იხილეთ წყარო გვერდისთვის ალექსი გეგეჭკორი

{{მმ*|გეგეჭკორი}}
{{ინფოდაფა ლიდერი
| სახელი = ალექსი გეგეჭკორი
| სურათი =Gegechkori AA.jpg
| სურათის ზომა = 250px
| რიგი = [[საქართველოს სსრ სოფლის მეურნეობის სამინისტრო|საქართველოს სსრ მიწათმოქმედების სახალხო კომისარი]]
| თანამდებობა დაიკავა = [[8 ოქტომბერი]], [[1924]]
| თანამდებობა დატოვა = [[7 ივნისი]], [[1928]]
| წინამორბედი = 
| მემკვიდრე = 
| რიგი2 = [[საქართველოს სსრ შინაგან საქმეთა სამინისტრო|საქართველოს სსრ შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარი]]
| თანამდებობა დაიკავა2 = [[25 თებერვალი]], [[1922]]
| თანამდებობა დატოვა2 = [[8 ოქტომბერი]], [[1924]]
| წინამორბედი2 = [[ბესარიონ კვირკველია]]
| მემკვიდრე2 = [[შალვა მათიკაშვილი]]
| დაბადების თარიღი = {{OldStyleDate|23|ნოემბერი|1887|10||}}
| დაბადების ადგილი= სოფელი [[ნაოღალევი]], [[სენაკის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]]
| გარდაცვალების თარიღი = {{Death date and age|df=yes|1928|06|07|1887|11|23}}
| გარდაცვალების ადგილი= [[თბილისი]], [[საქართველოს სსრ]]
| მოქალაქეობა = [[საბჭოთა კავშირი]]
| ეროვნება = [[ქართველები|ქართველი]]
}}
'''ალექსი ალექსანდრეს ძე გეგეჭკორი''' (პარტიული ფსევდონიმი — საშა; დ. {{OldStyleDate|23|ნოემბერი|1887|10||}}, სოფელი [[ნაოღალევი]], [[სენაკის მაზრა]], [[ქუთაისის გუბერნია]], [[რუსეთის იმპერია]] — გ. [[7 ივნისი]], [[1928]], [[ტფილისი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ბოლშევიკი, რევოლუციონერი, პარტიული და სახელმწიფო მოღვაწე. [[რუსეთ-საქართველოს ომი (1921)|1921 წლის რუსეთ-საქართველოს ომის]] დროს [[საქართველოს რევოლუციური კომიტეტი|საბჭოთა რუსეთის მიერ]] [[საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის]] ოკუპაციის ერთ-ერთი შემოქმედი.

==ბიოგრაფია==
ალექსი გეგეჭკორი დაიბადა 1887 წლის 23 ნოემბერს ქუთაისის გუბერნიის სენაკის მაზრის სოფელ ნაოღალევში, ღარიბი აზნაურის ოჯახში. 7 წლის საშა მშობლებმა სოფლის ორკლასიან სასწავლებელში მიაბარეს, რომლის დამთავრების შემდეგ მარტვილის გიმნაზიაში შევიდა, სადაც უმეტესად ღვთისმეტყველებას და რუსულ ენას ასწავლიდნენ.

