იხილეთ წყარო გვერდისთვის ვიტი-ლევუ

{{ინფოდაფა კუნძული
| სახელი             = ვიტი-ლევუ
| მშობ. სახელი      = {{lang-en|Viti Levu}}
| native name link = 
| მეტსახელი       = 
| სურათის სახელი       = Fiji map.png
| სურათის წარწერა    = 
| სურათის ზომა       = 275px
| ალტ სურათი        = 
| locator map      = {{coord|17|48|S|178|0|E|type:isle|display=inline}}
| locator map size = 
| map_custom       = yes
| კოორდინატები      = 
| მდებარეობა      = [[წყნარი ოკეანე]]
| კუნძულთა რაოდენობა    = 
| მთავარი კუნძული    = 
| ფართობი_კმ2             = 10 388
| სია             = 
| სიგრძე           = 
| სიგრძე_კმ        = 146
| სიგანე            = 
| სიგანე_კმ         = 106
| სანაპიროს სიგრძე        = 
| სანაპიროზოლი_კმ     = 
| უმაღლესი მთა    = ტომანიივის მთა
| სიმაღლე_მ      = 1324
| ქვეყნის სახელი  = 
| ქვეყანა          = {{დროშა|ფიჯი}}
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური     = ოლქი
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა           = [[ცენტრალური ოლქი (ფიჯი)|ცენტრალური ოლქი]] და [[დასავლეთის ოლქი (ფიჯი)|დასავლეთის ოლქი]]
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1   = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 1         = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2   = 
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფა 2         = 
| ქვეყნის დედაქალაქი                   = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქი              = 
| ქვეყნის უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა   = 
| ქვეყნის ლიდერის ტიპი              = 
| ქვეყნის ლიდერის სახელი               = 
| ქვეყანა 1                         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური   = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 1 ადმინისტრაციული დაყოფა 2       = 
| ქვეყნის 1 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქი            = 
| ქვეყნის 1 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის ტიპი            = 
| ქვეყნის 1 ლიდერის სახელი             = 
| ქვეყანა 2                         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური   = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა         = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 1       = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 2 = 
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 2       = 
| ქვეყნის 2 დედაქალაქი            = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქი            = 
| ქვეყნის 2 უდიდესი ქალაქის მოსახლეობა = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის ტიპი            = 
| ქვეყნის 2 ლიდერის სახელი             = 
| მოსახლეობა       = 580 000
| აღწერის წელი = 1996
| სიმჭიდროვე_კმ2      = 55,834 ად.
| ეთნიკური ჯგუფები    = 
| ვებსაიტი          = 
| დამატებითი ინფო  = 
}}
'''ვიტი-ლევუ''' ({{lang-en|Viti Levu}}) — [[ფიჯი|ფიჯის რესპუბლიკის]] ყველაზე დიდი [[კუნძული]], რომელიც მდებარეობს [[ვიტი-ლევუს კუნძულები]]ს ჯგუფში, [[წყნარი ოკეანე|წყნარ ოკეანეში]]. ვიტი-ლევუზე მდებარეობს ქვეყნის დედაქალაქი [[სუვა]], ამ კუნძულზე ცხოვრობს ქვეყნის მოსახლეობის 70 % (დაახლოებით 600 000 ადამიანი). მოსახლეობის დიდი ნაწილი მიეკუთვნება [[ინდო-ფიჯელები|ინდო-ფიჯელებს]]. ადმინისტრაციულად კუნძული იყოფა ორ ოლქად: [[დასავლეთის ოლქი (ფიჯი)|დასავლეთის ოლქი]] და [[ცენტრალური ოლქი (ფიჯი)|ცენტრალური ოლქი]], ეს ოლქები აგრეთვე იყოფიან პროვინციებად.

== დასახელება ==
ადგილობრივ ენებზე ვიტი-ლევუ — ''«დიდი კუნძული»''. ვიტი — ''«კუნძული»'', დამახინჯებული სახით ნიშნავს ფიჯის.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Vitilevu topo.jpg|thumb|left|კუნძულის ტოპოგრაფიული რუკა]]
კუნძულის ფართობი შეადგენს 10 388 კმ²-ს, მას მსოფლიოს კუნძულებს შორის ფართობის მიხედვით [[კუნძულების სია ფართობის მიხედვით|75-ე ადგილი უკავია]], ხოლო [[ოკეანეთი|ოკეანეთში]] მეექვსე. სიგრძე დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ — 146 კმ-ია, ხოლო სიგანე ჩრდილოეთიდან სამხრეთისაკენ — 106 კმ. უახლოესი [[მატერიკი]] [[ავსტრალია (კონტინენტი)|ავსტრალია]] მდებარეობს 2700 კმ-ში<ref name="unep">{{Cite web |url=http://islands.unep.ch/ILQ.htm#469 |title=''UN SYSTEM-WIDE EARTHWATCH Web Site''. ფიჯის კუნძულები. {{ref-en}} |accessdate=2015-01-19 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120403194915/http://islands.unep.ch/ILQ.htm#469 |archivedate=2012-04-03 }}</ref>. ამ კუნძულიდან საზღვაო გზებით ხდება დაკავშირება [[ავსტრალია]]სთან და [[ახალი ზელანდია|ახალ ზელანდიასთან]]. კუნძულიდან ჩრდილოეთით მდებარეობს [[ბლაის ზღვა]], მეზობელი კუნძულისგან — [[ვანუა-ლევუ]]საგან გამოყოფილია ლატუ-ი-რას [[სრუტე|სრუტით]], სამხრეთით მდებარე მეზობელი მომცრო კუნძულებისგან კანდავუს სრუტით. ვიტი-ლევუდან ჩრდილო-აღმოსავლეთით მდებარეობს პატარა [[იასავას კუნძულები]].

