იხილეთ წყარო გვერდისთვის თავდამსხმელი (ფეხბურთი)

[[ფაილი:Football in Bloomington, Indiana, 1996.jpg|thumb|300px|right|თავდამსხმელი (წითელ ფორმაში) ატყუებს ორ მცველს და ურტყამს კარის მიმართულებით]]
'''თავდამსხმელი''' — შემტევი [[ფეხბურთელი|მოთამაშე]], რომელიც [[ფეხბურთი]]ს მოედანზე უმთავრესად მოწინააღმდეგის კარის სიახლოვეს მოქმედებს. თამაშის დროს თავდამსხმელთა ძირითადი მოვალეობაც, დანიშნულებაც და მიზანიც მეტოქეთა კარის აღება ანუ გოლების გატანაა. თავდამსხმელის სათამაშო პოზიციიდან გამომდინარე, მათივე მოვალეობაში შედის შეტევის დასკვნით ფაზაში აქტიური მონაწილეობა, ისევე როგორც თანაგუნდელების საგოლე გადაცემებით მომარაგება.<ref group="კომ.">ასეთ მოთამაშეს, ასევე, ხშირად უწოდებენ ფორვარდს ({{lang-en|forward}}) ან სტრაიკერს ({{lang-en|striker}}). რიგ შემთხვევებში, თავდამსხმელს, რომელსაც სხვადასხვა საფეხბურთო ჩემპიონატებსა და ტურნირებზე სხვებზე მეტი გოლი გააქვს ან ზოგადად, გოლების გატანის მხრივ მაღალი შედეგიანობით გამოირჩევა — ბომბარდირს ({{lang-fr|bombarde}}) ან გოლეადორს ({{lang-es|goleador}}) უწოდებენ. ''იხ. Collins dictionary'' / [https://www.collinsdictionary.com/dictionary/spanish-english/goleador goleador]; ''იხ. უნივერსალური ენციკლოპედიური ლექსიკონი'' / [http://www.nplg.gov.ge/gwdict/index.php?a=term&d=14&t=54067 გოლეადორი]</ref> 
 
==ტაქტიკური პოზიციისა და როლის აღწერა==
თანამედროვე ტაქტიკურ სქემებში როგორც წესი, გამოიყენება ერთიდან სამ თავდამსხმელამდე. უფრო ხშირად მოედანზე ორი თავდამსხმელი თამაშობს, რომელთაგან ერთი მოქმედებს კართან რაც შეიძლება ახლოს, მეორე კი, შედარებით უკან დაწეული თავდამსხმელის პოზიციიდან. პირველის ამოცანაა ბურთის მიღება და დამუშავება, მეტოქის მცველებთან გამკლავება, საგოლე გადაცემის გაკეთება ან პირდაპირ გოლის გატანა. მეორის ამოცანაა — შედარებით სიღრმიდან მოქმედება, მეტოქის საჯარიმოში და მის ფარგლებს გარეთ ტაქტიკურად უბურთოთ გადაადგილება, საჭირო სივრცეების სწორად ათვისება, მცველთა ყურადღების საკუთარ თავზე გადატანა, თავისუფალი ზონების ძიება და ბურთის იქ მიღება. თანამედროვე თავდამსხმელების უმეტესობა მოქმედებს მეორე თავდამსხმელების ან ცენტრალური შემტევი ნახევარმცველების წინ და როგორც წესი, თანაბარი სიმწვავით ემუქრება მოწინააღმდეგე გუნდის კარს არა მხოლოდ მეტოქის საჯარიმო მოედნის შიგნიდან, არამედ მის ფარგლებს გარედანაც.

ტერმინი „ფორვარდი“ ან „სტრაიკერი“ უმეტესად, გამოიყენება ისეთ თავდამსხმელებთან მიმართებაში, რომლებიც, როგორც წესი, გამოირჩევიან ფიზიკური მომზადებითა და გამძლეობით, დიდი სისწრაფითა და დინამიკური მანევრირების უნარით, ორივე სართულზე თანაბრად კარგი თამაშითა და მაღალი ტექნიკური მახასიათებლებით, საგოლე ალღოთი და ზუსტი დარტყმით.

