იხილეთ წყარო გვერდისთვის ზურაბ პაპასქირი

{{ინფოდაფა პიროვნება
|სახელი = ზურაბ პაპასქირი
|მშობსახელი  = 
|დაბსახელი =
|პორტრეტი = Zurab Papaskiri.jpg
|ზომა = 
|წარწერა = ზურაბ პაპასქირი
|მოღვაწეობა = [[ქართველები|ქართველი]]  ისტორიკოსი, მეცნიერი, საზოგადო მოღვაწე
|დაბ თარიღი = {{დაბადების თარიღი და ასაკი|1950|9|15}}
|დაბ ადგილი = [[ზუგდიდი]], [[საქართველოს სსრ]]
| გარდ თარიღი =
| გარდ ადგილი =
|მოქალაქეობა = საქართველო
|მამა = 
|დედა = 
|მეუღლე = 
|შვილები =          
|ჯილდოები = 
|საიტი = 
|სხვადასხვა = 
}}
'''ზურაბ პაპასქირი''' (დ. [[15 სექტემბერი]] [[1950]], [[ზუგდიდი]], [[საქართველოს სსრ]]) — [[ქართველები|ქართველი]] [[ისტორიკოსი]] და [[საზოგადო მოღვაწე]], ისტორიის მეცნიერებათა დოქტორი ([[1991]] [[თსუ]]), პროფესორი ([[1994]], [[თსუ]]), [[სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს პროფესორი (2019 წლიდან არჩეულია უვადოდ), ისტორიის მიმართულების ხელმძღვანელი; აფხაზეთის მეცნიერებათა ეროვნული აკადემიის აკადემიკოსი ([[1997]]), [[ექვთიმე თაყაიშვილი]]ს სახელობის საქართველოს საისტორიო საზოგადოების აფხაზეთის ორგანიზაციის თავმჯდომარე.

==ბიოგრაფია==
დაიბადა [[1950]] წელს ქ. ზუგდიდში. დაამთავრა [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ისტორიის ფაკულტეტი ([[1972]]). [[1972]]-[[1975]] წლებში სწავლობდა [[მოსკოვი]]ს [[მიხეილ ლომონოსოვი]]ს სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ასპირანტურაში — ფეოდალიზმის ხანის სსრ კავშირის ხალხთა ისტორიის სპეციალობით (სამეცნიერო ხელმძღვანელები: სსრ კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი [[ბორის რიბაკოვი]], სსრ კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი ანატოლი ნოვოსელცევი); იქვე, [[1978]] წელს დაიცვა საკანდიდატო დისერტაცია თემაზე: „[[საქართველო]] და აღმოასავლეთი [[ევროპა]] XI-XII საუკუნეებში“; [[1991]] წელს კი [[ივანე ჯავახიშვილი]]ს სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტში დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია თემაზე: „შუა საუკუნეების [[საქართველო]]ს საერთაშორისო მდგომარეობა X ს. 70-იანი – XI ს. 80-იანი წლები“. [[1982]] წელს ნაშრომთა ციკლისათვის „XI-XII სს. [[საქართველო]]ს საერთაშორისო ურთიერთობების ისტორიიდან“ მიენიჭა საქართველოს [[კომკავშირი]]ს პრემია.

==სამეცნიერო-პედაგოგიური მოღვაწეობა==
შრომითი საქმიანობა დაიწყო [[1976]] წელს [[სოხუმი]]ს სახელმწიფო პედაგოგიურ ინსტიტუტში ([[1989]] წლიდან [[აფხაზეთი]]ს სახელმწიფო უნივერსიტეტი) მასწავლებლის თანამდებობაზე.

