იხილეთ წყარო გვერდისთვის თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმი (2017)

{{ინფოდაფა რეფერენდუმი
|სახელი               = თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმი (2017)
|სათაური              = რეფერენდუმი, [[თურქეთის კონსტიტუცია]]ში [http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211-1.htm 18 შემოთავაზებული ცვლილებების] დამტკიცების შესახებ.
|სურათი              = 
|სურათის სიგანე       = 
|ალტ სურათი          = 
|წარწერა           = 
|მდებარეობა           = {{დროშა|თურქეთი}} და [[თურქული დიასპორა|საზღვარგარეთი]]
|თარიღი               = {{Start date|2017|4|16|df=y}} {{small|(კვირა)}}
|დიახ                = 25157025
|არა                 = 23777091 
|სხვა              = 
|სხვა ტიპი          =865047
|სულ              =
|ამომრჩეველი         = 58366647
|რეგისტრირებული ამომრჩეველი = 
|რუკა                = Tr-referendum2017.png
|ერთეულის რუკა        = პროვინციების
|რუკის წარწერა        = 
|შენიშვნები              = 
|ხმის მიცემის სისტემა      = 
|სიგანე              = 
|დიაგრამის სიგანე           = 
|სტატუსი             = 
|ნაწილი1 თემა      = 
|ნაწილი1 არჩევანი1      = 
|ნაწილი1 პროცენტულობა1  = 
|ნაწილი1 ფერი1       = 
|ნაწილი1 არჩევანი2      = 
|ნაწილი1 პროცენტულობა2  = 
|ნაწილი1 ფერი2       = 
|ნაწილი1 არჩევანი3      = 
|ნაწილი1 პროცენტულობა3  = 
|ნაწილი1 ფერი3       = 
|ნაწილი1 არჩევანი4      =
|ნაწილი1 პროცენტულობა4  = 
|ნაწილი1 ფერი4       = 
|ნაწილი1 არჩევანი5      =
|ნაწილი1 პროცენტულობა5  = 
|ნაწილი1 ფერი5       = 
|ნაწილი1 წარწერა      = 
|ნაწილი2 თემა      = 
|ნაწილი2 არჩევანი1      = 
|ნაწილი2 პროცენტულობა1  = 
|ნაწილი2 ფერი1       = 
|ნაწილი2 არჩევანი2      = 
|ნაწილი2 პროცენტულობა2  = 
|ნაწილი2 ფერი2       = 
|ნაწილი2 არჩევანი3      = 
|ნაწილი2 პროცენტულობა3  = 
|ნაწილი2 ფერი3       = 
|ნაწილი2 არჩევანი4      =
|ნაწილი2 პროცენტულობა4  = 
|ნაწილი2 ფერი4       = 
|ნაწილი2 არჩევანი5      =
|ნაწილი2 პროცენტულობა5  = 
|ნაწილი2 ფერი5       = 
|ნაწილი2 წარწერა      = 
|საიტი            = 
}}
{{თურქეთის პოლიტიკა}}

'''საკონსტიტუციო რეფერენდუმი''' [[თურქეთი|თურქეთში]], გაიმართა 2017 წლის 16 აპრილს, კვირა დღეს.<ref>http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/02/20170211M1-1.pdf</ref> ამომრჩევლებს ხმა უნდა მიეცათ [[თურქეთის კონსტიტუცია]]ში შემოთავაზებულ 18 ცვლილებას. ცვლილებები შემოსთავაზა მმართველმა [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სამართლიანობისა და განვითარების პარტიამ]] და მისმა დამფუძნებელმა, [[თურქეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტმა]] [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი|ერდოღანმა]], რომელიც შეთანხმდა ოპოზიციურ [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნაციონალისტური მოძრაობის პარტიასთან]] (ნმპ). ცვლილებები მოიცავს ქვეყნის საპარლამენტო სისტემიდან საპრეზიდენტოზე გადასვლას, პრემიერ-მინისტრის თანამდებობის გაუქმდებას, ასევე საპარლამენტო მანდატთა რაოდენობის 550-დან 600-მდე გაზრდას და თურქეთის უზენაესი სასამართლოსა და პროკურორების კოლეგიის (HSYK) რეფორმირებას.

თავდაპირველად საკონსტიტუციო რეფორმაზე საუბარი [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ-მ]], [[თურქეთის საპარლამენტო არჩევნები (2011)|2011 წლის არჩევნების]] გამარჯვების შემდეგ დაიწყო, მაგრამ პარლამენტში საკონსტიტუციო კომიტეტის შექმნაზე კონსენსუს ვერ მიაღწიეს, რაც ოპოზიციური პარტიების ბოიკოტის შედეგად მოხდა. [[თურქეთის საპრეზიდენტო არჩევნები (2014)|2014 წლის საპრეზიდენტო არჩევნების]] შემდეგ, სადაც [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი]] [[თურქეთის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] გახდა, საკონსტიტუციო რეფორმის აუცილებლობა გაიზარდა, ხოლო 2015 წლის ორივე არჩევნებზე სგპ-ს წინაპირობა ამ ცვლილების შესრულება იყო. 2016 წლის 24 მაისს, პრემიერ-მინისტრის პოსტზე [[აჰმეთ დავუთოღლუ]] [[ბინალი ილდირიმი|ბინალი ილდირიმმა]] შეცვალა, როდესაც დავუთოღლუ გადადგა, სავარაუდოდ, იმის გამო, რომ მას უთანხმოება მოუვიდა ერდოღანთან საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით, რომელიც შეამცირებს უფლებამოსილებას ან საერთოდ გააუქმებს [[თურქეთის პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრის]] თანამდებობას. 2015 წლის ოქტომბერში, ოპოზიციურმა პარტია [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ-მ]], რომელიც ისტორიულად ეწინააღმდეგებოდა აღმასრულებელი ხელისუფლების სათავეში პრეზიდენტის მოქცევას, მთავრობას მოუწოდა, რომ ისინი საკონსტიტუციო ცვლილებების პაკეტი პარლამენტს წარუდგინონ, ხოლო პარტიის ლიდერი [[დევლეთ ბაჰჩელი]] განაცხადა, რომ ითანამშრომლებს ცვლილებების შემუშავების პროცესში სგპ-სთან. ერთი თვის შემდეგ, 8 დეკემბერს სგპ-მ და ნმპ-მ მიაღწიეს შეთანხმებას ახალ კონსტიტუციასთან დაკავშირებით და დაიწყეს მოლაპარაკებები, საპარლამენტო პროწესისა და რეფერენდუმის შესახებ.

2017 წლის 20 იანვარს, პარლამენტმა კენჭი უყარა შემოთავაზებულ ცვლილებების, სადაც რეფერენდუმისთვის საჭირო 330 ხმის ნაცვლად 339 ხმა მოგროვდა. ამის საპასუხოდ, მთავარმა ოპოზიციურმა პარტიამ, [[თურქეთის სახალხო რესპუბლიკური პარტია|სახალხო რესპუბლიკურმა პარტიამ]] (სრპ) განაცხადა, რომ ისინი შეეცდებიან გააუქმონ საპარლამენტო კენჭისყრა, საკონსტიტუციო სასამართლოს მეშვეობით, იმ მოტივით, რომ ხმის მიცემის დროს იყო დარღვევები, როგორიცაა ღია კენჭისყრა და დეპუტატების დაშინება კენჭისყრის პროცესში. თებერვალში, პრეზიდენტმა ერდოღანმა განაცხადა, რომ რეფერენდუმი ჩატარდება 2017 წლის 16 აპრილს.

== წინარეისტორია ==
პირველად საპრეზიდენტო სისტემაზე გადასვლა, 2005 წელს, იუსტიციის ყოფილმა მინისტრმა, [[ჯემილ ჩიჩექი|ჯემილ ჩიჩექმა]] შემოსთავაზა, ვისაც მხარი მაშინდელმა პრემიერ-მინისტრმა ერდოღანმა დაუჭირა.<ref>{{cite web|title=Gündem başkanlık tartışması|url=http://arsiv.ntv.com.tr/news/303471.asp|publisher=[[NTV Turkey]]|accessdate=29 October 2016|language=tr|date=3 January 2005}}</ref> მას შემდეგ, საპრეზიდენტო სისტემას უკვე ღიად უჭერდნენ მხარს სგპ-ს ლიდერები, „ახალი კონსტიტუციის“ იდეასთან ერთად. სგპ-ს ვიცე-პრეზიდენტმა, ჰაიათი იაზიჯიმ, რეფერენდუმის ჩატარების თარიღად, 2017 წლის აპრილი შესთავაზა.<ref>{{cite web|title=AKP'den başkanlık açıklaması: Nisan ayında referanduma gidilebilir|url=http://www.birgun.net/haber-detay/akp-den-baskanlik-aciklamasi-nisan-ayinda-referanduma-gidilebilir-132029.html|publisher=[[BirGün]]|accessdate=29 October 2016|language=tr}}</ref>

== საკონსტიტუციო ცვლილებები ==

=== პირველადი ინიციატივები ===
2016 წლის 10 დეკემბერს, სგპ-მ და ნმპ-მ ერთობლივად შემოსთავაზეს 21 ცვლილება კონსტიტუციაში და დაიწყეს ხელმოწერების შეგროვება დეპუტატებისგან, რომ დაეწყოთ საპარლამენტო პროცედურები რეფერენდუმისთვის. საკონსტიტუციო კომისიის სხდომის შემდეგ, ცვლილებებიდან 3 წინადადება ამოიღეს, შესაბამისად, დარჩა 18 ცვლილება.

