[1929]] წელს კონსერვატიული პარტიის დამარცხების შემდეგ, ჩერჩილი მთავრობის გარეთ დარჩა. მომდევნო წლებში მან კონცენტრაცია მწერლობაზე გადაიტანა და გამოსცა „ინგლისურად მოლაპარაკე ხალხის ისტორია“ .<ref name=":0">http://www.biography.com/people/winston-churchill-9248164</ref>

== ანგლო–ბურული ომი ==
[[1899]] წლის შემოდგომისთვის ბურის რესპუბლიკებთან ურთიერთობა მკვეთრად გაუარესდა და როდესაც სექტემბერში ტრანსვაალმა და ნარინჯისფერმა რესპუბლიკამ, ინგლისის წინადადებაზე, ოქროს საბადოზე მომუშავე ინგლისელ მუშებს ჰქონოდათ საამომრჩევლო უფლებები, განაცხადეს უარი, ნათელი გახდა რომ ომი გარდაუვალი იყო.

[[18 სექტემბერი|18 სექტემბერს]] „დეილი მეილის“ მფლობელებმა ჩერჩილს შესთავაზეს წასულიყო [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა]]ში სამხედრო კორესპონდენტის რანგში. ჩერჩილმა „დეილი მეილს“ პასუხი არ დაუბრუნა და ამ წინადადებით „მორნინგ პოსტის“ რედაქტორს მიმართა, რომელთანაც სუდანის კამპანიის დროს მუშაობდა. პასუხად რედაქტორმა თვიური ხელფასი 250 ფუნტის სახით და ყველანაირი ხარჯის დაფარვა შესთავაზა. ეს იყო დიდი თანხა (თითქმის 8 ათასი ფუნტი თანამედროვე ექვივალენტით), ყველაზე მეტი ვიდრე ოდესმე შეუთავაზებიათ ჟურნალისტისთვის და ჩერჩილიც უყოყმანოდ დასთანხმდა. ის ინგლისიდან [[14 ოქტომბერი|14 ოქტომბერს]] გაემგზავრა, ომის დაწყებიდან ორი დღის შემდეგ.

15 ნოემბერს ჩერჩილი გაჰყვა დაზვერვით რეიდს ჯავშნიანი მატარებლით, რომელსაც კაპიტანი ჰოლდეინი (ინგლ. Haldane) მეთაურობდა, ნაცნობი მალაკანდიდან. ცოტა ხანში მატარებელი ბურების არტილერიამ დაცხრილა. ცეცხლიდან სწაფად თავის დახსნის მცდელობისას, მატარებელი უკანა სვლით დიდი სიჩქარით შეასკდა რიყის ქვებს, რომლითაც გადაკეტილი იყო რკინიგზა.

ჩერჩილი გზის გაწმენდის სამუშაოებს ხელმძღვანელობდა, ჰოლდეინი ცდილობდა უზრუნეველყო თავდაცვა მომუშავეთათვის. თვითმხილველთა გადმოცემით, ჩერჩილი უშიშრად მოქმედებდა ცეცხლის ქვეშ, მაგრამ როდესაც გზა გაიწმინდა, გამოირკვა, რომ წამყვანი ვაგონის გზა გადაჭრილი იყო ტყვიამფრქვევით და ერთადერთი რაც ჰოლდეინს შეეძლო გაეკეთებინა - ეს მძიმედ დაჭრილებით ორთქმავლის დატვირთვა და უკან გაგზავნა იყო. დაახლოებით 50 ინგლისელი დარჩა მტრის შეუჩერებელი ძალის წინააღმდეგ. ბურებმა ჰოლდეინი ჯარისკაცებთან ერთად ტყვედ აიყვანეს. ჩერჩილი გაქცევას შეეცადა, მაგრამ იგი მტრის კავალერისტებმა შეაჩერეს. ტყვეები ომის ტყვეთა საერთო ბანაკში მოათავსეს, რომელიც სახელმწიფო სკოლა პრეტორიაში იყო მოწყობილი.