[[1981]]-[[1989]] წლებში იყო აფხაზეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დოცენტი, [[საქართველო]]-[[აფხაზეთი]]ს ისტორიის კათედრის გამგის მოადგილე. ზურაბ პაპასქირის სახელს უკავშირდება [[აფხაზეთი]]ს სინამდვილეში [[საქართველო]]ს ისტორიის სწავლების თვისობრივად ახალ საფეხურზე აყვანა. მან საქართველოს ისტორიის სალექციო კურსს გამოკვეთილი (ზოგჯერ კომუნისტურ-ტოტალიტარული კონიუნქტურისათვის სრულიად მიუღებელი) ეროვნულ-პატრიოტული დატვირთვა მისცა, რამაც იმთავითვე გამოიწვია სეპარატისტულად განწყობილ აფხაზ პროფესორ-მასწავლებელთა გაღიზიანება. განსაკუთრებით მწვავე ხასიათი თავდასხმებმა ზ. პაპასქირის წინააღმდეგ მიიღო [[1982]]-[[1983]] წლებში, როდესაც ოპონენტებმა ზემდგომი ორგანოების (თვით ქვეყნის უმაღლესი პოლიტიკური ორგანოს — სკკპ ცენტრალური კომიტეტის) წინაშე დააყენეს მისი სამსახურიდან დათხოვნისა და აფხაზეთიდან გასახლების საკითხი. ეს იყო რეაქცია ზ. პაპასქირის მონოგრაფიაზე: «У истоков грузино-русских политических взаймоотношений», რომელშიც მოცემული იყო აფხაზი ისტორიკოსისა და ეთნოლოგის შ. ინალ-იფას თვალსაზრისის საფუძვლიანი მეცნიერული კრიტიკა. აღნიშნულმა მონოგრაფიამ და 80-იან წლებში გამოქვეყნებულმა სტატიებმა ზ. პაპასქირს დამსახურებული ავტორიტეტი მოუპოვა სამეცნიერო წრეებში. ამის გამოხატულება იყო მისი არჩევა [[ექვთიმე თაყაიშვილი]]ს სახელობის საქართველოს საისტორიო საზოგადოების აფხაზეთის ორგანიზაციის თავმჯდომარის მოადგილედ უშუალოდ ორგანიზაციის მაშინდელი თავმჯდომარის, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტის, პროფესორ გიორგი ძიძარიას რეკომენდაციით. ზ. პაპასქირი იყო საქართველოს ისტორიკოსთა ყოველწლიური [[ბორჯომი]]ს ფორუმების უცვლელი მონაწილე.

[[1989]] წელს [[აფხაზეთი]]ს სახელმწიფო უნივერსიტეტიდან ქართული ნაწილის გამოსვლისა და მის ბაზაზე ახალი ქართული საუნივერსიტეტო ცენტრის – [[ივანე ჯავახიშვილი]]ს სახ. [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს [[სოხუმი]]ს ფილიალის – დაფუძნების შემდეგ ეკავა ([[1989]]-[[2005]] წწ.) ამ უმაღლესი სასწავლებლის საქართველოს ისტორიის კათედრის გამგის თანამდებობა; იყო დირექტორის მოადგილე სამეცნიერო ნაწილში. [[2006]] წლიდან არის [[სოხუმი]]ს სახელმწიფო უნივერსიტეტის (თსუ სოხუმის ფილიალის სამართალმემკვიდრე) პროფესორი, ისტორიის მიმართულების ხელმძღვანელი, ამავე დროს უკავია სსუ სამეცნიერო მუშაობის კოორდინაციის სამსახურის უფროსის თანამდებობა, არის [[სოხუმი]]ს სახელმწიფო უნივერსიტეტის შრომების (ჰუმანიტარულ და სოციალურ-პოლიტიკურ მეცნიერებათა სერია) მთავარი რედაქტორი. [[1998]] წელს ზ. პაპასქირის უშუალო ინიციატივითა და თაოსნობით თბილისში აღსდგა [[ექვთიმე თაყაიშვილი]]ს სახელობის საქართველოს საისტორიო საზოგადოების [[აფხაზეთი]]ს ორგანიზაცია, რომლის თავმჯდომარედაც ის აირჩიეს. ამავე დროს, ზ. პაპასქირი არის ამ საზოგადოების პერიოდული გამოცემის – წელიწდეულის – „საისტორიო ძიებანის“ მთავარი რედაქტორი.

