იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბაშკას ფირფიტა

[[ფაილი:Bascanska ploca.jpg|მინი|ბაშკას ფირფიტა]]
'''ბაშკას ფირფიტა''' ({{lang-hr|Bašćanska ploča}}) — ერთ ერთი პირველი მონუმენტი რომელზეც შემორჩენილია [[საეკლესიო სლავური ენა|საეკლესიო სლავურით]] შესრულებული ტექსტი. ბაშკას ფირფიტა თარიღდება [[1100]] წლით.<ref name="IHJJ">{{cite web|url=http://ihjj.hr/page/bascanska-ploca/14/|title=Bašćanska ploča|work=ihjj.hr|publisher=Institute of Croatian Language and Linguistics|language=Croatian|accessdate=18 October 2014|archiveurl=https://web.archive.org/web/20141023220000/http://ihjj.hr/page/bascanska-ploca/14/|archivedate=23 ოქტომბერი 2014}}</ref>

== ისტორია ==
ფირფიტა მეცნიერებმა [[1851]] წელს კუნძულ [[კრკი]]ზე, [[ბაშკა (ხორვატია)|ბაშკას]] მახლობლად [[იურანდვორის წმინდა ლუსის ეკლესია|წმინდა ლუსის ეკლესიაზე]] მუშაობისას აღმოაჩინეს. 1943 წლიდან ორიგინალი ინახება [[ხორვატიის მეცნიერებისა და ხელოვნების აკადემია]]ში, [[ზაგრები|ზაგრებში]].<ref name="IHJJ"/>

== შინაარსი ==

ტექსტის უდიდესი ნაწილი გაიშიფრა [[პირველი მსოფლიო ომი|პირველ მსოფლიო ომამდე]], თუმცა ნაწილობრივ მასზე მუშაობა [[XX საუკუნე]]შიც გრძელდებოდა.<ref>{{harvnb|Fučić|1971|p=238}}</ref>

რანკო ფუჩის მიხედვით [[ტრანსლიტერაცია|ტრანსლიტერაციული]] ტექსტი, აღდგენილი ნაწილები მოცემულია ოთხკუთხედ ფრჩხილებში: 

{| class=wikitable
|-
! ორიგინალი ლათინური ალფავიტით
! თანამედროვე ხორვატიულად
! თარგმანი
|-
|
A[zъ vъ ime o]tca i s(i)na [i s](ve)tago duha azъ
opat[ъ] Držiha pisahъ se o ledin[n]e juže
da Zъvъnim[i]rъ kralъ hrъvatъskъï [vъ]
dni svoję vъ svetuju Luciju i s[vedo]mi 
županъ Desimra Krъ[ba]vě Mra[tin]ъ vъ l(i)cě 
Pr(i)bъnebža [s]ъ posl[ъ] Vin[od](o)lě [Ěk](o)vъ v(ъ) 
Otocě da iže to poreče klъni i bo(g) i bï(=12) ap(osto)la i g(=4) 
eva(n)j(e)listi i s(ve)taě Luciě am(e)nъ da iže sdě živetъ 
moli za ne boga azъ opatъ D(o)brovitъ zъdah 
crěkъvъ siju i svoeju bratiju sъ 
devetiju vъ dni kъneza kosъmъta 
obladajućago vъsu Kъrainu i běše vъ tъ dni 
Mikula vъ Otočъci [sъ S]vetuju Luciju vъ edino 
|
Ja, u ime Oca i Sina i Svetoga Duha. Ja opat Držiha pisah ovo o ledini koju dade Zvonimir, kralj hrvatski u dane svoje svetoj Luciji. Svjedoče mi župan Desimir u Krbavi, Martin u Lici, Piribineg u Vinodolu i Jakov na Otoku. Da tko poreče, nega ga prokune i Bog i 12 apostola i 4 evanđelista i sveta Lucija. Amen. Neka onaj tko ovdje živi, moli za njih Boga. Ja opat Dobrovit zidah crkvu ovu sa svoje devetero braće u dane kneza Kosmata koji je vladao cijelom Krajinom. I bijaše u te dane [župa sv.] Mikula u Otočcu sa [župom] svetom Lucijom zajedno. 
|
სახელითა მამისათა ძისათა და სულისა წმინდისათა, მე, აბატი დრჟიჰა (Držiha), ვიუწყები, რომ [[დმიტარ ზვონიმირი|ზვონიმირმა]] ხორვატიის მეფემ ეს პატარა მდელო გადასცა წმინდა ლუსის. მოწმეები [იყვნენ] [[ზუპა|ზუპები]] დესიმირა [[კრბავა]]სში, მარტინი [[ლიკა (ისტორიული რეგიონი)|ლიკაში]], პირიბინები [[ვინოდოლი|ვინოდოლში]] და იაკობი [[ოტოკი|ოტოკში]]. ვინც ამას უარყოფს დაე დაწყევლოს თორმეტმა მოციქულმა, ოთხმა სახარებამ და წმინდა ლუსიმ. ამინ. ვინც აქ ცხოვრობს ილოცოს მათთვის. მე, აბატმა დობროვიტმა ჩემს ცხრა ბერ–მონაზონთან ერთად პრინც კოსმას მმართველობის დროს ავაგე ეს ეკლესია. მაშინ ოტოტაცის ნიკოლოზი [სამრევლო] შეუერთდა წმინდა ლუსის [სამრევლოს].
|}

== ლიტერატურა ==

* {{cite web | url=http://info.hazu.hr/bascanska_en | title=The Baška Tablet - "The Jewel" | date=16 March 2011 | work=info.hazu.hr | publisher=[[ხორვატიის მეცნიერებათა და ხელოვნების აკადემია]] | accessdate=18 October 2014}}
* {{cite web | url=http://www.posta.hr/default.aspx?id=3622&m=375 | title=900 Years of the Baska Stone Tablet (S/S) | work=posta.hr | publisher=[[ხორვატიის ფოსტა]] | accessdate=21 October 2014 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20150924080640/http://www.posta.hr/default.aspx?id=3622&m=375 | archivedate=24 სექტემბერი 2015 }}

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{wikisourcelang|hr|Baščanska ploča}}
{{commons category}}
*[http://www.croatianhistory.net/etf/baska.html The Baska Tablet, by Darko Žubrinić]

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ხორვატიის ისტორია]]