{| class="wikitable mw-collapsible"
! colspan=3| შემოთავაზებული ცვლილებების აღწერა
|-
! ცვლილება&nbsp;№ !! მუხლი !! ცვლილების აღწერა
|-
| 1 || მუხლი 9 || სასამართლო ვალდებულია იყოს მიუკერძოებული.
|-
| 2 || მუხლი 75 || [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|პარლამენტის]] წევრების 550-დან 600-მდე გაზრდა.
|-
| 3 || მუხლი 76 || პარლამენტის წევრად გახდომის ასაკობრივი ცენზი 25-დან 18 წლამდე შემცირება, ხოლო სამხედრო სავალდებულო სამსახურის გავლის აუცილებლობა ამოიღეს. პირი, რომელსაც აქვს კავშირი სამხედრო სტრუქტურასთან, არ აქვს უფლება არჩეული იყოს.
|-
| 4 || მუხლი 77 || პარლამენტის ვადა ოთხიდან ხუთ წლამდე გაიზარდა. საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნები ჩატარდება ყოველ ხუთ წელიწადში ერთ და იმავე დღეს. თუ საპრეზიდენტო არჩევნებში კანდიდატმა ვერ გაიმარჯვა პირველ ტურში უბრალო უმრავლესობით, უნდა ჩატარდეს მეორე ტური.
|-
| 5 || მუხლი 87 || პარლამენტის უფლებამოსილებებაა დეტალურად შეისწავლოს მინისტრების საქმიანობა და მოითხოვოს მთავრობისგან მისი საქმიანობის ანგარიში, აგრეთვე უქმდება მინისტრების ბრძანებულების გამოცემის უფლება რაიმე საკითხზე.
|-
| 6 || მუხლი 98 || ახლა პარლამენტს შეუძლია შეამოწმოს მთავრობა და ვიცე პრეზიდენტი: ''საპარლამენტო გამოკვლევით'', ''საპარლამენტო გამოძიებით'', ''საჯარო დისკუსიით'' და ''წერილობითი შეკითხვით''. ვიცე პრეზიდენტი ვალდებულია ''წერილობით შეკითხვას'' 15 დღის განმავლობაში უპასუხოს.
|-
| 7 || მუხლი 101 || პრეზიდენტობის კანდიდატს, რომ მონაწილეობა მიიღო არჩევნებში, მხარი უნდა დაუჭიროს ერთმა ან მეტმა პარტიამ, რომელიც ბოლო საპარლამენტო არჩევნებში მოიპოვა 5% ან მეტი ხმა, ასევე საჭიროა 100000 ამომრჩევლის ხელმოწერა. არჩეულ პრეზიდენტს, შეუძლია შეინარჩუნოს პარტიული კუთვნილება, თუ რომელიმე პარტიის წევრია.
|-
| 8 || მუხლი 104 || პრეზიდენტი ხდება, როგორც სახელმწიფოს, ისე მთავრობის მეთაური. მას გააჩნია ძალა, დანიშნოს მინისტრები და ვიცე-პრეზიდენტი. პრეზიდენტს შეუძლია გასცეს აღმასრულებელი განკარგულებები. თუ პარლამენტმა იგივე აღმასრულებელი განკარგულება გამოსცა, მაშინ პრეზიდებტის განკარგულება ბათილად ცხადდება.
|-
| 9 || მუხლი 105 || საპარლამენტო გამოძიება, რომელიც ეხება პრეზიდენტის მიერ შესაძლო ჩადენილ დანაშაულებს, შეიძლება დაიწყოს პარლამენტს 3/5 ხმით. გამოძიების დასრულების შემდეგ, პარლამენტს შეუძლია დაადანაშაულოს პრეზიდენტი წევრთა 2/3 ხმით.
|-
| 10 || მუხლი 106 || პრეზიდენტს შეუძლია დანიშნოს ერთი ან მეტი ვიცე-პრეზიდენტი. იმ შემთხვევაში, თუ პრეზიდენტის თანამდებობა ვაკანტურია, მაშინ ახალი საპრეზიდენტო არჩევნები უნდა ჩატარდეს 45 დღის განმავლობაში. თუ საპარლამენტო არჩევნებამდე ერთ წელზე ნაკლები დროა დარჩენილი, მაშინ საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნები ერთდროულად ტარდება. იმ შემთხვევაში, თუ პარლამენტის ვადის ამოწურვამდე ერთ წელზე მეტი აქვს დარჩენილი, მაშინ ახლად არჩეული პრეზიდენტი საპარლამენტო ვადის ამოწურვამდე მუშაობს, რის შემდეგაც ორივე, საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნები ტარდება. მას არ თვლიან პრეზიდენტის მეორე ვადათ. საპარლამენტო გამოძიება, რომელიც ეხება ვიცე-პრეზიდენტების და მინისტრების მიერ ჩადენილი დანაშაულების შესახებ, შეიძლება დაიწყოს პარლამენტს 3/5 ხმით. გამოძიების დასრულების შემდეგ, პარლამენტს შეუძლია დაადანაშაულოს ვიცე-პრეზიდენტები და მინისტრები, დეპუტატთა 2/3 ხმით. ბრალის დამტკიცების შემთხვევაში, ვიცე-პრეზიდენტი ან მინისტრი, ტოვებს თანამდებობას. თუ პარლამენტის წევრი დაინიშნა მინისტრად ან ვიცე-პრეზიდენტად, მათი საპარლამენტო მანდატი წყდება. 
|-
| 11 || მუხლი 116 || პრეზიდენტი და პარლამენტის 5/3 შეუძლია გადაწყვიტოს არჩევნების განახლება. ამ შემთხვევაში, საკანონმდობლო ორგანო იშლება.
|-
| 12 || მუხლი&nbsp;119 || საგანგებო მდგომარეობის გამოცხადების უფლება ენიჭება პრეზიდენტს, ხოლო ძალაში შედის პარლამენტის დამთკიცების შემდეგ. საგანგებო მდგომარეობა შეიძლება გაგრძელდეს ოთხ თვემდე, ხოლო საომარ მდგომარეობაში, საგანგებო მდგომარეობა ვადა განუსაზღვრელია. ამ დროს, პრეზიდენტის მიერ გაცემული ყველა ბრძანებას სჭირდება პარლამენტის დამთკიცება.
|-
| 13 || მუხლი 142 || სამხედრო სასამართლოები უქმდება. მათი განახლება შესაძლებელია, როდესაც ომის დროს ჯარისკაცების მიერ ჩადენილი დანაშაულებია გამოსაძიებელი. 
|-
| 14 || მუხლი 159|| მოსამართლეთა და პროკურორთა უმაღლესი საბჭო გადაირქმევა „მოსამართლეთა და პროკურორთა საბჭოთ“, წევრების რაოდენობა მცირდება 22-დან 13-მდე, დეპარტამენტები მცირდება 3-დან 2-მდე. 4 წევრს ნიშნავს პრეზიდენტი, 7 ნიშნავს პარლამენტი. მოსამართლეთა და პროკურორთა უმაღლესი საბჭოს (HSYK) წევრობის კანდიდატმა უნდა მიიღოს პარლამენტის 2/3 (400) წევრის ხმა პირველ ტურში და 3/5 (360) წევრის ხმა მეორე ტურში, რომ გახდეს საბჭოს წევრი. (სხვა 2 წევრი არის იუსტიციის მინისტრი და იუსტიციის მინისტრის მოადგილე, რომელიც უცვლელია)
|-
| 15 || მუხლი 161 || პრეზიდენტი წარადგენს ბიუჯეტს პარლამენტს, ახალი საფინანსო წლამდე 75 დღით ადრე. პარლამენტის წევრებს არ შეუძლიათ შეიტანონ ცვლილებები სახელმწიფო ხარჯების ნაწილში. თუ ბიუჯეტი ვერ დამტკიცდა, მაშინ დროებითი ბიუჯეტი იქნება შემოთავაზებული. თუ დროებითი ბიუჯეტიც ვერ დატკიცდა, წინა წლის ბიუჯეტი იქნება გამოყენებული, წინა წლის მონაცემებით.
|-
| 16 || რამდენიმე მუხლი || კონსტიტუციის რამდენიმე მუხლის ადაპტაცია, რომელიც მინისტრთა კაბინეტის უფლებამოსილებას გადასცემს პრეზიდენტს.
|-
| 17 || დროებითი მუხლი 21 || მომავალი საპრეზიდენტო და საპარლამენტო არჩევნები გაიმართება 2019 წლის 3 ნოემბერს. თუ პარლამენტმა გადაწყვიტა ვადამდელი არჩევნები, მაშინ ორივე არჩევნები გაიმართება იმავე დღეს. მოსამართლეთა და პროკურორთა საბჭოს არჩევნების გაიმართება ამ კანონის მიღებიდან 30 დღის განმავლობაში. სამხედრო სასამართლოები გაუქმდა მას შემდეგ, რაც ეს კანონი ძალაში შევა.
|-
| 18 || რამდენიმე მუხლი || ცვლილებები (2, 4 და 7) ძალაში შევა მას შემდეგ, რაც ჩატარდება ახალი არჩევნები, ხოლო სხვა ცვლილებები (გარდა დროებითი მუხლისა) ძალაში შევა ახლად არჩეული პრეზიდენტის ფიცის დადების მომენტიდან. უქმდება ის მუხლი, რომელიც კრძალავს არჩეულ პრეზიდენტს პოლიტიკური პარტიის წევრობას.
|}

=== საკონსტიტუციო კომისია ===
[[ფაილი:AKP constitutional proposals at TBMM.jpg|230px|thumb|right|სგპ გადასცემს პარლამენტის თავმკდომარეს [[ისმაილ ქაჰრამანი|ისმაილ ქაჰრამანს]], საკონსტიტუციო ცვლილებების პაკეტს. 2016 წლის დეკემბერი]]
[[ფაილი:TBMM Constitutional Commission 2.jpg|230px|thumb|right|საკონსტიტუციო კომისიის სხდომა]]
მას შემდეგ, რაც ცვლილებებს სგპ-ს 316 პარლამენტის წევრმა ხელი მოაწერა, 21 შემოთავაზებული ცვლილება წარედგინა პარლამენტის თავმჯდომარეს, რომელიც შემდეგ გადაეცა საპარლამენტო საკონსტიტუციო კომისიას.<ref>{{cite web|url=https://www.aydinlik.com.tr/politika/2016-aralik/yeni-anayasa-teklifi-meclis-baskanligi-nda|title=Yeni anayasa teklifi Meclis Başkanlığı'nda - Aydınlık|first=Aydınlık|last=Gazetesi|publisher=}}</ref> საპარლამენტო საკონსტიტუციო კომისია, რომელსაც სგპ-ს დეპუტატი მუსტაფა შენთოფი ხელმძღვანელობდა, დაიწყო ცვლილებების განხილვა 2016 წლის დეკემბერში, რომელიც 2017 წლის იანვრისთვის იყო დაგეგმილი. საკონსტიტუციო კომისია შეიქმნა 25 წევრის შემადგენლობით, სადაც 15 წევრი [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ]]-დან, 5 წევრი [[თურქეთის სახალხო რესპუბლიკური პარტია|სრპ]]-დან, 3 წევრი [[ხალხების დემოკრატიული პარტია (თურქეთი)|ხდპ]]-დან და 2 წევრი [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ]]-დან იყო წარმოდგენილი, პარლამენტის შემადგენლობის შესაბამისად. იქიდან გამომდინარე, რომ კომისიის წევრთა უმრავლესობას სგპ-ს დეპუტატები წარმოადგენდნენ, ამიტომ არ იყო მოსალოდნელი მინიმალური მოულოდნელი მოვლენებიც კი, შესწავლის ეტაფზე.<ref>{{cite web|url=http://www.amerikaninsesi.com/a/tbmm-anayasa-komisyonunda-gerilimli-gorusme/3651582.html|title=TBMM Anayasa Komisyonu’nda Gerilimli Görüşme|first=Yıldız|last=Yazıcıoğlu|publisher=}}</ref> დებატები კომისიის სხდომებზე წხარე იყო, დეპუტატებს შორის მცირე შეხლა-შემოხლაც მოხდა.<ref>{{cite web|url=http://www.sozcu.com.tr/2016/gundem/anayasa-komisyonunda-tartisma-1584254/|title=Anayasa Komisyonu’nda tansiyon yükseldi|publisher=}}</ref>