{{მინიდაფა
|პორტალი = ბიოგრაფიები
|ვიქსიკონი = 
|ვიკიწიგნები = 
|ვიკიციტატა = უინსტონ ჩერჩილი
|ვიკიწყარო = 
|ვიკისახეობები = 
|ვიკისიახლეები = 
|ვიკისაწყობი = Winston Churchill|უინსტონ ჩერჩილი
|მეტავიკი = 
}}

== მეორე მსოფლიო ომი და მისი შემდგომი პერიოდი ==
[[1933]] წელს, როდესაც [[ადოლფ ჰიტლერი]] კანცლერად ინიშნება, ჩერჩილი ბრიტანეთის ხელახლა შეიარაღების იდეით გამოდის. [[1938]] წლისთვის, გერმანია ითხოვს [[სუდეტის ოლქი|სუდეტის ოლქის]] გადაცემას: ბრიტანეთის პრემიერი, [[ნევილ ჩემბერლენი]], აგრესორის დაშოშმინების პოლიტიკის ფარგლებში ჰიტლერის მოთხოვნებს აკმაყოფილებს, რასაც ჩერჩილი სასტიკად ეწინააღმდეგება. [[1939]] წლის სექტემბერში ჩერჩილი საადმირალოში პირველ ლორდად დანიშნეს. [[1939]] წლის პირველ სექტემბერს იწყება [[მეორე მსოფლიო ომი]]. [[გერმანია]] თავს ესხმის [[პოლონეთი|პოლონეთს]], [[17 სექტემბერი|17 სექტემბერს]] მას აღმოსავლეთიდან უერთდება [[საბჭოთა კავშირი]]. ამის შემდეგ სსრკ იწყებს ომს [[ფინეთი|ფინეთთან]], ხოლო [[1940]] წელს იერთებს [[ბალტიისპირეთის ქვეყნები|ბალტიისპირეთის ქვეყნებს]] და [[ბესარაბიის ოლქი|ბესარაბიის ოლქს]]. [[ინგლისი]] და [[საფრანგეთი]] ომს უცხადებს გერმანიას, თუმცა აქტიურ საბრძოლო მოქმედებებს არ აწარმოებენ: მიმდინარეობს ე.წ „[[უცნაური ომი]]“. ამ პერიოდში ჩერჩილი აირჩიეს საზღვაო მინისტრად და ომის კაბინეტის წევრად. 1940 წლის აპრილისთვის, იგი გახდა  სამხედრო საკოორდინაციო კომიტეტის თავმჯდომარე. იმავე თვეში გერმანია შეიჭრა [[ნორვეგია]]ში და [[დანია]]ში. ვითარება ჩემბერლენის საწინააღმდეგოდ მოქმედებდა, რამდენადაც მან უარყო ჩერჩილის წინადადება, რომ ბრიტანეთს გერმანიის აგრესიისთვის ეპასუხა ნორვეგიული რკინის საბადოების რესურსების მიწოდებისა და საზღვაო პორტების გამოყენების შესაძლებლობის შეზღუდვით.

=== პრემიერ-მინისტრობა პირველი ვადით (1940-45) ===
1940 წლის მაისში, პარლამენტში გამართულმა დებატებმა ნორვეგიული კრიზისის შესახებ ჩემბერლენისადმი ნდობის შერყევა გამოიწვია. 1940 წლის 10 მაისს, მეფე [[ჯორჯ VI]]-მ, ჩერჩილი პრემიერ მინისტრად და თავდაცვის მინისტრად დანიშნა. მეტად სენტიმენტალურად აღწერს ამ ფაქტს ჩერჩილი თავის ნაშრომში „მეორე მსოფლიო ომი“: „10 მაისის ღამეს მე მივიღე უმაღლესი ძალაუფლება სახელმწიფოში, იმ ღამით 3 საათზე დავიძინე, საოცარად იმედიანად ვგრძნობდი თავს, ისე მიმაჩნდა თითქოს მთელი განვლილი ცხოვრება იყო მზადება ამ მომენტისათვის. ჩემი გაფრთხილებები ბოლო 6 წლის განმავლობაში იმდენად გამართლდა, რომ ახლა ვერავინ შემეწინააღმდეგება.“ თავდაპირველად მინისტრები მას სკეპტიკურად უყურებდნენ, მაგრამ ჩერჩილმა ეს ეჭვები თავისი შრომისუნარიანობით მალევე გაფანტა.<ref>Sheila Lawlor-Churchill and the Politics of War 1040-1941, Cambridge University Press </ref>

