იხილეთ წყარო გვერდისთვის დეზმონდ ტუტუ

{{ინფოდაფა იერარქი
 |მიმართვა            = 
 |სახელი                  = დეზმონდ ტუტუ
 |ორიგინალი სახელი       = {{lang-en|Desmond Mpilo Tutu}}
 |დაბადების სახელი     = 
 |ორიგინალი დაბადების სახელი = 
 |სურათი          = Desmond tutu 20070607 2.jpg
 |სურათი ვერტიკალურად               = 
 |სურათის აღწერა = 

 |ტიტული                = [[კეიპტაუნის არქიეპისკოპოსი]]
 |რიგითობა              = <!-- '''-ლი''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობა0              = <!-- '''მე-''' ზე დაწყებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობაX              = <!-- '''-ე''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |დროშა                 = 
 |ეკლესია              = [[ანგლიკანიზმი|ანგლიკანური]]
 |საზოგადოება               = 
 |არჩევა             = 
 |ინტრონიზაცია         = 
 |პერიოდის დასაწყისი         = 
 |პერიოდის დასასრული          = 
 |მმართველობის პერიოდი     = 
 |წინამორბედი       = 
 |მემკვიდრე            = 
 |გადადგომა            = 
 |კომენტარი          = 

 |ტიტული2                = 
 |რიგითობა2              = <!-- '''-ლი''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობა02              = <!-- '''მე-''' ზე დაწყებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობაX2              = <!-- '''-ე''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |დროშა2                = 
 |ეკლესია2              = 
 |საზოგადოება2               = 
 |არჩევა2             = 
 |ინტრონიზაცია2         = 
 |პერიოდის დასაწყისი2         = 
 |პერიოდის დასასრული2          = 
 |მმართველობის პერიოდი2     = 
 |წინამორბედი2       = 
 |მემკვიდრე2            = 
 |გადადგომა2            = 
 |კომენტარი2          = 

 |ტიტული3                = 
 |რიგითობა3              = <!-- '''-ლი''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობა03              = <!-- '''მე-''' ზე დაწყებული რიგითი ნომერი -->
 |რიგითობაX3              = <!-- '''-ე''' -ზე დასრულებული რიგითი ნომერი -->
 |დროშა3               = 
 |ეკლესია3              = 
 |საზოგადოება3               = 
 |არჩევა3             = 
 |ინტრონიზაცია3         = 
 |პერიოდის დასაწყისი3         = 
 |პერიოდის დასასრული3          = 
 |მმართველობის პერიოდი3     = 
 |წინამორბედი3       = 
 |მემკვიდრე3            = 
 |გადადგომა3            = 
 |კომენტარი3          =  

 |დაბადების თარიღი       = [[7 ოქტომბერი]], [[1931]] 
 |დაბადების ადგილი       = 
 |გარდაცვალების თარიღი          =   {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|2021|12|26|1931|10|7}} 
 |გარდაცვალების ადგილი         = 
 |დაკრძალულია           = 
 |დინასტია             = 
 |მამა                 = 
 |დედა                 = 
 |განათლება          = 
 |სამეცნიერო ხარისხი       = 
 |ბერად აღკვეცა                 = 
 |მღვდლობა  = 
 |ეპისკოპოსობა            = 
 |კარდინალი             = 
 |მეუღლე              = 
 |შვილები                = 

 |კანონიზება        = 
 |წმინდანის ტიტული         = 
 |ხსენების დღე          = 
 |პატივის მიგება           = 
 |მფარველი          = 

 |ხელმოწერა             = 
 |ხელმოწერის სიგანე    = 
 |მონოგრამა           = 
 |გერბი                 = 
 |გერბის სიგანე        = 
 |ჯილდოები              = 
 |ვიკისაწყობი            = 
}}'''დეზმონდ მპილო ტუტუ''' ({{lang-en|Desmond Mpilo Tutu}}; დ. [[7 ოქტომბერი]], [[1931]] — გ. [[26 დეკემბერი]], [[2021]]) — [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკელი]] სასულიერო მოღვაწე და აქტივისტი, რომელმაც სახელი გაითქვა 1980-იან წლებში, როგორც [[აპართეიდი|აპართეიდის]] ოპონენტმა. ტუტუ პირველი შავკანიანი სამხრეთ აფრიკელი ანგლიკანური არქიეპისკოპოსი იყო [[კეიპტაუნი|კეიპტაუნში]], [[სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკა|სამხრეთ აფრიკაში]]. [[ნობელის მშვიდობის პრემია]] მიენიჭა [[1984]] წელს.