საკონსტიტუციო კომისიას უფლება აქვს შეცვალოს ან უარყოს შემოთავაზებული ცვლიბება, სანამ პლენარულ სხდომაზე კენჭისყრაზე გავა. კომისიამ უმნიშვნელო ცვლილებები შეიტანა მრავალრიცხოვან წინადადებებში, როგორიცაა მოსამართლეთა და პროკურორთა უზენაესი საბჭოს წევრების 12-დან 13-მდე გაზრდას ეხებოდა.<ref>{{cite web|url=https://tr.sputniknews.com/turkiye/201612281026533126-cumhurbaskani-kararname-yetkisi/|title=Cumhurbaşkanının kararname yetkisi anayasa teklifinden çıkarıldı|first=|last=Sputnik|publisher=}}</ref> კომისიამ არ დააკმაყოფილა სამი ცვლილება შემოთავაზებული 21-დან, რაც საკონსტიტუციო პაკეტი 21-დან 18-მდე შეამცირა. მე-5 ცვლილება, რომელიც სარეზერვო დეპუტატების მიერ, საპარლამენტო ადგილების დაკავებას გულისხმობდა, არჩევნებს შორის დროში, უარყვეს.<ref>{{cite web|url=http://www.ntv.com.tr/turkiye/yedek-milletvekilligiiptal,61ptk2i0wU6sGCzlfHByYA|title=Yedek milletvekilliği iptal|date=27 December 2016|publisher=}}</ref> სგპ-მ წევრბმა შეეწინააღმდეგეს სარეზერვო დეპუტატების ინიციატივას იმ მიზეზით, რომ ეს ემუქრება უსაფრთხოების ზომებს.<ref>{{cite web|url=http://t24.com.tr/haber/anayasa-degisikligi-teklifi-18-maddeye-dusuruldu,380048|title=Anayasa değişikliği teklifi 18 maddeye düşürüldü|publisher=}}</ref> მე-15 ცვლილება, რომელიც პრეზიდენტს უფლებას აძლევდა, სამოქალაქო და სახელმწიფო ინსტიტუტების სტრუქტურირებას აღმასრულებელი განკარგულებებით, ასევე არ დაკმაყოფილდა.<ref>{{cite web|url=http://www.birgun.net/haber-detay/anayasa-teklifi-degisti-21-maddeden-ikisi-iptal-141183.html|title=Anayasa teklifi değişti:  21 maddeden ikisi iptal|publisher=}}</ref> ერთი დღის შემდეგ, 29 დეკემბერს, 14 ცვლილება, რომელიც პრეზიდენტს უფლებას აძლევდა, უფროსი ბიუროკრატიული მოხელეების დანიშვნას, აგრეთვე არ დაკმაყოფილდა.

კომისიამ დაასრულა დამტკიცების პროცესი 30 დეკემბერს, სადაც ჯამში 21 ცვლილებიდან 3 უარყო.<ref>{{cite web|url=http://uk.businessinsider.com/r-plans-for-stronger-turkish-presidency-pass-first-hurdle-2016-12?r=US&IR=T|title=Plans to expand the powers of Turkey's Erdogan have passed the first hurdle|publisher=|accessdate=2017-02-17|archiveurl=https://archive.today/20170414113542/http://uk.businessinsider.com/r-plans-for-stronger-turkish-presidency-pass-first-hurdle-2016-12?r=US&IR=T|archivedate=2017-04-14}}</ref>
{| class="wikitable"
! colspan=22| საპარლამენტო კომისიის შედეგები
|-
! ცვლილება !! 1 !! 2 !! 3 !! 4 !! 5 !! 6 !! 7 !! 8 !! 9 !! 10 !! 11 !! 12 !! 13 !! 14 !! 15 !! 16 !! 17 !! 18 !! 19 !! 20 !! 21 
|-
| style="background: #EBEBEB" | '''შედეგი''' || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{იქს-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{იქს-მარკი}} || {{იქს-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}} || {{ჩეკ-მარკი}}
|}

=== საპარლამენტო კენჭისყრა ===
[[ფაილი:Turkish MPs voting for constitution 2017.jpg|thumb|230px|დეპუტატები ხმის მიცემის დროს, იანვარი 2017]]
ცვლილებებზე საკონსტიტუციო კომისიის მსჯელობის შემდეგ, ცვლილებათა პაკეტის 18 მუხლი რატიფიცირებისთვის პლენარულ სხდომაზე გავიდა. საკონსტიტუციო ცვლილებების რეფერენდუმზე გატანისთვის პარლამენტის 3/5 (330) ხმაა საჭიროა, ხოლო პირდაპირ რატიფიზირებისთვის 2/3 (367) ხმაა საჭირო. კენჭისყრამდე, [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ]]-ს წარმომადგენლები აცხადებდნენ, რომ იმ შემთხვევაშიც კი, თუ ცვლილებები 367 დეპუტატის ხმას მიიღებს, მთავრობა არ მოახდენს ცვლილებების რატიფიცირებას რეფერენდუმის გარეშე.

პარლამენტმა ხმა მისცა თითოეულ 18 წინადადებებას ცალკე, ორ ტურად. პირველი რაუნდი გათვლილი იყო იმისთვის, შეაგროვებს თუ არა ცვლილებები საკმარის მხარდაჭერას. მეორე ტურში, პარტიებს აღარ ჰქონდათ ცვლილებების შეტანის უფლება. საბოლოო კენჭისყრაზე, ცვლილებემა 330 ხმა მოაგროვა, რომელიც საკმარისია რეფერენდუმზე გასატანად.<ref>{{cite web|url=http://www.konhaber.com/haber-anayasa_degisikligi_sureci_nasil_isleyecek-640988.html|title=Anayasa değişikliği süreci nasıl işleyecek?  - Konhaber - Türkiye'nin İnternet Gazetesi|publisher=}}</ref>

პარლამენტის 550 წევრიდან, ხმის მიცემის უფლება 537 წევრს ჰქონდა. ხდპ-ს 11 დეპუტატი დაპატიმრებულია ტერორიზმის ბრალდებით, რომლებიც ვერ მიიღეს მონაწილეობა კენჭისყრაში, ხოლო დარჩენილმა 48 დეპუტატმა, ბოიკოტი გამოუცხადა კენჭისყრას.<ref>{{cite web|url=http://www.diken.com.tr/tutuklu-hdp-vekillerinden-itiraz-anayasa-gorusmeleri-ic-tuzuge-aykiri-durdurun/|title=Tutuklu HDP vekillerinden itiraz: Anayasa görüşmeleri iç tüzüğe aykırı, durdurun - Diken|date=7 January 2017|publisher=}}</ref> პარლამენტის თავმჯდომარე [[ისმაილ ქაჰრამანი]], კენჭისყრის დროს ცუდად გახდა და საავადმყოფოში გადაიყვანეს, ხოლო სხდომა სგპ-ს ვიცე-სპიკერმა, აჰმეთ აიდინმა გაუძღო.

ხმის მიცემის უფლების მქონე 537 დეპუტატიდან, სგპ-ს 315 წევრი, სრპ-ს 133 წევრი, ნმპ-ს 39 წევრი, ხდპ-ს 48 და 2 დამოუკიდებელი წევრი იყო. ნმპ-ს 39 დეპუტატიდან, 6 წევრმა ღიად განაცხადა, რომ ისინი ხმას ცვლილებების წინააღმდეგ გამოიყენებენ, რის გამოც დეპუტატდა საერთო რაოდენობა, რომელიც ხმას სავარაუდოდ ცვლილებების სასარგებლოდ გამოიყენებენ, 348 დეპუტატი შეადგინა. სრპ-ს 133 დეპუტატი და ორი დამოუკიდებელი დეპუტატი, აილინ ნაზლიაქა და იუმით იოზდაღი, ხმა ცვლილებების საწინააღმდეგ გამოიყენეს, ხოლო ხდპ-მ ბოიკოტი გამოუცხადა.

