იხილეთ წყარო გვერდისთვის БМ-21

{{ტანკი
|სურათი = BM-21Ural-375D.jpg
|მოდიფიკაცია = BM-21
|პიქსელები = 300px
|ხელმოწერა = 
|კლასიფიკაცია =
|ძირითადი ოპერატორები = 
|წონა, ტ = 13.71
|განლაგება = 
|ეკიპაჟი = 5 ადამიანი
|დესანტი = 
|გამოშვების წლები = [[1964]]—[[1980]]
|ექსპლუატაციის წლები = [[1964]]-დღემდე
|ეგზემპლარი = 
|სიგრძე, მმ = 7.35 
|სიგრძე ქვემეხით, მმ = 3მ
|სიგანე, მმ = 2.40
|სიმაღლე, მმ = 3.09
|კლირენსი, მმ = 
|ჯავშნის ტიპი = 
|კორპუსის შუბლი = 
|კორპუსის შუბლი (ზედა) = 
|კორპუსის შუბლი (შუა) = 
|კორპუსის შუბლი (ქვედა) = 
|კორპუსის ბორტი = 
|კორპუსის ბორტი (ზედა) = 
|კორპუსის ბორტი (ქვედა) = 
|კორპუსის კიჩო = 
|კორპუსის კიჩო (ზედა) = 
|კორპუსის კიჩო (შუა) = 
|კორპუსის კიჩო (ქვედა) = 
|ფსკერი= 
|კორპუსის სახურავი = 
|კოშკურის შუბლი = 
|ჭრილის შუბლი = 
|იარაღის ნიღაბი = 
|კოშკის ბორტი = 
|ჭრილის ბორტი = 
|კოშკის კიჩო = 
|ჭრილის კიჩო = 
|კოშკის სახურავი = 
|ჩრილის სახურავი = 
|აქტიური დაცვა = 
|დინამიური დაცვა = 
|კალიბრი = 122მმ
|მილების რაოდენობა = 40
|ლულის სიგრძე (კალიბრები) = 
|ქვემეხის საბრძოლო მარაგი = 
|ВН კუთხეები = 
|ГН  კუთხეები = 
|სროლის მანძილი = 21 კმ
|სხვა შეიარაღება = 
|ძრავის ტიპი = V-8 გაზოტურბინიანი ZiL-375 
|ძრავის სიმძლავრე, ც.ძ. = 180
|ძრავის სიმძლავრე, კილოვატი = 
|გადაადგილების სიჩქარე ტრასაზე, კმ/სთ = 75
|გადაადგილების სიჩქარე, კმ/სთ  = 
|ტრასაზე გადაადგილების მარაგი, კმ = 750კმ
|გადაადგილების მარაგი, კმ = 
|სპეციალური სიმძლავრე, ც.ძ. = 
|საკიდრის ტიპი = 
|მუხლუხების სიგანე, მმ = 
|სპეციალური დაწოლა გრუნტზე, კგ/კვ.სმ = 
|აღმართზე გამავლობა = 
|კედლის გადალახვა, მ = 
|თხრილის გადალახვა, მ = 
|გუბის გადალახვა, მ= 
}}
'''БМ-21 "Град"''' — საბჭოთა 122 მმ. ზალპური ცეხლრეაქტიული სისტემა, რომელიც შეიქმნა [[1960]]-იანი წლების დასაწყისში. 

== აღწერა ==

122 მმ ზალპური ცეცხლრეაქტიული სისტემა შეიქმნა [[1963]] წელს ხოლო შეიარაღებაში მიიღეს [[1964]] წელს,მას უნდა ჩაენაცვლებინა 140 მმ [[BM-14]].
შეთავსებული იყო [[Урал-375Д]] ტიპის სამხედრო მანქანაზე და შეეძლო გაესროლა რაკეტა.
ძრავად ეყენა 180 ცხენის ძალიანი ბენზინის ძრავა რომლის მაქსიმალური სისწრაფე 75 კმ საათი იყო და შეეძლო დაეფარა 750 კმ. [[1976]] წელს შეუცვალეს შასი და დააყენეს უფრო თანამედროვე Урал-4320 სამხედრო მანქანაზე.
ეკიპაჟი 5 სამხედროსგან შედგებოდა რომლების 3 წუთში სრულ მზადყოფნაში მოყავდა ეს სისტემა გასროლა შესაძლებელი იყო საერთო მანქანის კაბინიდან,40 რაკეტის გასროლა ხდებოდა დაახლოებით 20 წამში. გასროლის შემდეგ შეეძლო ადგილი დაეტოვებინა 2 წუთში, რაკეტების მაქსიმალური სროლის სიშორე 21 კმ იყო, მაგრამ იყო ძალიან არა ზუსტი.

== ვარიანტები ==

'''რუსეთი'''
'

* '''9П138 "Град-1"''' - მსუბუქი ზალპური ცეცხლრეაქტიული სისტემა რომელიც 40 გასაშვები მილის ნაცვლად 36 ჰქონდა ასევე 21კმ ნაცვლად 15 კმმდე ისროდა

* '''БМ-21V "Град-В"''' - შექმნილია მედესანტეებისთვის რომელიც ეყენა [[GAZ-66]]B-ზე

* '''9А51 "Прима"''' - 40 გასაშვები ბლოკის ნაცვლად ჰქონდა 50 ბლოკი, შასად გამოყენებული იყო [[Ural-4320]]

* '''9К132 "Град-П"''' - ეს იყო გრადის საზღვაო ვერსია.