[[1902]] წლიდან რევოლუციურ მოძრაობაში ჩაება და იყო [[რსდმპ]] წევრი. [[1908]] წელს კომპარტიის წევრი გახდა. პარტიულ მუშაობას ეწეოდა [[ბაქო]]ში, [[თბილისი|ტფილისში]], დასავლეთ საქართველოს რაიონებში, რუსეთში — [[ჩელიაბინსკი|ჩელიაბინსკში]], [[დონის როსტოვი|დონის როსტოვში]] და სხვა. [[1907]] წელს საშა გეგეჭკორი სამუშაოდ [[ბორჯომი|ბორჯომში]] გადავიდა. ტერორისტული აქტების მოწყობაში ეჭვის მიტანის შემდეგ იგი მეფის ოხრანკამ დააპატიმრა, მაგრამ მამხილებელი საბუთების უქონლობის გამო მალე გაათავისუფლეს. 1908 წელს საშა გეგეჭკორი ხელმეორედ დააპატიმრეს და [[ჩელიაბინსკის მაზრა|ჩელიაბინსკის მაზრის]] სოფელ [[მიშკინო]]ში გადაასახლეს. როდესაც ჩელიაბინსკიდან მიშკინოში მიჰყავდათ, იგი მცველებს გაექცა და კვლავ ჩელიაბინსკში დაბრუნდა. აქ ის ენერგიულად ჩაება ბოლშევიკური ორგანიზაციის მუშაობაში, მაგრამ ჟანდარმერიის დევნის გამო გადასახლების ადგილი დატოვა და [[საქართველო]]ში არალეგალურად ჩამოვიდა. ტფილისში მან კავშირი დაამყარა ბოლშევიკებთან. პარტიული ორგანიზაციის დავალებით, ის [[სამეგრელო]]ში გაიგზავნა, სადაც მეტად მძიმე პირობებში განაგრძო რევოლუციური მუშაობა. [[1910]] წელს საშა გეგეჭკორი დააპატიმრეს და ქუთაისის ციხეში მოათავსეს, ხოლო შემდეგ დონის როსტოვში გადაასახლეს. გამუდმებულმა დევნამ, დაპატიმრებებმა და გადასახლებებმა, ცხოვრების არანორმალურმა პირობებმა სერიოზულად შეარყია მისი ჯანმრთელობა. [[1913]] წელს პროვოკატორის დასმენით საშა კვლავ დააპატიმრეს, რამდენიმე თვე როსტოვის ციხეში ჰყავდათ, ხოლო შემდეგ [[პოლტავა]]ში გადაასახლეს. აქ მან განაგრძო არალეგალური მუშაობა. აირჩიეს რსდმპ პოლტავის კომიტეტის შემადგენლობაში. [[1914]] წლის 27 აპრილს საშა გეგეჭკორი პოლტავაში დააპატიმრეს. 6 ნოემბერს ის ხარკოვის სასამართლო პალატის გამსვლელმა სესიამ გაასამართლა და წლინახევრით პატიმრობა შეუფარდა. პატიმრობის ვადის მოხდის შემდეგ საშა გეგეჭკორი ასტრახანის გუბერნიაში გადაასახლეს, სადაც 1917 წლის თებერვლის რევოლუციამ მოუსწრო. მალე იგი ტფილისში დაბრუნდა და დაიწყო ბრძოლა დემოკრატიული რესპუბლიკის წინააღმდეგ. 1918 წლის 20-23 თებერვალს ქუთაისში, რსდმპ (ბ) კავკასიის სამხარეო კომიტეტის ხელმძღვანელობით გამართულ დასავლეთ ამიერკავკასიის ბოლშევიკური ორგანიზაციების კონფერენციაზე, შეიარაღებული აჯანყების საკითხზე სიტყვით გამოვიდა ს. გეგეჭკორი. მან [[ფილიპე მახარაძე|ფ. მახარაძესა]] და [[დავით ნასარიძე|დ. ნასარიძესთან]] ერთად წინადადება შეიტანა დაუყოვნებლივ მოეწყოთ მშრომელთა შეიარაღებული აჯანყება ამიერკავკასიის კონტრრევოლუციური მთავრობის წინააღმდეგ. კონფერენციაზე საშა გეგეჭკორი პარტიის დასავლეთ ამიერკავკასიის კომიტეტის მებრძოლი შტაბის უფროსად აირჩიეს. მას ასევე დაევალა სამეგრელოს რაიონებში შეიარაღებული აჯანყების მომზადების საქმე. 1918 წლის 7 მარტს საშა გეგეჭკორი სამეგრელოში, მიტინგზე გამოსვლისას მენშევიკებმა დააპატიმრეს და ქუთაისის ციხეში გაგზავნეს. პროტესტის ნიშნად ციხეში შიმშილობა გამოაცხადა. ბოლშევიკური ორგანიზაციების, აგრეთვე რევოლუციური მასების დაჟინებულმა მოთხოვნებმა მენშევიკური ხელისუფლება აიძულა, პატიმრობიდან გაენთავისუფლებინა ბოლშევიკები, მათ შორის საშა გეგეჭკორიც. პატიმრობიდან განთავისუფლების შემდეგ კვლავ აქტიური ბრძოლა დაიწყო მენშევიკების წინააღმდეგ, დარაზმა გლეხობა აჯანყებისათვის. ის და მისი რაზმი მონაწილეობას იღებენ რაჭის, ზუგდიდის, სენაკის, ლეჩხუმისა და დუშეთის მაზრების გლეხთა გამოსვლებში. [[1918]] წლის ივლისის დასაწყისში საშა გეგეჭკორი და მისი რაზმი სრული შემადგენლობით [[ვლადიკავკაზი|ვლადიკავკაზში]] შევიდა. თერგის ოლქის სახკომსაბჭოს დადგენილებითა და თვით საგანგებო კომისრის, სერგო ორჯონიკიძის განკარგულებით, საშა გეგეჭკორის რაზმის ერთ ნაწილს ქალაქის დაცვა დაევალა, ხოლო რევოლუციური წესრიგის დაცვის კომისრად საშა გეგეჭკორი დაინიშნა. გაგრძელდა ბრძოლა კონტრრევოლუციური ბანდების წინააღმდეგ. შემოდგომაზე, საშა გეგეჭკორი თეთრგვარდიელებთან ბრძოლაში, სტანიცა არხონკასთან მძიმედ დაიჭრა და მას მარჯვენა ფეხი მოკვეთეს. [[1919]] წლის 6 ოქტომბერს იგი დააპატიმრეს და დახვრეტა მიუსაჯეს, მაგრამ საქართველო-რუსეთის [[1920]] წლის 7 მაისის ხელშეკრულების შემდეგ, რუსეთის მოთხოვნით, სხვა რევოლუციონერებთან ერთად გაათავისუფლეს. 