{| class=wikitable
! colspan=10|ხმათა თეორიული განაწილება პარტიების მიხედვით
|-
!colspan="3" | პარტია
!ლიდერი
!პარტიის პოზიცია
!წევრთა რაოდენობა
!ხმის მიცემის უფლება
!დიახ
!არა
!გრაფიკული წარმომადგენლობა
|-
| style="background:#fdc400; width:4px; text-align:center;"| || სგპ || [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სამართლიანობისა და განვითარების პარტია]]
| [[ბინალი ილდირიმი]]
| {{ჩეკ-მარკი|15}} დიახ
| 317
| 315
| 315
| 0
| rowspan=4 | [[ფაილი:TBMM at January 2017.png|340px]]
|-
| style="background:#e30000; width:4px; text-align:center;"| || სრპ || [[თურქეთის სახალხო რესპუბლიკური პარტია|სახალხო რესპუბლიკური პარტია]] 
| [[ქემალ ქილიჩდაროღლუ]]
| {{იქს-მარკი|15}} არა
| 133
| 133
| 0
| 133
|-
| style="background:#870000; width:4px; text-align:center;"| || ნმპ || [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია]]
| [[დევლეთ ბაჰჩელი]]
| {{ჩეკ-მარკი|15}} დიახ
| 39
| 39
| 33
| 6
|-
| style="background:#b000b8; width:4px; text-align:center;"| || ხდპ || [[ხალხების დემოკრატიული პარტია (თურქეთი)|ხალხების დემოკრატიული პარტია]]
| [[სელაჰათინ დემირთაში]] / [[ფიგენ იუქსექდაღი]]
| {{იქს-მარკი|15}} არა
| 59
| 48
| style="background:#ececec" colspan=2 | {{Center|''ბოიკოტი''}}
|-
| style="background:{{დამოუკიდებელი (პოლიტიკოსი)/მეტა/ფერი}}; width:4px; text-align:center;"| || || [[დამოუკიდებელი (პოლიტიკოსი)|დამოუკიდებელი]]
| 
| {{იქს-მარკი|15}} No {{small|(ორივე)}}
| 2
| 2
| 0
| 2
| {{small|''დეპუტატები პარტიის ფერებში. შავი ფერით აღნიშნული დეპუტატები არ დაუშვეს ხმის მიცემის პროცესზე''}}
|-
! colspan=5 | ჯამში
! 550
! 537
! 348
! 141
! {{ჩეკ-მარკი|15}} რეფერენდუმი
|}

საპარლამენტო კენჭისყრა 9 იანვარს დაიწყო და პირველი ტური 15 იანვარს დასრულდა. ამავე დროს. ოპოზიციონერი პოლიტიკოსები ხმების გაყალბების ბრალდება წამოაყენეს.<ref>{{cite web|url=http://www.internethaber.com/baykaldan-cok-sert-anayasa-cikisi-1745505h.htm|title=Baykal'dan çok sert anayasa çıkışı|publisher=}}</ref> ხმის მიცემის პროცესში დაფიქსირდა მრავალი დარღვევა, მაგალითად, სრპ-ს წევრები გადაიღეს, თუ როგორ სგპ-ს დეპუტატები ღიად აძლევენ ხმას ან აშინებენ გაურკვეველ დეპუტატებს „დიახ“ ხმის მიცემისთვის.<ref>{{cite web|url=http://nediyor.com/chpli-ozkanin-oylamaya-mudahale-isyani/|title=CHP'li Özkan'ın oylamaya müdahale isyanı - nediyor.com|publisher=|accessdate=2017-02-18|archiveurl=https://archive.today/20170415164529/https://nediyor.com/chpli-ozkanin-oylamaya-mudahale-isyani/|archivedate=2017-04-15}}</ref><ref>{{cite web|url=https://tr.sputniknews.com/bidebunudinle/201701101026712149-akparti-orhan-deligiz-anayasa-oylamasi-acik-oy/|title=AK Partili Deligöz: 'Ulan alın açık oy kullanıyorum, ne yapacaksınız?' dedim|first=|last=Sputnik|publisher=}}</ref> ვიდეო მასალაში მოხცდა ჯანდაცვის მინისტრი [[რეჯეფ აქდაღი]]ც, რომელიც ღიად აძლევდა ხმას, რაც კონსტიტუციის მიხედვით არ არის ნებადართული, შემდგომში მან აღიარა ჩადენილი დანაშაული.<ref>{{cite web|url=http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video/657859/AKP_liler_acik_oy_kullandi_ortalik_karisti...__Saglik_Bakani_Akdag__Sana_mi_soracagim_lan_.html|title=AKP'liler açık oy kullandı ortalık karıştı...  Sağlık Bakanı Akdağ: Sana mı soracağım lan!|publisher=}}</ref> სგპ-ს დეპუტატებმა გამოეხმაურნენ მათი გადაღების მცდელობას მტრულად, ზოგჯერ ეს მცდელობა ჩხუბში გადადიოდა.<ref>{{cite web|url=http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/saglik-bakani-recep-akdag-acik-oy-kullandi-1613271/|title=Sağlık Bakanı açık oy kullandı uyarılara sert tepki gösterdi|publisher=}}</ref> ერთ-ერთი განცხადების თანახმად, სრპ-ს წევრს ფათმა კაპლან ჰიურიეთს, თითქოს სგპ-ს საპარლამენტო ჯგუფის ლიდერი მუსტაფა ელითაში ახშობდა, მას შემდეგ, რაც ის გადაიღო, თუ როგორ ელითაში და პრემიერ-მინისტრი [[ბინალი ილდირიმი]], ხმას ღიად აძლევდა.<ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/303753/fatma-kaplan-hurriyet-bu-goruntuleri-cektigi-icin-darbedildi|title=Fatma Kaplan Hürriyet bu görüntüleri çektiği için darbedildi|date=12 January 2017|publisher=}}</ref> შედეგად, რამდენიმე დეპუტატი საავადმყოფოში გადაიყვანეს, ხოლო პოდიუმი, სადაც დეპუტატები სიტყვით გამოდიოდნენ, გადაიყვანეს სხვა ადგილას და €15,000 ღირებულების მიკროფონები კი დაიკარგა.<ref>{{cite web|url=http://www.hurriyet.com.tr/meclis-kursusundeki-15-bin-euroluk-mikrofon-kayip-40334862|title=Meclis kürsüsündeki 15 bin Euro’luk mikrofon kayıp|publisher=}}</ref> მეორე ტური 20 იანვარს დასრულდა, სადაც ყველა შემოთავაზებული ცვლილებება დამტკიცდა. საბოლოოდ, ცვლილებები დამტკიცდა 339 ხმით, რაც რეფერენდუმისთვის საჭირო 330 ხმას, 9 ხმით აღემატებოდა.

=== კენჭისყრა მუხლების მიხედვით ===
{|class="wikitable" style="text-align:center"
|-
!rowspan="3" |ცვლილება
!rowspan="2" style="width:20em"|საკითხი
!rowspan="1" colspan="4" style="width:20em"|პირველი ტური
!rowspan="1" colspan="4" style="width:20em"|მეორე ტური
!rowspan="3" |შედეგი
|-
!დეპუტატთა აქტივობა
!დიახ
!არა
!სხვა
!rowspan=2 |დეპუტატთა აქტივობა
!rowspan=2 |დიახ
!rowspan=2 |არა
!rowspan=2 |სხვა
|-
|ხმის მიცემის პროცესის დაწყება
|480
|'''338'''
|134
|3
|-
|1
|სასამართლოს ნეიტრალიტეტი
|484
|'''347'''
|132
|5
|486
|'''345'''
|140
|1
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|2
|პარლამენტის წევრთა რაოდენობის 550-დან 600-მდე გაზრდა
|480
|'''343'''
|133
|3
|485
|'''342'''
|139
|4
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|3
|კანდიდატის მონაწილეობის უფლება საპარლამენტო არჩევნებზე
|485
|'''341'''
|139
|5
|486
|'''342'''
|137
|6
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|4
|ყოველ ხუთ წელიწადში საპარლამენტო და საპრეზიდენტო არჩევნების ჩატარება
|486
|'''343'''
|139
|4
|486
|'''342'''
|138
|6
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|5
|პარლამენტის უფლებამოსილება და მოვალეობა
|354
|'''343'''
|7
|4
|486
|'''342'''
|140
|4
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|6
|პარლამენტის აუდიტის ორგანოები
|483
|'''343'''
|137
|3
|485
|'''342'''
|138
|5
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
|7
|პრეზიდენტის არჩევნები
|482
|'''340'''
|136
|6
|484
|'''340'''
|136
|8
|{{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 8 || პრეზიდენტის მოვალეობები || 481 || '''340''' || 135 || 6 || 483 || '''339''' || 138 || 6 ||{{ჩეკ-მარკი}} 
|-
| 9 || პრეზიდენტის სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა || 485 || '''343''' || 137 || 5 || 483 || '''341''' || 137 || 5 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 10 || ვიცე-პრეზიდენტი და მინისტრები || 483 || '''343''' || 135 || 5 || 481 || '''340''' || 136 || 5 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 11 || არჩევნების განახლება || 483 || '''341''' || 134 || 8 || 481 || '''342''' || 135 || 4 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 12 || საგანგებო მდგომარეობა || 482 || '''344''' || 133 || 5 || 484 || '''342''' || 138 || 4 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 13 || სამხედრო სასამართლოების გაუქმება || 482 || '''343''' || 133 || 6 || 484 || '''343''' || 136 || 5 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 14 || მოსამართლეებისა და პროკურორების უმაღლესი საბჭო || 483 || '''341''' || 133 || 9 || 487 || '''342''' || 139 || 6 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 15 || ბიუჯეტის რეგულირება || 483 || '''341''' || 134 || 8 || 486 || '''342''' || 141 || 3 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 16 || სხვა მუხლების მიღება || 482 || '''341''' || 134 || 7 || 486 || '''342''' || 141 || 3 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 17 || დროებითი მუხლი ახალ სისტემაზე გადასვლისთვის || 484 || '''342''' || 135 || 7 || 485 || '''341''' || 139 || 5 || {{ჩეკ-მარკი}}
|-
| 18 || პრეზიდენტს შეუძლია პარტიული კუთვნილება დაიტოვოს || 481 || '''344''' || 131 || 6 || 488 || '''343''' || 142 || 3 || {{ჩეკ-მარკი}} 
|-
! colspan=6 | ცვლილებები მიიღეს '''(330 რეფერენდუმი, 367 პირდაპირი ამოქმედება)'''!! 488 !! 339 !! 142 !! 7 !! {{ჩეკ-მარკი}}
|}

სგპ-ს რამდენიმე დეპუტატმა ღიად დაუჭირა მხარი ცვლილებებს, რაც არღვევს საკონსტიტუციო მოთხოვნას, ფარული კენჭისყრის თაობაზე.<ref>{{cite web|url=http://web.hurriyetdailynews.com/Default.aspx?PageID=238&NID=108381&NewsCatID=338|title=Secret ballot debate grows as charter talks proceed - POLITICS|publisher=|accessdate=2017-02-18|archiveurl=https://archive.today/20170415174740/http://web.hurriyetdailynews.com/Default.aspx?PageID=238&NID=108381&NewsCatID=338|archivedate=2017-04-15}}</ref>

