იხილეთ წყარო გვერდისთვის დაგლას მაკართური

{{ინფოდაფა სამხედრო მოღვაწე
|სრული სახელი = დაგლას მაკართური
|ორიგინალური სახელი = Douglas MacArthur
|ცხოვრების პერიოდი = 
|დაბადების თარიღი = {{დაბადების თარიღი|1880|1|26}}
|დაბადების ადგილი = [[ლიტლ-როკი]], [[არკანზასი]], [[აშშ]]
|გარდაცვალების თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1964|4|5|1880|1|26}}
|გარდაცვალების ადგილი = [[ვაშინგტონი]], აშშ
|პორტრეტი = [[ფაილი:MacArthur Manila.jpg|300პქ]]
|ხელმოწერა = 
|მეტსახელი = „დაუცხრომელი დაგი“
|ეროვნება = [[აშშ|ამერიკელი]]
|კუთვნილება = {{flag|აშშ|1912}}<br/>{{flag|ფილიპინები|1936}}
|სამხედრო სამსახურის წლები = [[1903]]–[[1964]]
|წოდება = [[ფაილი:US-O11 insignia.svg|25px]] [[არმიის გენერალი (აშშ)|არმიის გენერალი]] {{small|(აშშ-ის არმია)}}<br/>ფელდმარშალი {{small|(ფილიპინების არმია)}}
|ჯარის სახეობა = {{army|United States}}<br/>{{flagicon image|Flag of the Philippine Army.svg}} [[ფილიპინების ჯარი]]
|მეთაურობდა = {{ubl|[[გაერთიანებული ერების სარდლობა კორეაში|გაერთიანებული ერების სარდლობა]],|[[მოკავშირეთა საოკუპაციო ძალების მთავარსარდალი]],|წყნარი ოკეანის მოკავშირეთა ძალები,|აშშ-ის არმიის ძალები შორეულ აღმოსავლეთში,|ფილიპინების გარნიზონი,|აშშ-ის სამხედრო აკადემიის სუპერინტენდანტი,|აშშ-ის 42-ე ქვეითი დივიზია,|84-ე ქვეითი ბრიგადა}}
|ნაწილი = 
|ბრძოლები/ომები = 
*[[მექსიკის რევოლუცია]]
** [[ვერაკრუსის ოკუპაცია]]
* [[პირველი მსოფლიო ომი]]
** [[მარნის ბრძოლა (1918)|მარნის ბრძოლა]]
** [[სენ-მიელის ოპერაცია]]
** [[არგონის ტყის ბრძოლა]]
* [[მეორე მსოფლიო ომი]]
** [[ფილიპინების ოპერაცია]] (1941-1942)
** [[ახალი გვინეის ოპერაცია]]
** [[ფილიპინების ოპერაცია]] (1944-1945)
** [[ბორნეოს ოპერაცია (1945)]]
** [[იაპონიის ოკუპაცია]]
* [[კორეის ომი]]
** [[ინჩხონის ოპერაცია]]
|ჯილდოები = [[ფაილი:Medal_of_Honor_ribbon.svg|50პქ]] [[ღირსების მედალი (აშშ)|ღირსების მედალი]]
|კავშირი = 
|სამსახურიდან გადადგომა = 
}}
'''დაგლას მაკართური''' ({{lang-en|Douglas MacArthur}}; დ. [[26 იანვარი]], [[1880]] — გ. [[5 აპრილი]], [[1964]]) — [[აშშ]]-ის არმიის ხუთვარსკვლავიანი გენერალი და [[ფილიპინების არმიის]] ფელდმარშალი,{{sfn|James|1970|p=505}} აშშ-ის არმიის შტაბის უფროსი [[1930-იანები|1930-იანი]] წლებში, რომელმაც დიდი როლი ითამაში [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანის]] ბრძოლებში [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროს. [[ფილიპინების ოპერაცია]]ში მიღწეული წარმატებებისთვის გადაეცა [[ღირსების მედალი (აშშ)|ღირსების მედალი]]. დაგლასი და მამამისი [[ართურ მაკართური უმცროსი|ართურ მაკართური]] პირველი მამა-შვილია, რომლებიც დაჯილდოვდნენ ამ მედლით. იგი ისტორიაში ერთ-ერთი იმ ხუთთაგანია, რომელსაც აშშ-ის არმიაში მიენიჭა არმიის გენერლის წოდება<ref name="history.army.mil 5star">{{cite web|accessdate=12 May 2010|url=http://www.history.army.mil/faq/faq-5star.htm|title=Five-Star Generals and Dates of Rank|publisher=Website Operations Activity, United States Army Center of Military History|location=Fort Lesley J. McNair, Washington, D.C.|date=4 აგვისტო, 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100525055353/http://www.history.army.mil/faq/faq-5star.htm|archivedate=25 მაისი 2010}}</ref> და ერთადერთია, ვინც ფილიპინების არმიის ფელდმარშალი გახდა.

