იხილეთ წყარო გვერდისთვის ელგუჯა ამაშუკელი

{{ინფოდაფა მხატვარი
| სურათი  = ელგუჯა ამაშუკელი.jpg
| ეროვნება = ქართველი
| სფერო = [[ქანდაკება]]
| მასზე გავლენა მოახდინა  = [[ნიკოლოზ კანდელაკი (მოქანდაკე)|ნიკოლოზ კანდელაკი]]
| ჯილდოები = {{შრომის წითელი დროშის ორდენი}} {{საპატიო ნიშნის ორდენი}} {{ხალხთა მეგობრობის ორდენი}}<br />{{სსრკ სახელმწიფო პრემია}}<br />[[სსრკ-ის სახალხო მხატვარი]]
}}
'''ელგუჯა დავითის ძე ამაშუკელი''' (დ. [[22 ივნისი]], [[1928]], [[თბილისი]] ― გ. [[16 მარტი]], [[2002]]) — [[ქართველები|ქართველი]] მხატვარი, მოქანდაკე. [[სსრკ-ის სახალხო მხატვარი]] ([[1988]]). საქართველოს მხატვართა კავშირის თავმჯდომარე ([[1981]]-[[1996]]). თბილისის საპატიო მოქალაქე ([[1981]]).

== ბიოგრაფია ==
საშუალო განათლების მიღების შემდეგ, 1946 წელს შევიდა [[თბილისის სამხატვრო აკადემია]]ში ქანდაკების ფაკულტეტზე. აკადემიის დამთავრების შემდეგ სწავლა განაგრძო ასპირანტურაში, სადაც სამუშაო თემად ჰქონდა ვახტანგ გორგასლის ძეგლის პროექტი. [[1955]] წელს დაამთავრა [[თბილისის სამხატვრო აკადემია]]. 1958 წელს მონაწილეობა მიიღო თბილისის დამაარსებლის, ვახტანგ გორგასლის შესაქმნელად გამოცხადებულ კონკურსში და მიიღო პირველი პრემია. ძეგლი დაიდგა თბილისში, მეტეხის მოედანზე.

იყო [[ნიკოლოზ კანდელაკი]]ს მოწაფე. ამაშუკელი, რომლის შემოქმედება ჟანრობრივად მრავალფეროვანია, ძირითადად მონუმენტალისტია, წარმატებით მუშაობდა დაზგურ ქანდაკებაში, ქმნიდა რელიეფებს. ამაშუკელის შემოქმედებისათვის დამახასიათებელია აქტუალობა, მოქალაქეობრივი და პატრიოტული პათოსი, სივრცისა და რიტმის უნაკლო გრძნობა, ნათელი და ცხადი სილუეტი, მონუმენტურობა, შინაგანი დინამიკა, ზოგჯერ – მკვეთრი ექსპრესია, მასალის ფაქტურის შეგრძნების უტყუარი ალღო, განწყობილების შექმნის უნარი; ხშირად მიმართავდა სიმბოლოებსა და ალეგორიებს.
[[ფაილი:ლია სტურუა ელგუჯა ამაშუკელი ზინა კვერენჩხილაძე.png|მინი|250x250პქ|ელგუჯა ამაშუკელი მეუღლესთან, [[ლია სტურუა|ლია სტურუასთან]] და მსახიობ [[ზინაიდა კვერენჩხილაძე|ზინაიდა კვერენჩხილაძესთან]] ერთად]]
იქორწინა პოეტ [[ლია სტურუა|ლია სტურუაზე]], ეყოლა ერთი ქალიშვილი — ეკა ამაშუკელი. 

