იხილეთ წყარო გვერდისთვის დერკ-ჰარტოგი

{{ინფოდაფა კუნძული
| სახელი  = დერკ-ჰარტოგი
| მშობ. სახელი = {{lang-en|Dirk Hartog Island}}
| native name link = 
| მეტსახელი = 
| სურათის სახელი = Shark Bay.svg
| სურათის წარწერა = კუნძულის რუკა
| სურათის ზომა = 270პქ 
| ალტ სურათი = 
| locator map = {{coord|25|50|S|113|05|E|type:isle_region:AU|display=|name=Dirk Hartog Island}}
| locator map size = 
| map_custom = yes
| კოორდინატები = 
| მდებარეობა = [[შარკის ყურე]]
| კუნძულთა რაოდენობა = 1
| მთავარი კუნძული = 
| ფართობი_კმ2 = 624,8
| სია = 
| სიგრძე = 
| სიგრძე_კმ = 80
| სიგანე = 
| სიგანე_კმ = 3-15
| სანაპიროს სიგრძე = 
| სანაპიროზოლი_კმ = 192,9
| უმაღლესი მთა = 
| სიმაღლე_მ = 185
| ქვეყნის სახელი = 
| ქვეყანა = {{დროშა|ავსტრალია}}
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა = დასავლეთ ავსტრალია
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 1         = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 2         = 
| ქვეყნის დედაქალაქი                   = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქი              = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის ლიდერის ტიპი              = 
| ქვეყნის ლიდერის სახელი           = 
| ქვეყანა 1                         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 2 = 
| ქვეყნის 1 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქი           = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის ტიპი            = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის სახელი         = 
| ქვეყანა 2                         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 2       = 
| ქვეყნის 2 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქი           = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის ტიპი = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის სახელი = 
| მოსახლეობა = 
| აღწერის წელი = 
| სიმჭიდროვე_კმ2 = 
| ეთნიკური ჯგუფები = 
| ვებსაიტი = 
| დამატებითი ინფო = 
}}

'''დერკ-ჰარტოგი''' ({{lang-en|Dirk Hartog Island}}) — კუნძული [[დასავლეთ ავსტრალია|დასავლეთ ავსტრალიის]] რეგიონის, [[გასკოინი (დასავლეთი ავსტრალია)|გასკოინი]]ს სანაპიროსთან. იგი [[შარკის ყურე]]სთან ერთად არის შეტანილი მსოფლიოს მემკვიდრეობის არეალში. კუნძული დაახლ. 80 [[კმ]]-ია სიგრძეში, ხოლო სიგანე 3-სა და 15 კილომეტრს შორის. იგი არის დასავლეთ ავსტრალიის უდიდესი და ყველაზე დასავლეთით მდებარე კუნძული. ფართობი დაახლ. 620 კმ²-ს შეადგენს და დაახლ. 850 კმ-ითაა დაშორებული [[პერთი]]დან.

== გეოგრაფია ==
დერკ-ჰარტოგი წარმოადგენს შტატის ყველაზე დიდ და ყველაზე დასავლეთით მდებარე კუნძულს, რომელიც მდებარეობს დასავლეთ ავსტრალიის გასკოინის რეგიონის სანაპიროს სიახლოვეს. მისგან სამხრეთ-აღმოსავლეთით მდებარეობს კონცხი [[სტიპ-პოინტი (კონცხი)|სტიპ-პოინტი]], ყველაზე დასავლეთით მდებარე ავსტრალიის კონტინენტალური წერტილი. მანძილი ავსტრალიის კონტინენტურ ნაწილამდე შეადგენს მხოლოდ 2 კმ-ს; დასავლეთ ავსტრალიის დედაქალაქ [[პერთი|პერთამდე]] — დაახლოებით 850 კმ. დერკ-ჰარტოგი [[ნატურალისტის ყურე|ნატურალისტის ყურის]] მეშვეობით გამოყოფილია კუნძულ [[დორი]]საგან და [[დენემის ყურე|დენემის ყურის]] მეშვეობით ნახევარკუნძულ [[პერონი (ნახევარკუნძული)|პერონისაგან]]. კუნძულის ფართობია — 624,8 კმ². სანაპირო ზოლის სიგრძე — 192,9 კმ.<ref>{{cite web
 |url         = http://islands.unep.ch/IJA.htm#84
 |title       = Islands of Australia
 |publisher   = UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site
 |accessdate  = 4 აპრილი 2009
 |lang        = en
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/66WH5pNsB?url=http://islands.unep.ch/IJA.htm#84
 |archivedate = 2012-03-29
}}</ref> კუნძულის სიგრძე შეადგენს დაახლოებით 80 კმ-ს, სიგანე მერყეობს 3 კმ-დან 15 კმ-მდე.

