იხილეთ წყარო გვერდისთვის ავსტრიის გეოგრაფია

<div style="float:right">[[ფაილი:AU-map-en.jpg]]</div>
'''[[ავსტრია]]''' არის პატარა, ძირითადად მთიანი ქვეყანა. გეოგრაფიულად მდებარეობს ცენტრალურ [[ევროპა]]ში. მისი საერთო ფართობია 83 859 კმ², რაც დაახლოებით ორჯერ მეტია [[შვეიცარია|შვეიცარიის]] ფართობზე. ავსტრიას არ აქვს გასასვლელი ზღვაზე. ნაციონალური საზღვარი [[შვეიცარია]]სთან შეადგენს 164 კმ, [[ლიხტენშტაინი|ლიხტენშტაინთან]] - 35 კმ, [[გერმანია]]სთან - 784 კმ, [[ჩეხეთი|ჩეხეთთან]] - 362 კმ, [[სლოვაკეთი|სლოვაკეთთან]] - 91 კმ, [[უნგრეთი|უნგრეთთან]] - 346 კმ, [[სლოვენია]]სთან - 311 კმ, [[იტალია]]სთან - 430, სულ - 2563 კმ.

ქვეყნის დასავლეთი ნაწილი წარმოადგენს ვიწრო კორიდორს გერმანიასა და იტალიას შორის. დანარჩენი ნაწილი მდებარეობს დასავლეთით. მაქსიმალური სიგანე - 280 კმ, სიგრძე - 600 კმ.

ავსტრია დაყოფილია 9 პროვინციად, ფედერალურ მხარედ. ამათგან შვიდი ისტორიული კუთხეა; ესენია: [[ზემო ავსტრია]], [[ქვემო ავსტრია]], [[შტირია]], [[კარინტია]], [[ზალცბურგი]], [[ტიროლი]] და [[ფორარლბერგი]]. [[ბურგენლანდი]]სა და [[ვენა|ვენის]] ფედერალური მხარეები კი [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს შემდეგ შეიქმნა.

== რელიეფი ==
[[ფაილი:Austria 1999 CIA map.jpg|290px|thumb|ავსტრიის რელიეფი]]
[[ფაილი:Austria satellite Grosslandschaften markerstyle.png|ავსტრიის სამი ძირითადი ლანდშაფტი|290px|thumb]]
'''[[გეოგრაფიული კოორდინატები]]''': {{coord|47|20|N|13|20|E|type:country|name=Austria}}

ავსტრია მისი რელიეფის მიხედვით შეიძლება დაიყოს სამ გეოგრაფიულ რეგიონად. ტერიტორიის თითქმის 70 % უკავია [[ალპები]]ს შედარებით ახალგაზრდა [[მთა|მთებს]], ხოლო აღმოსავლეთით პანონის დაბლობს. დუნაიდან ჩრდილოეთით კი მდებარეობს ბემერვალდი.

=== მდინარე დუნაი ===
[[დუნაი]] მოედინება [[გერმანია|გერმანიიდან]], კვეთს მთელს [[ავსტრია]]ს და ჩაედინება [[შავი ზღვა|შავ ზღვაში]]. [[დუნაი]] არის ერთადერთი ევროპული დიდი მდინარე, რომელიც აღმოსავლეთისაკენ მიედინება. ავსტრიაში განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია მისი სატრანსპორტო ფუნქცია. [[1992]] წელს [[გერმანია]]ში, ბავარიის მხარეში, დასრულდა [[რაინი]]-[[მაინი]]-[[დუნაი]]ს არხის მშენებლობა, რომელმაც ერთმანეთთან დააკავშირა რაინი და [[დუნაი]] და შესაძლებელი გახადა ტრანსპორტირება ბალტიის ზღვიდან შავ ზღვამდე. [[ავსტრია]]ში დუნაის დიდი შენაკადებია [[ინი]] ([[ტიროლი]]), [[ზალცახი]] ([[ზალცბურგი]]) და [[ენსი]] ([[შტირი]]). ასევე [[გაილი]] და [[დრაუ]] კარინტიაში, [[მიურცი]] და [[მური]] - შტირში.

=== ალპები ===
[[ალპები]]ს მთები ავსტრიაში გაყოფილია სამ ნაწილად: ჩრდილოეთის ქედი, ცენტრალური ალპები და სამხრეთის ქედი. ცენტრალური ალპები, რომლებიც გრანიტისაგან შედგება, არის ყველაზე მაღალი ნაწილი ავსტრიის ალპებისა. ისინი იწყება ტიროლიდან, გადის შტირიასა და ქვემო ავსტრიაში. შეიცავს რამდენიმე მყინვარსაც. ჩრდილოეთის ქედი იწყება ფორარლბერგიდან, შეიცავს [[ტიროლი|ტიროლს]] და გადის ზალცბურგში გერმანიის საზღვარზე. გაივლის ქვემო და ზემო ავსტრიას ვენის მიმართულებით. სამხრეთის ქედი ძირითადად დოლომიტებისაგან შედგება. ყველაზე მაღალი მწვერვალია გროსგლოკენი (3797 მეტრი). სიმაღლე კლებულობს ჩრდილოეთითა და სამხრეთით.

=== ბოჰემური ტყე (მთიანი მასივი) ===
მდინარე [[დუნაი]]დან ჩრდილოეთით მდებარეობს გრანიტის მთიანი მასივი, ბოჰემური ტყე, რომელიც ავსტრიის ტერიტორიის 10 %-ს მოიცავს. ეს რეგიონი გამოირჩევა მკაცრი კლიმატით.