[[1994]]-[[2006]] წლებში ზ. პაპასქირი, პარალელურად, სამეცნიერო-კვლევით საქმიანობას ეწეოდა ივანე ჯავახიშვილის სახ. თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ქართული სახელმწიფო და სახალხო დიპლომატიის ისტორიის სამეცნიერო-კვლევით ცენტრში, იყო ცენტრის ხელმძღვანელის მოადგილე; არის ერთ-ერთი ძირითადი ავტორი და სარედაქციო კოლეგიის წევრი ცენტრის მიერ მოზადებული „ქართული დიპლომატიის ისტორიის ნარკვევების“ ორტომეულისა (თბ., [[1998]]) და „ქართული დიპლომატიის ისტორიის“ პირველი საუნივერსიტეტო სახელმძღვანელოსი. მან აქტიური მონაწილეობა მიიღო აგრეთვე ცენტრის მიერ განხორციელებულ სხვა მნიშვნელოვან სამეცნიერო პროექტებში. კერძოდ, მის მიერ მომზადებული მასალები (დაახლ. 200-მდე დასახელების სტატია) შესულია ისეთ სოლიდურ ენციკლოპედიურ გამოცემებში, როგორიცაა: „ქართული დიპლომატიის ლექსიკონის“ ორტომეული (თბ., 1998, 1999), „ივანე ჯავახიშვილი. ენციკლოპედიური ლექსიკონი“ (თბ., 2002). მანვე, ცენტრის თანამშრომელ გოჩა საითიძესთან ერთად, შეადგინა პირველი სასწავლო პროგრამა სტუდენტებისათვის „ქართული დიპლომატიის ისტორიაში“ (თბ., 2001). ის მონაწილეობდა ამავე ცენტრის მიერ მომზადებული „ქართული 
დიპლომატიის ისტორიის“ ქრესტომათიის შექმნაშიც. პარალელურად, ზ. პაპასქირი თსუ საერთაშორისო სამართლის სპეციალობაზე კითხულობდა ლექციების კურსს „ქართული დიპლომატიის ისტორიაში“. ამავე პერიოდში ნაყოფიერ მუშაობას ეწეოდა აგრეთვე ივანე ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საქართველოს ისტორიის სადისერტაციო საბჭოში, როგორც სადისერტაციო საბჭოს წევრი, იყო 14 სადოქტორო და საკანდიდატო დისერტაციის ოფიციალური ოპონენტი.

==სამეცნიერო მემკვიდრეობა==
ზურაბ პაპასქირი არის 200-ზე მეტი სამეცნიერო პუბლიკაციის (მათ შორის 12 მონოგრაფიისა და წიგნის) ავტორი. მას განსაკუთრებული აღიარება მოუტანა მონოგრაფიებმა და წიგნებმა: «У истоков грузино-русских политических взаимоотношений» ([[1982]]); „ერთიანი ქართული ფეოდალური სახელმწიფოს წარმოქმნა და საქართველოს საგარეო-პოლიტიკური მდგომარეობის ზოგიერთი საკითხი“ ([[1990]]); „აფხაზეთი საქართველოა“ ([[1998]]); „ნარკვევები თანამედროვე აფხაზეთის ისტორიული წარსულიდან“ (ნაკვ. I. 2004, ნაკვ. II. 2007); „და აღმოცისკრდა საქართველო ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე“ ([[2009]]); «Абхазия. История без фальсификации» ([[2010]]); «Моя Абхазия. Воспоминания и размышления» ([[2012]]); „საქართველო. ისტორიული წარსული და თანამედროვეობა“ ([[2016]]). 