== რეაქცია ==
=== უარყოფითი რეაქცია ===
[[ფაილი:Yeniçeri Özdağ Halaçoğlu.jpg|230px|thumb|right|ნმპ-ს დეპუტატები ოზჯან იენიჩერი, იუმით იოზდაღი და იუსუფ ჰალჩოღლუ, აცხადებს მათ პოზიციას, საკონსტიტუციო ცვლილებებთან დაკავშირებით]]
[[ფაილი:Özgür Özel CHP.jpg|230px|thumb|right|სრპ-ს საპარლამენტო ჯგუფის ლიდერი იოზგიურ იოზელი აცხადებს მისი პარტიის პოზიციას]]
[[ფაილი:Sarıhan reading press release.jpg|right|230px|thumb|სრპ-ს წევრი შენალ სარიჰანი, კითხულობს პრეს-რელიზს საკონსტიტუციო ცვლილებების წინააღმდეგ]]
ცვლილებები გააკრიტიკის ოპოზიციურმა პარტიებმა და არასამთავრობო ორგანიზაციებმა, სადაც განსაკუთრებული კრიტიკა დაიმსახურა ძალაუფლების განაწილების და საპარლამენტო ანგარიშვალდებულების გაუქმებამ. საკონსტიტუციო სამართლის ექსპერტებმა, როგორიცაა ქემალ გიოზლერი და იბრაჰიმ ქაბაოღლუ, განაცხადა, რომ ცვლილებები გამოიწვევს პარლამენტის უძლურობას, ხოლო პრეზიდენტს ექნება კონტროლი აღმასრულებელ, საკანონმდებლო და სასამართლო სისტემაზე.<ref>{{cite web|url=http://www.anayasa.gen.tr/elveda-anayasa-v1.htm|title=Kemal Gözler, Kuvvetler Ayrılığı, Elveda Anayasa: 10 Aralık 2016 Tarihli Anayasa Değişikliği Teklifi Hakkında Bİr Eleştiri|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=https://tr.sputniknews.com/politika/201612271026505410-akp-anayasa-padisah-kaboglu/|title='AKP'nin anayasa teklifi en büyük kırılma, padişahlık ötesi bir durum söz konusu'|first=|last=Sputnik|publisher=}}</ref> 4 დეკემბერს, „ათათურქის მეაზროვნე ასოციაცია“ (ADD), „თანამედროვე ცხოვრების მხარდაჭერთა ასოციაცია“ (ÇYDD) და „მევაჭრეთა პროფკავშირების გაერთიანებამ“, [[ანკარა]]ში აქცია გამართა, სადაც მოუწოდეს აღმასრულებელი საპრეზიდენტო სისტემაზე გადასვლაზე უარისკენ, იმ მიზეზით, რომ ეს სისტემა ემუქრება მართლმსაჯულების დამოუკიდებლობასა და სეკულარულ დემოკრატიულ ღირებულებებს.<ref>{{cite web|url=http://add.org.tr/4-aralikta-baskanliga-dur-demek-icin-anitkabirdeydik/|title=HALK BAŞKANLIK SİSTEMİNE "HAYIR" DİYEREK ANITKABİR’E YÜRÜDÜ|date=4 December 2016|publisher=|accessdate=19 თებერვალი 2017|archiveurl=https://archive.today/20170416014817/http://add.org.tr/4-aralikta-baskanliga-dur-demek-icin-anitkabirdeydik/|archivedate=16 აპრილი 2017}}</ref>

თავდაპირველად სრპ-მ არაერთგვარი პოზიცია დაიკავა ცვლილებების მიმართ, რომელიც უკვე დიდი ხანია აკრიტიკებდა სგპ-ს საკონსტიტუციო გეგმებს. მას შემდეგ, რაც წინადადებები საჯარო გახდა და 10 დეკემბერს წარადგინეს პარლამენტში, პრემიერ-მინისტრმა [[ბინალი ილდირიმი|ბინალი ილდირიმმა]] განაცხადა, რომ სრპ დათანხმდა ხუთ შემოთავაზებულ ცვლილებას.<ref>{{cite web|url=http://www.marmaragazetesi.com/basbakan-yildirimdan-yeni-anayasa-teklifiyle-ilgili-ilk-aciklama-chpnin-de-mutabik-o-118020h.htm|title=Başbakan Yıldırım'dan Yeni Anayasa Teklifiyle İlgili İlk Açıklama: CHP'nin de Mutabık Olduğu Maddeler Var|publisher=}}</ref> თუმცა, სრპ-მ რეაქცია ნეგატიური იყო, ხოლო პარტიის ლიდერის მოადგილმ, სელინ საიეკ ბიოქემ განაცხადა, რომ ცვლილებები არსებითად „სულთანათი“ შექმნა.<ref>{{cite web|url=https://tr.sputniknews.com/politika/201612111026258592-chp-selin-sayek-boke-anayasa-teklifi/|title=CHP'li Böke: Meclis'e sunulan padişahlık teklifidir|first=|last=Sputnik|publisher=}}</ref> სრპ-ს საპარლამენტო ჯგუფის ლიდერმა, ლევენთ გიოქმა, ერთ-ერთმა პირველმა განაცხადა, რომ შემოთავაზებული ცვლილებები, თურქულ საპარლამენტო დემოკრატიას დააბრუნებს 140 წლის წინ და მოუწოდა ყველა მხარეს, უარი უთხრან ცვლილებებს.<ref>{{cite web|url=http://www.hurriyet.com.tr/chpden-anayasa-teklifine-iliskin-ilk-aciklama-40303012|title=CHP'den anayasa teklifine ilişkin ilk açıklama|publisher=}}</ref> სრპ-ს საპარლამენტო ჯგუფის კიდევ ერთმა ლიდერმა, იოზგიურ იოზელმა, ცვლილებები შეაფასა „რეჟიმის შეცვლის“ მცდელობათ, სადაც პარლამენტი დარჩება არსებითად უძლური, მინისტრების კონტროლის მხრივ.<ref>{{cite web|url=http://www.cumhuriyet.com.tr/video/video_haber/649071/CHP_li_Ozgur_Ozel_den_baskanlik_karsiti__kefenli_hodri_meydan__konusmasi.html|title=CHP'li Özgür Özel'den başkanlık karşıtı "kefenli hodri meydan" konuşması|publisher=}}</ref> იოზელმა ასევე განაცხადა, რომ სგპ რეფერენდუმისთვის საჭირო 330 ხმას ვერც მოიპოვებს და გაუკვერდებოდა, თუ მომხრე დეპუტატთა რაოდენობა მიახწევს 275.<ref>{{cite web|url=http://www.birgun.net/haber-detay/chp-li-ozgur-ozel-275-in-uzerine-cikamazlar-139010.html|title=CHP'li Özgür Özel: 275'in üzerine çıkamazlar|publisher=}}</ref> სრპ-ს დეპუტატმა, სელინა დოღანმა განაცხადა, რომ ცვლილებების ავტორიტარული ბუნება, დაასრულებს [[თურქეთი]]ს ევროკავშირში გაწევრიანების პროცესს, ცვლილებების ევროპულ ღირებულებებთან შეუსატყვისობის გამო.<ref>{{cite web|url=http://www.ensonhaber.com/chpli-dogan-anayasa-teklifi-yasalasirsa-ab-sureci-biter-2016-12-28.html|title=CHP'li Doğan: Anayasa teklifi yasalaşırsa AB süreci biter|publisher=}}</ref> სრპ-ს დეპუტატმა, ჯემალ ოქტან იუქსელმა განაცხადა, რომ ცვლილებები [[ბაშარ ალ-ასადი|ასადის]] [[სირიის კონსტიტუცია]]ს ჰგავს, რომელიც არ იქნება ეროვნული კონსტიტუცია, არამედ „სირიის კონსტიტუციიდან ნათარგმნია“.<ref>{{cite web|url=https://t24.com.tr/haber/chpli-vekil-bu-teklif-diktator-esadin-suriye-anayasasinin-kopyasi-dedi-karsilastirmali-metin-sundu,378834|title=CHP'li vekil "Bu teklif, diktatör Esad'ın Suriye anayasasının kopyası" dedi, karşılaştırmalı metin sundu|publisher=}}</ref>