* '''А-215 "Град-М"''' - საზღვაო ვერსია მაგრამ ჰქონდა 12 გასაშვები ბლოკი

'''ბელორუსია'''

* '''БМ-21А "БелГрад"''' - მოდერნიზებული ვარიანტი რომელიც ურალის ნაცვლად 425 ცხენისძალიან MAZ-631705 იყო დაყენებული 

* '''უკრაინა'''

* '''БМ-21М "Град-У"''' - შასი იყო შეცვლილი და დაყენებული იყო KrAZ-6322-121-ზე

'''ჩინეთი'''

* '''Type 81 SPRL''' - БМ-21-ის კოპიო რომელსაც იყნებდნენ სინო-ვიეტნამის ომში

'''Type 83 SPRL''' - Dong Feng ტიპის სამხედრო მანქანაზე იყო დაყენებული

* '''Type 90A''' - მოდერნიზებული ვარინტი რომელიც იყო დაყენებული Tiema XC2200 6x6 სამხედრო მანქანაზე, შეცვლილი ჰქონდა ცეცხლის მართვის სისტემა.

'''ჩეხეთი''' 

* '''[[RM-70]'''] - გრადის მოდერნიზებული ვარიანტი რომელსაც შეეცვალა შასი, დააყენეს [[ტატრა-813]] ხოლო შემდეგ [[ტატრა-815]] გარდა ამისა დამატებული ჰქონდა ავტომატური დამტენი. 
[[ფაილი:Polish RM-70.jpg|thumb|200px|პოლონური RM-70 TATRA-815 შასზე]]
'''პოლონეთი''' 

* '''[[WR-40 "Langusta"]]''' - შეცვლილ ჰქონდა შასი და დაყენებული იყო Jelcz P662D.35G-27-ზე, ასევე შეიცვალა ცეცხლის მართვის სისტემა.

'''ეგვიპტე''' 

* '''RC-21''' - BM-21 კოპიო 

'''რუმინეთი'''

* '''APR-21''' - შეცვლილი ჰქონდა შასი და დაყენებული იყო [[SR-114]] ექსპორტზე გადიოდა [[ნიგერია]] - ში [[ხორვატიაში]]- ში და [[მაროკო]] - ში

* '''[[LAROM 160]]''' - მოდერნიზებული ვარიანტი შასი იყო DAC 25.36,შესაძლებელი იყო დაყენებულიყო 122მმ 20 მილი ან 160მმ 12 მილი რომელიც 45კმ ისროდა.

'''თურქეთი'''

* '''T-122 "Sakarya"''' - ეს არის თურქული მოდერნიზებული ვარიანტი შეეცვალა შასი ასევე გაეზარდა სროლის მაქსიმალური სიშორე და 21კმ მაგივრად ისვრი 40კმზე შეიარაღებაში მიიღეს 1996 წელს

'''საქართველო'''

* '''ზცრს-122''' - საქართველოში მოდერნიზებული BM-21.შეცვლილი იქნა შასი და დაყენებულია კრაზის მანქანაზე,მანქანა მთლიანად დაჯავშნულია STANAG-2 -ის დონემდე რომელიც იცავს ტყვიებისგან და ნამსხვრევებისგან.
== რესურსები ინტერნეტში ==

{{Commons category|BM-21 Grad}}
* [http://www.thetankmaster.com/english/afv/BM-21_1.asp 122 mm Multiple Rocket Launcher (MRL) "GRAD" on the Ural-375 6×6 truck chassis – Walk around photos] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080925083513/http://www.thetankmaster.com/english/afv/BM-21_1.asp |date=2008-09-25 }}
* [http://www.globalsecurity.org/military/world/russia/bm-21.htm Globalsecurity.org]
* [http://www.enemyforces.com/artillery/grad.htm Enemyforces.com] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080513023350/http://www.enemyforces.com/artillery/grad.htm |date=2008-05-13 }}
* [http://www.splav.org/en/arms/grad/index.asp Splav State Research and Production Enterprise] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060708221046/http://www.splav.org/en/arms/grad/index.asp |date=2006-07-08 }}
* [http://www.fas.org/man/dod-101/sys/land/row/bm-11.htm BM-11 at FAS.org]
* [http://www.army.cz/scripts/detail.php?id=6051 RM-70 at Army.cz]
* [http://www.krucjata.org.pl/military,langusta.php3 WR-40 Langusta at krucjata.org.pl] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100915055908/http://www.krucjata.org.pl/military,langusta.php3 |date=2010-09-15 }} {{pl icon}}
* [http://www.armyrecognition.com/moyen_orient/Iraque/vehicule_artillerie/BM-21/BM-21_Iraqi_Multiple_Rocket_Launcher_System_01.jpg Iraq BM-21 Picters]
* [http://www.mobhome.de/vehicles/DC_Iraq.htm#bm21 Iraq BM-21 Ger.]
* [http://rbase.new-factoria.ru/missile/wobb/grad/grad.shtml Полевая реактивная система М-21 (M-21 Field Rocket System)]
* [http://rbase.new-factoria.ru/missile/wobb/grad_p/grad_p.shtml Легкая переносная реактивная система "Град-П" (Grad-P Light portable rocket system)]
* [http://www.youtube.com/watch?v=p-lGwyySrwY BM 21 Training in Bulgaria] on [[YouTube]]


[[კატეგორია:ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემები]]
[[კატეგორია:შეიარაღება]]