კუნძულის ლანდშაფტი უპირატესად წარმოადგენს [[დიუნა]]ს, რომელიც დაფარულია დაბალი [[ბუჩქი|ბუჩქებით]]. ძველად კუნძულზე განლაგებული იყო მეცხვარეობის ფერმა, რომელშიც იყო დაახლოებით 20 ათასი [[ცხვარი]], მაგრამ ამჟამად კუნძულზე ამ ცხოველების პოპულაცია მკვეთრად შემცირდა.

კუნძულ დერკ-ჰარტოგზე ბუდობენ დიდი რაოდენობით [[ზღვის კუები]] და ენდემური ქვესახეობა {{lang-la|Malurus leucopterus}}.

== ისტორია ==
კუნძული აღმოჩენილ იქნა 1616 წლის 25 ოქტომბერს [[ნიდერლანდელები|ნიდერლანდელი]] მოგზაურის დერკ ჰარტოგის მიერ, რომლის გემიც ასცდა კურსს [[კეიპტაუნი]]დან [[ჯაკარტა]]ში ცურვის დროს. მოგზაურმა კუნძულს უწოდა ''«Eendrachtsland»'' და დატოვა მასზე მოკალული თეფში, რომელზეც ამოტვიფრული იყო თავისი სახელი და კუნძულის აღმოჩენის თარიღი.<ref>{{cite web|url=http://gutenberg.net.au/ausexplore/ausexpl0-intro1.html|title=Introduction – Part I|work=The History of Australian Exploration from 1788 to 1888|first=Ernest|last=Favenc|authorlink=Ernest Favenc|publisher=Project Gutenberg of Australia|accessdate=4 აპრილი 2009|year=1888|archiveurl=https://www.webcitation.org/66WH6IyLZ?url=http://gutenberg.net.au/ausexplore/ausexpl0-intro1.html|archivedate=2012-03-29}}</ref>

1697 წელს კუნძულზე იმყოფებოდა ნიდერლანდელი მოგზაური ვილემ ფლამინგი. იპოვა რა ჰარტოგის თეფში, რომელიც იმ დროს ძლიერ დაზიანებული იყო, მან გადაწყვიტა გამოეცვალა იგი ახლით (მაგრამ ორიგინალური წარწერით) და ძველი წაეღო [[ამსტერდამი|ამსტერდამში]] [[სახელმწიფო მუზეუმი (ამსტერდამი)|სახელმწიფო მუზეუმში]] საჩვენებლად. ეს თეფში გახდა უძველესი ევროპული არტეფაქტი ავსტრალიის ისტორიაში.

1699 წელს კუნძულზე გადაჯდა ინგლისელი მოგზაური და მეკობრე უილიამ დამპირი, რომელმაც კუნძულზე შეკრიბა ადგილობრივი ფლორის სახეობის კოლექცია, ასევე გაკეთდა ნახატები ფრინველების, თევზების და სხვა ფაუნის წარმომადგენლების გამოსახულებით.<ref>{{cite web
 |url         = http://www.abc.net.au/gardening/stories/s113589.htm
 |title       = William Dampier
 |publisher   = ABC
 |accessdate  = 4 აპრილი 2009
 |lang        = en
 |archiveurl  = https://www.webcitation.org/66WH6iynC?url=http://www.abc.net.au/gardening/stories/s113589.htm
 |archivedate = 2012-03-29
}}</ref>