== კლიმატი ==
[[ალპები]] არის ევროპის წყალგამყოფი, სამი ძირითადი კლიმატისათვის, რომლებიც გავლენას ახდენს ავსტრიის ჰავაზეც. 1. '''ატლანტიის ოკეანის კლიმატი''', რომელიც მოდის ჩრდილო დასავლეთიდან, ხასიათდება დაბალი წნევით, გოლფსტრიმის მსუბუქი ჰაერითა და ნალექებით. იგი ყველაზე დიდ გავლენას ახდენს [[ალპები]]ს ჩრდილო ფერდობსა და დუნაის დაბლობზე. 2. '''კონტინენტური კლიმატი''', ხასიათდება დაბალი წნევითა და ნალექებით - ზაფხულში, მაღალი წნევითა და მშრალი ჰაერით - ზამთარში. იგი ძირითადად აღმოსავლეთ ავსტრიის კლიმატზე მოქმებეს. 3. '''ხმელთაშუა ზღვის კლიმატი''', რომელიც სამხრეთიდან მოდის, ხასიათდება კარგი ამინდით. გავლენას ახდენს ალპების სამხრეთ ფერდობზე. მისი ერთ-ერთი თვისებაა თბილი [[ჰაერი]], რომელიც წარმოიშვება აფრიკაში, [[საჰარა]]ს უდაბნოში და გადაადგილდება ჩრდილოეთისაკენ. ტემპერატურა აღწევს 10 °C-მდე. მოსახლეობაში ეს იწვევს თავის ტკივილებს, გაღიზიანებასა და სისხლის მიმოქცევის პრობლემებს. [[ზამთარი|ზამთრის]] პერიოდში ტემპერატურის სწრაფი დათბობა იწვევს თოვლის დნობასა და ზვავებს. ატლანტიის კლიმატი ხელს უწყობს თოვლის მოსვლას, ხოლო კონტინენტური - მის შენახვას.

== ეკოლოგიური პრობლემები ==
[[ავსტრია|ავსტრიის]] ერთ-ერთ ეკოლოგიურ პრობლემას წარმოადგენს ჰაერის დანაგვიანება. ავსტრიაზე გადის სატრანზიტო მაგისტრალი. მაგალითად, ბრენერის უღელტეხილზე გამავალ მაგისტრალზე მანქანების მოძრაობა 1970 წლიდან დღემდე 600 000-დან 1 000 000-მდე გაიზარდა. ამ მაგისტრალზე ძირითადად მისაბმელიანი და ნახევრადმისაბმელიანი ტრანსპორტი მოძრაობს, რომელთა გამონაბოლქვიც აბინძურებს ჰაერს. ავსტრია აწარმოებს მოლაპარაკებას ევროკავშირთან ტრანზიტული გადაზიდვების შემცირების შესახებ. მუშაობენ გვირაბის გაყვანის საკითხზეც.

ჰაერის დაბინძურების შედეგად ავსტრიის ტყეების 37 % დაზიანდა მჟავური წვიმებით. ტყეების განადგურება იწვევს ზვავებსა და მეწყრებს. 1978 წლის რეფერენდუმმა დახურა ახლად აშენებული ატომური ელექტრო სადგური და უპირატესობა ჰესებს მიენიჭა.

== ფართობი ==
* სულ - 83 871 კმ²
* ხმელეთი - 82 738 კმ²
* წყალი - კმ²

== კონტრასტული წერტილები ==
[[ფაილი:Austria_extreme_points.png|500px|right]]
* ყველაზე მაღალი წერტილი - გროსგლოკნერი, 3798 მ. {{coord|47|4|30|N|12|41|40|E|region:AT_type:landmark|name=Großglockner (highest)}}
* ყველაზე დაბალი წერტილი - ჰედვიგჰოფი, 114 მ. {{coord|47|52|N|16|45|E|region:AT_type:landmark|name=Hedwighof (lowest)}}

=== უკიდურესი წერტილები ===
* [[აღმოსავლეთი]]თ - რაინი, ბენგსის მახლობლად. {{coord|47|16|16|N|9|31|51|E|region:AT_type:landmark|name=Rhine near Bangs (West)}}
* [[დასავლეთი]]თ - დოიჩ იარნდორფი, ბურგენლანდი. {{coord|48|0|24|N|17|9|38|E|region:AT_type:landmark|name=field near Deutsch Jahrndorf (East)}}
* [[ჩრდილოეთი]]თ - ჰაუგშლაგი. {{coord|48|59|51|N|15|3|32|E|region:AT_type:landmark|name=Haugschlag (northermost settlement)}}
* [[სამხრეთი]]თ - ბად ვალახი. {{coord|46|25|37|N|14|32|58|E|region:AT_type:landmark|name=Bad Vellach (southernmost settlement)}}

=== ცენტრი ===
* '''[[გეოგრაფიული ცენტრი]]''': {{coord|47|41|47.5|N|13|20|44.5|E|region:AT_type:landmark|name=Geographical centre of Austria}}

{{პორტალი ავსტრია}}

{{ევროპა თემატურად|გეოგრაფია|ევროპის გეოგრაფია}}
[[კატეგორია:ავსტრიის გეოგრაფია| ]]
[[bn:অস্ট্রিয়া#ভূগোল]]