იხილეთ წყარო გვერდისთვის ახშტირის მღვიმე

{{ინფოდაფა მღვიმე
| სახელწოდება =ახშტირის მღვიმე
| ორიგინალური სახელი = Ахштырская пещера
| სურათი = Ашхтырская_пещера_-_вход.JPG
| სურათის_წარწერა = ახშტირის მღვიმის შესასვლელი
| ქვეყანა = {{დროშა|რუსეთი}}
| ტერიტორიული ერთეული = [[კრასნოდარის მხარე]]
| აბსოლუტური სიმაღლე = 
| შეფარდებითი სიმაღლე = 
| პოზრუკა = რუსეთი
| პოზრუკა2 = 
| lat_dir =N |lat_deg = 43|lat_min = 31|lat_sec = 10
| lon_dir =E |lon_deg = 39|lon_min =59 |lon_sec =38
| სიგრძე =
| სიღრმე = 160 
| მოცულობა =
| აღმოჩენის წელი = [[1903]]
| კეთილმოწყობილი იქნა = 
| შესასვლელთა რაოდენობა = 1
| სირთულის კატეგორია = 
| რისკი =
| მისასვლელი =
| განათება =
| მნახველები =
| მახასიათებლები = {{რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობა|2310062000}}
| ტიპი = კოროზიულ-ეროზიული
| ამგებელი ქანები = [[კირქვა]]
| ჰავა =
| ფაუნა =
| ფლორა =
| არქეოლოგიური მონაპოვრები =
| გამოყენებითი შეფასება = 
| შეღწევის ტექნიკური თავისებურებანი =
| საიტი =
| ვიკისაწყობი =  
}}
'''ახშტირის მღვიმე''' ({{lang-ru|Ахштырская пещера}}) — მღვიმე [[ახშტირის ხეობა|ახშტირის ხეობის]] მარჯვენა ნაპირზე, [[მდინარე]] [[მზიმთა|მზიმთის]] ხეობაში, [[ადლერის რაიონი]], ქალაქი [[სოჭი (ქალაქი)|სოჭი]], [[კრასნოდარის მხარე]], [[რუსეთის ფედერაცია]]. მღვიმე აღმოაჩინა [[1903]] წლის 28 სექტემბერს ფრანგმა მეცნიერმა [[ედუარდ ალფრედ მარტელი|ედუარდ ალფრედ მარტელმა]] და მისმა გამყოლმა გავრილ რევინკომ, რომელიც იყო [[კაზაჩი-ბროდი]]ს მკვიდრი.

== აღწერა ==
მღვიმეში შესასვლელი მდებარეობს მდინარის დონიდან 120 მეტრის სიმაღლეზე ([[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] 180 მეტრზე). გამოქვაბულში აღმოსავლური ექსპოზიციაა, რომელიც ვრცელდება 160 მეტრის სიღრმეში. დასაწყისში 20 მეტრიანი დარბაზია, ხოლო შემდეგ გასასვლელია ორ დარბაზში. დარბაზების სიმაღლე 10 მეტრს აღწევს, სიგანე - 8 მეტრი. შემდეგ იწყება მკვეთრი თიხიანი აღმართი და ორი ვიწრო გასასვლელი, რომელიც ჩიხით სრულდება. მღვიმის წინ განთავსებულია ორი მოედანი, რომელიც დაკავშირებულია 12-მეტრიანი კორიდორით. 

[[1936]] წელს [[არქეოლოგია|არქეოლოგმა]] სერგეი ზამიატნინმა აღმოაჩინა პირველყოფილი ადამიანის საცხოვრებელი, მანვე [[1937]]-[[1938]] წლებში წარმოადგინა მღვიმის კვლევისა და გათხრების შედეგები. [[1961]]-[[1965]] წლებში არქეოლოგიური გათხრები გააგრძელა [[სანქტ-პეტერბურგი|ლენინგრადელმა]] არქეოლოგებმა მ. ზ. პანიჩკინმა და ე. ა. ვეკილოვმა. კულტურული ფენის სისქემ შეადგინა 5 მეტრი და იგი ვრცელდებოდა შუა [[პალეოლითი]]დან ადრეულ [[შუა საუკუნეები|შუა საუკუნეებამდე]]. სოჭის მღვიმეებისათვის ეს ყველაზე დიდი დანალექი ფენა იყო. მღვიმეში უკანასკნელი კვლევები მიმდინარეობდა [[1999]]-[[2008]] წლებში.  გათხრების განმავლობაში სულ გამოვლინდა 6 000 ძვალი, რომელთა 90 % ეკუთვნოდა [[მღვიმის დათვი|მღვიმის დათვს]]. ასევე მღვიმეში აღმოჩნდა ირმის, [[დომბა|დომბის]], თხის, მგლის, მელიისა და სხვა ცხოველების ძვლები. 

