იხილეთ წყარო გვერდისთვის ყარაბაღის ომი

{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
|კონფლიქტი=ყარაბაღის ომი
|ნაწილი=
|სურათი=[[ფაილი:Karabakhwar01.jpg|290px]]
|სათაური=ზემოდან ქვეით საათის ისრის მიმართულებით: აზერბაიჯანული ჯავშანტრანსპორტიორის ნარჩენები, აზერბაიჯანელი ლტოლვილები, სომხური T-72 მემორიალი ასკერანიში, მთიანი ყარაბაღის ჯარისკაცები წვრთნის დროს.
|თარიღი=[[20 თებერვალი]] [[1988]] - [[16 მაისი]] [[1994]]
|მდებარეობა= [[მთიანი ყარაბაღი]]
|შედეგი=[[სომხეთი]]ს გამარჯვება
|ტერიტორია=[[მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა|მთიანი ყარაბაღი]] დეფაქტო დამოუკიდებელი ხდება. სომხებმა [[აზერბაიჯანი]]ს ტერიტორიის 20% ოკუპაცია მოახდინეს.
|მხარე1=[[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკა]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[სომხეთი]]
'''მხარს უჭერდა''':<br />{{flag|დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა}} [[დაქირავებული მებრძოლი|დაქირავებული მებრძოლები]]
|მხარე2=[[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[აზერბაიჯანი]]
'''მხარს უჭერდნენ''':<br>{{flagicon|Afghanistan|1992}} [[ავღანელები|ავღანელი]] [[მოჯაჰიდი|მოჯაჰიდები]]<ref name="Taarnby">Taarnby, Michael. "[http://www.scribd.com/doc/21698244/The-Mujahedin-in-Nagorno-Karabakh-A-Case-Study-in-the-Evolution-of-Global-Jihad The Mujaheddin in Nagorno-Karabakh: A Case Study in the Evolution of Global Jihad]." Real Institute Elcano. 5 September 2008.</ref><br />{{flagicon|Chechen Republic of Ichkeria}} [[ჩეჩნები]] [[შამილ ბასაევი]]ს მეთაურობით<br />{{flag|დამოუკიდებელ სახელმწიფოთა თანამეგობრობა}} [[დაქირავებული მებრძოლი|დაქირავებული მებრძოლები]]
|მეთაური1=[[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[სამველ ბაბაიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Artsakh.svg|22px]] [[მონთე მელქონიანი]] [[ბრძოლის დროს მოკული|†]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ჰემაიაკ ჰაროიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ვაზგენ სარგსიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[არკადი ტერ-თადევოსიანი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Armenia.svg|22px]] [[ანატოლი ზინევიჩი]]
|მეთაური2=[[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[ისგანდარ ჰამიდოვი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[სურატ ჰუსეინოვი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Azerbaijan.svg|22px]] [[რაჰიმ გაზიევი]]<br /> [[ფაილი:Flag of Chechen Republic of Ichkeria.svg|22px]] [[შამილ ბასაევი]]<ref name="Griffin">{{cite book
 | last = Griffin
 | first = Nicholas
 | title = Caucasus: A Journey to the Land Between Christianity and Islam
 | url = https://archive.org/details/caucasusjourneyt00grif
 | publisher=University of Chicago Press
 | year = 2004
 | location = Chicago
 | pages = [https://archive.org/details/caucasusjourneyt00grif/page/185 185]–186
 | isbn = 0-226-30859-6 }}</ref><br />{{flagicon|Afghanistan|1992}} [[გულბედინ ჰექმათიარი]]<ref name="Taarnby"/>
|ძალა1=20,000 (მთიანი ყარაბაღის ძალები, მათ შორის 8,000 სომხეთიდან) <br>20,000 (სომხეთის ძალები)<ref name="Caucasian knot">Levon Chorbajian, Patrick Donabédian, Claude Mutafian ''The Caucasian knot: the history & geopolitics of Nagorno-Karabagh''. Zed Books, 1994, p. 14. ISBN 978-1-85649-288-1.</ref>
|ძალა2=42,000 (36,000 სახმელეთო, 1,600 საჰაერო ძალები) <ref name="Caucasian knot"/>
1,500–2,500 ავღანელი და ჩეჩენი მებრძოლები<ref name="Taarnby"/>
|დანაკარგები1='''დაღუპული:'''<br> 4,592<ref name="AMS">{{ru icon}} Melik-Shahnazarov, Arsen. ''[http://www.sumgait.info/caucasus-conflicts/nagorno-karabakh-facts/nagorno-karabakh-facts-14.htm Нагорный Карабах: факты против лжи]''.</ref><br />'''დაჭრილი:''' დაახლოებით: 25,000<br />'''დაკარგული:'''<br> 196
|დანაკარგები2='''დაღუპული:'''<br>25,000<ref>"[http://www.euronews.net/2009/11/28/winds-of-change-in-nagorno-karabakh/ Winds of Change in Nagorno Karabakh ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111206040424/http://www.euronews.net/2009/11/28/winds-of-change-in-nagorno-karabakh/ |date=2011-12-06 }}." ''Euronews''. 28 ნოემბერი [[2009]].</ref>-30,000<ref name="AMS"/> <br />'''დაჭრილი:'''<br>60,000 
'''დაკარგული:''' <br>4,210
|შენიშვნა=
}}