მნიშვნელოვანი ნამუშევრებია: [[ქართვლის დედა|„ქართვლის დედა“]] (ხე, 1958; ალუმინი, 1963, თბილისი, [[შოთა რუსთაველის სახელობის პრემია|შ. რუსთაველის სახელმწიფო პრემია]], 1966), ვახტანგ გორგასლის ძეგლი (1959, დაიდგა 1967, ბრინჯაო, თბილისი), დიდების მემორიალი (1965, დაიდგა 1967, ბრინჯაო, ფოთი), რაფიელ ერისთავი (1974, ბრინჯაო, თბილისი), ნიკო ფიროსმანაშვილი (1975, ბრინჯაო, თბილისი), გამარჯვების მემორიალი მალთაყვაში (1979, ბრინჯაო), [[ლომჭაბუკი|გამარჯვების მემორიალი გორში]] (1979, ბრინჯაო, [[სსრკ სახელმწიფო პრემია]], 1986), „დედა ენა“ (ცოდნის ზარი, 1981–83, ბრინჯაო, თბილისი, ი. გოგებაშვილის სახელობის პრემია, 1984), „ვეფხი და მოყმე“ (1985, ბრინჯაო, თბილისი), მემედ აბაშიძე (1998, ბრინჯაო, თბილისი), გიორგი ლეონიძე (2000, ბრინჯაო, თბილისი, მთაწმინდის პანთეონი), ფარნავაზ I (2000, ბრინჯაო, თბილისი), ი. ჭავჭავაძე (1987, ბრიჯაო, ბათუმი), დავით აღმაშენებლის მონუმენტი (1995, ბრინჯაო, ქუთაისი) და სხვ. რელიეფური კომპოზიციები: თბილისის მეტროპოლიტენის სადგურ „[[რუსთაველი (თბილისის მეტრო)|რუსთაველის]]“ პორტალის რელიეფი (1965), რელიეფები თბილისის შემოსასვლელებთან (1957-1958), ბარელიეფი „თბილისის 1500 წელი“ (1958), ქანდაკება „რევოლუცია“ (1966, ბრინჯაო).

აღსანიშნავია მისი ნამუშევრები ფერწერის, გრაფიკის და წიგნის მხატვრობის დარგში. ავტორია წიგნებისა: „წერილები ხელოვნებაზე“ (1984), „მეექვსე გრძნობა“ (1987), „დრო შემოქმედი“ (2000).

1984-89 წლებში იყო სსრკ მხატვართა კავშირის მდივანი. იყო ასევე რუსეთის სამხატვრო აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1988); „საპატიო ნიშნის“, შრომის წითელი დროშის, ხალხთა მეგობრობის ორდენის კავალერი, საბჭოთა კავშირისა და ბულგარეთის სახალხო რესპუბლიკის სახელმწიფო პრემიების ლაურეატი.

დაკრძალულია [[დიდუბის პანთეონი|მწერალთა და საზოგადო მოღვაწეთა დიდუბის პანთეონში]].

==ჯილდოები და აღიარება==
* 1965 : [[საქართველოს სსრ დამსახურებული მხატვარი|საქართველოს დამსახურებული მხატვარი]]
* 1978 : [[საქართველოს სსრ სახალხო მხატვარი|საქართველოს სახალხო მხატვარი]]<ref>[https://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/285653/1/Umaglesi_Sabchos_Uwyebebi_1978_N5.pdf საქართველოს სსრ-ის უმაღლესი საბჭოს უწყებები. 1978. № 5. გვ. 9]</ref>
* 1988 : [[სსრკ-ის სახალხო მხატვარი]]
* 1981 : [[თბილისის საპატიო მოქალაქეები|თბილისის საპატიო მოქალაქე]]
* 1996 : საქართველოს სახელმწიფო პრემია სახვითი ხელოვნების დარგში<ref>[https://matsne.gov.ge/ka/document/view/109312?publication=0 საქართველოს პრეზიდენტის ბრძანებულება № 856. 1996 წლის 30 დეკემბერი]</ref>
* 1999 : [[ღირსების ორდენი (საქართველო)|ღირსების ორდენი]]
* იაკობ გოგებაშვილის სახელობის პრემია
* მემედ აბაშიძის სახელობის პრემია
* შოთა რუსთაველის სახელობის სახელმწიფო პრემია
* სსრკ სახელმწიფო პრემია

==რესურსები ინტერნეტში==
{{Nplg ბიოგრაფია|00000028|ელგუჯა ამაშუკელი}}

== ლიტერატურა ==
{{ქსე|1|350}}
{{ქე|1|119|ჩხარტიშვილი ა.}}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{DEFAULTSORT:ამაშუკელი, ელგუჯა}}
[[კატეგორია:დაბადებული 1928]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 2002]]
[[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიის კურსდამთავრებულები]]
[[კატეგორია:საქართველოს მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის წევრ-კორესპონდენტები]]
[[კატეგორია:ქართველი მოქანდაკეები]]
[[კატეგორია:თბილისის საპატიო მოქალაქეები (1981)]]
[[კატეგორია:შოთა რუსთაველის სახელობის პრემიის ლაურეატები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის დამსახურებული მხატვრები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის სახალხო მხატვრები]]
[[კატეგორია:სსრკ-ის სახალხო მხატვრები]]
[[კატეგორია:საქართველოს ღირსების ორდენის კავალრები]]
[[კატეგორია:იაკობ გოგებაშვილის სახელობის პრემიის ლაურეატები]]
[[კატეგორია:დიდუბის პანთეონში დაკრძალულები]]