{{ფაქტი|2021 წელს ზურაბ პაპასქირის ხელმძღვანელობით სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მკვლევრ-ისტორიკოსთა ჯგუფმა დაასრულა მუშაობა საგრანტო პროექტზე: „თანამედროვე აფხაზეთის ეროვნულ-სახელმწიფოებრივი, პოლიტიკური და ეთნო-კულტურული იერსახე უძველესი დროიდან XXI ს. დამდეგის ჩათვლით“ (შოთა რუსთაველის საქართველოს ეროვნული სამეცნიერო ფონდი), რომლის შედეგები შეჯამდა ქართულ და ინგლისურ ენებზე გამოცემულ ფუნდამენტურ მონოგრაფიებში: „აფხაზეთი საქართველოა. ისტორიული რაკურსი“ და „Why Abkhazia is Georgia. A True History“.|19|04|2022}}

==საზოგადოებრივი მოღვაწეობა==
ზ. პაპასქირი აფხაზეთში ქართული ეროვნული მოძრაობის ერთ-ერთი თვალსაჩინო წარმომადგენელია. [[1977]] წლიდან ის ჩართულია აქტიურ იდეოლოგიურ-ისტორიოგრაფიულ „ომში“ და ამხელს აფხაზური სეპარატიზმის იდეოლოგების ძირგამომთხრელ საქმიანობას. მისი პუბლიკაციები ამ მიმართულებით შეჯამდა [[1998]] წელს გამოცემულ წიგნში „[[აფხაზეთი]] 
[[საქართველო]]ა“, რომლისთვისაც მას მიენიჭა გიორგი შარვაშიძის სახელმწიფო პრემია. [[1988]] წლიდან ზ. პაპასქირი აფხაზეთში არაერთი ქართული საქმის მოთავე და აქტიური მონაწილეა. მისი უშუალო ინიციატივით [[1989]] წლის გაზაფხულზე დაფუძნდა სრულიად საქართველოს რუსთაველის საზოგადოების აფხაზეთის რეგიონალური ორგანიზაცია, რომლის თავმჯდომარის მოადგილედაც ის აირჩიეს. განსაკუთრებით აქტიურად ჩაერთო ის საზოგადოებრივ-პოლიტიკურ პროცესებში [[1992]] წლის გაზაფხულიდან, როდესაც უკიდურესად გამწვავდა სიტუაცია ავტონომიურ რესპუბლიკაში. მისი აქტიური მონაწილეობით დაფუძნდა აფხაზეთში ქართველობის გამაერთიანებელი საზოგადოებრივი ორგანო (ერთგვარი „საზოგადოებრივი პარლამენტი“) – „ეროვნული ერთიანობის საბჭოს“. მისი უშუალო მონაწილეობით მომზადდა „ეროვნული ერთიანობის საბჭოს“ არაერთი ოფიციალური დოკუმენტი.
აფხაზეთიდან გამოსვლის შემდეგ ზ. პაპასქირმა გააგრძელა აქტიური საზოგადოებრივი მოღვაწეობა. ის იყო [[1996]] წელს შექმნილი სახალხო მოძრაობის – „აფხაზეთიდან დევნილთა კავშირის“ ერთ-ერთი მოთავე; არის ავტორი და რედაქტორი „დევნილთა კავშირის“ სახელით გამოქვეყნებული განცხადებებისა და მიმართვების, სხვა ოფიციალური დოკუმენტებისა, რომლებშიც მოცემულია აფხაზეთში დატრიალებული ტრაგედიის გამოწვლილვითი ანალიზი, საქართველოს ხელისუფლების მიერ გატარებული ღონისძიებების შეფასებები, დასახულია კონფლიქტის დარეგულირების გზები.