'''ყარაბაღის ომი''' ({{lang-hy|''Արցախյան գոյամարտ''}}; {{lang-az|''Qarabağ müharibəsi''}}) ([[1991]]—[[1994]]) — სამხედრო კონფლიქტი სომხურ და აზერბაიჯანულ შეიარაღებულ შენაერთებს შორის [[მთიანი ყარაბაღი]]ს რეგიონზე კონტროლის დასამყარებლად.

== წინარეისტორია ==
{{მთავარი|სომხეთ-აზერბაიჯანის ომი (1918-1920)}}
ბრძოლა [[მთიანი ყარაბაღი|ყარაბაღისთვის]] ჯერ კიდევ XX საუკუნის დასაწყისში დაიწყო, რომელიც მაშინ [[აზერბაიჯანი]]ს გამარჯვებით და მასზე კონტროლის დაწესებით დასრულდა.

[[1921]] წელს [[რუსეთი|რუსეთმა]] კავკასიის სამივე სახელმწიფო: [[სომხეთის დემოკრატიული რესპუბლიკა]], [[აზერბაიჯანის დემოკრატიული რესპუბლიკა]], და [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა]] დაიპყრო. [[საბჭოთა კავშირი]]ს შექმნის შემდეგ, [[მთიანი ყარაბაღი|ყარაბაღი]] სომხეთის სსრ-ს გადაეცა, რასაც დიდი საპროტესტო მოძრაობა მოჰყვა აზერბაიჯანში, ხოლო [[ერევანი|ერევანში]] ისევ საბჭოთა ოკუპაციის წინააღმდეგ მიმართული აჯანყება მიმდინარეობდა. ამ ფაქტორების გათვალისწინებით, [[1921]] წელს [[მთიანი ყარაბაღი]] აზერბაიჯანს გადაეცა. [[1923]] წელს ტერიტორია ''მთიანი ყარაბაღის ავტონომიური რეგიონად'' გადაიქცა და აზერბაიჯანის სსრ-ში შევიდა. ამ დროისთვის, [[მთიანი ყარაბაღი|ყარაბაღის]] მოსახლეობის 94%-ს [[სომხები|სომეხი]] ეროვნების მოსახლეობა შეადგენდა. ავტონომიური რეგიონის დედაქალაქი [[შუშა]]დან [[ხანქენდი|ხანკენდში]] გადაიტანეს, რომელსაც სომხური მხარე [[სტეფანაკერტი|სტეფანაკერტს]] უწოდებს.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{ცივი ომი}}
{{პოსტსაბჭოთა ქვეყნები}}

[[კატეგორია:აზერბაიჯანის უახლესი ისტორია]]
[[კატეგორია:სომხეთის უახლესი ისტორია]]
[[კატეგორია:ამიერკავკასიაში XX საუკუნის სამხედრო კონფლიქტები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის ომები]]