იხილეთ წყარო გვერდისთვის ამებები

{{ტაქსოდაფა
| სახელი =  ამებები
| სურათის ფაილი = Arcella sp.jpg
| სურათის წარწერა = ''Arcella'' sp.
| სამეფო = პროტისტები
| ტიპი =  
| ქვეტიპი =  
| კლასი =  [[სარკოდინები]]
| რიგი =   
| ქვერიგი =  
| ოჯახი =  
| ქვეოჯახი= 
| გვარი =  
| სახეობა =  
| ლათ = Amoebina
| ვიკისახეობები =  
| itis =  
| არეალის რუკა =  
| არეალის ლეგენდა =
}}

'''ამებები''' ({{lang-la|Amoebina}}) — უმარტივესების ტიპი. 

ამებების სხეული უჩონჩხოა. მათი [[დიამეტრი]]ა 50 მკმ ([[მიკრომეტრი]]), თუმცა არიან 2-3 [[მმ]]-მდე დიამეტრის მქონე [[სახეობა|სახეობებიც]]. სხეული შედგება [[ციტოპლაზმა|ციტოპლაზმისა]] და ერთი ან რამდენიმე ბირთვისაგან. [[ციტოპლაზმა]] ორ შრედ იყოფა: გარეთა —  ჰომოგენური, ღია ფერის [[ექტოპლაზმა]] და შიგნითა — მუქი და მარცვლიანი [[ენდოპლაზმა]], რომელშიც ბირთვი და ვაკუოლებია. კუმშვადი [[ვაკუოლი]] წყლისა და მარილების ცვლას აწესრიგებს. 

საჭმლის მომნელებელ ვაკუოლში მოხვედრილი საკვები სათანადო ფერმენტების მოქმედებით გადამუშავება. ამებები მოძრაობენ ციტაპლაზმური გამონაზარდებით — [[ცრუფეხები]]თ (ფსევდოპოდიები), რომლებითაც საკვებსაც იტაცებენ. არახელსაყრელ პირობებში (წყალსატევის ამოშრობის ან საკვების ნაკლებობისა და სხვა დროს) ამებები მრგვალდებიან, იკეთებენ გარსს და ცისტად გადაიქცევიან. ხელსაყრელ პირობებში მოხვედრისას ცისტის გარსი იშლება და ამებები აქტიურად იწყებენ ცხოვრებას. 

ჩვეულებრივ, ამებები უსქესოდ (გაყოფით) მრავლდებიან: ჯერ იყოფა ბირთვი, შემდეგ ციტოპლაზმა. სქესობრივად მრავლდებიან მხოლოდ {{lang-la|Amoeba diploidea}}. ამებების საკვებია ბაქტერიები, მცირე ზომის წყალმცენარეები და უმარტივესნი, ზოგჯერ კი ორგანული ნივთიერებათა ნარჩენები; პათოგენური ენტამება ერითროციტებით იკვებება. ამებები უმეტესად მტკნარწყლიან წყალსატევებში გვხვდება, ზოგი ზღვაში, ნოტიო ნიადაგში ან შლამში ცხოვრობს. მრავალი სახეობა [[პარაზიტი]]ა. ბინადრობს [[ადამიანი]]სა და [[ცხოველები]]ს ნაწლავებში, მ. შ. ყველაზე საშიშია [[დიზენტერიის ამება]] ({{lang-la|Entamoeba histolitica}}), რომელიც [[ამებიაზი|ამებურ დიზენტერიას]] იწვევს.

==ლიტერატურა==
{{ქსე|1|355|სვანიძე დ.}}

[[კატეგორია:უმარტივესები]]