ჩერჩილმა სასწრაფოდ ჩამოაყალიბა კოალიციური კაბინეტი, რომელშიც გააერთიანა ლიდერები ლეიბორისტული, ლიბერალური და კონსერვატიული პარტიებიდან. მან წამყვან პოზიციებზე ინტელიგენტი და ნიჭიერი ადამიანები დანიშნა. ჩერჩილი ნაცისტების დომინირებას წარმატებით უმკლავდებოდა, მან საფუძველი დაუდო [[გაერთიანებული სამეფო|ბრიტანეთი]]-[[ამერიკის შეერთებული შტატები|აშშ]]- [[საბჭოთა კავშირი]]ს ალიანსს. [[1930]]-იან წლებში ჩერჩილს ჰქონდა ურთიერთობა ამერიკის პრეზიდენტთან, [[ფრანკლინ დელანო რუზველტი|ფრანკლინ რუზველტთან]], რომელიც [[1941]] წლის მარტში [[ლენდ-ლიზი]]ს პროგრამაში ჩაერთო, რაც ამერიკის მიერ ბრიტანეთისათვის საბრძოლო საქონლის მიწოდებას გულისხმობდა.<ref name=":0" />
[[ფაილი:Yalta_summit_1945_with_Churchill,_Roosevelt,_Stalin.jpg|350x350px|ჩერჩილი, [[ფრანკლინ რუზველტი|რუზველტი]], [[იოსებ სტალინი|სტალინი]], [[იალტის კონფერენცია]]|მინი]]
1941 წლის დეკემბერს, მეორე მსოფლიო ომში ამერიკის შეერთებული შტატების ჩართვის შემდეგ, ჩერჩილი დარწმუნდა, რომ [[დიდი სამეული (მეორე მსოფლიო ომი)|ალიანსი]] ომს მოიგებდა. მომდევნო თვეებში იგი აქტიურად მუშაობდა ამერიკის პრეზიდენტ [[ფრანკლინ დელანო რუზველტი|რუზველტთან]] და საბჭოთა კავშირის ლიდერ [[იოსებ სტალინი|იოსებ სტალინთან]] ერთად. [[თეირანის კონფერენცია|თეირანის]] (1943 წელი), [[იალტის კონფერენცია|იალტის]] (1945 წლის თებერვალი) და [[პოტსდამის კონფერენცია|პოტსდამის]] (1945 წლის ივლისი) შეხვედრებზე, ჩერჩილი შეხვდა მოკავშირეთა ლიდერებს, რათა მათთან ერთად განეხილა გაერთიანებული სტრატეგია ღერძის სახელმწიფოების წინააღმდეგ, ემსჯელა ომგამოვლილი სამყაროს შემდგომ მიზნებზე, კერძოდ კი [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] (ინგლ. United Nations - UN) შექმნის პერსპექტივებზე. მას შემდეგ, რაც ომი დაწყნარდა, ჩერჩილმა წამოაყენა წინადადება ბრიტანეთში სოციალური რეფორმების გატარების საკითხთან დაკავშირებით, მაგრამ ვერ მოახერხა საზოგადოების დარწმუნება. იგი დამარცხდა საყოველთაო არჩევნებში 1945 წლის ივლისში.<ref name=":0" />

=== ოპოზიციაში (1945-51) ===
შემდგომი 6 წლის განმავლობაში ჩერჩილი ოპოზიციაში იყო. მიუხედავად ამისა, მას კვლავ ჰქონდა გავლენა საერთაშორისო ურთიერთობებზე. [[1946]] წლის მარტში, როდესაც  ამერიკაში იმყოფებოდა, იგი გამოვიდა სიტყვით, ეს იყო გამაფრთხილებელი სიტყვები, რომელიც ეხებოდა „[[რკინის ფარდა]]ს“ და  საბჭოთა კავშირის გავლენას აღმოსავლეთ ევროპაზე.

=== პრემიერ-მინისტრობა მეორე ვადით (1951-55) ===
[[1951]] წლის საყოველთაო არჩევნების შემდეგ, ჩერჩილი დაუბრუნდა ხელისუფლებას. იგი დაინიშნა თავდაცვის მინისტრად, ხოლო 1951 წლის ოქტომბერში პრემიერად. [[1953]] წელს ჩერჩილს მიენიჭა რაინდის წოდება დედოფლის, [[ელისაბედ II]]-ს მიერ.

[[1954]] წელს ჩერჩილმა „Mines and Quarries“ აქტი, ხოლო [[1955]]-ში განსახლებისა და საცხოვრებლების აღდგენის რეფორმები წარმოადგინა. პირველი მათგანი მიზნად ისახავდა საბადოებში სამუშაო პირობების გაუმჯობესებას. თუმცა ეს საშინაო რეფორმები გადაფარა კოლონიებში კრიზისულმა ვითარებებმა, კერძოდ კი, [[კენია]]სა და [[მალაიზია]]ში, სადაც ჩერჩილმა ბრძანა პირდაპირ სამხედრო მოქმედებებზე გადასვლა. მიუხედავად აჯანყებების წარმატებით ჩახშობისა, ცხადი გახდა, რომ დიდი ბრიტანეთი დიდხანს ვეღარ შეინარჩუნებდა კოლონიებზე გამგებლობას.<ref name=":0" />