==აფხაზეთის ომი 1992-1993==
აფხაზეთის კონფლიქტის პერიოდში ზ. პაპასქირმა როგორც [[საქართველო]]ს რესპუბლიკის თავდაცვის სამინისტროს მე-2 საარმიო კორპუსის აღმზრდელობითი სამსახურის უფროსმა ოფიცერმა თავისი წვლილი შეიტანა ქართულ ჯარში ეროვნულ-პატრიოტული სულისკვეთების ამაღლების საქმეში. ზ. პაპასქირს ერთი წუთითაც არ დაუტოვებია [[სოხუმი]]. [[1993]] წ. 7 ოქტომბერს ის დააკავა [[აფხაზეთი]]ს უშიშროების სამსახურმა და 100 დღე გაატარა შინაგან საქმეთა სამინისტროს იზოლატორში. მას ბრალდებოდა ერთა შორის შუღლის გაღვივება და ომის პროპაგანდა. პატიმრობიდან მეცნიერის დახსნა მოხერხდა [[საქართველო]]სა და [[რუსეთი]]ს სამეცნიერო წრეების თანადგომის შედეგად.

==სახელმწიფო ჯილდოები და პრემიები==
* საქართველოს ღირსების ორდენი ([[2013]]); 
* საქართველოს ღირსების მედალი ([[2002]]); 
* რუსთაველის სტიპენდიატი ([[2010]]);
* გიორგი შარვაშიძის სახელმწიფო პრემიის ლაურეატი ([[1998]]); 
* საქართველოს ალკკ პრემია მეცნიერების დარგში ([[1982]]).

==ოჯახი==
ზურაპ პაპასქირს ჰყავს მეუღლე, ორი შვილი და ორი შვილიშვილი. მისი ვაჟი – [[თეიმურაზ პაპასქირი]], ისტორიის დოქტორი, არის [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს ჰუმანიტარული ფაკულტეტის პროფესორი, ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანის მოადგილე, ამავე ფაკულტეტის მსოფლიო ისტორიის სასწავლო-სამეცნიერო ინსტიტუტისა და ახალი და უახლესი ისტორიის კათედრის ხელმძღვანელი; საქართველოს პრეზიდენტის სტიპენდიატი ([[2000]]-[[2003]] წწ.), მოპოვებული აქვს ([[2009]] წ.) ახალგაზრდა მეცნიერთათვის საქართველოს პრეზიდენტის სამეცნიერო გრანტი. [[2005]]-[[2006]] წლებში – [[ნიუ იორკი]]ს ღია საზოგადოების ინსტიტუტის ახალგაზრდა ლექტორთა პროგრამის ფარგლებში, ორი სემესტრის განმავლობაში მოწვეული პროფესორის სტატუსით კითხულობდა ლექციებს ამერიკის შეერთებულ შტატებში, უისკონსინის უნივერსიტეტის-ოკლერი ისტორიის განყოფილებაზე.

