იხილეთ წყარო გვერდისთვის ბესლეთის ხიდი

{{ინფოდაფა ხიდი
 | ხიდის_სახელი               = ბესლეთის ხიდი
 | სურათი            = Beslet bridge.JPG
 | infobox_width         = 250px
 | წარწერა    = საერთო ხედი
 | მშობლიური სახელწოდება         =  
 | ისტორიული სახელწოდება        =
 | ისტორიული სახელწოდება2       = 
 | საპროექტო სახელწოდება           =
 | გამოყენების სფერო           =საფეხმავლო
 | გადებულია                   = [[ბესლეთი]]
 | პოზრუკა              = საქართველო
 | პოზრუკა2              = საქართველო აფხაზეთის არ
 | რუკა_ზომა              =
 | ქვეყანა =საქართველო
 | ადგილმდებარეობა = [[ბესლეთი (სოხუმის მუნიციპალიტეტი)|ბესლეთი]]
  | lat_dir =N |lat_deg =43|lat_min = 01|lat_sec = 50
  | lon_dir =E |lon_deg = 41|lon_min =04|lon_sec = 33
  | region                      = 
  | CoordScale                  = 
 | კონსტრუქციის ტიპი             =  
 | მასალა                   =  კირქვა
 | თაღების რაოდენობა              = 1
 | სიგრძე                  =  35
 | სიგანე                 =  
 | კონსტრუქციის სიმაღლე           = 
 | თაღის სიმაღლე წყლიდან       = 
 | გზის ხაზების რაოდენობა    = 
 | დატვირთვა                    = 
 | კონსტრუქტორი/არქიტექტორი       = 
 | ღირებულება  = 
 | მშენებლობის დაწყების თარიღი    = 
 | მშენებლობის დასრულების თარიღი  =
 | გახსნის თარიღი               =  
 | დახურვის თარიღი             = 
  | რეკონსტრუქცია1              =   
  | რეკონსტრუქცია2              =   
  | რეკონსტრუქცია3              =   
  | რეკონსტრუქცია4              =  
  | რეკონსტრუქცია5              = 
 | კულტურული მემკვიდრეობის ობიექტი  =   
 | Commons  = Category:Besleti Bridge
}}
'''ბესლეთის ხიდი''' (ასევე '''თამარის ხიდი''') — [[XI საუკუნე|XI]] საუკუნის თაღოვანი ხიდი [[აფხაზეთი|აფხაზეთში]], მდინარე [[ბესლეთი|ბესლეთზე]]. მდებარეობს [[სოხუმი]]დან 5 კილომეტრში, სოფელ [[ბესლეთი (სოხუმის მუნიციპალიტეტი)|ბესლეთში]].

==ასომთავრული წარწერა==
[[ფაილი:Beslet bridge inscription.JPG|მინი|მარცხნივ|წარწერა ბესლეთის ხიდზე]]
პირველად ქართული ასომთავრული წარწერა ხიდზე შემჩნეულ იქნა [[1935]] წელს ადგილობრივი მხარეთმცოდნის [[იოსებ აძინბა|იოსებ აძინბას]] მიერ. მანვე გაწმინდა ხიდი მავნე დამანგრეველი მცენარეებისაგან<ref>გაზ. „[[საბჭოთა აფხაზეთი]]“, №92 (6932), 11 მაისი, 1963</ref>. [[1939]] წელს ხიდს პირველად ჩაუტარდა რესტავრაცია.

აკადემიკოსი ნ. პ. სევეროვი აღნიშნავდა: სართავი თაღის შემკრავ ბოლოებზე ამოჭრილი ქართული ასოები ზომით 25 სმ. სიდიდის პალეოგრაფიული ნიშნებით ნაწერი ეკუთვნის XI-XII საუკუნეებს. იმავე აზრის იყო აკადემიკოსი გ. ჩუბინიშვილი, რომელმაც ამოიკითხა ხსენებული ტექსტი. 