1772 წლის მარტში [[ფრანგები|ფრანგი]] [[კაპიტანი]] ფრანსუა-მარი ალენსე დე სენტ-ალუარნი ({{lang-fr|François Alense de St Allouarn}}), რომელიც გადაჯდა კუნძულზე, გამოაცხადა იგი საფრანგეთის [[მეფე|მეფის]] საკუთრებად. კუნძულზე მისი და ფრანგების ყოფნის დასამტკიცებლად მიწაში მათ ჩამარხეს ბოთლი, რომელშიც ჩადებული იყო ქაღალდი, სადაც დაწერილი იყო კუნძულის საფრანგეთის მიერ [[ანექსია|ანექსიის]] შესახებ, იქვე გვერდზე ჩაფლეს ორი ფრანგული [[მონეტა]]. ბოთლი (მხოლოდ ანექსირების შესახებ წარწერიანი ქაღალდის გარეშე) და ერთი მონეტა ნაპოვნი იქნა მხოლოდ 1998 წელს.<ref>{{cite web
 |url         = http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/dirkhartog.asp
 |title       = FRANCE AND AUSTRALIA. THE "PRISE DE POSSESSION" by Myra Stanbury
 |publisher   = Western Australian Maritime Museum
 |accessdate  = 4 აპრილი 2009
 |lang        = en
 |deadlink    = 404
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20060819110357/http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/dirkhartog.asp
 |archivedate = 2006-08-19
}}</ref><ref>{{cite web
 |url         = http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/stalou.asp
 |title       = French explorers: Saint Alouarn by Myra Stanbury
 |publisher   = Western Australian Maritime Museum
 |accessdate  = 4 აპრილი 2009
 |lang        = en
 |deadlink    = 404
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20060827084120/http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/stalou.asp
 |archivedate = 2006-08-27
}}</ref>

1801 წელს კუნძული კვლავ მოინახულეს მოგზაურებმა, მაგრამ ამჯერად ფრანგულმა ექსპედიციამ, რომლის მეთაურიც იყო კაპიტანი ჟაკ ფელიქს ემანუელ ამელინი. მოგზაურმა ასევე აღმოაჩინა მოკალული თეფში, მაგრამ გადაწყვიტა დაეტოვა იგი კუნძულზე. მაგრამ უკვე 1818 წელს სხვა ფრანგმა მოგზაურმა, ლუი დე ფრეისინემ იგი წაიღო საფრანგეთში და აჩუქა [[საფრანგეთის აკადემია]]ს [[პარიზი|პარიზში]] (შემდგომში იგი დაიკარგა და ნაპოვნი იქნა მხოლოდ 1940 წელს; 1947 წელს თეფში დაბრუნდა ავსტრალიაში<ref>{{cite web
 |url         = http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/DHI-site/hdv-03.html
 |title       = Where are the plates now?
 |publisher   = Western Australian Maritime Museum
 |accessdate  = 4 აპრილი 2009
 |lang        = en
 |deadlink    = 404
 |archiveurl  = https://web.archive.org/web/20091013031053/http://www.museum.wa.gov.au/collections/maritime/march/DHI-site/hdv-03.html
 |archivedate = 2009-10-13
}}</ref>).

1869 წელს კუნძულის არენდის უფლება მიენიჭა ფრანსუა ლუი ფონ ბიბრას ({{lang-fr|Francis Louis [[:en:von Bibra{{!}}von Bibra]]}}), რომელმაც კუნძულზე ორგანიზება გაუკეთა მეცხვარეობის ფერმას, ასევე დაიწყო [[გუანო]]ს გაყიდვა.<ref>{{cite book |title= The von Bibra story|last= Nyman|first= Lois|coauthors= von Bibra, Graeme|year= 1996|publisher= Foot & Playsted|location= Launceston, Tasmania|isbn= 9780959718812|oclc= 38406671|pages= 64–66}}</ref> ამის გარდა, მალე კუნძულის სიახლოვეს ორგანიზება გაუკეთდა [[მარგალიტი]]ს მოპოვებას. 1908 წელს კუნძულზე, ინსკრიპციის კონცხზე, დაიწყო [[შუქურა|შუქურის]] მშენებლობა, რომელიც დამთავრდა 1910 წელს.

1969 წლიდან დღევანდელ დღემდე კუნძული დერკ-ჰარტოგი [[იჯარა|იჯარის]] სახით ეკუთვნის უორდლის ({{lang-en|Wardle family}}) ოჯახს.

2008 წლის 16 მარტს დაახლოებით 240 კმ-ში კუნძულიდან დასავლეთით ნაპოვნი იქნა [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს დროინდელი [[გერმანია|გერმანული]] დამხმარე [[კრეისერი]]ს «კორმორანის» ნამსხვრევები.<ref>{{cite news|author= Australian Associated Press|title= HMAS Sydney hunt digs up the Kormoran|url= http://www.thewest.com.au/default.aspx?MenuID=145&ContentID=63113|work= The West Australian|date= 2008-03-16|accessdate= 4 აპრილი 2009|archiveurl= https://web.archive.org/web/20080322170438/http://www.thewest.com.au/default.aspx?MenuID=145&ContentID=63113|archivedate= 2008-03-22}}</ref>

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{ესკიზი-ავსტრალია}}

[[კატეგორია:ავსტრალიის კუნძულები]]