==რჩეული პუბლიკაციები==
მონოგრაფიები და წიგნები, სტატიები:
{{Refbegin|2}}
* „აფხაზეთი საქართველოა. ისტორიული რაკურსი“ (ISBN 978-9941-25-969-2. თბილისი, გამომცემლობა „მერიდიანი“, 2021, 702 გვ. – https://www.academia.edu/53351293/ABKHAZIA_IS_GEORGIA.
* Why Abkhazia is Georgia. A True History (ISBN 978-9941-25-970-8. Tbilisi, Publishing House „Meridiani“, 411 გვ. – https://www.academia.edu/53352425/Why_Abkhazia_is_Georgia.
* [https://www.academia.edu/46908241/Zurab_Papaskiri_On_National_Political_and_Cultural_Identity_of_Contemporary_Abkhazia On National, Political, and Cultural Identity of Contemporary Abkhazia]. Publishing House „Meridiani“. Tbilisi, 2020.
* [https://www.academia.edu/36568616/Zurab_Papaskiri_Georgia._Historical_Past_and_Present_in_Georgian_.pdf საქართველო. ისტორიული წარსული და თანამედროვეობა]. გამომც.: „მერიდიანი“. თბილისი, 2016. 646 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29982/4/NikopsiidanDarubandamde.pdf და აღმოცისკრდა საქართველო ნიკოფსიიდან დარუბანდამდე]. გამომც. :„მერიდიანი“.თბილისი, 2009, 630 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29915/1/Nakveti_II.pdf ნარკვევები თანამედროვე აფხაზეთის ისტორიული წარსულიდან]. ნაკვ. II. 1917-1993. გამომც.: „მერიდიანი“.თბილისი, 2007, 480 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29913/1/Narkvevebi_I.pdf ნარკვევები თანამედროვე აფხაზეთის ისტორიული წარსულიდან]. ნაკვ. I. უძველესი დროდან 1917 წლამდე. გამომც.: „მერიდიანი“. თბილისი, 2004, 316 გვ.
* [https://www.academia.edu/29437456/Afxazeti_Saqartveloa_Abkhazia_is_Georgia_.pdf აფხაზეთი საქართველოა]. გამომც.: „აღმაშენებელი“. თბ., 1998, 304 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30081/1/ShuaSaukuneebisSakartvelo.pdf შუა საუკუნეების საქართველო საერთაშორისო არენაზე. საქართველოს სახელმწიფოს საგარეო-პოლიტიკური მდგომარეობა XI ს. 60-80-იან წლებში]. გამომც.: „მეცნიერება“. თბ., 1991, 52 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/30493/1/ErtianiQartuliFeodaluriSaxelmwifos.....pdf ერთიანი ქართული ფეოდალური სახელმწიფოს წარმოქმნა და საქართველოს საგარეო პოლიტიკური მდგომარეობის ზოგიერთი საკითხი]. თსუ გამომცემლობა. თბ.,1990, 225 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29851/1/Moia_Abxazia.pdf Моя Абхазия. Воспоминания и размышления]. Издат.: «Меридиани». Тбилиси, 2012, 604 გვ.
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29865/1/AbkhaziaIstoriaBezFalsifikacii.pdf Абхазия. История без фальсификации]. Издание второе, исправленное и дополненное. Издат.: «Меридиани». Тбилиси, 2010, 596 გვ.
* О национально-государственном облике Абхазии/Грузия. С древнейших времен до 1993 г. Издат.: «Универсал». Тбилиси, 2003, 86 გვ.<ref>[http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29930/1/OnacionalnoGosudarstvennomOblikeAbxazii.pdf О национально-государственном облике Абхазии/Грузия.]</ref> 
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/29903/1/OtDavidaDoDavida.pdf От Давида до Давида. Из истории международных отношений Грузии. 70-е годы X – 80-е годы XI вв.] Тип. «АНИ-XXI». Тбилиси, 2001, 114 გვ.
* [https://www.academia.edu/29410426/У_ИСТОКОВ_ГРУЗИНО-РУССКИХ_ПОЛИТИЧЕСКИХ_ВЗАИМООТНОШЕНИЙ.pdf У истоков грузино-русских политических взаимоотношений]. Издат. Тбилисского государственного университета. Тбилиси, 1982, 151 გვ.
* Le catholicosat d’ “Abkhazie” et son statut historico-juridique. – Fondements historiques et ancrages culturels des langues. Serie monogrphique en sciences Humaines 20. Sous la direction de Ali Reguigui, Julie Boissonneault et Mzago Dokhtourichvili. Sadbury, Ontario, Canada, 2017 (ISBN 978-0-88667-094-8), pp. 39-68 (https://www.academia.edu/36167633/Zurab_Papaskiri_Le_catholicosat_d_Abkhazie_et_son_statut_historico-juridique).
* On New Anti-Georgian Insinuations of Supporters of “Independent” Abkhazia. In connection with A. Epifantsev’s article “The Georgian Church: Paul Turned into Saul. The Question of the Church.” —Certain Aspects of Georgia-Russian Relations in Modern Historiography. Caucasus Region Political, Economical, and Security Issues. David Muskhelishvili editor. NOVA publishers. New York, 2014, გვ. 9-28.
