იხილეთ წყარო გვერდისთვის დავით II (იმერეთის მეფე)

{{მრავალმნიშვნელოვნება*|დავით II (მრავალმნიშვნელოვანი)}}
{{ინფოდაფა მმართველი 
|ქვეყანა               = [[იმერეთის სამეფო|იმერეთი]]ს
|თანამდებობა           = მეფე 
|სახელი                  = დავით II
|ორიგინალური სახელი       = 
|რიგი              = 
|რიგი-მეუღლეების          = 
|სურათი              =Portrait of King David of Imereti.jpg
|წარწერა              = 
|მმართველობის დასაწყისი    = [[1784]]
|მმართველობის დასასრული = [[1789]]
|კორონაცია  = ძვ. სტ. [[26 აპრილი]] (ახ. სტ. [[9 მაისი]])
|წინამორბედი       = [[სოლომონ I]]
|მემკვიდრე             = [[სოლომონ II]]
|სხვა წოდებები       = 
|ვიცე-პრეზიდენტი       = 
|პარტია              = 
|დაბადების თარიღი        = [[1755]]
|დაბადების ადგილი       = 
|გარდაცვალების თარიღი          = [[11 იანვარი]], [[1795]]
|გარდაცვალების ადგილი         = [[ახალციხის საფაშო]]
|ქორწინება              = [[ანა (იმერეთის დედოფალი)|ანა მამუკას ასული ორბელიანი]] (ანა-მათე) 
|შვილები                 =
|დინასტია             = იმერეთის [[ბაგრატიონები]]
|მამა                 =  [[გიორგი VII]]
|დედა             = 
}}
'''დავით II''' (დ. [[1755]] — გ. [[11 იანვარი]], [[1795]]) —  [[იმერეთის სამეფო|იმერეთის]] მეფე [[1784]]-[[1789]] წლებში, [[გიორგი VII (იმერეთის მეფე)|გიორგი VII-ს ძე]], [[სოლომონ I|სოლომონ I-ს]] ბიძაშვილი. 

==ბიოგრაფია==
====გამეფება და მმართველობის პირველი წელი====
დავითი გამეფებისას 29 წლისა იყო. [[სოლომონ I]]–ის მიერ ტახტზე მემკვიდრედ გამოცხადებულ დავით არჩილის ძეს (მომავალი [[სოლომონ II]]) ამ დროისათვის 12 წელი შესრულებოდა და პაპის – ერეკლე II–ის კარზე იზრდებოდა. ამით ისარგებლა დავით გიორგის ძემ და [[1784]] წლის თავი მეფედ გამოაცხადა და  [[26 აპრილი |26 აპრილს]] (ახ. სტ. [[8 მაისი]]) დადო ფიცი, რომლის ძალითაც სოლომონ I-ის პოლიტიკის გაგრძელებას კისრულობდა. დავით მეფე ცდილობდა, დიდ ფეოდალთა გავლენისაგან გათავისუფლებულიყო და თავისი ერთგულნი ([[ელიზბარ ერისთავი (ერისთვისშვილი) |ელიზბარ ერისთავი]] და სხვები) დააწინაურა. ამის გამო [[პაპუნა წერეთელი]], [[ბერი წულუკიძე ]] და სხვა დიდი თავადები მეფეს განუდგნენ. მათ იმთავითვე სურდათ დავით არჩილის ძის გამეფება, მაგრამ დაავით მეფეს [[კაცია II დადიანი|კაცია დადიანი]] შეეწია და ოდიშიდან განდგომილების დასამარცხელბლად ჯარი გაგზავნა მისი ძმის გიორგის მეთაურობით. მათ ბერი წულუკიძეს ქარჩხას სასახლე გადაუწვეს და თუ სადმე ნახეს მეფის ორგული, ყველა იმერეთიდან გააძევეს. შემდეგ გადავიდნენ რაჭას და ისინიც დაიმორჩილეს. 

ბერი წულუკიძე და პაპუნა წერეთელი მაინც არ ნებდებოდნენ, მათ შემოიკრიბეს ლეკთა ჯარი და რაჭაში მიიმხრეს იმერ რაჭველნი. დავით მეფემ შველისათვის კვლავ კაცია დადიანს მიმართა. მან კვლავინდებურად ოდიშიდან ჯარი დაახმარა, გაყარეს იმერეთიდან ლეკები, პაპუნა წერეთელი დაჭრეს და აჯანყებულები დაამარცხეს.

დავითმა [[1784]] წელს თავი მეფედ გამოაცხადა და [[26 აპრილი |26 აპრილს]] (ახ. სტ. [[8 მაისი]]) დადო ფიცი, რომლის ძალითაც სოლომონ I-ის პოლიტიკის გაგრძელებას კისრულობდა. მის მომხრედ გამოდიოდა რუსეთიც, რომელსაც მეფემ იმავე წელს ქვეშევრდომობა სთხოვა. რუსეთის მთავრობა მაშინვე ჩაერია იმერეთის საქმეებში და [[1784]] წლის მაისში, დავით გიორგის ძე და ერეკლე II მოარიგა: იმერეთის მეფე იძულებული გახდა, დავით არჩილის ძე თავის მემკვიდრედ გამოეცხადებინა, მისთვის საუფლისწულო მიეცა და სრულწლოვნების მიღწევის შემდეგ ტახტიც დაეთმო.