მაკართური დაიბადა სამხედროების ოჯახში, ამერიკის ძველ დასავლეთში. დაამთავრა [[ამერიკის შეერთებული შტატების სამხედრო აკადემია|აშშ-ის სამხედრო აკადემია]] [[1903]] წელს.{{sfn|James|1970|p=77}} [[1914]] წელს აშშ-ის მიერ [[ვერაკრუსის ოკუპაცია|ვერაკრუსის ოკუპაციის]] დროს განახორციელა დაზვერვითი მისია. [[1917]] წელს მიენიჭა მაიორის წოდება და დანიშნული იქნა 42 ქვეითი დივიზიის შტაბის უფროსად. [[პირველი მსოფლიო ომი]]ს დასავლეთ ფრონტზე მიიღო ბრიგადის გენერლის წოდება. [[1930]] წელს გახდა აშშ-ის არმიის შტაბის უფროსი.{{sfn|James|1970|pp=340–347}}

[[1919]]-[[1922]] წლებში მაკართური მსახურობდა აშშ-ის სამხედრო აკადემიის სუპერინტენდანტად [[უესტ-პოინტი|უესტ-პოინტში]], სადაც განახორციელა რიგი რეფორმები.{{sfn|MacArthur|1964|p=77}} [[1924]] წელს დიდი როლი ითამაშა ფილიპინების სკაუტების ამბოხის ჩახშობაში. [[1925]] წელს გახდა არმიის ყველაზე ახალგაზრდა გენერალი.{{sfn|James|1970|pp=300–305}} [[1937]] წელს დატოვა აშშ-ის არმია და ფილიპინების თანამეგობრობის მთავრობის სამხედრო მრჩეველი გახდა.{{sfn|James|1970|pp=479–484}}

[[1941]] წელს მაკართური ხელახლად გამოიძახეს აშშ-ის არმიაში და დანიშნული იქნა შორეული აღმოსავლეთის ამერიკის შეერთებული შტატების შეიარაღებული ძალების მეთაურად. ამ პერიოდს მოჰყვა მაკართურის საჰაერო ძალების განადგურება და იაპონელების ფილიპინებში შეჭრა [[1941]] წლის [[8 დეკემბერი|დეკემბერს]].{{sfn|Pettinger|2003|p=9}} მაკართურის არმია იძულებული შეიქმნა გადასულიყო [[ბატაანი|ბატაანში]], სადაც იმყოფებოდნენ [[1942]] წლამდე, ხოლო ამავე წელს გადავიდნენ [[ავსტრალია]]ში. მაკართური გახდა სამხრეთ-დასავლეთ წყნარი ოკეანის რეგიონის უმაღლესი მთავარსარდალი. ავსტრალიაში ყოფნისას გამოვიდა სიტყვით, სადაც პირობა დადო, რომ დაბრუნდებოდა ფილიპინებში.<ref>{{cite news |url=http://nla.gov.au/nla.news-article48749454 |title='I Came Through; I Shall Return'. |newspaper=[[The Advertiser (Adelaide)|The Advertiser]] |location=Adelaide  |date=21 March 1942 |accessdate=22 ივლისი, 2012 |page=1 |via=National Library of Australia}}</ref> ორ წლიანი ბრძოლების შემდეგ წყნარ ოკეანეში, მან პირობა შეასრულა, რისთვისაც დაჯილდოებული იქნა „ღირსების მედლით“.<ref name="history.army.mil civwarmz">
{{cite web|url=http://www.history.army.mil/html/moh/civwarmz.html |title=Medal of Honor recipients: Civil War (M–Z) |publisher=United States Army Center of Military History |location=Fort Lesley J. McNair, Washington, D.C. |accessdate=18 მაისი, 2012 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090223063700/http://www.history.army.mil/html/moh/civwarmz.html |archivedate=23 თებერვალი, 2009 |df= }}</ref> [[1945]] წლის [[2 სექტემბერი|2 სექტემბერს]] მან ოფიციალურად მიიღო იაპონიის კაპიტულაცია. იგი აგრეთვე მეთაურობდა [[გაერთიანებული ერების სარდლობა კორეაში|გაერთიანებული ერების სარდლობა]]ს [[კორეის ომი|კორეის ომში]], სადაც თავდაპირველად წარმატებასაც მიაღწია, თუმცა ჩრდილოეთ კორეაში შეჭრამ გამოიწვია ჩინეთის ჩარევა. რიგი წარუმატებლობის შემდეგ, [[1951]] წლის [[11 აპრილი|11 აპრილს]], პრეზიდენტ [[ჰარი ტრუმენი]]ს ბრძანებით გათავისუფლებული იქნა დაკავებული თანამდებობიდან. მოგვიანებით გახდა [[Remington Rand]]-ის საბჭოს თავმჯდომარე.

დაგლას მაკართური გარდაიცვალა [[1964]] წლის [[5 აპრილი|5 აპრილს]], 84 წლის ასაკში.{{sfn|Perret|1996|p=585}} დაკრძალული იქნა სამხედრო პატივით ქალაქ [[ნორფოლკი (ვირჯინია)|ნორფოლკში]].