დასავლეთ კიდეზე მოთავსებულია ერთსტრიქონიანი ასომთავრული წარწერა {{ციტატა|ქრისტე მეუფეო ყოველთა..... ადიდე ორთავე შინა სუფევათა უძლეველი მეფეთა მეფე ბაგრატი.}} წარწერაში დასახელებულია საქართველოს მეფე [[ბაგრატ III (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ III]] (978-1014), ან [[ბაგრატ IV (საქართველოს მეფე)|ბაგრატ IV]] (1027-1072).

==ხიდის აღწერა==
პალეოგრაფიული ნიშნების, კედლის წყობისა და სამშენებლო მასალების თვისებურებების მიხედვით ძეგლი მიეკუთვნება XI საუკუნეს. ხიდი თაღურადაა გადაწყვეტილი, რომლის მალი შეადგენს 6 მეტრს, სიგრძე — 13,2 მეტრს. მდინარის უშუალო დონიდან თაღის სიმაღლე 8,4 მეტრია, ხოლო სუფთად თაღის კი — 5,9 მეტრი.

ხიდი აგებულია დიდი ზომის მაგარი ჯიშის კირქვებისაგან, რომელთა სიგრძე ერთ მეტრამდე აღწევს, განი — 0,35 მეტრს. ქვებზე ორნამენტული სიფაქიზით ამოკვეთილია ქართული ასოები — ასომთავრული. ქვებს შორის ორ რიგად ჩრთულია თხელი ოთხკუთხური მეტად მტკიცე სიმაგრის კარგად გამომწვარი აგური.

ხიდისთვის შერჩეულია, როგორც ესტეთიკურად, ისე ტექნიკურად მოხერხებული ადგილი — მდინარის ვიწრო ყელი, კლდოვან ფენებზე. კირის ხსნარი, რომლითაც აგებულია ხიდი, საუკუნეების განმავლობაში ქვაზე მტკიცე გამხდარა.

ხიდთან ადრე ბესლეთის ციხე მდგარა, რომელიც ვიწრო ხეობაში ქალაქის შემოსასვლელს მთის ტომების თავდასხმებისგან იცავდა. ხიდის თავთან ბოლო დრომდე შემონახული იყო მონუმენტური ქვა-სტელა ქართული ტექსტით. 1990-იანი წლების დასაწყისში სტელა დაიკარგა. 

ვინაიდან ტერიტიტორია ამჟამად ოკუპირებულია რუსეთის მიერ, ბესლეთის ხიდის შესწავლა და რესტავრაცია შეუძლებელია, ხიდი საჭიროებს მცენარეული საფარისგან გასუფთავებას.

ბესლეთის ხიდს [[2006]] წლის [[7 ნოემბერი|7 ნოემბერს]], საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულების თანახმად მიენიჭა ეროვნული მნიშვნელობის კულტურის უძრავი ძეგლის კატეგორია<ref>{{Cite web |url=https://matsne.gov.ge/ka/document/view/99220 |title=საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 665, 2006 წლის 7 ნოემბერი, ქ. თბილისი, კულტურის ზოგიერთი უძრავი ძეგლისათვის ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის მინიჭების შესახებ |accessdate=2020-01-30 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190701154918/https://matsne.gov.ge/ka/document/view/99220 |archivedate=2019-07-01 }}</ref>.

==ფოტოგალერეა==
<gallery>
Древний мост в ущелье реки Беслы.jpg|ბესლეთის ხიდი 1886 წ.
</gallery>

==ლიტერატურა==
{{ქე|1|341|ციციშვილი ი., უშვერიძე გ.}}
* კულტურული მემკვიდრეობა აფხაზეთში, თბ., 2015
{{მაცნე (ისტორიის სერია)|56|139-144|ბესლეთის ხიდის თარიღისათვის|ბარნაველი თ.}}

==რესურსები ინტერნეტში==
*[http://apsnyteka.org/file/adzinba_i_architecturnye_pamiatniki_abkhazii_1958.pdf И. Е. Адзинба, Архитектурные памятники Абхазии, Сухуми - Абгиз - 1958, გვ. 68-70]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:სოხუმის ხიდები]]
[[კატეგორია:ქვისთაღოვანი ხიდები]]
[[კატეგორია:ეროვნული მნიშვნელობის კატეგორიის კულტურის უძრავი ძეგლები]]