====ოსმალეთის პრეტენზიები და რუსეთის როლი====
იმერეთის [[რუსეთის იმპერია |რუსეთთან]] დაახლოებამ [[ოსმალეთის იმპერია |ოსმალეთი]] დააფრთხო და მან იმერეთის მეფედ [[ქაიხოსრო აბაშიძე (იმერეთი)|ქაიხოსრო ლევანის ძე აბაშიძე]] გამოაცხადა. იმავე დროს, [[სტამბოლი]]დან ტახტის მეორე მაძიებელი, [[რაჭის საერისთავო |რაჭის ერისთავის]] ვაჟი, [[გიორგი რაჭის ერისთავი |გიორგი]] („ქიორ–ბეიდ“ – ცალთვალად წოდებული) გამოემართა. ოსმალეთი აშკარად ამზადებდა დასავლეთ საქართველოში შემოჭრას. ამ რთულ ვითარებაში მეფემ გაბედულად იმოქმედა: შემოირიგა ზურაბ და პაპუნა წერეთლები და წულუკიძეს მორჩილება გამოაცხადებინა. [[1785]] წლის მიწურულს, რუსეთის აქტიური ჩარევის შედეგად, [[ოსმალეთის იმპერია |თურქეთი]] იძულებული გახდა უარი ეთქვა იმერეთში თავისი კანდიდატის გამეფებაზე. თუმცა, თურქთა მარბიელი რაზმების  თარეში არ წყდებოდა. [[1785]] წელს მეფემ რაჭის ერისთავის ძე – გიორგი შემოირიგა და ახლად აღდგენილი [[რაჭის საერისთავო]] ჩააბარა; [[1786]] წელს კი წულუკიძის, წერეთლისა და დავით არჩილის ძის იმერეთში შემოსული ჯარი დაამარცხა. ეს ჯარი მეფის მოწინააღმდეგეებს ახალციხის [[სულეიმან-ფაშა|ფაშა სულეიმანმა]] დაახმარა.

[[1784]]–[[1786]] წლებში [[ქუჩუკ-კაინარჯის საზავო ხელშეკრულება |ქუჩუკ–კაინარჯის ზავის]] გამო რუსეთმა დასავლეთ საქართველოში თურქთა პრეტენზიებს აშკარა ძალა ვერ დაუპირისპირა. [[1787]] წლის ივნისში დავით II–ის რწმუნებებით აღჭურვილი ახალი ელჩი – [[ბესიკი |ბესარიონ გაბაშვილი]] რუსეთს გაემგზავრა, მაგრამ [[სანქტ-პეტერბურგი |პეტერბურგში]] მხოლოდ [[1789]] წელს ჩააღწია. 1787 წელს დავითმა [[საჯავახო (მხარე)|საჯავახო]] [[გურიელები|გურიელს]] დაუმტკიცა.<ref>[https://aboutguria.blogspot.com/2019/04/blog-post_13.html იმერეთის მეფე გურიელს უმტკიცებს საჯავახოს]</ref>

====კონფლიქტი ოდიშის მთავართან და მეფობის დასასრული====
[[1788]] წელს [[კაცია II დადიანი|კაცია დადიანმა]] სიცოცხლის ბოლოს მოიწვია დავით მეფე და მის მცირეწლოვან ვაჟებზე ზრუნვა მიანდო. კაცია დადიანი მალევე გარდაიცვალა, ხოლო სამეგრელოში მისი 18 წლის ვაჟი – [[გრიგოლ დადიანი |გრიგოლი]] გამთავრდა. კაცია დადიანის გარდაცვალებიდან დავით მეფემ მალევე დაივიწყა მიცემული პირობა და ორი თვის შემდეგ შთამომავალთა სიჭაბუკის მიზეზით გადაწყვიტა სამეგრელოზე გაბატონება. იგი შეიჭრა სამეგრელოში, გადაიბირა გრიგოლის ძმა მანუჩარი, ხოლო გრიგოლმა თავს ლეჩხუმში გაქცევით უშველა. ამ ყველაფრის შემხედვარე შეიკრიბნენ სამეგრელოს სამთავროს დიდებულნი: კაცია დადიანის ძმა გიორგი, ბიძაშვილი — გიორგი კაცოს ძე და ძმის-წული — გიორგი ნიკოლოზის ძე, ასევე ლეჩხუმის სარდალ-მოურავი [[ქაიხოსრო გელოვანი]], სამეგრელოს სამთავროს სახლთუხუცესი [[გიორგი ჩიქოვანი]]. მათ მიიღეს გადაწყვეტილება და ქართლიდან ჩამოიყვანეს ჯერ კიდევ ჭაბუკი სოლომონ მეფის ძმის-წული დავით არჩილის ძე და ლეჩხუმში მურის სასახლეში დააქორწინეს გრიგოლ დადიანის და [[მარიამი (იმერეთის დედოფალი)|მარიამზე]]<ref>[https://iverieli.nplg.gov.ge/bitstream/1234/554/1/Iveria_1877_04_N05.pdf გაზ. „ივერია“, №5, 2 აპრილი, 1877]</ref>.

