იხილეთ წყარო გვერდისთვის თურქეთის ეკონომიკა

{{ინფოდაფა ეკონომიკა
|ქვეყანა         = თურქეთი
|სურათი           = İstanbul view from İstanbul Sapphire observation deck Aug 2014, p9.JPG
|სიგანე           = 275px
|წარწერა         = [[ლევენთის რაიონი|ლევენთი]] — [[სტამბოლი]]ს ბიზნეს რაიონი
|ვალუტა        = [[თურქული ლირა]] (₺) 
|წელი            = კალენდარული წელი
|ორგანიზაციები          = [[დიდი ოცეული|G-20]], [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია|ეთგო]], [[ევროკავშირის საბაჟო კავშირი]], [[მსოფლიო სავაჭრო ორგანიზაცია]], [[ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაცია|ეთო]], [[შავი ზღვის ეკონომიკური თანამშრომლობის ორგანიზაცია|ბისეკი]]
|ადგილი            = [[ქვეყნების სია მშპ-ის (ნომინალი) მიხედვით|მე-18]] (ნომინალური)/17 ([[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი|PPP]])
|მშპ             = $1.641 ტრილიონი ([[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი|PPP]], [[2016]])<ref name=IMF-WEO>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx?sy=2008&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=186&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=&pr.x=63&pr.y=3|title=Report for Selected Countries and Subjects|publisher=IMF World Economic Outlook Database, April 2015|date=14 April 2015|accessdate=12 July 2015}}</ref><br/>$721 მილიარდი ([[მთლიანი შიდა პროდუქტი|ნომინალური]], [[2016]])<ref name=IMF-WEO/>
|ზრდა         = {{ზრდა}}4.0% <small>([[2015]])</small>, {{ზრდა}}5.7% <small>(Q4 [[2015]])</small><ref name="Anadolu Agency">{{cite web|url=http://gulfnews.com/business/economy/turkish-economy-grows-4-per-cent-in-2015-beats-expectations-1.1701792|title=Turkish economy grows 4 per cent in 2015, beats expectations / The economy grew 5.7 percent in the fourth quarter of 2015, the highest among the G20 group of nations after China and India|work=Gulf News}}</ref>
|ერთ სულზე      = $20,888 ([[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი|PPP]], [[2016]])<ref name=IMF-WEO/><br/>$9,179 ([[მთლიანი შიდა პროდუქტი|ნომინალური]], [[2016]])<ref name=IMF-WEO/>
|სექტორი         = [[სოფლის მეურნეობა]]: 8.9%; [[მრეწველობა]]: 27.3%; [[მომსახურება]]: 63.8% ([[2013]])<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2012.html#tu |title=GDP - Composition by Sector |publisher=[[CIA World Factbook]] |year=2012 |accessdate=2013-04-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20181011015618/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2012.html#tu |archivedate=2018-10-11 }}</ref>
|ინფლაცია       = 6.81% <small>(აგვისტო [[2015]])</small><ref>{{Cite web |url=http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=18534 |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2016-04-12 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160620051908/http://www.tuik.gov.tr/HbGetirHTML.do?id=18534 |archivedate=2016-06-20 }}</ref> 
|სიღარიბე         = 16.9% ([[2010]])<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2046.html#tu |title=Population below poverty line |publisher=[[CIA World Factbook]] |year=2010 |accessdate=2013-04-25 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20161221103537/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2046.html#tu |archivedate=2016-12-21 }}</ref>
|gini            = 40.2 ([[2010]])<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html#tu|title=GINI Index|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2010|accessdate=2013-06-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20070613005439/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html#tu|archivedate=2007-06-13}}</ref>
|მუშახელი           = 27.91 მილიონი ([[2013]]) '''''შენიშვნა:''' დაახლოებით 1.2 მილიონი თურქი მუშაობს საზღვარგარეთ''<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2095.html#tu|title=Labor Force of Republic of Turkey|publisher=CIA World Factbook|date=2012|accessdate=2013-04-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150905102046/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2095.html#tu|archivedate=2015-09-05}}</ref>
|პროფესია     = [[სოფლის მეურნეობა]]: 25.5%, [[მრეწველობა]]: 26.2%, [[მომსახურება]]: 48.4% (2010)
|უმუშევრობა    = 9.3% (მაისი [[2015]])<ref>{{cite web|url=http://www.turkstat.gov.tr/Start.do|title=..::Welcome to Turkish Statistical Institute(TurkStat)'s Web Pages::..|work=turkstat.gov.tr|accessdate=2016-04-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171108091816/http://www.turkstat.gov.tr/Start.do|archivedate=2017-11-08}}</ref>
|მრეწველობა      = [[ტექსტილი]], [[კვება]], [[ავტომობილი]], [[ელექტრონიკა]], [[ტურიზმი]], [[მაღარო]] ([[ნახშირი (წიაღისეული)|ნახშირი]], [[ქრომატები]], [[სპილენძი]], [[ბორი]]), [[ფოლადი]], [[ნავთობი]], [[მშენებლობა]], ხე-ტყე, [[ქაღალდი]]
|ექსპორტი         = {{ზრდა}} $176.6 მილიარდი (28-ე ადგილი) ([[2014]])<ref name=export_import>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2078.html#tu|title=2012 Exports figures of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2014|accessdate=2015-04-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151030201806/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2078.html#tu|archivedate=2015-10-30}}</ref>
|საქონლის ექსპორტი    = {{Collapsible list|[[ტანსაცმელი]] <br/> [[საკვები]] <br/>[[ტექსტილი]] <br/> [[მეტალურგია]] <br/> [[ტრანსპორტი]] <ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2049.html#tu|title=Exports Products of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|accessdate=2013-04-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150626172345/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2049.html#tu|archivedate=2015-06-26}}</ref>}}