კუნძულს აქვს შერეული [[ვულკანი|ვულკანური]] და [[კონტინენტი|კონტინენტური]] წარმოშობა<ref name="unep" />. ვიტი-ლევუს ტერიტორიის ძირითადი ნაწილი დაბლობებს უკავია, თუმცა ცენტრალურ ნაწილში არის საშუალო სიმაღლის მთები. ვიტი-ლევუს ზედაპირი დაკლაკნილია (გამოწვეულია ძველი ვულკანური ამოფრქვევებით და მიწისძვრებით), ხოლო ცენტრში მდებარეობს მთის ქედი, რომელიც კუნძულს ყოფს ორ თანაბარ ნაწილად. კუნძულის და ამავდროულად მთელი ფიჯის უმაღლესი წერტილი ზღვის დონიდან — ''ტომანიივის მთა'' (1324 მეტრი).

ფიჯის კუნძულები მოქცეულია [[სუბეკვატორული კლიმატური სარტყელი|სუბეკვატორულ სარტყელში]], ამიტომ ამ ტერიტორიაზე [[კლიმატი]] რბილია. ყოველწლიური საშუალო ტემპერატურა შეადგენს 24 — 29 °C-ს. ნალექების რაოდენობა ყოველწლირად შეადგენს 2000-3000 მმ-ს. სეზონებს შორის ამინდი თითქმის არ იცვლება, მხოლოდ ზამთარია უფრო მშრალი. თვითონ ვიტი-ლევუზე კლიმატი ისეთივეა, როგორიც სხვა კუნძულებზე, კლიმატი განსხვავდება ქარსზედა მხარეს (უფრო ნოტიოა), და ქარსქვედა მხარეს (უფრო მშრალია). კუნძული განიცდის ტროპიკული [[ციკლონი|ციკლონების]] და [[ხანძარი|ხანძრების]] ზემოქმედებას<ref name="unep" />.

აქ [[ფლორა]] და [[ფაუნა]] საკმაოდ მრავალფეროვანია. დაბლობი ადგილები, როგორც მთის ქედები, დაფარულია წვიმიანი [[ტყე]]ებით. კუნძულზე მრავლადაა [[მანგროს ტყეები]].<ref name="unep" />. მხოლოდ ამ კუნძულზე გვხვდება ისეთი [[ენდემები|ენდემური]] სახეობები, როგორებიცაა: გიგანტური ულვაშა ხოჭო ''[[Xixuthrus heros]]'', პალმა ''[[Neoveitchia storckii|вулеито]]'', წიწვოვანი ხეები {{btname|[[Dacrydium nausoriense]]}} და {{btname|[[Acmopyle sahniana]]}}.

== მოსახლეობა ==
კუნძულზე მდებარეობს ფიჯის რესპუბლიკის დედაქალაქი [[სუვა]]. სიდიდით მეორე ქალაქი — [[ნანდი (ფიჯი)|ნანდი]], [[აეროპორტი]]თ, სუვიდან სამი საათის სავალზეა.

ვიტი-ლევუზე ცხოვრობს [[ინდოეთი]]დან გადმოსახლებულთა მნიშვნელოვანი დიასპორა.

== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
კუნძულზე მდებარეობს ფიჯის თოთხმეტიდან რვა პროვინცია. [[მბას პროვინცია|მბას]], [[ნანდრონგა-ნავოსას პროვინცია|ნანდრონგა-ნავოსას]] და [[რას პროვინცია|რას]] პროვინციები შედიან [[დასავლეთის ოლქი (ფიჯი)|დასავლეთის ოლქის]] შემადგენლობაში, ხოლო [[ნაიტასირის პროვინცია|ნაიტასირის]], [[ნამოსის პროვინცია|ნამოსის]], [[რევას პროვინცია|რევას]], [[სერუას პროვინცია|სერუას]] და [[ტაილევუს პროვინცია|ტაილევუს]] პროვინციები — [[ცენტრალური ოლქი (ფიჯი)|ცენტრალური ოლქის]] შემადგენლობაში.

== ეკონომიკა ==
ვიტი-ლევუს დასავლეთ ნაწილში მოსახლეობას ძირითადად მოყავს [[შაქრის ლერწამი]], ხოლო აღმოსავლეთ ნაწილში მისდევენ რძის მეცხოველეობას.

== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://geolines.gli.cas.cz/fileadmin/volumes/volume16/G16-045.pdf Li Isotopic Composition of Arc-Related Lavas from Viti Levu, Southern Fiji] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200319123835/http://geolines.gli.cas.cz/fileadmin/volumes/volume16/G16-045.pdf |date=2020-03-19 }} {{en}}
* [http://horizon.documentation.ird.fr/exl-doc/pleins_textes/pleins_textes_5/b_fdi_08-09/09993.pdf A Sedimentary Structure Southwest Of Viti Levu, Fiji: the Baravi Basin] {{en}}
* [http://www.whycos.org/fck_editor/upload/File/Pacific-HYCOS/GW_presentation/Fiji_(Jonati).pdf Geology Map of Viti Levu] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160304103900/http://www.whycos.org/fck_editor/upload/File/Pacific-HYCOS/GW_presentation/Fiji_(Jonati).pdf |date=2016-03-04 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{ესკიზი-ფიჯი}}

[[კატეგორია:ფიჯი]]
[[კატეგორია:ფიჯის კუნძულები]]
[[კატეგორია:წყნარი ოკეანის კუნძულები]]
[[კატეგორია:ოკეანეთის კუნძულები]]