მიუხედავად იმისა, რომ ნმპ ოფიციალურად მხარს უჭერდა ცვლილებებს, გავრცელდა ინფორმაცია, რომ თურქი ნაციონალისტები ასევე უაღრესად კრიტიკულად აფასებდნენ ცვლილებებს და მათი პარტიის ჩართულობას მის შემუშავებაში.<ref>{{cite web|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/yeni-anayasa-teklifi-ulkuculeri-ayaga-kaldirdi-152555h.htm|title=Yeni Anayasa teklifi Ülkücüleri ayağa kaldırdı|publisher=}}</ref> [[დევლეთ ბაჰჩელი|ბაჰჩელი]], რომელიც ისტორიულად მხარს უჭერდა სგპ-ს საკამათო სიტუაციებში, ყველა ძირითადმა პარტიამ გააკრიტიკა, მისი საკონსტიტუციო ცვლილებების მხარდაჭერის გამო, ხოლო კრიტიკოსებმა ბაჰჩელი მოიხსენიეს, როგორც სგპ-ს „უკანა ბაღი“, „ცხოვრების ხაზი“ ან „სათადარიგო საბურავი“.<ref>{{cite web|url=http://www.diken.com.tr/chpnin-sarayin-yedek-lastigi-sozlerine-mhpden-yanit-pkknin-don-lastigi/|title=CHP'nin ‘Saray’ın yedek lastiği’ sözlerine MHP'den yanıt: PKK’nın don lastiği - Diken|date=14 October 2016|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.milliyet.com.tr/chp-li-gok-mhp-akp-ye-can-simidi/siyaset/detay/2206328/default.htm|title=CHP'li Gök: MHP, AKP'ye can simidi olmuş|first=milliyet.com.tr Türkiye'nin lider haber|last=sitesi|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.gazete2023.com/siyaset/ulkuculer-mhp-yi-akp-nin-arka-bahcesi-yaptirmayacak-h54576.html|title=Ülkücüler MHP'yi AKP'nin arka bahçesi yaptırmayacak|first=|last=Gazete2023|publisher=|accessdate=2017-02-19|archiveurl=https://archive.today/20170416085140/http://www.gazete2023.com/siyaset/ulkuculer-mhp-yi-akp-nin-arka-bahcesi-yaptirmayacak-h54576.html|archivedate=2017-04-16}}</ref> 2016 წლის 24 ოქტომბერს, ნმპ-ს 40 საპარლამენტო წევრებიდან ხუთმა უარი განაცხადა საკონსტიტუციო ცვლილებების მხარდაჭერაზე, მათი პარტიის წინააღმდეგ.<ref>{{cite web|url=http://www.ntv.com.tr/turkiye/mhpli-5-milletvekili-baskanlik-teklifine-hayir-diyecek,kYMnwxBvGEaajwVqNBFFJA|title=MHP'li 5 milletvekili ''başkanlık'' teklifine ''hayır'' diyecek|date=24 October 2016|publisher=}}</ref> იუმით იოზდაღი, რომელიც ბაჰჩელის წინააღმდეგ მოძრაობას ხელმძღვანელობდა და ერთ-ერთია იმ 5 დეპუტატიდან, რომლებიც აკრიტიკებენ ცვლილებების, პარტიამ მისი წევრობა ნოემბერში გააუქმა.<ref>{{cite web|url=http://www.haberturk.com/gundem/haber/1324638-mhpden-ihrac-edilen-umit-ozdag-konustu|title=MHP'den ihraç edilen Ümit Özdağ konuştu - Gündem Haberleri|publisher=}}</ref> გამოკითხვა, რომელიც „Gezici“-ის მიერ დეკემბერში გამოქვეყნდა, აჩვენა, რომ ნმპ-ს მხარდამჭერთა 2/3 შემოთავაზებული ცვლილებების წინააღმდეგ იყვნენ.<ref>{{cite web|url=http://www.sozcu.com.tr/2016/gundem/yeni-anayasa-anketinden-cok-konusulacak-sonuclar-1590584/|title=Yeni Anayasa anketinden çok konuşulacak sonuçlar|publisher=}}</ref> 2016 წლის 27 დეკემბერს, ნმპ-ს საპარლამენტო დეპუტატი ქადირ ქოჩდემირი, პარტიის მეხუთე დეპუტატი გახდა, რომელიც ცვლილებების წინააღმდეგ გამოვიდა.<ref>{{cite web|url=http://61hayat.com/tr-TR/haberler/15439/mhpli-vekil-tweet-atti-anayasa-hesabi-karisti|title=MHP'li vekil tweet attı, Anayasa hesabı karıştı! - 61 Hayat İnternet Gazetesi|first=|last=61hayat.com|publisher=|accessdate=2017-02-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170202165433/http://61hayat.com/tr-TR/haberler/15439/mhpli-vekil-tweet-atti-anayasa-hesabi-karisti|archivedate=2017-02-02}}</ref>

ცვლილებების გამოქვეყნებიდან ცოტა ხნის შემდეგ, ხდპ-დ პრესსპიკერმა, აიჰან ბილგენმა გააკრიტიკა შემოთავაზებული ცვლილებები, მისი ანტი-დემოკრატიული და მოსამართლის დამოუკიდებლობის პრინციპის დარღვევის გამო. საკონსტიტუციო ცვლილებებზე ხმის მიცემის დროს, ხდპ-მ ბოიკოტი გამოუცხადა მას.<ref>{{cite web|url=https://tr.sputniknews.com/turkiye/201612211026421091-chp-hdp-anayasa/|title=CHP ve HDP'nin 'değişiklik teklifi Anayasa'ya aykırı' önergeleri kabul edilmedi|first=|last=Sputnik|publisher=}}</ref>

== პოზიციები ==
მმართველი პარტია სგპ და ოპოზიციური პარტია ნმპ, ცვლილებებზე ხელმომწერნი არიან. ნმპ-მ უზრუნველყო მათი პირობითი მხარდაჭერა, სანამ მათი პირობები არ დაკმაყოფილდა.<ref>{{cite web|title=İşte MHP'nin başkanlık şartları|url=http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/iste-mhp-nin-baskanlik-sartlari-h125292.html|publisher=[[Ulusal Kanal]]|accessdate=29 October 2016|language=tr}}</ref> მთავარი ოპოზიციური პარტიის, სრპ-ს თავდაპირველი პოზიცია, ცვლილებების დასრულების ლოდინი იყო. სრპ-ს ლიდერმა, ქილიჩდაროღლუმ ერთხელ აღნიშნა, რომ ელოდებიან ცვლილებების შემოტანას პარლამენტში.<ref>{{cite web|title=Kılıçdaroğlu, 'başkanlık' için Meclis'i bekleyecek: Hele bir gelsin görelim - Diken|url=http://www.diken.com.tr/kilicdaroglu-baskanlik-icin-meclisi-bekleyecek-hele-bir-gelsin-gorelim/|website=Diken|accessdate=11 December 2016|language=tr|date=12 October 2016}}</ref> მოგვიანებით, სრპ-მ ცვლილებების წინააღმდეგი გახდა და დაიწყო კამპანის სახელად „Türkiye'yi Böldürmeyeceğiz“ (''თურქეთის დაშლის უფლებას არ მივცემთ''). პარლამენტის მეოთხე პარტია ხდპ ცვლილებების წინააღმდეგია.

=== პოლიტიკური პარტიები ===
{| class=wikitable
!colspan="7" | ძირითადი პარტიები, წარმოდგენილები ბოლო საპარლამენტო არჩევნებზე
|-
!არჩევანი
!colspan="3" | პარტია
!ლიდერი
!პოლიტიკური ორიენტაცია
!სქ.
|-
! rowspan=3|{{ჩეკ-მარკი|15}} დიახ
| style="background:#fdc400; width:4px; text-align:center;"| || სგპ || [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სამართლიანობისა და განვითარების პარტია]]
| [[ბინალი ილდირიმი]]
| მემარჯვენე
| <ref name="sozcu.com.tr">{{cite web|url=http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/son-dakika-haberi-hangi-parti-referandumda-ne-oy-kullanacak-1661303|title=Hangi parti referandumda ne oy kullanacak|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#870000; width:4px; text-align:center;"| || ნმპ || [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია]]
| [[დევლეთ ბაჰჩელი]]
| ნაციონალიზმი
| <ref name="sozcu.com.tr"/>
|-
| style="background:#CCCC00; width:4px; text-align:center;"| || HAK-PAR || [[უფლებათა და თავისუფლებათა პარტია]]
| რეფიკ ქარაქოჩი
| პრო-ქურთული
| <ref>{{cite web|url=http://www.milatgazetesi.com/sistem-degil-icerik-onemli-haber-105381|title=Sistem değil içerik önemli|date=11 February 2017|publisher=|accessdate=19 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170216052718/http://www.milatgazetesi.com/sistem-degil-icerik-onemli-haber-105381|archivedate=16 თებერვალი 2017}}</ref>
|-
! rowspan=11|{{იქს-მარკი|15}} არა
| style="background:#e30000; width:4px; text-align:center;"| || სრპ || [[თურქეთის სახალხო რესპუბლიკური პარტია|სახალხო რესპუბლიკური პარტია]] 
| [[ქემალ ქილიჩდაროღლუ]]
| [[ქემალიზმი]]
| <ref>{{cite web|url=http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/son-dakika-haberi-hangi-parti-referandumda-ne-oy-kullanacak-1661303/|title=Hangi parti referandumda ne oy kullanacak|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#b000b8; width:4px; text-align:center;"| || ხდპ || [[ხალხების დემოკრატიული პარტია (თურქეთი)|ხალხების დემოკრატიული პარტია]]
| [[სელაჰათინ დემირთაში]] & [[ფიგენ იუქსექდაღი]]
| მემარცხენე
| <ref name="sozcu.com.tr"/>
|-
| style="background:#FF5F5F; width:4px; text-align:center;"| || Saadet || [[კეთილდღეობის პარტია (თურქეთი)|კეთილდღეობის პარტია]] 
| თემელ ქარამოლაოღლუ
| მემარჯვენე
| <ref name="sozcu.com.tr"/>
|-
| style="background:#d40000; width:4px; text-align:center;"| || Vatan || [[პატრიოტული პარტია (თურქეთი)|პატრიოტული პარტია]] 
| დოღუ ფერინჩეკი
| ქემალიზმი
| <ref name="sozcu.com.tr"/>
|-
| style="background:#E68A00; width:4px; text-align:center;"| || HKP || სახალხო განმათავისუფლებელი პარტია 
| ნურულაჰ ანკუთი
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://kurtuluspartisi.org/bu-is-anayasa-oylamasi-filan-degil-be-yahu|title=Bu iş Anayasa Oylaması filan değil be yahu!|date=6 February 2017|publisher=|accessdate=19 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170208032721/http://kurtuluspartisi.org/bu-is-anayasa-oylamasi-filan-degil-be-yahu/|archivedate=8 თებერვალი 2017}}</ref>
|-
| style="background:#CD0000; width:4px; text-align:center;"| || DP || [[დემოკრატიული პარტია (თურქეთი, 2007)|დემოკრატიული პარტია]] 
| გიულთექინ უისალი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/demokrat-parti-de-referandum-oyunu-acikladi-h140044.html|title=Demokrat Parti de referandum oyunu açıkladı|first=Ulusal|last=Kanal|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#0087DC; width:4px; text-align:center;"| || DSP || [[დემოკრატიული მემარცხენე პარტია (თურქეთი)|დემოკრატიული მემარცხენე პარტია]] 
| იონდერ აქსაქალი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.cnnturk.com/turkiye/dsp-referandumda-oyunu-acikladi|title=DSP referandumda oyunu açıkladı|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#CC0000; width:4px; text-align:center;"| || TKP || [[კომუნისტური პარტია (თურქეთი, 2014)|კომუნისტური პარტია]]
| კოლექტიური ხელმძღვანელობა
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.tkp.org.tr/tr/parti-gundemi/yeter|title=YETER ! - TÜRKİYE KOMÜNİST PARTİSİ|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#000099; width:4px; text-align:center;"| || LDP || [[ლიბერალ-დემოკრატიული პარტია (თურქეთი)|ლიბერალ-დემოკრატიული პარტია]] 
| ჯემ თოქერი
| ლიბერალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://twitter.com/liberaLDP/status/818496178295898114|title=LiberalDemokratParti on Twitter|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#CD0000; width:4px; text-align:center;"| || DYP || [[ჭეშმარიტი გზის პარტია (2007)|ჭეშმარიტი გზის პარტია]]
| ჩეთინ იოზაჩიქგიოზი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref name="Aydinlik050217">{{cite news|url=https://www.aydinlik.com.tr/politika/2017-subat/merkez-sag-hayir-diyecek|title=Merkez sağ hayır diyecek|publisher=''Aydınlık''|date=5 February 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFD700; width:4px; text-align:center;"| || MP || [[ერის პარტია (თურქეთი, 1992)|ერის პარტია]] 
| აიქუთ ედიბალი
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/tarihi-hayir-toplantisi-an-be-an-yenicagda-157295h.htm|title=Tarihi 'hayır' toplantısı an be an Yeniçağ'daKaynak: Tarihi 'hayır' toplantısı an be an Yeniçağ'da |publisher=}}</ref>
|-
! rowspan=1|ნეიტრალური
| style="background:#FF4747; width:4px; text-align:center;"| || BTP || [[დამოუკიდებელი თურქეთის პარტია]] 
| ჰაიდარ ბაში
| ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenimesaj.com.tr/gundem/btp-den-kritik-referandum-aciklamasi-h13039009.html|title=BTP'den kritik referandum açıklaması|first=YENİ|last=MESAJ|publisher=|accessdate=2017-02-19|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170207113329/http://www.yenimesaj.com.tr/gundem/btp-den-kritik-referandum-aciklamasi-h13039009.html|archivedate=2017-02-07}}</ref>
|-
! rowspan=2|არ გადაუწყვეტია
| style="background:#CC5252; width:4px; text-align:center;"| || BBP || [[დიდი ერთობის პარტია]] 
| მუსტაფა დესტიჯი
| მემარჯვენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.milligazete.com.tr/bbpden_referandum_aciklamasi__/449521|title=BBP'den referandum açıklaması|first=MİLLİ|last=GAZETE|publisher=}}</ref>
|-
|}