|ექსპორტ-პარტნიორები = {{დროშა|გერმანია}} 9.6% <br/> {{დროშა|ერაყი}} 6.9% <br/> {{დროშა|გაერთიანებული სამეფო}} 6.3% <br/>  {{დროშა|იტალია}} 4.5% <br/> {{დროშა|საფრანგეთი}} 4.1% <br/> {{დროშა|აშშ}} 4% ([[2014]])<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2050.html#tu|title=Exports Partners of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2014|accessdate=2015-11-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20161002094202/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2050.html#tu|archivedate=2016-10-02}}</ref>
|იმპორტი         = {{კლება}} $240.4 მილიარდი (22-ე ადგილი) ([[2014]])<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2087.html#tu|title=2012 Imports figures of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2014|accessdate=2015-04-13|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151030164604/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2087.html#tu|archivedate=2015-10-30}}</ref>
|საქონლის იმპორტი    = {{Collapsible list|[[სამრეწველო დანადგარები]] <br/> [[ნივთიერება|ქიმიური ნივთიერებები]] <br/> [[ნახევრად მზა პროდუქცია]] <br/> [[საწვავი]] <br/> [[ტრანსპორტი]] <ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2058.html#tu|title=Imports Products of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|accessdate=2013-04-25|archiveurl=https://web.archive.org/web/20181005060619/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2058.html#tu|archivedate=2018-10-05}}</ref>}}
|იმპორტ-პარტნიორები = {{დროშა|რუსეთი}} 10.4% <br/> {{დროშა|ჩინეთი}} 10.3% <br/> {{დროშა|გერმანია}} 9.2% <br/> {{დროშა|აშშ}} 5.3% <br/>{{დროშა|იტალია}} 5% <br/> {{დროშა|ირანი}} 4.1% ([[2014]])<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2061.html#tu|title=Imports Partners of Turkey|publisher=[[CIA World Factbook]]|year=2014|accessdate=2015-11-01|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160917144337/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2061.html#tu|archivedate=2016-09-17}}</ref>
|შიდა ვალი = 35.5% [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ-დან]] ([[2013]])<ref name="EC 2013">{{cite web|title=European Economy 2013, p 106|url=http://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2013/pdf/ee1_en.pdf|format=PDF|publisher=European Commission | year=2013 |accessdate=3 May 2013}}</ref>
|დავალიანებები            = 
|შემოსავალი         = $225 მილიარდი ([[2015]])<ref name="dunya.com">{{cite web|url=http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2014/11/26/2015-butcesi-komisyondan-gecti|title=2015 bütçesi komisyondan geçti|date=26 November 2014|work=Sabah}}</ref>
|გასავალი        = $234 მილიარდი ([[2015]])<ref name="dunya.com"/>
|დახმარება            = ''დონორი'': $1.03 მილიარდი, 0.13% [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ]]-დან.<ref>{{cite web|url=http://www.globalhumanitarianassistance.org/wp-content/uploads/2013/07/8-Data-and-guides-GHA1.xlsx|title=Global Humanitarian Assistance GHA Report 2013|publisher=Global Humanitarian Assistance|year=2013|accessdate=2013-08-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160404173448/http://www.globalhumanitarianassistance.org/wp-content/uploads/2013/07/8-Data-and-guides-GHA1.xlsx|archivedate=2016-04-04}}</ref> ასევე, [[თურქეთი]] [[ოფიციალური განვითარების დახმარება|ოფიციალური განვითარების დახმარების]] [[2012]] წლის მონაცემებით მე-4 ადგილზეა.<ref>{{cite web|url=http://www.globalhumanitarianassistance.org/wp-content/uploads/2013/07/In-focus-Turkey.pdf|title=In Focus Turkey|publisher=Global Humanitarian Assistance|year=2013|accessdate=2013-08-10|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130805145016/http://www.globalhumanitarianassistance.org/wp-content/uploads/2013/07/In-focus-Turkey.pdf|archivedate=2013-08-05}}</ref><ref>{{cite news|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-23341189|title=Turkey fourth biggest donor country|publisher=[[BBC]]|date=2013-07-17|accessdate=2013-08-10}}</ref>
|კრედიტი         = * Standard & Poor's:<ref name=Creditratings>{{cite web|url=http://www.standardandpoors.com/ratings/sovereigns/ratings-list/en/us?sectorName=null&subSectorCode=39&filter=T|title= Sovereign credit ratings|publisher=Standard & Poor's|accessdate=25 April 2013}}</ref><br/> BBB (შიდა)<br/>BB+ (საგარეო)<br/>BBB(T&C შეფასება)<br/>პერსპექტივა: უარყოფითი<ref name=Creditratings/>
* Moody's:<br/>რეიტინგი: Baa3<br/>პერსპექტივა: უარყოფითი<ref name=moodys>{{cite web |url=http://www.moodys.com/research/Moodys-upgrades-Turkeys-government-bond-ratings-to-Baa3-stable-outlook--PR_273186 |title=Rating Action: Moody's upgrades Turkey's government bond ratings to Baa3, stable outlook |deadurl=no |accessdate=16 May 2013}}</ref>
* Fitch Group:<br/>რეიტინგი: BBB- <br/>პერსპექტივა: სტაბილური<ref>{{cite web|url=http://www.todayszaman.com/news-297169-fitch-upgrades-turkeys-rating-to-investment-grade.html|title=Fitch upgrades Turkey's rating to investment grade|publisher=Today's Zaman|accessdate=25 April 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150721130626/http://www.todayszaman.com/news-297169-fitch-upgrades-turkeys-rating-to-investment-grade.html|archivedate=21 ივლისი 2015}}</ref>
|cianame        = tu
|მართლწერა        = 
}}