==ცენტრალური თავდამსხმელი==

ფეხბურთში ცენტრალურ თავდამსხმელებს ანუ ცენტრფორვარდებს ({{lang-en|centre-forward}}) საკმაოდ ხანგრძლივი ისტორია გააჩნიათ, თუმცა მათი სათამაშო აქტივობის აღწერის ტერმინოლოგია წლების განმავლობაში იცვლებოდა. თავდაპირველად ასეთ მოთამაშეებს ინსაიდები ({{lang-en|inside forwards}}), კრეატიული ({{lang-en|creative}}) ან ღრმა ცენტრფორვარდები ({{lang-en|deep-lying centre-forwards}}) ეწოდებოდათ. შემდგომ პერიოდში, ამ ძველი ტიპის მოთამაშის კიდევ ორი ნაირსახეობა განვითარდა: ერთი მხრივ, ე.წ. მეორე, ჩრდილოვანი, საყრდენი, დამხმარე თავდამსხმელი და მეორე მხრივ, ფაქტობრივად, თავისთავად განსხვავებული პოზიცია — ნომერი 10.<ref>[https://afootballreport.com/post/9738165711/the-essence-of-the-number-10-a-beginners-guide The Essence of the Number 10: A Beginner's Guide]</ref><ref>[https://www.robertomancini.com/en/calciatore-2/il-numero-10.html The number 10] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20221130131930/https://www.robertomancini.com/en/calciatore-2/il-numero-10.html |date=2022-11-30 }} // ''robertomancini.com''</ref> პირველი ნაირსახეობის მაგალითად ასახელებენ ისეთ ფეხბურთელებს, როგორებიც იყვნენ [[დენის ბერგკამპი]] (რომლის მოქმედების არეალი [[არსენალი (საფეხბურთო კლუბი)|„არსენალში“]] [[ტიერი ანრი]]ს უკან მოიაზრებოდა),<ref>[https://www.fourfourtwo.com/features/thierry-henry-arsenal-most-premier-league-assists-season-200203-van-nistelrooy-golden-boot Thierry Henry’s assist record of 2002/03: how Arsenal's talisman reinvented the Premier League striker]</ref> [[ალესანდრო დელ პიერო]] [[იუვენტუსი (საფეხბურთო კლუბი)|„იუვენტუსში“]],<ref>[http://archiviostorico.gazzetta.it/2006/agosto/23/Del_Piero_mezzo_Come_Baggio_ga_10_060823083.shtml «Del Piero è un 9 e mezzo» Come Baggio per Platini]</ref> [[იური ჯორკაეფი]] მილანის [[ინტერი მილანი (საფეხბურთო კლუბი)|„ინტერში“]]<ref>[https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1996/10/14/dribbling-tiro-la-musica-di-djorkaeff.html Dribbling e tiro. È la musica di Djorkaeff]</ref><ref>[http://archiviostorico.gazzetta.it/1998/agosto/04/Inter_esame_gioiellino_Owen_ga_0_9808041948.shtml l' Inter fa l' esame al gioiellino Owen]</ref><ref>[https://ricerca.repubblica.it/repubblica/archivio/repubblica/1998/03/03/ronaldo-djorkaeff-mai-la-stessa-coppia.html Ronaldo e Djorkaeff mai la stessa coppia]</ref> ან [[ტედი შერინგემი]] [[ტოტენჰემ ჰოტსპური (საფეხბურთო კლუბი)|„ტოტენჰემ ჰოტსპურში“]].<ref>[https://www.telegraph.co.uk/sport/2401463/Shed-no-tears-for-Teddy.html Shed no tears for Teddy] // ''The Telegraph''</ref> სხვა მოთამაშეებს, რომლებიც შედარებით უფრო უკან დაწეულები თამაშობენ და თავიანთი მოქმედების დიაპაზონით უფრო დიდ გავლენას ახდენენ თამაშის მსვლელობასა და ხასიათზე, როგორც წესი, შემოქმედებითი ტიპის ფეხბურთელებს მიაკუთვნებენ. ამის მაგალითად ისეთი ფეხბურთელების მოყვანა შეიძლება, როგორებიც იყვნენ [[დიეგო მარადონა]], [[მიშელ პლატინი]], [[ზიკო]], [[რონალდინიო]], [[კაკა]], [[მიკაელ ლაუდრუპი]] ან [[ზინედინ ზიდანი]], რომლებიც კლასიკური „ათიანის“ პოზიციაზე მოქმედ ფლეიმეიქერებად ითვლებიან და ჩვეულებრივ, თანაბარი წარმატებით შეუძლიათ, როგორც შემტევი ნახევარმცველის, ასევე უკან დახეული თავდამსხმელის ფუნქციების შეთავსება.<ref>[https://www.theguardian.com/sport/blog/2010/aug/18/what-is-a-playmakers-role-in-modern-game The Question: What is a playmaker's role in the modern game?]</ref>

ცენტრალურ თავდამსხმელს უნდა გააჩნდეს, როგორც მოედნის კარგი ხედვისა და უბურთოდ მანევრირების, ასევე ბურთის მიღების, დამუშავების, შენარჩუნებისა და კონტროლის გამორჩეულად კარგი უნარი, რათა წარმატებით შეძლოს შეტევის წარმართვა, მის ყველა ფაზაში აქტიური მონაწილეობა, შექმნას როგორც სახიფათო და საგოლე მომენტები, ასევე შეძლოს გოლის გატანა ან თანაგუნდელს მისცეს ამის საშუალება. რამდენადაც, ცენტრფორვარდის უმთავრესი მოვალეობა მაინც გოლის გატანაა და მათი უმეტესობა მეტოქის საჯარიმოში ან მის მახლობლად მოქმედებს, ამდენად თამაშის მსვლელობისას იგი მუდმივად ეძებს ბურთის მიღებისა და კარში დარტყმის შესაძლებლობას.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://news.bbc.co.uk/sport2/hi/football/rules_and_equipment/4197254.stm Positions guide: Behind the striker] {{ref-en}}

==კომენტარები==
{{Reflist|group=კომ.}}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}} 

{{ესკიზი-ფეხბურთი}}

[[კატეგორია:ფეხბურთი]]
[[კატეგორია:ფეხბურთის ტერმინოლოგია]]

{{ფეხბურთის პოზიციები}}