{|class="wikitable collapsible collapsed" style="border:none;width:60%"
! colspan="7" | სხვა პარტიები
|-
! rowspan=3|{{ჩეკ-მარკი|15}} დიახ
|-
| style="background:#007CC2; width:4px; text-align:center;"| || Yeni Dünya || ახალი სამყაროს პარტია
| ემანულაჰ გიუნდიუზი
| მემარჯვენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenikonya.com.tr/haber-662557-_Yeni_anayasaya_destek_verdi.html|title=Yeni anayasaya destek verdi|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212091134/http://www.yenikonya.com.tr/haber-662557-_Yeni_anayasaya_destek_verdi.html|archivedate=2017-02-12}}</ref>
|-
| style="background:#00CC00; width:4px; text-align:center;"| || HÜDA PAR || თავისუფალი გამოწვევის პარტია
| ზექერია იაფიჯიოღლუ
| ისლამიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/huda-par-referandumda-evet-diyecegini-acikladi-157064h.htm|title=Hüda-Par referandumda 'evet' diyeceğini açıkladıKaynak: Hüda-Par referandumda 'evet' diyeceğini açıkladı |publisher=}}</ref>
|-
! rowspan=39|{{იქს-მარკი|15}} არა
|-
| style="background:#FF0000; width:4px; text-align:center;"| || TSİP || [[მუშათა სოციალისტური პარტია (თურქეთი)|მუშათა სოციალისტური პარტია]]
| თურგუთ ქოჩაქი
| სოციალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.tsip1974.com/yeni_sayfa_1910.htm#.WKDEPNTRjs1|title=BİZ HAYIR'A HAZIRIZ YA SİZ?|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212090911/http://www.tsip1974.com/yeni_sayfa_1910.htm#.WKDEPNTRjs1|archivedate=2017-02-12}}</ref>
|-
| style="background:#25BDB1; width:4px; text-align:center;"| || ÖDP || [[თავისუფლებისა და სოლიდარობის პარტია]] 
| კოლექტიური ხელმძღვანელობა
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/304711/odp-hayirda-umut-var|title=ÖDP: ‘Hayır’da umut var|date=19 January 2017|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFDE4D; width:4px; text-align:center;"| || EMEP || [[ლეიბორისტული პარტია (თურქეთი)|ლეიბორისტული პარტია]] 
| სელმა გიურქანი
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/304070/emep-baskanlik-dayatmasini-protesto-etti|title=EMEP başkanlık dayatmasını protesto etti|date=14 January 2017|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || DSİP || [[მუშათა რევოლუციური სოციალისტური პარტია (თურქეთი)|მუშათა რევოლუციური სოციალისტური პარტია]] 
| მელთემ ორალი & შენოლი ქარაქაში
| მემარცხენე
| <ref>{{cite tweet |user=DSIP_ |number=826501328323100673 |date=31 January 2017 |title=#HAYIR! Başkanlık değil demokrasi}}</ref>
|-
| style="background:#0000bb; width:4px; text-align:center;"| || YP || [[სამშობლოს პარტია (თურქეთი)|სამშობლოს პარტია]]
| სადეთინ თანთანი
| ნაციონალიზმი
| <ref name="Aydinlik050217"/>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || AYP || [[ნახევარმთვარისა და ვარსკვლავის პარტია (თურქეთი)|ნახევარმთვარისა და ვარსკვლავის პარტია]]
| სერაფ გიულჰანი
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/388497761197207/photos/a.388500281196955.85149.388497761197207/1326108047436169/|title=TÜRKİYE CUMHURİYET'İNİN BÖLÜNMEZ... - Ayyildiz Partisi Genel Merkezi - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#CD0000; width:4px; text-align:center;"| || EHP || [[ლეიბორისტული მოძრაობის პარტია]]
| სიბელ უზუნი
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.ehp.org.tr/aciklamalar/1909/ehp-gencligi--demokrasi-laiklik-ve-gelecegimiz-icin--tek-adamliga-baskanliga-hayir|title=EHP Gençliği: Demokrasi, Laiklik ve Geleceğimiz İçin: Tek adamlığa, Başkanlığa Hayır - EHP|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212091053/http://www.ehp.org.tr/aciklamalar/1909/ehp-gencligi--demokrasi-laiklik-ve-gelecegimiz-icin--tek-adamliga-baskanliga-hayir|archivedate=2017-02-12}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || İKP || [[მშრომელთა სოლიდარობის პარტია]]
| მეჰმეთ შადი ოზანსიუ
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://iscikardesligi.org/referandumda-hayir-ya-sonra/|title=Referandumda “HAYIR”! Ya sonra? - İşçi Kardeşliği Gazetesi|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170305160225/http://iscikardesligi.org/referandumda-hayir-ya-sonra/|archivedate=2017-03-05}}</ref>
|-
| style="background:#CD0000; width:4px; text-align:center;"| || DİP || [[მუშათა რევოლუციური პარტია (თურქეთი)|მუშათა რევოლუციური პარტია]]
| იომერ სუნგურ სავრანი
| სოციალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://gercekgazetesi.net/dip-bildirisi/dip-merkez-komitesinin-referandum-cagrisi-kardes-kavgasi-degil-sinif-kavgasi-sermayeye|title=DİP Merkez Komitesi'nin referandum çağrısı: Kardeş kavgası değil sınıf kavgası: sermayeye, emperyalizme ve istibdada HAYIR!|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212091405/http://gercekgazetesi.net/dip-bildirisi/dip-merkez-komitesinin-referandum-cagrisi-kardes-kavgasi-degil-sinif-kavgasi-sermayeye|archivedate=2017-02-12}}</ref>
|-
| style="background:#007744; width:4px; text-align:center;"| || DBP || [[დემოკრატიული რეგიონების პარტია]]
| ემინე აინა
| პრო-ქურთული
| <ref>{{cite web|url=http://www.cnnturk.com/turkiye/hdp-ve-dbp-hayir-kampanyasi|title=HDP ve DBP 'hayır' kampanyası|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#000000; width:4px; text-align:center;"| || HEPAR || [[უფლებებისა და თანასწორობის პარტია]]
| ოსმანჯან თექეშინი
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/tantan-surec-parti-kavgasina-donustu-156463h.htm|title=Tantan:  Süreç, parti kavgasına dönüştüKaynak: Tantan:  Süreç, parti kavgasına dönüştü |date=7 February 2017|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || ESP || [[ჩაგრულთა სოციალისტური პარტია]] 
| სულთან ულუსოი
| ულტრამემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/305507/esp-tek-adam-diktatorlugune-birlikte-hayir-diyoruz|title=ESP: Tek adam diktatörlüğüne birlikte hayır diyoruz|date=25 January 2017|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFD700; width:4px; text-align:center;"| || ANAP || [[სამშობლოს პარტია (თურქეთი)|სამშობლოს პარტია]] 
| იბრაჰიმ ჩელები
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref name="Aydinlik050217"/>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || Dev-Parti || [[სახალხო რევოლუციური პარტია (თურქეთი)|სახალხო რევოლუციური პარტია]]
| ჯელალ იოზჯანი
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://odatv.com/bir-sol-parti-daha-karar-verdi-2401171200.html|title=Bir sol parti daha karar verdi|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || MTP || თურქეთის ნაციონალისტური პარტია
| აჰმეთ ილმაზ ბუიუქექმექჩი
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/MTP.org.tr/posts/1241221689292091|title=Milliyetçi Türkiye Partisi shared Ahmet... - Milliyetçi Türkiye Partisi - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || ÖSP || [[თავისუფლებისა და სოციალიზმის პარტია]]
| სინან ჩიფთიურექი
| ულტრამემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/ozgurlukvesosyalizmpartisi/posts/1330041860386157|title=ÖSP (Partiya Azadî û Sosyalîzmê) shared... - ÖSP (Partiya Azadî û Sosyalîzmê) - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#00A8D4; width:4px; text-align:center;"| || 1920 TKP || [[სოციალისტურ-განმათავისუფლებელი პარტია]] 
| შენერ ათაში
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.tkp.org/icerik/meclis-baskanlik-dayatmasini-kabul-etti-1872|title=Meclis başkanlık dayatmasını kabul etti|publisher=tkp.org|date=23 January 2017}}</ref>
|-
| style="background:#00994C; width:4px; text-align:center;"| || Yeşil Sol || [[მწვანეთა და მომავალ მემარცხენეთა პარტია]] 
| ნაჯი სიონმეზი
| მწვანეები
| <ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/306969/yesil-sol-partiden-bir-hayir-yeter-kampanyasi|title=Yeşil Sol Parti’den ‘Bir Hayır Yeter’ kampanyası|date=4 February 2017|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#4D346D; width:4px; text-align:center;"| || TİVEP || თურქეთის უმუშევართა და მუშათა პარტია
| რიფათ დერია სერჯანი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/TurkiyeIssizlerVeEmekcilerPartisi/photos/a.537645929615411.1073741825.393743797338959/1294186190628044/|title=TEK ADAM ANAYASASINA HAYIR !... - Türkiye Işsizler Ve Emekçiler Partisi - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || SYKP || [[გარდაქმნის სოციალისტური პარტია]]
| თიულაჰ ჰათიმოღლულარი ორუჩი
| ულტრამემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.sykp.org.tr/2017/01/28/sykp-fasizme-tek-adam-diktatorlugune-hayir/|title=SYKP: Faşizme ve tek adam diktatörlüğüne hayır!|first=Sosyalist Yeniden Kurulus|last=Partisi|date=28 January 2017|publisher=|accessdate=20 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212091239/http://www.sykp.org.tr/2017/01/28/sykp-fasizme-tek-adam-diktatorlugune-hayir/|archivedate=12 თებერვალი 2017}}</ref>
|-
| style="background:#ff007f; width:4px; text-align:center;"| || KP || ქალთა პარტია
| ბენალ იაზგანი
| ფემინიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://twitter.com/KadinPartisi/status/818838247975555073|title=Kadin Partisi on Twitter|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || TURAN || დიდი თურანის მოძრაობის პარტია
| ვაროლ ესენი
| ულტრანაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/TuranPartisi/posts/1653760598253583|title=YÜCE TÜRK SOYU...