'''[[თურქეთი]]ს ეკონომიკა''' [[საერთაშორისო სავალუტო ფონდი|სსფ]]-ს მიერ განისაზღვრება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკა.<ref>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2011/01/pdf/text.pdf|format=PDF|title=IMF Advanced Economies List. World Economic Outlook|date= April 2011| page= 173}}</ref> [[ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო]]ს წიგნის (World Factbook) მიხედვით [[თურქეთი]] მსოფლიოს განვითარებული ქვეყნების სიაშია.<ref>{{cite web|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html#D|title=The World Factbook|work=cia.gov|accessdate=2016-04-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20080409033504/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html#D|archivedate=2008-04-09}}</ref> ასევე, [[თურქეთი]] ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ განისაზღვრება, როგორც მსოფლიოს ერთ-ერთი ახლად ინდუსტრიალიზებული ქვეყანა. [[თურქეთი]] მსოფლიოს [[ქვეყნების სია მშპ-ის (ნომინალი) მიხედვით|მე-18 უდიდესი ნომინალური მშპ-ს]]<ref name=IMF-WEO/> და [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მე-17 უდიდესი მშპ-ს (PPP)]]<ref name=IMF-WEO/> მქონე ქვეყანაა. [[თურქეთი]], მსოფლიოს სოფლის მეურნეობის პროდუქტების წარმოებაში წამყვანი ქვეყანაა.

