იხილეთ წყარო გვერდისთვის დიდი სომხეთი

{{ინფოდაფა ყოფილი ქვეყანა
|სახელი                         = დიდი სომხეთი
|მშობლიური სახელი               = Մեծ Հայք
|სტატუსი                           = [[სატრაპია]], [[სამეფო]], [[იმპერია]], [[პროვინცია]]
|ჰიმნი                             =
|დროშა                             = Artaxiad standard2.svg
|დროშის აღწერა                   = [[არტაშესიდები]]ს დროშა
|გერბი                             = Standard of the Arshakuni Arsacid dynasty.svg
|გერბის აღწერა                  = [[არშაკუნიანები]]ს დროშა
|რუკა                            = Maps of the Armenian Empire of Tigranes.gif|250პქ
|აღწერა                         = სომხეთი [[ტიგრან II]]-ის დროს
|p1                              = არარატის სატრაპი
|flag_p1                          = Yervanduni Armenia, IV-II BC.gif
|s1                     = ბიზანტიის სომხეთი
|flag_s1                = Simple Labarum.svg
|s2                     = სპარსეთის სომხეთი
|flag_s2                = Marzbanate.svg
|შექმნილია = [[ძვ. წ. 190]]
|ლიკვიდერებულია = [[428]]
|დევიზი =
|დედაქალაქი = [[არტაშატი]]<br />[[ტიგრანაკერტი]]<br />[[ეჩმიაძინი]]
|ქალაქები =
|ენა = [[სომხური ენა|სომხური]]<br />[[ბერძნული ენა|ბერძნული]]<br />[[არამეული ენა|არამეული]]<br />[[ქართული ენა|ქართული]] ([[გოგარენე|გუგარქის]] და [[ტაიქი|ტაიქის]] ([[ტაო|ტაოს]]) პროვინციებში)
|რელიგია = [[301]] წლიდან [[ქრისტიანობა]]
|ვალუტა =
|დამატებითი პარამეტრი          =
|პარამეტრის შიგთავსი             =
|ფართობი                          = 312.000 კმ² ([[ძვ. წ. 69]]
|მოსახლეობა                        = დაახ. 3 მილიონი
|მართველობის ფორმა                = [[აბსოლუტური მონარქია]]
|დინასტია                         = [[არტაშესიდები]]<br />[[არშაკიდები]]
|მმართველის ტიტული                 = მეფე
|მმართველი4                       = [[არტაშეს I]]<br />[[ტიგრან დიდი]]<br />[[ტრიდატე III]]
|მმართველი4 წელი                    = 
|მმართველის ტიტული5               = 
|მმართველი5                       = 
|მმართველი5 წელი                     = 
|მმართველის ტიტული6              =  
|მმართველი6                       = 
|მმართველი6 წელი                  = 
|დამატებითი პარამეტრი1         =
|პარამეტრის შიგთავსი1            =
|ეტაპი1                            =
|თარიღი1                            =
|წელი1                             =
|ეტაპი2                            =
|თარიღი2                            =
|წელი2                             =
|ეტაპი3                            =
|თარიღი3                            =
|წელი3                             =
|ეტაპი4                            =
|თარიღი4                            =
|წელი4                             =
|ეტაპი5                            =
|თარიღი5                            =
|წელი5                             =
|ეტაპი6                            =
|თარიღი6                            =
|წელი6                             =
|დამატებითი პარამეტრი2         =
|პარამეტრის შიგთავსი2         =
|წინა                               =
|წინამორბედი1                               =
|წინამორბედი2                               =
|წინამორბედი3                               =
|წინამორბედი4                               =
|წინამორბედი5                               =
|წინამორბედი6                               =
|წინამორბედი7                               =
|შემდეგი                            =
|მემკვიდრე1                               =
|მემკვიდრე2                               =
|მემკვიდრე3                               =
|მემკვიდრე4                               =
|მემკვიდრე5                               =
|მემკვიდრე6                               =
|მემკვიდრე7                               =
|სქოლიო                             =
}}
'''დიდი სომხეთი''' ({{lang-hy|Մեծ Հայք}}) — ძველი [[სომხეთი]]ს სახელმწიფო. მოიცავდა სომხეთის ზეგნის ძირითად ნაწილს. [[ძვ. წ. 220]] სელევკიდმა [[ანტიოქე III]]-მ დაიპყრო აირარატის სამეფო და შეუერთა [[ტიგროსი]]ს ზემოთში და [[ვანის ტბა|ვანის ტბის]] აუზში ადრე დაპყრობილ სომხურ მიწებს. ამ ქვეყანას ეწოდა დიდი სომხეთი. მისმა ადგილობრივმა გამგებელმა [[არტაშეს I]]-მა [[ძვ. წ. 189]] დიდი სომხეთი დამოუკიდებელ სამეფოდ გამოაცხადა და სათავე დაუდო [[არტაშესიანთა დინასტია|არტაშესიანთა დინასტიას]]. არტაშეს I-მა მეზობელი ქვეყნების ხარჯზე გააფართოვა სამეფო; [[იბერია]]ს ჩამოაჭრა 3 ოლქი: [[ხორზენე]], [[გოგარენე]] და [[პარიადრის მთიანეთი]], დააარსა [[დედაქალაქი]] [[არტაშატი]], განამტკიცა კერძო საკუთრება. დიდმა სომხეთმა თავისი ძლიერების მწვერვალს მიაღწია [[ტიგრან II]]-ის ([[ძვ. წ. 95]] - [[ძვ. წ. 56]]) დროს. ტიგრანში დაიპყრო სოფენა, მიდია, ატროპატენა, [[სირია]], [[ფინიკია]], [[კილიკია]] და სხვა. დააარსა დედაქალაქი [[ტიგრანაკერტი]], მაგრამ მალე [[რომაელები|რომაელებთან]] ბრძოლაში დამარცხდა და თითქმის მთელი დაპყრობილი მიწები დაკარგა. არტიშესიანთა დინასტია დაეცა [[I საუკუნე|ახ. წ. I საუკუნის]] დასაწყისში. I საუკუნის 60-იან წლებამდე დიდ სომხეთს რიგრიგობით მართავდნენ რომაელთა და [[სპარსეთი|სპარსელთა]] მიერ დანიშნული პირები. 30-50-იან წლებში დიდი სომხეთის სამეფო ტახტზე იბერიელი უფლისწულებიც ისხდნენ - ჯერ [[მითრიდატე]], შემდეგ [[რადამისტი]]. 60-იანი წლებიდან გამეფდნენ პართელი არშაკიდები. [[301]] წელს [[თრდატ III]]-მ დიდ სომხეთში [[ქრისტიანობა]] სახელმწიფო [[რელიგია]]დ გამოაცხადა. დიდი სომხეთის არსებობა შეწყდა [[387]] წელს, იგი გაიყვეს [[ბიზანტია]]მ და [[სპარსეთი|ირანმა]].

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|3|539|ჯანაშია ლ.}}
* История армянского народа, ч. 1, Ер., 1951.

[[კატეგორია:დიდი სომხეთი|*]]