იხილეთ წყარო გვერდისთვის აბაზგია

{{ინფოდაფა ყოფილი ქვეყანა
|სახელი                         =აბაზგიის სამთავრო
|მშობლიური სახელი                      = Αβαζγια 
|სტატუსი                           =
|ჰიმნი                             =
|დროშა                             =
|დროშის აღწერა                   =
|გერბი                             =
|გერბის აღწერა                  = 
|რუკა                            =Asia_Minor_ca_780_AD.svg
|აღწერა                         =აბაზგიის სამთავრო ბიზანტიის უშუალო მართველობის ქვეშ, VII-VIII საუკუნეები
|p1                               = ეგრისის სამეფო
|flag_p1                          =borjgala.svg
|p2                               = 
|flag_p2                          = 
|p3                               =
|flag_p3                          = 
|p4                               = 
|flag_p4                          = 
|შექმნილია                       =[[I საუკუნე]]
|ლიკვიდერებულია                    =[[786]]
|s1                               =აფხაზთა სამეფო
|flag_s1                          =Flag of the Kingdom of Egris-Abkhazia v2.svg
|s2                               = 
|flag_s2                          =
|s3                               =  
|flag_s3                          = 
|დევიზი                            =
|დედაქალაქი                          =[[ანაკოფია]]
|ქალაქები                           =
|ენა                             = [[ქართული]], [[აფხაზური]]
|ვალუტა                           =
|ფართობი                          =
|მოსახლეობა                        =
|მართველობის ფორმა                =[[მონარქია]]
|დინასტია                         =
|რელიგია  = [[ქრისტიანობა]]
|ეტაპი1                            =
|თარიღი1                            =
|წელი1                             =
|ეტაპი2                            =შეუერთდა [[აფხაზთა სამეფო]]ს
|თარიღი2                            =
|წელი2                             =[[786]]
|ეტაპი3                            =
|თარიღი3                            =
|წელი3                             =
|ეტაპი4                            =
|თარიღი4                            =
|წელი4                             =
|ეტაპი5                            =
|თარიღი5                            =
|წელი5                             =
|ეტაპი6                            =
|თარიღი6                            =
|წელი6                             =
|დამატებითი პარამეტრი2         =
|პარამეტრის შიგთავსი2         =
|წინა                               =
|წინამორბედი1                               =
|წინამორბედი2                               =
|წინამორბედი3                               =
|წინამორბედი4                               =
|წინამორბედი5                               =
|წინამორბედი6                               =
|წინამორბედი7                               =
|შემდეგი                            =
|მემკვიდრე1                               =
|მემკვიდრე2                               =
|მემკვიდრე3                               =
|მემკვიდრე4                               =
|მემკვიდრე5                               =
|მემკვიდრე6                               =
|მემკვიდრე7                               =
|სქოლიო                             =
}}

'''აბაზგია''' ({{lang-el|Αβαζγια}}), აგრეთვე ცნობილი როგორც '''აბაზგეთი''' — [[აბაზგები]]თ დასახლებული ისტორიული მხარე, ჩრდილო-დასავლეთ [[საქართველო|საქართველოში]], დღევანდელი [[აფხაზეთი]]ს ტერიტორიაზე. ახ. წ. დასაწყისში ეკავა დაახლოებით ახლანდელი [[ოჩამჩირის მუნიციპალიტეტი]]ს ტერიტორია. 

==ისტორია==
I-II საუკუნეებში აქ წარმოიქმნა აბაზგების სამთავრო, რომელმაც VI-VII საუკუნეებში ჩრდილოეთით გადაინაცვლა მდ. გუმისთასა და ბზიფს შუა. აბაზგიაში ზღვისპირეთის მნიშვნელოვანი ცენტრები იყო: ჩრდილოეთით [[ბიჭვინთა]], სამხრეთით [[ანაკოფია]].

აბაზგია თავდაპირველად [[ეგრისის სამეფო]]ში შედიოდა. VI საუკუნეში ეგრისის ტერიტორიაზე [[ეგრისის დიდი ომი|ირანსა და ბიზანტიას ომის]] შედეგად ეგრისის სამეფო თანდათან დასუსტდა. ეგრისის შემდეგი დასუსტება [[არაბთა სახალიფო|არაბთა]] თავდასხმებმაც განაპირობეს. საუკუნის დასასრულისათვის მას გამოეყო აბაზგეთი, რომელიც უშუალოდ ბიზანტიის იმპერიის ხელისუფლებას დაემორჩილა. ამ დროისთვის აბაზგიაში უკვე მიმდინარეობდა ფეოდალიზაციის პროცესი.  აბაზგიის ერისთავები, არქონტები („ერისთავი ბერძენთა“, როგორც მათ ქართული წყარო უწოდებს) იმპერატორის ვასალები იყვნენ. მათ მხარს უჭერდა ბიზანტიის საიმპერატორო კარი, რადგან მის ინტერესებში არ იყო ერთიანი და ძლიერი დასავლურქართული სახელმწიფოს არსებობა, რომელსაც ის ადვილად ვერ უმორჩილებდა თავის ხელისუფლებას.

550 წელს აბაზგები აუჯანყდა ბიზანტიას, რომლის უშუალო მიზეზი ბიზანტიელების მიერ ახალი მმართველობის წესის შემოღება და მათი აბაზგიის სრული დაქვემდებარების მცდელობა გახდა. აჯანყებულებმა კვლავ აირჩიეს საკუთარი მთავრები (დასავლეთ აბაზგიაში — სკეპარნა, აღმოსავლეთ აბაზგიაში — ოფსიტე) და <nowiki/>[[სასანიანები|ირანის]] შაჰს სთხოვეს დახმარება. <nowiki/>[[ხოსრო I|ხოსრო ანუშირვანმა]] აჯანყებულებს ლაშქარი მიაშველა, მაგრამ ამ დახმარებას რეალური შედეგი არ მოჰყოლია. ბიზანტიის დამსჯელმა ლაშქარმა ალყა შემოართყა აბაზგებს, რომლებიც <nowiki/>[[ტრაქეის ციხე|ტრაქეის]] მიუვალ ციხეში იყვნენ გამაგრებულები. თავგანწირული ბრძოლის შემდეგ აბაზგები იძულებული გახდნენ ციხე დაეთმოთ. მტერმა მოაოხრა დაპყრობილი მიწა-წყალი. აბაზგია უშუალოდ ბიზანტიას დაემორჩილა.

VII-VIII საუკუნეებში, ეგრისის დასუსტების პერიოდში, გაძლიერდა აბაზგიის სამთავრო, რომელშიც გაერთიანდნენ აბაზგები, [[აფშილები]], [[სანიგები]], [[მისიმიელები]]. ამ ტომთა ერთობლიობას ქართული წყაროები [[აფხაზთა სამეფო|აფხაზეებს]] უწოდებენ, ხოლო აბაზგიის მთავარს - აფხაზთა მთავარს ან აფხაზთა ერისთავს. VIII საუკუნეში აფხაზი მთავრები გახდნენ არაბთა წინააღმდეგ ბრძოლის ორგანიზატორები დასავლეთ საქართველოში.

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|1|11|ანჩაბაძე ზ.}}
{{ქე|1|11|ლომოური ნ.}}

{{ისტორიული ქართული სახელმწიფოები}}

[[კატეგორია:საქართველოს სამეფო-სამთავროები]]
[[კატეგორია:ეგრისის სამეფო]]