== მაკროეკონომიკური ტენდენციები ==

[[თურქეთი]] არის [[ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია|ეთგო-ს]] ([[1961]]) და [[დიდი ოცეული|G20-ს]] ([[1999]]) დამფუძნებელი წევრი. [[1995]] წლის 31 დეკემბრიდან, [[თურქეთი]] [[ევროკავშირის საბაჟო კავშირი]]ს ნაწილია.

მიუხედავად [[გლობალური ფინანსური კრიზისი (2008)|გლობალური ფინანსური კრიზისა]], როდესაც ბევრმა ეკონომიკამ უკვე ვერ აღადგინა არსებული ეკონომიკა, [[თურქეთი]]ს ეკონომიკამ გაიზარდა 9.2% [[2010]] წელს და 8.5 პროცენტით [[2011]] წელს, რითაც გახდა, როგორც ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა [[ევროპა]]ში და ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი ეკონომიკა მსოფლიოში. აქედან გამომდინარე, თურქეთმა შეხვდა "60 პროცენტით ევროკავშირის მაასტრიხტის კრიტერიუმებს" ვალის ფონდით, [[2004]] წლიდან. ანალოგიურად, [[2002]]-დან [[2011]] წლამდე საბიუჯეტო დეფიციტი შემცირდა 10-ზე მეტი პროცენტიდან 3-ზე ნაკლებ პროცენტამდე, რაც [[ევროკავშირი]]ს მაასტრიხტის ბიუჯეტის ბალანსის ერთ-ერთი კრიტერიუმია.<ref name="TUIK">{{cite web|title=Gross domestic product 2011|url=http://www.invest.gov.tr/en-us/turkey/factsandfigures/pages/economy.aspx|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|accessdate=12 April 2013|date=21 December 2012}}</ref>

[[ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტო]]ს მიერ, [[თურქეთი]] კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებული ქვეყანა.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html Developed Countries] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080409033504/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/appendix/appendix-b.html |date=2008-04-09 }}, World Factbook, CIA.</ref> [[თურქეთი]], ხშირად კლასიფიცირდება, როგორც ახლად განვითარებული ქვეყანა, ეკონომისტების და პოლიტიკური მეცნიერების მიერ;<ref name=Limits>{{cite book|title=The Limits of Convergence|author=Mauro F. Guillén|author-link=Mauro F. Guillén|chapter=Multinationals, Ideology, and Organized Labor|pages=126 (Table 5.1)|publisher=Princeton University Press|year=2003|isbn=0-691-11633-4}}</ref><ref name=AIA>{{cite book|title=Geography, An Integrated Approach|url=https://archive.org/details/geographyintegra0000waug|author=David Waugh|chapter=Manufacturing industries (chapter 19), World development (chapter 22)|pages=[https://archive.org/details/geographyintegra0000waug/page/563 563], 576–579, 633, and 640|publisher=Nelson Thornes Ltd.|year=2000|edition=3rd|isbn=0-17-444706-X}}</ref><ref name=Principles>{{cite book|title=Principles of Economics|author=N.&nbsp;Gregory Mankiw|year=2007|edition=4th|isbn=0-324-22472-9}}</ref> ხოლო „Merrill Lynch“-ის, [[მსოფლიო ბანკი]]ს და [[ეკონომისტი (ჟურნალი)|ეკონომისტის]] აღწერით, [[თურქეთი]] კლასიფიცირდება, როგორც განვითარებადი საბაზრო ეკონომიკის მქონე ქვეყანა.<ref name="xin">{{cite web|url=http://news.xinhuanet.com/english/2009-06/28/content_11612750.htm |title=Turkey's economy sees recovery signs as risks remain_English_Xinhua |publisher=Xinhua |date=28 June 2009 |accessdate=2011-08-29}}</ref><ref name="econ">{{cite news| url=http://www.economist.com/world/europe/displayStory.cfm?story_id=14041662 | work=The Economist | title=Fund management | date=2009-07-16}}</ref><ref name=WorldBankTurkey>{{cite web |url=http://www.worldbank.org.tr/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYEXTN/0,,contentMDK:20630704~menuPK:361720~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:361712,00.html |title=Turkey - Country Brief 2010 |publisher=Worldbank.org.tr |accessdate=2011-08-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160828211539/http://www.worldbank.org.tr/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYEXTN/0,,contentMDK:20630704~menuPK:361720~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:361712,00.html |archivedate=2016-08-28 }}</ref>

