იხილეთ წყარო გვერდისთვის ჰაშიმ ალ-ათასი

[[ფაილი:Hashim Al Atassi.jpg|250px|მინი|სირიის პრეზიდენტი - ჰაშიმ ალ ათასი]]
'''ჰიშამ ალ-ათასი'''  ({{lang-ar| هاشم الأتاسي}}, დ. [[1875]], [[ჰომსი]], [[სირია]] — გ. [[5 დეკემბერი]], [[1960]], [[ჰომსი]], [[სირია]]) — [[სირია|სირიის]] პოლიტიკური მოღვაწე. ქვეყნის სამგზის [[სირიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] ([[1936]]–[[1939]], [[1949]]–[[1951]], [[1954]]–[[1955]]) და ორგზის [[პრემიერ-მინისტრი]] ([[1920]], [[1949]]).

==ბიოგრაფია ==
დაიბადა მიწის მფლობელის ოჯახში. [[1895]] წელს უმაღლესი განათლება მიიღო [[სტამბოლი|სტამბოლში]]. [[1898]]–[[1918]] წლებში სახელმწიფო სამსახურშია. იყო ოსმალების გუბერნატორი [[ჰომსი|ჰომსში]], [[ჰამა]]ში, [[ბაალბექი|ბაალბექში]], ანატოლიასა და [[იაფა]]ში.

[[1920]] წელს მეფე ფაისალ I-ის მმართველობის პერიოდში, [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველ მსოფლიო ომში]] ოსმალეთის დამარცხების შემდეგ და საფრანგეთის მანდატის ქვეშ სირიის ოკუპაციის პერიოდში მცირე ხნით აირჩიეს სირიის ეროვნული კონგრესის თავმჯდომარედ და ქვეყნის პრემიერ-მინისტრად. მაისალუნის ხეობაში სირიის არმიის დამარცხების შემდეგ საბოლოოდ გაფორმდა [[საფრანგეთი]]ს მანდატი, ხოლო ჰაში ალ-ათასის მთავრობა დაიშალა.

[[1927]] წელს გახდა [[სირიის ეროვნული ბლოკი]]ს დაარსების ერთ-ერთი ინიციატორი, რომლის მიზანიც იყო სირიის დამოუკიდებლობა საფრანგეთისაგან. [[1928]] წელს იგი აირჩისე დამფუძნებელი კრების თავმჯდომარედ, თუმცა [[1930]] წლის მაისში საფრანგეთის ხელისუფლებამ კრება დაშალა. ჰაშიმ ალ-ათასი მცირე ხნით დააკავეს.

[[1928]] და [[1932]] წელს პარლამენტში აირჩიეს [[ჰომსი]]დან. თავდაპირველად იგი მხარს უჭერდა [[მუჰამად ალი ალ-აბიდი]]ს, თუმცა მას შემდეგ, რაც მთავრობაში დანიშნა ფრანგებისადმი ლოიალურად განწყობილი პოლიტიკოსები, გადავიდა ოპოზიციაში.

[[1936]] წელს ალ-ათასი ხელმძღვანელობდა დელეგაციას, რომელმაც ხელი მოაწერა ქვეყნის დამოუკიდებლობაზე შეთანხმებას. [[დამასკო]]ში დაბრუნდა როგორც ეროვნული გმირი და [[1936]] წელს აიჩიეს დამოუკიდებელი სირიის პირველ პრეზიდენტად. თუმცა [[1938]] წლის ბოლოს ცხადი გახდა, რომ საფრანგეთი 1936 წლის ხელშეკრულების რატიფიცირებას არ ახდენდა, ამიტომ [[1939]] წლის 7 ივლისს გადადგა. [[1940]]-იან წლებში იგი ჩამოშორდა დიდ პოლიტიკას და მიუხედავად [[შარლ დე გოლი]]ს პირადი თხოვნისა, არ დაუბრუნდა პრეზიდენტის თანამდებობას, მან განაცხადა, რომ გამოცდილების მიხედვით საფრანგეთის ხელისუფლების ნდობა სირიის დამოუკიდებლობის საკითხში არ შეიძლებოდა. [[1949]] წელს პრეზიდენტ [[შუქრი კუათლი]]ს დამხობის შემდეგ სათავეში ჩაუდგა სირიის დროებით მთავრობას. [[1949]] წლის დეკემბერში აირჩიეს პრეზიდენტად. სირიელი პოლიტიკოსებისა და სამხედროების აღშფოთების მიუხედავად გაატარა ერაყთან დაახლოების პოლიტიკა და მალევე პროჰაშიმიტურად განწყობილი პოლიტიკოსი [[ნაზიმ ალ-კუდსი]] დანიშნა ქვეყნის პრემიერ-მინისტრად.

შიდა პოლიტიკაში იგი უპირისპირდებოდა სირიის სამხედროთა ლიდერს [[ადიბ შიშაქლი]]ს, რომელმაც [[1951]] წელს მის წინააღმდეგ განახორციელა სამხედრო გადატრიალება. მისი მმართველობის დროს ([[1951]]-[[1954]] წწ.) ჰაშიმ ალ-ათასი ხელმძღვანელობდა ოპოზიციას და აცხადებდა, რომ მმართველი რეჟიმი არაკონსტიტუციური იყო. ამის პასუხად [[1954]] წელს მას შინაპატიმრობა მიუსაჯეს, ხოლო მისი შვილი დააპატიმრეს. ამან გამოიწვია სირიის მოსახლეობისა და პოლიტიკური ელიტის აღშფოთება, შედეგად ამავე წლის თებერვალში შიშაქლის რეჟიმი დაემხო. [[1954]] წლის 1 მარტს ალ-ათასის ხელისუფლება აღადგინეს. თავის თანამდებობას დაუბრუნდა ყველა მინისტრი.

[[1955]] წელს უფლებამოსილებბის გასვლის შემდეგ იგი წავიდა პოლიტიკიდან. [[1956]] წელს მისი შვილი დაადანაშაულეს პრეზიდენტ შიშაქლის დამხობის მცდელობაში და მიუსაჯეს სიკვდილი, თუმცა მამის გავლენის გამო იგი სამუდამო პატიმრობით შეუცვალეს.

ჰაშიმ ალ-ათასი [[1960]] წელს გარდაიცვალა [[ჰომსი|ჰომსში]]. ყოფილი პრეზიდენტის დაკრძალვა ქალაქის ისტორიაში ყველაზე მასშტაბური გამოდგა.

== ლიტერატურა ==
* ''Sami Moubayed.'' Steel & Silk: Men and Women Who Shaped Syria 1900—2000 (Cune Press, Seattle, 2005).

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://bigenc.ru/world_history/text/1837080 ჰიშამ ალ-ათასი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20191116095221/https://bigenc.ru/world_history/text/1837080 |date=2019-11-16 }}

{{სირიის პრეზიდენტები}}

[[კატეგორია:სირიის პრეზიდენტები]]
[[კატეგორია:სირიის პრემიერ-მინისტრები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1875]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 დეკემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1960]]