კეიპტაუნის ანგლიკანი არქიეპისკოპოსი დეზმონდ ტუტუ [[1931]] წელს ქალაქ [[კლერკსდორფი|კლერკსდორფში]] დაიბადა. იგი აპარტეიდის რეჟიმის წინააღმდეგ ბრძოლაში ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფიგურა იყო. მოგვიანებით მონაწილეობდა შერიგების პროცესშიც, რამაც ქვეყანა დემოკრატიამდე მიიყვანა. [[1954]]-[[1957]] წლებში [[იოჰანესბურგი]]ს უნივერსიტეტის პროფესორი იყო და დაკავებული თანამდებობა იმ მიზნით დატოვა, რომ შავკანიან ახალგაზრდებს განათლების მიღების უფლებას არ აძლევდნენ. [[1960]] წელს ინგლისში მღვდლად აკურთხეს, სადაც [[1975]] წლამდე მოღვაწეობდა. [[1976]] წელს ტუტუ სამშობლოში დაბრუნა და [[ლესოტო]]ს ეპისკოპოსად აკურთხეს. იმავე წელს სოვეტოში მომხდარმა ხოცვა-ჟლეტამ დეზმონდ ტუტუს აპარტეიდის რეჟიმის წინააღმდეგ მიმართულ საპროტესტო აქციებში აქტიური მონაწილეობის სურვილი აღუძრა. ტუტუ გმობდა ძალადობას, მათ შორის [[აპართეიდი]]ს წინააღმდეგ მებრძოლი ჯგუფების მხრიდან გამოვლენილ ძალადობასაც. [[1984]] წელს დეზმონდ ტუტუ მშვიდობის ნობელის პრემიის ლაურეატი გახდა. აღნიშნული ჯილდოს მოპოვებიდან სულ მოკლე ხანში [[გაეროს უშიშროების საბჭო]]სადმი მიმართულ განცხადებაში ტუტუ წერდა: {{ციტატა|თქვენ აცხადებთ, რომ თავისუფალნი ვიქნებით. გთხოვთ: დაგვეხმარეთ, რათა ეს თავისუფლება სამხრეთ აფრიკის თითოეულ მოქალაქეს ეწვიოს, თეთრსაც და შავსაც. ასევე ვისურვებდი, რომ ამ თავისუფლებას რაც შეიძლება ნაკლები ძალადობით, მშვიდობიანი გზით და რაც შეიძლება მოკლე ხანში ვეზიაროთ.}} 

დეზმონდ ტუტუ სამხრეთ აფრიკაში აპარტეიდის წინააღმდეგ ბრძოლის ერთ-ერთი ლიდერი იყო. ანგლიკანმა ეპისკოპოსმა რასისტული რეჟიმის კრიტიკისათვის ეკლესიის კათედრა გამოიყენა. აპარტეიდის რეჟიმის დაცემის შენდეგ დეზმონდ ტუტუ სათავეში ჩაუდგა შერიგებისა და სიმართლის დამდგენ კომისიას, ორგანიზაციას, რომელიც შურისძიების გამოვლინებების აღკვეთას ემსახურებოდა.

==ნაშრომები==
ტუტუ ავტორია საეკლესიო ქადაგებათა ექვსი ნაკრების და სხვა ნაშრომების:

* „ხმა მღაღადებლისა უდაბნოში“ (''Crying in the Wilderness'', [[1982]])
* „იმედი და ტანჯვა“ (''Hope and Suffering: Sermons and Speeches'', [[1983]])
* „დეზმონდ ტუტუს შეგონებანი“ (''The Words of Desmond Tutu'', [[1989]])
* „ცისარტყელას ქვეყანა და ღმერთი“ (''The Rainbow People of God'', [[1994]])
* „დეზმონდ ტუტუს რაობა“ (''The Essential Desmond Tutu'' ([[1997]])
* „პატიების გარეშე მომავალი არ გვექნება“ (''No Future without Forgiveness'', [[1999]])
* „ღმერთის სიზმარი: იმედის ხედვა ჩვენს დროში“ (''God Has a Dream: A Vision of Hope for Our Time'', [[2004]])

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.desmondtutudiversitytrust.org.za/ Desmond Tutu Diversity Trust] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20100611141051/http://www.desmondtutudiversitytrust.org.za/ |date=2010-06-11 }}
* [http://www.tutu.org/ The Desmond Tutu Peace Centre]
* [http://www.tutufoundationuk.org/ Tutu Foundation UK]
* [http://www.hope.ac.uk/research/warandpeace/ Archbishop Desmond Tutu Centre for War and Peace Studies] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080226204940/http://www.hope.ac.uk/research/warandpeace/ |date=2008-02-26 }}  
* [http://beholders.org/spirit/inspirationalpeople/143-desmondtutu.html Desmond Tutu – South Africa's moral conscience (Bio and Video)]
* [http://www.project-syndicate.org/contributor/842 Desmond Tutu's opinion commentaries at Project Syndicate.]
* [http://www.imdb.com/name/nm0878379/ IMDB Profile]

{{ნობელის პრემია მშვიდობის განმტკიცებაში}}
{{ნობელის პრემია 1984}}
{{უხუცესები}}
{{სამოქალაქო უფლებების დამცველები}} 

{{DEFAULTSORT:ტუტუ, დეზმონდ}}

[[კატეგორია:დაბადებული 1931]]
[[კატეგორია:დაბადებული 7 ოქტომბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 26 დეკემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2021]]
[[კატეგორია:ნობელის პრემიის ლაურეატები მშვიდობის განმტკიცებაში]]