იხილეთ წყარო გვერდისთვის არალის ზღვა

{{მმ|არალი|არალი (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{ინფოდაფა ტბა
|სახელი                = არალის ზღვა
|მშობლიური სახელი   =  {{lang-kz|Арал теңізі}}<br />{{lang-uz|Orol dengizi}}
|სურათი             =AralSea1989 2014.jpg
|სურათის სიგანე     = 
|ხელმოწერა                 = 
  |lat_dir = N|lat_deg = 44|lat_min = 48|lat_sec = 47   |lon_dir = E|lon_deg = 59|lon_min = 36|lon_sec = 55 
 |CoordRegion = 
 |CoordScale  = 
|მდებარეობა            = {{დროშა|ყაზახეთი}}<br />{{დროშა|უზბეკეთი}}
|სიმაღლე ზღვის დონიდან =
|სიგრძე                   = 
|სიგანე                  = 
|ფართობი                 = 18,24 ათასი
|მოცულობა                   = 
|სანაპირო ზოლის სიგრძე   = 
|მაქსიმალური სიღრმე      = 
|საშუალო სიღრმე         =  
|მარილიანობა               = 
|გამჭირვალობა            =
|აუზის ფართობი       = 
|ჩამდინარე მდინარე          =[[სირდარია]]<br />[[ამუდარია]]
|გამომდინარე მდინარე         = 
|პოზრუკა                   = ყაზახეთი
 |პოზრუკის სიგანე           =  
 |პოზრუკა2                 = 
 |პოზრუკის სიგანე2           =
|სქოლიო              = 
|ვიკისაწყობი               = Aral Sea
|სურათის წარწერა=არალის ზღვა 1989 წელს (მარცხნივ) და 2014 წელს (მარჯვნივ)}}
'''არალის ზღვა''', ასევე '''არალის ტბა''' ({{lang-kk|Арал теңізі}}; {{lang-uz|Orol dengizi}}; {{lang-ru|Аральскοе мοре}}) — მლაშე [[ტბა]] [[ცენტრალური აზია|ცენტრალურ აზიაში]], [[ყაზახეთი]]სა და [[უზბეკეთი]]ს საზღვარზე. ამჟამად ტბის დიდი ნაწილი დამშრალია; დარჩენილია მხოლოდ მისი ჩრდილოეთი და სამხრეთი ნაწილების მცირე ნარჩენები, რომლებიც ერთმანეთს ამ დროისთვის წყლით არ უკავშირდება. არალის ტბის დაშრობა იმითაა გამოწვეული, რომ ტბაში ჩამდინარე [[ცენტრალური აზია|ცენტრალური აზიის]] ორი უდიდესი მდინარე [[სირდარია]] და [[ამუდარია]] [[1960-იანები|1960-იანი]] წლებიდან გამოიყენება ყაზახეთსა და უზბეკეთში [[ბამბა|ბამბის]] მინდვრების სარწყავად, რის შედეგადაც მდინარეების წყალი ტბამდე პრაქტიკულად ვეღარ აღწევს. [[1960-იანები|1960-იანი]] წლებიდან დაწყებული ტბის დაშრობის პროცესი დღემდე [[ადამიანი]]ს მიერ გამოწვეულ ერთ-ერთ უდიდეს [[ეკოლოგიური კატასტროფა|ეკოლოგიურ კატასტროფად]] მიიჩნევა. დაშრობამდე ტბის ფართობი დაახლოებით 68 000 კმ²-ს შეადგენდა და ამ მონაცემით იგი მეოთხე ტბა იყო [[მსოფლიო]]ში; სიდიდის გამო ეწოდა არალის ტბას „ზღვა“.
[[ფაილი:Aral Sea in 1960-ka.svg|250პქ|მინი|მარცხნივ|არალის ზღვა 1960 წლის მდგომარეობით.]]
წყლის სწრაფ დაშრობას ხელს უწყობს ის გარემოებაც, რომ წლის განმავლობაში ნალექის რაოდენობა აქ ძალიან მცირეა, მხოლოდ 100 მმ. აორთქლებული [[წყალი]] მიღებულზე 12-ჯერ მეტია. აორთქლებამ გამოიწვია ზღვაში მარილიანობის მომატება, რამაც თავის მხრივ გამოიწვია ფლორისა და ფაუნის მრავალი ჯიშის განადგურება. თევზის გაქრობის შედეგად შეწყდა მანამდე ტბაზე გავრცელებული მეთევზეობა. დამშრალ ტერიტორიაზე რჩება [[მარილი]]ს სქელი ფენები. დაშრობის შედეგად [[1989]] წელს ტბა ორად გაიყო: ჩრდილოეთის და სამხრეთის არალის ზღვებად. [[2003]] წელს ზღვის ზედაპირის ფართობი პირვანდელი ფართობის მეოთხედს შეადგენდა, ხოლო წყალი პირვანდელის 10%-ს.
[[ფაილი:Aralsee.gif|thumb|250px|არალის ზღვის წყლის დონის კლება]]

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[მსოფლიოს უდიდესი ტბების სია]]

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://www.aralsea.org/ არალის ზღვის ფონდი]
* [http://www.udasa.org/ არალის ზღვის კრიზისი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170512170658/http://www.udasa.org/ |date=2017-05-12 }}
* [http://www.boku.ac.at/iwhw/onlinepublikationen/nachtnebel/EU_INTAS_0511_Rebasows/Files/Summary_report.pdf არალის ზღვის რეაბილიტაციის პროექტი]{{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120213010127/http://www.boku.ac.at/iwhw/onlinepublikationen/nachtnebel/EU_INTAS_0511_Rebasows/Files/Summary_report.pdf |date=2012-02-13 }}
* [http://unesdoc.unesco.org/images/0012/001262/126259mo.pdf/ Water-related vision for the Aral Sea basin for the year 2025]

[[კატეგორია:ყაზახეთის ტბები]]
[[კატეგორია:უზბეკეთის ტბები]]