დადიანმა იმერთა მეფის დავითის საწინააღმდეგოდ, ერეკლე II-ს დახმარება სთხოვა. დავით არჩილის ძის გამეფება იმერეთის სამეფო კართან ერეკლეს კარგა ხნის წინ ჰქონდა შეთანხმებული, მაგრამ დავით გიორგის ძე ტახტის დათმობას არ აპირებდა. [[ერეკლე II]]–მ გამოიყენა დადიანის თხოვნა მასთან დავით არჩილის ძის გაგზავნისა და დახმარების შესახებ და დასავლეთ საქართველოში ილაშქრა. [[1789]] წლის [[11 ივლისი|11 ივლისს]], ქართლისა და სამეგრელოს გაერთიანებულმა ჯარმა სოფელ [[მათხოჯი|მათხოჯთან]] [[მათხოჯის ბრძოლა 1789|ბრძოლაში]] დავით II დაამარცხა. იგი ერთხანს იმერეთში ბრძოლას განაგრძობდა, მაგრამ ბოლოს [[ახალციხე]]ში გაიქცა: ტახტზე კი დავით არჩილის ძე ავიდა, [[სოლომონ II]]–ს სახელით.

====ბრძოლა ტახტის დასაბრუნებლად და გარდაცვალება====
[[1790]] წელს დავით II ახალციხის ფაშის და ლევან აბაშიძის  დახმარებით იმერეთში შეიჭრა და მოახერხა ტახტის ძალზე მცირე ხნით დაუფლება, თუმცა დავით არჩილის ძემ იმავე წელს დაიბრუნა ტახტი. [[1791]] წელს დავით II, ერეკლე II–ის შუამდგომლობით, იმერეთში დაბრუნდა, საუფლისწულო მამული მიიღო და ერთხანს იქ ცხოვრობდა. [[1792]] და [[1794]] წლებში, ლეკთა ჯარისა და მომხრე დიდებულთა დახმარებით, იგი კვლავ შეეცადა გამეფებას, მაგრამ დამარცხადა და ისევ ახალციხის საფაშოში გადაიხვეწა, სადაც [[1795]] წლის [[11 იანვარი |11 იანვარს]] [[ყვავილი (დაავადება) |ყვავილით]] გარდაიცვალა. დაკრძალულია [[ჯრუჭის მონასტერი |ჯრუჭის მონასტერში]].

==ლიტერატურა==
{{ქსე|3|333|სოსელია ო.}}
* საქართველოს მეფეები, მ. ლორთქიფანიძისა და რ. მეტრეველის რედაქცია, თბ., ნეკერი, 2000
*{{წიგნი|ავტორი=რეხვიაშვილი, მ.|სათაური=იმერეთის სამეფო 1462-1810|ადგილი=თბილისი|გამომცემლობა=უნივერსიტეტის გამომცემლობა|წელი=1989|გვერდები=56-60|ბმული=http://dspace.nplg.gov.ge/handle/1234/275096|გვერდნი=}}
* ქ. ჩხატარაიშვილი, დასავლეთ საქართველო XVIII ს–ის პირველ ნახევარში, სინ, ტ. IV, თბ., 1973
* შ. ბურჯანაძე, იმერეთის სამეფოს საშინაო პოლიტიკა 1789–1802 წლებში, თბ., 1962
* შ. ბურჯანაძე, იმერეთის სამეფოს პოლიტიკური ისტორიისათვის 1784–1789 წლებში, ხელნაწერთა ინსტიტუტის მოამბე, ტ. II, თბ., 1960
* ალ. ხახანაშვილი, მეფე იმერეთისა სოლომონ II, ტფ., 1910
* მ. სურგულაძე, ბაგრატიონთა სამეფო სახლი, გენეალოგიური ტაბულის შემდგენლები მ. სურგულაძე, მ. ქავთარია, თბ., 1975
* David Marshall Lang, The Last Years of the Georgian Monarchy, 1658-1832. New York: Columbia University Press, 1957.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{დაიწყე ყუთი}}
{{მემკვიდრეობის ყუთი| ტიტული= [[იმერეთის სამეფო|იმერეთის მეფე]]| წინამორბედი= [[სოლომონ I]]| შემდეგი= [[სოლომონ II]] | წლები= [[1784]] - [[1789]]}}
{{დაასრულე ყუთი}}

{{საქართველოს მეფეები (1490-1810)}}
[[კატეგორია:იმერეთის მეფეები]]
[[კატეგორია:დაბადებული   1755]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 11 იანვარი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  1795]]
[[კატეგორია:იმერეთის სამეფოს ბაგრატიონები]]
[[კატეგორია:ყვავილით გარდაცვლილები]]
[[კატეგორია:დამხობილი მონარქები]]