[[მსოფლიო ბანკი]] ყოფს თურქეთს, როგორც ზედა საშუალო შემოსავლების მქონე ქვეყანა ერთ სულ მოსახლეზე [[მთლიანი შიდა პროდუქტი|მშპ-ს]] თვალსაზრისით [[2007]] წლის მიხედვით.<ref name="WorldBankTurkey"/> 

ჟურნალ [[Forbes]]-ის კვლევის თანახმად, [[სტამბოლი]], [[თურქეთი]]ს ფინანსური კაპიტალი, ჰყავს სულ 37 მილიარდერი [[2013]] წელს, რეიტინგში უკავია მე-5 ადჰილი მსოფლიოში [[მოსკოვი]]ს (84 მილიარდერი), [[ნიუ-იორკი]]ს (62 მილიარდერი), [[ჰონგ-კონგი]]ს (43 მილიარდერი) და [[ლონდონი]]ს (43 მილიარდერი) შემდეგ.<ref>{{cite web|url=http://www.forbes.com/sites/ricardogeromel/2013/03/14/forbes-top-10-billionaire-cities-moscow-beats-new-york-again/2/|title=Forbes Top 10 Billionaire Cities - Moscow Beats New York Again|publisher=[[Forbes]]|date=2013-03-14|accessdate=2014-12-26}}</ref>

[[2009]] წელს [[თურქეთის მთავრობა]]მ მიმართა სხვადასხვა ეკონომიკური სტიმულირების ზომებს, რათა შეამციროს [[2007]]-[[2012]] წლის გლობალური ფინანსური კრიზისის გავლენა, როგორიცაა: დროებით გადასახადის შემცირება ავტომობილებზე, საყოფაცხოვრებო ნივთებზე და საცხოვრებლებზე. შედეგად, წარმოების გრძელვადიანი სამომხმარებლო საქონელი 7.2%-ით გაიზარდა, მიუხედავად საავტომობილო წარმოების შემცირებისა.<ref>{{cite web |author=Aug 25, 2009 |url=http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/KH25Ag01.html |title=Turkish recovery needs more time |publisher=Asia Times Online |date=2009-08-25 |accessdate=2011-08-29 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110629024055/http://www.atimes.com/atimes/Central_Asia/KH25Ag01.html |archivedate=2011-06-29 }}</ref>

==სქოლიო==
{{სქოლიო|2}}

{{აზია თემატურად|ეკონომიკა|აზიის ეკონომიკა}}
{{ევროპა თემატურად|ეკონომიკა|ევროპის ეკონომიკა}}

[[კატეგორია:თურქეთის ეკონომიკა]]
[[კატეგორია:ევროპის ეკონომიკა ქვეყნის მიხედვით]]