დადგენილია, რომ პირველი ადამიანი ახშტირის მღვიმეში დასახლდა დაახლოებით 70 000 წლის წინ. ესენი იყვნენ [[ნეანდერტალელი|ნეანდერტალელები]]. შემდეგ იყო შესვენება 20 ათასი წელი. დაახლოებით 30-35 ათასი წლის წინ მღვიმეში დასახლდნენ [[კრომანიონელი|კრომანიონელები]], რაზეც მიგვითითებს აღმოჩენლი ადამიანის ნაშთები ზედა მუსტიეს ეპოქის ფენებში. ეს ადამიანები არ არიან [[ნეანდერტალელი|ნეანდერტალელები]], აღნიშნულ ჩონჩხს აქვს თანამედროვე ადამიანისათვის დამახასიათებელი ფიზიკური ტიპი<ref>[http://collectedpapers.com.ua/ru/hfs/geology/ancient_past_of_humanity/pamyatki-mustyersko%D1%97-epoxi-ta-zalishki-neandertalciv-na-teritori%D1%97-srsr Памятники мустьерской эпохи и остатки неандертальцев на территории СССР]</ref>. ასევე აღმოჩენილია საფლავი ბავშვის ჩონჩხით.

[[1978]] წელს მღვიმემ მიიღო „პირველყოფილი არქიტექტურის უნიკალური ძეგლის“ სტატუსი, მღვიმის შესასვლელი ჩაიკეტა, ხოლო კორიდორი  გადატიხრეს რკინის ცხაურით. [[1999]] წლიდან მღვიმე სარეკრეაციო ობიექტი გახდა და ახლა გახსნილია ტურისტებისათვის.

გამოქვაბულის სახელი მომდინარეობს სოფელ [[ახშტირი]]დან.  [[2013]] წელს მღვიმე გახდა მულტიმედიური პროექტ-კონკურსის „რუსეთის 10 ვიზუალური სიმბოლო“ ნომინანტი<ref>[http://10russia.ru/sights/2/516 Россия 10. 10 визуальных символов России] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130415004121/http://10russia.ru/sights/2/516 |date=2013-04-15 }}</ref>. 

[[2017]] წლის აგვისტოს მდგომარეობით შესვლა ფასიანია და ღირს 200 [[რუსული რუბლი|რუბლი]] მოზარდებისთვის, ხოლო 100 რუბლი - ბავშვებისთვის.

==ლიტერატურა==
*Борисов В. И. Реки Кубани. — Краснодар: Кубанское книжное издательство, 2005. — 120 с.
*Кулаков С. А. О плане музеефикации Ахштырской пещерной стоянки. — 3-я Кубанская археологическая конференция: Краснодар-Анапа, 2001. — С. 70—74.
*Кулаков С. А., Барышников Г. Ф., Левковская Г. М. Некоторые результаты нового изучения Ахштырской пещерной стоянки (Западный Кавказ). Кавказ и первоначальное заселение человеком Старого Света. — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2007. — С. 65—81.
*Мавлюдов Б. Р., Кусый И. А. Черноморское побережье Кавказа от Туапсе до Адлера: путеводитель. — Симон-Пресс, 2000. — 272 с. — ISBN 5-93606-004-7.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [https://web.archive.org/web/20160303202513/http://sochived.info/chernomorskaya-zdravnitsa-160-ot-14-avgusta-1963-g/ Тайны Ахштырской пещеры]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები კრასნოდარის მხარეში]]
[[კატეგორია:რუსეთის მღვიმეები]]