== ორატორობის ნიჭი ==
[[ფაილი:Churchill_V_sign_HU_55521.jpg|მარცხნივ|frameless|309x309px]]
უინსტონ ჩერჩილს კარგად ჰქონდა გააზრებული  სიტყვის ძალა. ჯერ კიდევ 22 წლის ასაკში წერს''':''' „კაცისათვის მომადლებულ ნიჭთაგან, არცერთი არაა ისეთი ძვირფასი, როგორც ნიჭი ორატორობისა, ის ვინც მას ფლობს, აქვს ძალაუფლება უფრო მტკიცე ვიდრე მეფეს“. სახალხო გამოსვლებში წარმატების მისაღწევად ბევრი შრომა და წინააღმდეგობის გადალახვა მოუწია. განსხვავებით სხვა მრავალი თანამდებობის პირისაგან, ტექსტს ის თავად წერდა, შემდგომ კი საათების განმავლობაში ემზადებოდა, სწავლობდა და გამოთქმას ამუშავებდა. მისი გადმოცემის სტილი ხშირად ზედმეტად მაღალფარდოვნად და მოძველებულადაც კი მოიაზრებოდა, თუმცა მეორე მსოფლიო ომში განვითარებულ დრამატულ მოვლენებს შესანიშნავად შეესაბამებოდა ჩერჩილის ხატოვანი მეტაფორები და ინტონაცია. ის ახალგაზრდობიდან წერდა სტატიებს ჟურნალებისათვის, წიგნებს საკუთარ გამოცდილებიდან გამომდინარე. მისი ნიჭის კიდევ ერთი მტკიცებულებაა 1953 წლის [[ნობელის პრემია]] ლიტერატურის დარგში.

1940 წლისთვის გერმანულმა არმიამ დაიპყრო [[ნიდერლანდები]], [[ბელგია]] და [[ლუქსემბურგი]]. ორი დღის შემდეგ [[გერმანელები]] [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]] შეიჭრნენ. [[დიდი ბრიტანეთი]] მარტო დარჩა. ამ ვითარებაში კი ხალხი გადაწყვეტილებას ჩერჩილისაგან ელოდა 18 ივნისს, 1940 წელს, ჩერჩილმა თემთა პალატაში წარმოთქვა ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სიტყვები, იგი აფრთხილებდა დამსწრე საზოგადოებას, რომ „ბრიტანეთის ბრძოლა“ სულ მალე დაიწყებოდა. მოხსენებას საკმაოდ ბეჯითად ამზადებდა ჩერჩილი, არქივში შემონახული მოხსენების ტექსტი სავსეა მისი ხელნაწერი ჩანიშვნებით, შესწორებებით. ამ გამოსვლამ ხალხს მოტივაცია, ხოლო ჩერჩილს პოპულარობა, აღიარება და ივლისში ჩატარებული გამოკითხვის (Gallup poll) ხმათა 88 % მოუტანა.

== ბოლო წლები და გარდაცვალება ==
ჩერჩილის ჯანმრთელობის მდგომარეობის გაუარესება ცხადი ჯერ კიდევ 1941 წელს, მისი თეთრ სახლში ვიზიტის დროს, გახდა. მას ჰქონდა მსუბუქი გულის შეტევა, რომელიც 1943 წელს კვლავ გაუმეორდა. [[1953]] წლის ივლისში, 78 წლის ასაკში, მას შეტევები გაუმეორდა საკუთარ ოფისში ყოფნის დროს. იგი დროებით ჩამოშორდა საქმიანობას, რათა ჯანმრთელობის მდგომარეობისთვის მიეხედა და მხოლოდ ოქტომბრისთვის დაუბრუნდა პრემიერ-მინისტრის პოსტს. ჩერჩილი ამჩნევდა, რომ იგი ფიზიკურად და მენტალურად გამოფიტული იყო. მან [[პრემიერ-მინისტრი]]ს პოსტი დატოვა [[1955]] წელს, თუმცა იგი კვლავ რჩებოდა პარლამენტის წევრად იქამდე, სანამ ახალი არჩევნები არ ჩატარდა [[1964]] წელს, რომელშიც მას მონაწილეობა აღარ მიუღია.