საქართველოს იძულებითი გასაბჭოების, ოკუპაციისა და ანექსიის შემდეგ, [[1921]] წლის 13 ივნისს, საქართველოს რევკომის ბრძანებით ალექსი გეგეჭკორი ტფილისის რევკომის თავმჯდომარედ დაინიშნა. ის ამავდროულად საქართველოს რევკომის წევრი იყო. 1921 წლის 18 ივნისამდე მუშაობდა საქართველოს უმაღლესი რევოლუციური ტრიბუნალის თავმჯდომარედ. [[1922]] წლის 25 თებერვალს თბილისში გაიხსნა სრულიად საქართველოს მუშათა, გლეხთა და წითელარმიელთა საბჭოების პირველი ყრილობა, სადაც მიიღეს საქართველოს სსრ პირველი კონსტიტუცია, აირჩიეს ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტი (ცაკ-ი) და შეიქმნა რესპუბლიკის მთავრობა — [[საქართველოს სსრ-ის სახალხო კომისართა საბჭო|სახალხო კომისართა საბჭო]]. ალექსი გეგეჭკორი საქართველოს სსრ შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარად და იმავდროულად, საქართველოს სახალხო კომისართა საბჭოს თავმჯდომარის მოადგილედ დაინიშნა. შს სახალხო კომისრად [[1924]] წლის 8 ოქტომბრამდე მუშაობდა. მან დიდი როლი ითამაშა 1924 წლის აგვისტოს მენშევიკური აჯანყების ჩახშობაში. ის პირადად ხელმძღვანელობდა მენშევიკური ბანდების წინააღმდეგ მიმართულ ყველა ოპერაციას სამეგრელოში, კერძოდ, ზუგდიდისა და სენაკის მაზრებში. 1924 წლის 8 ოქტომბრიდან საშა გეგეჭკორი საქართველოს სსრ მიწათმოქმედების სახალხო კომისარი იყო. ასევე, იყო საქართველოს კპ (ბ) I-V და რკპ (ბ) XI, XV ყრილობების დელეგატი, საქართველოს კპ (ბ) ცკ-ისა, საკავშირო ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის (ცაკ-ის) და საქართველოს სსრ ცაკ-ის წევრი.  

[[1928]] წლის 7 ივნისს ალექსი გეგეჭკორმა საკუთარი ხელითა და რევოლვერით სიცოცხლე თვითმკვლელობით დაასრულა.

==ჯილდოები და მედლები==
{{წითელი დროშის ორდენი}}

==ლიტერატურა==
{{ქსე|3|30|თოიძე, ლ.}}
*ივანიძე კ., „ალექსი (საშა) ალექსანდრეს ძე გეგეჭკორი“. 1962
*{{წიგნი|ავტორი=თუშურაშვილი ო., ჯახუა ი.|სათაური=„XX საუკუნის საქართველოს შინაგან საქმეთა და უშიშროების მინისტრები“|ბმული=https://archive.mia.gov.ge/Ministrebi%20%20book.pdf |ISBN=978-9941-0-5532-4|ადგილი=თბილისი|წელი=2013|გვერდები=41-43}}

==რესურსები ინტერნეტში==
{{nplg ბიოგრაფია|00007007}}
*[http://bse.sci-lib.com/article008973.html საშა გეგეჭკორი] — [[დიდი საბჭოთა ენციკლოპედია]]

{{DEFAULTSORT:გეგეჭკორი, ალექსი}}

[[კატეგორია:დაბადებული 23 ნოემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1887]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 7 ივნისი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1928]]
[[კატეგორია:ქართველი რევოლუციონერები]]
[[კატეგორია:ქართველი ბოლშევიკები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის პოლიტიკოსები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის შინაგან საქმეთა სახალხო კომისრები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის მიწათმოქმედების სახალხო კომისრები]]
[[კატეგორია:რსდმპ-ის წევრები]]
[[კატეგორია:გეგეჭკორები|ა]]