იხილეთ წყარო გვერდისთვის ვალდაუს ციხესიმაგრე

{{ინფოდაფა მონუმენტი
|მონუმენტის სახელი   = ვალდაუს ციხესიმაგრე
|მშობლიური სახელი   = Замок Вальдау
|სურათი            = Valdau.jpg
|სურათის ზომა           = 250პქ
|წარწერა            = 
|კოორდინატები      = 
|მდებარეობა        = ნიზოვე, [[კალინინგრადის ოლქი]], [[რუსეთი]]
|არქიტექტორი =
|მოქანდაკე =
|ტიპი              =
|სტილი =
|მასალა            =
|სიგრძე            =
|სიგანე            =
|სიმაღლე          =
|დაწყება           = [[1264]]
|დასრულება        = [[1870]]
|გახსნა             =
|თარიღდება  = [[1264]]
|მდგომარეობა = შემონახულია
|მიძღვნილია        =
|რუკის სურათი      = 
|რუკის ტექსტი      = 
|რუკის სიგანე     = 
|რელიეფი        =
|latd  = |latm  = |lats  = |latNS  = 
|longd = |longm = |longs = |longEW = 
|lat             = 54.701944
|long            = 20.743056
|ექსტრა           = {{რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობა|3900664000}}
}}
'''ვალდაუს ციხესიმაგრე''' ({{lang-ru|Замок Вальдау}}, {{lang-de|Waldau}}) — ტევტონთა ორდენის უძველესი პრუსიული ციხესიმაგრე, მდებარეობს სოფელ ნიზოვეში [[კალინინგრადის ოლქი]], [[რუსეთის ფედერაცია]]<ref name="prussia39.ru">[http://www.prussia39.ru/sight/index.php?sid=86 Посёлок Низовье Калининградской области. Достопримечательности. Замок «Вальдау».] // prussia39.ru</ref>. [[2007]] წლის 23 მარტს ციხესიმაგრემ მიიღო [[რუსეთის ფედერაცია|რუსეთის ფედერაციის]] რეგიონული მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი<ref name="объект культурного наследия">Постановление Правительства Калининградской области от 23 марта 2007 года № 132 «Об объектах культурного наследия регионального и местного значения».</ref><ref name="Постановление">[http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=7 Музей "Замок «Вальдау»". История. Постановление Правительства Калининградской области.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140717150210/http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=7 |date=2014-07-17 }} // waldauschloss.ru</ref>.

ვალდაუს ციხესიმაგრე შედის [[კალინინგრადის ოლქი|კალინინგრადის ოლქის]] იმ სამ ციხესიმაგრეს შორის რომელიც მეტნაკლებად უკეთაა შემონახული. ესენია: [[ტაპიაუს ციხესიმაგრე]] გვარდეიესკში და [[გეორგენბურგის ციხესიმაგრე]] ჩერნიახოვსკში.

== ისტორია ==
ოფიციალური ცნობა ციხესიმაგრე „ვალდოვის“ მშენებლობის შესახებ მოიპოვება [[1258]] წლიდან. ციხესიმაგრის აღნიშნული სახელწოდება მომდინარეობს ბალტო-სლავური სიტყვიდან „валдати“, რაც ნიშნავს „ფლობას“, აქედან გამომდინარე ვალდაუ შეიძლება ითარგმნოს როგორც „სამფლობელო<ref name="история замка">[http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=2 Музей "Замок «Вальдау»". История замка «Вальдау».]{{Dead link|date=ივნისი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} // waldauschloss.ru</ref>“. 

[[1264]] წელს [[ტევტონთა ორდენი|ტევტონთა ორდენის]] ხელისუფლების თხოვნით თავადებმა გზის ახლოს პირველი შუალედური ციხესიმაგრე ააგეს. აღნიშნულ ციხესიმაგრეში ჩერდებოდნენ ორდენის მომსახურე ხალხი, მღვდლები და სამხედროები<ref name="история замка" />.

[[1457]] წელს ძველი შენობა გადააკეთეს ციხესიმაგრედ. იგი გამოიყენებოდა, როგორც [[ტევტონთა ორდენი]]ს დიდი მაგისტრის საზაფხულო რეზიდენცია.