* [http://cyberleninka.ru/article/n/the-byzantine-commonwealth-and-the-international-status-of-the-georgian-political-units-in-the-first-half-of-the-10th-century The Byzantine Commonwealth and the International Status of the Georgian Political Units in the First Half of the 10th Century]. – The Caucasus & Globalization. Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of studies of the Caucasus (Baku, Azerbaijan). CA&CC Press®. Sweden, 2011, Volume 5, Issue 3-4, pp.&nbsp;126–144.
* [http://www.ca-c.org/c-g/2013/journal_eng/c-g-3-4/13.shtml A Question Mark in the History of Georgian-Seljuk Relations on the Eve of the Battle of Manzikert] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180424134747/https://www.ca-c.org/c-g/2013/journal_eng/c-g-3-4/13.shtml |date=2018-04-24 }}. – The Caucasus & Globalization. Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of studies of the Caucasus (Baku, Azerbaijan). CA&CC Press®. Sweden, 2013, Volume 7, Issue 3-4, pp.&nbsp;131–141.
* [http://cyberleninka.ru/article/n/another-look-at-one-of-the-false-historical-postulates-of-the-abkhazian-separatist-ideology-on-the-question-of-abkhazias-political-state Another look at one of the false historical postulates of the Abkhazian separatist ideology: on the question of Abkhazias political-state status in 1921-1931]. – The Caucasus & Globalization. Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of studies of the Caucasus (Baku, Azerbaijan). CA&CC Press®. Sweden, 2012, Volume 6, Issue 2, pp.&nbsp;168–180.
* [http://cyberleninka.ru/article/n/abkhazia-and-the-abkhazians-in-the-common-georgian-ethno-cultural-political-and-state-expanse Abkhazia and the Abkhazians in the common Georgian ethno-cultural, political, and state expanse]. Part I. – The Caucasus & Globalization. Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of studies of the Caucasus (Baku, Azerbaijan). CA&CC Press®. Sweden, 2008, Volume 2, Issue 2, pp.&nbsp;105–121.
* [http://cyberleninka.ru/article/n/abkhazia-and-the-abkhazians-in-the-common-georgian-ethno-cultural-political-and-state-expanse-1 Abkhazia and the Abkhazians in the common Georgian ethno-cultural, political, and state expanse]. Part II. – The Caucasus & Globalization. Journal of Social, Political and Economic Studies. Institute of studies of the Caucasus (Baku, Azerbaijan). CA&CC Press®. Sweden, 2008, Volume 2, Issue 4, pp.&nbsp;95–107.
* [https://iberiana.wordpress.com/afxazeti/scharwaschidse/ Zur Frage der nationalstaatlichen Mentalität des Herrscherhauses Scharvaschidse in Abchasien]. – Georgica. Zeitschrift für Kultur, Sprache und Geshichte Georgiens und Kaukasiens. 31 Jahrgang 2008. SHAKER VERLAG. Aachen, გვ. 64-74.
* [http://www.spekali.tsu.ge/index.php/en/article/viewArticle/1/8/ On National, Political and Cultural Self-Identity of the Sharvashidze Princedom]. – Spekali Electronic Bilingual Scholarly Peer-Reviewed Journal of the Faculty of Humanities at Ivane Javakhishvili Tbilisi State University.
{{Refend}}

==რესურსები ინტერნეტში==
* [https://sites.google.com/site/zpapaskiri/home ზურაბ პაპასქირი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160412073458/https://sites.google.com/site/zpapaskiri/home |date=2016-04-12 }} 
* [https://sokhumi.academia.edu/ZurabPapaskiri ზ. პაპასქირის პერსონალური გვერდი პორტალ Academia.edu-ზე] 
* [http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/27363/1/Zurab_Papaskiri%20_%2060.pdf შრომები] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180613162618/http://dspace.nplg.gov.ge/bitstream/1234/27363/1/Zurab_Papaskiri%20_%2060.pdf |date=2018-06-13 }} 
* [https://www.facebook.com/zurab.papaskiri fb-გვერდი]

{{DEFAULTSORT:პაპასქირი, ზურაბ}}
[[კატეგორია:ქართველი ისტორიკოსები]]
[[კატეგორია:ქართველი საზოგადო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1950]]
[[კატეგორია:თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებულები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 15 სექტემბერი]]