==ლიტერატურა==
*{{cite book|last=Anders|first=Roger M.|title=The Atomic Bomb and the Korean War: Gordon Dean and the Issue of Civilian Control|publisher=Military Affairs|volume= 52|issue= 1|date=იანვარი, 1988|pages=1–6|jstor=1988372|ref=harv|doi=10.2307/1988372}}
*{{cite book|last=Bix|first=Herbert|title=Hirohito and the Making of Modern Japan|url=https://archive.org/details/hirohitomakingof0000bixh|year=2000|location=New York|publisher=HarperCollins|isbn=978-0-06-093130-8|ref=harv}}
*{{cite book|editor-last=Craven|editor-first=Wesley Frank|editor2-last=Cate|editor2-first=James Lea|editor2-link=James L. Cate|title=Vol. I, Plans and Early Operations|series =The Army Air Forces in World War II|publisher=University of Chicago Press|location=Chicago|year=1948|url=http://www.ibiblio.org/hyperwar/AAF/I/index.html|accessdate=30 მარტი, 2006|oclc=9828710|ref=harv}}
*{{cite book|last=MacArthur|first=Douglas|title=Reminiscences of General of the Army Douglas MacArthur|publisher=Bluejacket Books|location=Annapolis|year=1964|isbn=978-1-55750-483-8|oclc=220661276 |ref=harv}}
*{{cite book|first=Matthew R.|last=Pettinger|title=Held to a Higher Standard: The Downfall of Admiral Kimmel|publisher=US Army Command and General Staff College|location=Fort Leavenworth, Kansas|year=2003|url=http://cgsc.contentdm.oclc.org/cdm4/item_viewer.php?CISOROOT=/p4013coll2&CISOPTR=101&CISOBOX=1&REC=14|accessdate=22 მაისი, 2011|oclc=465214958|ref=harv}}
*{{cite book|last=Perret|first=Geoffrey|title=Old Soldiers Never Die: The Life of Douglas MacArthur|url=https://archive.org/details/oldsoldiersnever00perr|publisher=Random House|location=New York|year=1996|isbn=978-0-679-42882-4|oclc=32396366|ref=harv}}

==რესურსები ინტერნეტში==
{{commonscat-inline|Douglas MacArthur}}
* {{Internet Archive author |search=Douglas MacArthur |sopt=t}}
*{{cite web|url=http://www.macarthurmemorial.org|title=The MacArthur Memorial}}
*{{cite web|url=http://www.arkmilitaryheritage.com|title=The MacArthur Museum of Arkansas Military History|publisher= City of Little Rock}}
*{{cite news|url=https://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0126.html|work=New York Times|date=6 აპრილი, 1964|title=Obituary: Commander of Armies That Turned Back Japan Led a Brigade in World War I}}
*{{cite web|url=https://www.pbs.org/wgbh/amex/macarthur/index.html|title=მაკართური|publisher=PBS|deadurl=yes|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170218010521/http://www.pbs.org/wgbh/amex/macarthur/index.html|archivedate=18 თებერბვალი, 2017|df=dmy-all}}
*{{cite web|url=http://www.history.com/topics/douglas-macarthur|title=დაგლას მაკართური|publisher=History.com-ზე}}
*{{Internet Archive film|id=gov.archives.arc.2569682|name=Big Picture: The Douglas MacArthur Story}}
* [http://www.shapell.org/manuscript.aspx?harry-truman-fires-macarthur Truman Fires MacArthur, Aftermath: Original Letters] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140512085341/http://www.shapell.org/manuscript.aspx?harry-truman-fires-macarthur |date=2014-05-12 }}
* {{imdb name|531274}}
* [https://vault.fbi.gov/General%20Douglas%20MacArthur%20 FBI-ის ჩანაწერები დაგლას მაკართურზე] — vault.fbi.gov
*{{cite web|url=https://www.mmb.org.au/|title=MacArthur Museum Brisbane | location=AMP Building, Cnr of Queen and Edward Sts, Brisbane, Queensland, Australia}}
* {{C-SPAN|douglasmacarthur}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{ავტორიტეტული წყაროები}}

{{DEFAULTSORT:მაკართური, დაგლას}}
[[კატეგორია:დაბადებული 26 იანვარი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1880]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 5 აპრილი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1964]]
[[კატეგორია:ამერიკელი ხუთვარსკვლავიანი ოფიცრები]]
[[კატეგორია:ამერიკელი სამხედრო მოღვაწეები კორეის ომში]]
[[კატეგორია:ამერიკელი სამხედრო მოღვაწეები პირველ მსოფლიო ომში]]
[[კატეგორია:ამერიკელი სამხედრო მოღვაწეები მეორე მსოფლიო ომში]]
[[კატეგორია:ამერიკელი სამხედრო ინჟინრები]]
[[კატეგორია:კონგრესის ოქროს მედლის მფლობელები]]
[[კატეგორია:ფელდმარშალები]]
[[კატეგორია:ფილიპინების სამხედრო ისტორია]]
[[კატეგორია:ვერცხლის ვარსკვლავის მფლობელები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის სამხედრო აკადემიის სუპერინტენდანტები]]
[[კატეგორია:აშშ-ის ღირსების მედლის მფლობელები]]
[[კატეგორია:მეორე მსოფლიო ომის სამხედრო ლიდერები]]