იხილეთ წყარო გვერდისთვის შუა აღმოსავლეთი

[[ფაილი:Middle east.jpg|მინი|280პქ|შუა აღმოსავლეთის პოლიტიკური რუკა]]
'''შუა აღმოსავლეთი''' — [[დასავლეთი აზია|დასავლეთი აზიის]] პირობითი სახელწოდება, რომელიც მდებარეობს [[ევროპა]]სა და [[პაკისტანი|პაკისტანს]] შორის. ზოგჯერ უცხოურ ლიტერატურაში ცვლის ტერმინს [[ახლო აღმოსავლეთი]], უფრო ხშირად კი გულისხმობს ახლო აღმოსავლეთს [[ირანი|ირანთან]], [[პაკისტანი|პაკისტანთან]] და [[ავღანეთი|ავღანეთთან]] ერთად და ამიტომ უმეტესად იხმარება არა ცალკე, არამედ გაერთიანებულ ტერმინად — „[[ახლო და შუა აღმოსავლეთი]]“.

ტერმინი „შუა აღმოსავლეთი“ წარმოიშვა [[1850]]-იან წლებში ბრიტანეთის ინდოეთის ადმინისტრაციაში. თუმცა დიდი პოპულარობა ამ ტერმინმა მოიპოვა ამერიკელი ისტორიკოსის [[ალფრედ თაიერ მეჰენი]]ს წყალობით, რომელმაც [[1902|1902 წელს]]<ref>{{cite journal |author=Koppes, C.R. |title=Captain Mahan, General Gordon and the origin of the term "Middle East" |journal=Middle East Studies |volume=12 |pages=95–98 |year=1976 |doi=10.1080/00263207608700307}}</ref> შემოიღო აღნიშნული ტერმინი [[არაბეთის ნახევარკუნძული|არაბეთის ნახევარკუნძულსა]] და [[ინდოეთი|ინდოეთს]] შორის არსებული მხარეების აღსანიშნავად.<ref>{{cite book |author=Lewis, Bernard |title=The Middle East and the West |year=1965|page=9}}</ref><ref>{{cite book |author=Fromkin, David |title=A Peace to end all Peace |url=https://archive.org/details/peacetoendallpea0000from |year=1989|page=[https://archive.org/details/peacetoendallpea0000from/page/224 224] |isbn=0805008578}}</ref> იმ დროისთვის ბრიტანული და რუსული იმპერიები იბრძოდნენ [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიაში]] გავლენისათვის (ამ დაპირისპირებამ მიიღო სახელწოდება „[[დიდი თამაში]]“). მეჰენი აცნობიერებდა არა მხოლოდ სტრატეგიულ მნიშვნელობას რეგიონში, არამედ მისი შუაგულის — [[სპარსეთის ყურე|სპარსეთის ყურის]] მნიშვნელობასაც, რომლის მიმდებარე ტერიტორიას უწოდა შუა აღმოსავლეთი და აღნიშნა, რომ [[სუეცის არხი]]ს შემდეგ ეს ტერიტორია არის [[დიდი ბრიტანეთი]]სთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ადგილი.

ალფრედ მეჰენმა პირველად ტერმინი „შუა აღმოსავლეთი“ იხმარა [[1902|1902 წელს]] სტატიაში „სპარსეთის ყურე და საერთაშორისო ურთიერთობები“. აღნიშნული სტატია ხელახლა გამოიცა [[The Times]]-ის მიერ. [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომამდე]] [[თურქეთი|თურქეთსა]] და [[ხმელთაშუა ზღვა|ხმელთაშუა ზღვის]] აღმოსავლეთ სანაპიროს რეგიონებს შორის სივრცეს უწოდებდნენ ახლო აღმოსავლეთს, მაშინ როდესაც [[შორეული აღმოსავლეთი]]ს ცენტრი [[ჩინეთი]] იყო,<ref name="davison">{{cite journal |author=Davison, Roderic H. |title=Where is the Middle East? |url=https://archive.org/details/sim_foreign-affairs_1960-07_38_4/page/665 |journal=Foreign Affairs |volume=38 |pages=665–675 |year=1960 |doi=10.2307/20029452 |issue=4}}</ref> ხოლო შუა აღმოსავლეთი განიხილებოდა რეგიონი, რომელიც მოიცავდა [[მესოპოტამია]]ს სახელმწიფო [[ბირმა]]მდე. [[1930]]-იანი წლების ბოლოს ქალაქ [[კაირო]]ში ბრიტანელებმა შექმნეს [[შუააღმოსავლეთის სარდლობა]].

მოგვიანებით ტერმინმა შუა აღმოსავლეთმა ფართოდ მოიკიდა ფეხი [[ევროპა]]სა და [[აშშ|ამერიკის შეერთებულ შტატებში]].

== სახელმწიფოები ==
[[ფაილი:Map_world_middle_east.svg|მინი|600პქ|რუკაზე, მწვანე ფერით გამოსახულია შუა აღმოსავლეთის ქვეყნები]]
* {{დროშა|ირანი}}
* {{დროშა|თურქეთი}}
* {{დროშა|კვიპროსი}}
* {{დროშა|ერაყი}}
* {{დროშა|სირია}}
* {{დროშა|ლიბანი}} 
* {{დროშა|ისრაელი}}
* {{დროშა|პალესტინა}}
* {{დროშა|საუდის არაბეთი}}
* {{დროშა|ქუვეითი}}
* {{დროშა|არაბთა გაერთიანებული საამიროები}}
* {{დროშა|ომანი}}
* {{დროშა|იემენი}}
* {{დროშა|კატარი}}
* {{დროშა|ბაჰრეინი}}
* {{დროშა|იორდანია}}

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[შორეული აღმოსავლეთი]] 
* [[ახლო აღმოსავლეთი]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commonscat-inline|Middle East}}
{{ბრიტანიკა|Middle-East}}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{შუა აღმოსავლეთის თემები}}

[[კატეგორია:შუა აღმოსავლეთი]]
[[კატეგორია:დასავლეთი აზია]]
[[კატეგორია:ჩრდილოეთი აფრიკა]]