საზოგადოებაში ვრცელდებოდა ხმები, რომ ჩერჩილი იტანჯებოდა [[ალცჰაიმერის დაავადება|ალცჰაიმერით]] სიცოცხლის ბოლო წლებში, მაგრამ ბევრი სამედიცინო ექსპერტის აზრით, მისი მდგომარეობა განპირობებული იყო გულის შეტევებით.  
[[ფაილი:Winston_Churchill_Grave.jpg|მინი|286x286პქ|ჩერჩილის საფლავი, ვუდსტოკი]]
პოლიტიკიდან წასვლის შემდეგ, ჩერჩილი პენსიონერის ცხოვრებით ცხოვრობდა. სვამდა საყვარელ კონიაკს და გაუთავებლად ეწეოდა კუბურ სიგარებს. ჩერჩილი მთელი ცხოვრება, ომის დროსაც კი, ყიდულობდა [[კუბა|კუბიდან]] სიგარებს. სახლში მათ ერთი სპეციალური ოთახი ჰქონდათ დათმობილი. ეს იყო ნამდვილი საწყობი. თუ სიგარების რაოდენობა 3 ათასს ჩამოსცილდებოდა, მარაგის შესავსებად ჩერჩილი სასწრაფოდ ახალ პარტიას იძენდა.

როდესაც მას სთხოვეს აეხსნა, თუ როგორ მიაღწია ასეთ ხანდაზმულ ასაკს, მისი არაჯანსაღი ცხოვრების წესისა და ინტენსიური პოლიტიკური საქმიანობის გათვალისწინებით, ჩერჩილმა ასეთი პასუხი გასცა: „ჭამეთ, სვით და მოწიეთ სიგარა რამდენიც გნებავთ. და ყველაზე მთავარი - არავითარი სპორტი!“

[[1965]] წლის 15 იანვარს ჩერჩილს კვლავ გაუმეორდა რამდენიმე შეტევა, რომელმაც მის ჯანმრთელობაზე სერიოზული გავლენა იქონია. იგი გარდაიცვალა 9 დღის შემდეგ, [[ლონდონი|ლონდონში]], საკუთარ სახლში, 90 წლის ასაკში. 90 წლის წინ გაზეთმა [[თაიმსი|„თაიმსმა“]] პირველ გვერდზე ბრიტანეთს უინსტონ ჩერჩილის დაბადების შესახებ ამცნო, იგივე გაზეთი ამჟამად უკვე მისი გარდაცვალების ცნობას პირველ გვერდზე აქვეყნებდა. ინგლისში გლოვა გამოცხადდა. ჩერჩილი დაკრძალულია წმინდა მარტინის ტაძარში, [[ვუდსტოკი|ვუდსტოკში]].<ref name=":0" />

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|11|103}}
* 50 პერსონა — მათ შექმნეს ისტორია. ტომი 2. უინსტონ ჩერჩილი. ISBN 978-9941-24-191-8.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრები}}
{{მეორე მსოფლიო ომის ლიდერები}}
{{ნობელის პრემია ლიტერატურაში}}
{{ნობელის პრემია 1953}}
{{ავტორიტეტული წყაროები}}

{{DEFAULTSORT:ჩერჩილი, უინსტონ}}
[[კატეგორია:ბრიტანელი პოლიტიკოსები]]
[[კატეგორია:გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრები]]
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ლიტერატურაში]]
[[კატეგორია:დაბადებული 30 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1874]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 24 იანვარი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1965]]
[[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომის პოლიტიკური ლიდერები]]
[[კატეგორია:ისლამის კრიტიკოსები]]
[[კატეგორია:XIX საუკუნის ინგლისელი მწერლები]]
[[კატეგორია:XIX საუკუნის ინგლისელი ისტორიკოსები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის გაერთიანებული სამეფოს პრემიერ-მინისტრები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის ბიოგრაფები]]
[[კატეგორია:კონგრესის ოქროს მედლის მფლობელები]]
[[კატეგორია:გაერთიანებული სამეფოს კონსერვატიული პარტიის პრემიერ-მინისტრები]]
[[კატეგორია:ინგლისელი ბიოგრაფები]]
[[კატეგორია:ინგლისელი რაინდები]]
[[კატეგორია:ლონდონის სამეფო საზოგადოების წევრები]]
[[კატეგორია:გაერთიანებული სამეფოს კონსერვატიული პარტიის ლიდერები]]
[[კატეგორია:გაერთიანებული სამეფოს თემთა პალატის ლიდერები]]
[[კატეგორია:ბელგიის სამეფო აკადემიის წევრები]]
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ბრიტანეთიდან]]
[[კატეგორია:აბერდინის უნივერსიტეტის რექტორები]]
[[კატეგორია:ედინბურგის უნივერსიტეტის რექტორები]]
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები ანბანის მიხედვით]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის ინგლისელი ისტორიკოსები]]