[[1697]] წლის მაისის ბოლოს ციხესიმაგრეში შეჩერდა დიდი რუსული ელჩობა [[პეტრე I დიდი]]ს მეთაურობით<ref name="история замка" />.

[[1720]] წელს აღმოსავლეთ პრუსიის  მთავრობამ ციხესიმაგრე ვალდაუ გასცა იჯარით, რის შემდეგაც დაიწყო შიდა სივრცის გადაკეთება. 

[[1858]] წელს ციხესიმაგრეში განათავსეს სასოფლო სამეურნეო აკადემია, რომელიც [[1870]] წელს გადაკეთდა მასწავლებლის სემინარიად<ref name="история замка" /><ref>[http://www.guryevsk.baltnet.ru/nizov.html Низовский сельский округ.]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }} // guryevsk.baltnet.ru</ref>.

[[1945]] წლიდან დღემდე, ციხესიმაგრე ვალდაუში სასოფლო-სამეურნეო სკოლაა განთავსებული. შენობის მარცხენა ფლიგელი გამოიყენება სასწავლებლის სტუდენტთა საერთო საცხოვრებლად<ref name="prussia39.ru" /><ref>[http://offtop.ru/castles/v17_314915__.php Замки Калининградской области России. Посёлок Низовье (Вальдау). Замок «Вальдау». Макет замка и фото из экспозиции Музея «Вальдау» (работа Баринова А. И.)] // offtop.ru</ref>.

[[კალინინგრადის ოლქი]]ს მთავრობის [[2007]] წლის 23 მარტის № 132 დადგენილების შესაბამისად ვალდაუს ციხესიმაგრემ მიიღო რუსეთის ფედერაციის რეგიონული მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი<ref name="prussia39.ru" /><ref name="объект культурного наследия" /><ref name="Постановление" />. ამავე წელს რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობის დაცვის სამსახურმა შენობა ავარიულად ცნო (არსებობდა სახურავის ჩამოშლის საფრთხე) და დახურა.  

[[2010]] წელს შენობა გადაეცა [[რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|რუსეთის მართლმადიდებელ ეკლესიას]], მაგრამ [[2012]] წლისათვის კუთვნილების საკითხი ჯერ კიდევ არ იყო დარეგულირებული. იგეგმება, რომ მფლობელის გარკვევისა და სარესტავრაციო სამუშაოების დასრულების შემდეგ  ციხესიმაგრის მარცხენა ფლიგელში გაიხსნას ციხესიმაგრე ვალდაუს ისტორიის მუზეუმი, რომელიც ამჟამად ადგილობრივ საშუალო სკოლაშია განთავსებული. 

[[2014]] წლის 14 ივნისს ვალდაუს ციხესიმაგრეს შეუსრულდა 750 წელი. იუბილესთან დაკავშირებით სოფელში არსებული მუზეუმის თანამშრომლებმა ნაგვისაგან გაათავისუფლეს ციხესიმაგრის სარდაფი და გამართეს შუა საუკუნეების ჭა, რომელიც ჯერ კიდევ [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს პერიოდშიც კი ამარაგებდა ციხესიმაგრეს წყლით. ციხესიმაგრეში იმართება ვაჭრობა. ვაჭრობის განსაკუთრებული სიამაყეა - სააფთიაქო საქმიანობა. ადრეულ წლებში ციხესიმაგრე ვალდაუს აფთიაქი მთელ პრუსიას ამარაგებდა ბალახეული წამლებით<ref>[http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=46 Замку «Вальдау» 750 лет — 14 июня 2014 года.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140717161239/http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=46 |date=2014-07-17 }} // waldauschloss.ru</ref><ref>[http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=45 К юбилею замка «Вальдау» в порядок привели средневековый колодец.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140718024539/http://waldauschloss.ru/index.php?newsid=45 |date=2014-07-18 }} // waldauschloss.ru</ref>.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{კალინინგრადის ოლქის ციხესიმაგრეები}}

[[კატეგორია:რუსეთის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლები კალინინგრადის ოლქში]]
[[კატეგორია:კალინინგრადის ოლქის ციხესიმაგრეები]]
[[კატეგორია:ტევტონთა ორდენის ციხესიმაგრეები]]