Elbette #HAYIR.!!!... - TURAN Hareketi Partisi - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || HHP || უფლებათა და მშვიდობის პარტია
| გიურსელ ილდიზი
| ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.hakvehuzurpartisi.org.tr/gursel-yildiz-anayasa-degisikligine-kesinlikle-kendim-ve-partim-adina-hayir/|title=Gürsel YILDIZ” Anayasa değişikliğine kesinlikle kendim ve partim adına –HAYIR” - Hak ve Huzur Partisi - Haklı ve Huzurlu bir gelecek|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211160229/http://www.hakvehuzurpartisi.org.tr/gursel-yildiz-anayasa-degisikligine-kesinlikle-kendim-ve-partim-adina-hayir/|archivedate=2017-02-11}}</ref>
|-
| style="background:#FF0000; width:4px; text-align:center;"| || HTKP || [[თურქეთის სახალხო კომუნისტური პარტია]]
| ემრე იაღანი
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|title=Türkiye Komünist Partisi siyasete, sokaklara, mücadeleye geri döndü!|date=25 December 2016|url=http://www.htkp.org.tr/turkiye-komunist-partisi-siyasete-sokaklara-mucadeleye-geri-dondu/|publisher=htkp.org.tr|accessdate=20 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170914215940/http://www.htkp.org.tr/turkiye-komunist-partisi-siyasete-sokaklara-mucadeleye-geri-dondu/|archivedate=14 სექტემბერი 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || CİHAP || სამყაროს პარტია
| ქიურშად ემრე იოღრეთმექ
| ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/cihanpartisi/posts/708087546025563|title=Cihan Partisi - Cihan Partisi shared Kürşad Emre... - Facebook|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || Anayol || მთავარი გზის პარტია
| ზაფერ მადენი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>https://www.facebook.com/groups/1668835663391047/permalink/1807076266233652/</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || TÜHAP || თურქეთის სახალხო პარტია
| მეჰმეთ ჩეთინი
| ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=https://twitter.com/TurkiyeHalkPart/status/823857144445411329|title=Türkiye Halk Partisi on Twitter|publisher=}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || MMP || [[ეროვნული ბრძოლის პარტია]] 
| აჰმეთ ქაია
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1623889167917894&id=1482788625361283|title=KADINLARIMIZI CANLA, BAŞLA GÖREVE DAVET EDİYORUZ...|first=Ahmet|last=Kaya|date=19 January 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFCC00; width:4px; text-align:center;"| || ASP || AS პარტია
| ჯავით ქაიქჩი
| ნაციონალიზმი
| <ref>http://ckayikci.blogspot.com/2017/01/as-parti-yeni-yil-mesaji.html</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || İDP || მშრომელთა დემოკრატიული პარტია
| ოკტაი ჩელიქი
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://iscicephesi.net/2017/02/isci-dusmani-ve-baskici-tek-adam-duzenine-hayir/|title=İşçi düşmanı ve baskıcı tek adam düzenine HAYIR! – İşçi Cephesi|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211162505/http://iscicephesi.net/2017/02/isci-dusmani-ve-baskici-tek-adam-duzenine-hayir/|archivedate=2017-02-11}}</ref>
|-
| style="background:#FF0000; width:4px; text-align:center;"| || TKH || თურქეთის კომუნისტური მოძრაობა 
| ერქან ფინარბაში
| კომუნიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://tkh.org.tr/2017/01/baskanliga-hayir-komiteleri-icin-goreve/|title=Başkanlığa Hayır Komiteleri için göreve!|publisher=tkh.org.tr|date=10 January 2017|accessdate=20 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170207114111/http://tkh.org.tr/2017/01/baskanliga-hayir-komiteleri-icin-goreve/|archivedate=7 თებერვალი 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || Devrimci || გაერთიანებული რევოლუციონერების პარტია
| უფუკ გიოლიუ
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://devrimciparti.org/hayir-cephesinde-birleselim/|title=HAYIR cephesinde birleşelim - Devrimci Parti|date=21 January 2017|publisher=|accessdate=20 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170121142509/http://devrimciparti.org/hayir-cephesinde-birleselim/|archivedate=21 იანვარი 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFD300; width:4px; text-align:center;"| || AP || [[სამართლიანობის პარტია (თურქეთი)|სამართლიანობის პარტია]] 
| ვეჯდეთ იოზი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite news|url=http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/adalet-partisi-referandum-oyunu-acikladi-h142875.html|title=Adalet Partisi referandum oyunu açıkladı|publisher=''Ulusal Kanal''|date=3 February 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || TBP || თურქეთის ერთიანობის პარტია
| ჰიუსეინ ექიჯი
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/turkiyebirlik.org.tr/photos/a.1713356888910882.1073741827.1704506106462627/1862651263981443/|publisher=Türkiye Birlik Partisi|title=TC ANAYASASINA GÖRE YENİ YASANIN ANAYASA MAHKEMESİNDEN GEÇMEMESİ GEREKİYOR|date=1 February 2017}}</ref>
|-
| style="background:#CD0000; width:4px; text-align:center;"| || SEP || სოციალისტური შრომის პარტია 
| გიოქჩე შენთურქი
| სოციალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://bolsevik.org/guncel/sep-tek-adam-israri-ulkeyi-batiriyor-baskanliga-hayir.html|title=SEP: TEK ADAM ISRARI ÜLKEYİ BATIRIYOR! Başkanlığa #HAYIR! - Sosyalist Emekçiler Partisi Girişimi -Sosyalizm Kazanacak!|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170207113021/http://bolsevik.org/guncel/sep-tek-adam-israri-ulkeyi-batiriyor-baskanliga-hayir.html|archivedate=2017-02-07}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || EYP || უნივერსალური გზის პარტია
| მეთინ გიულერი
| ალევიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.facebook.com/evrenselyolpartisi/posts/1392623940810185|title=EVRENSEL YOL PARTİSİ GENEL MERKEZİMİZDE HEP BİRLİKTE #HAYIR DEDİK|publisher=Evrensel Yol Partisi|date=5 February 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || Büyük || [[დიდი თურქეთის პარტია]]
| თევფიკ დიქერი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|title=Aziz seçmenler|url=https://www.facebook.com/BuyukParti/photos/a.1595362434090015.1073741828.1595352117424380/1674420839517507/|publisher=Büyük Türkiye Partisi|date=10 February 2017}}</ref>
|-
| style="background:#FFFFFF; width:4px; text-align:center;"| || DGP || ახალგაზრდა დემოკრატიული პარტია
| ერქინ ჩიოზელი
| ცენტრისტები
| <ref>https://www.facebook.com/demokratikgencparti/photos/a.192527341215079.1073741828.192522261215587/205032099964603/</ref>
|-
! rowspan=2|ნეიტრალური
| style="background:#089A09; width:4px; text-align:center;"| || Hak Parti || უფლებათა და სიმართლის პარტია
| დურსუნ გიუნეში & სერქან ასლანი
| ისლამიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.hakvehakikatpartisi.com/?Syf=18&Hbr=943234&/Hak-ve-Hakikat-Partisi-Genel-Ba%C5%9Fkan%C4%B1-Say%C4%B1n-Dursun-G%C3%9CNE%C5%9E-taraf%C4%B1ndan-yap%C4%B1lan-Referandum-A%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1|title=Referandum Açıklaması|publisher=|accessdate=2021-08-16|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210225080224/http://www.hakvehakikatpartisi.com/?Syf=18&Hbr=943234&%2FHak-ve-Hakikat-Partisi-Genel-Ba%C5%9Fkan%C4%B1-Say%C4%B1n-Dursun-G%C3%9CNE%C5%9E-taraf%C4%B1ndan-yap%C4%B1lan-Referandum-A%C3%A7%C4%B1klamas%C4%B1|archivedate=2021-02-25}}</ref>
|}

=== არასამთავრობო ორგანიზაციები და სხვა ჯგუფები ===
{| class=wikitable
!არჩევანი
!ორგანიზაცია
!ტიპი
!პოლიტ. ორიენტაცია
!სქ.
|-
! rowspan=4|{{ჩეკ-მარკი|15}} დიახ
| [[ოსმანოღლუს ოჯახი]]
| ყოფილი ოსმალეთის დინასტია
| -
| <ref>{{cite web|url=http://www.habersitesi.com/hanedan-reisi-dundar-osmanoglu-turkiye-rejimini-degil-sistemini-degistiriyor-34846h.htm|title=Hanedan Reisi Dündar Osmanoğlu: Türkiye Rejimini Değil Sistemini Değiştiriyor|first=habersitesi.com|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211181022/http://www.habersitesi.com/hanedan-reisi-dundar-osmanoglu-turkiye-rejimini-degil-sistemini-degistiriyor-34846h.htm|archivedate=2017-02-11}}</ref>
|-
| დამოუკიდებელ მრეწველთა და ბიზნესმენთა ასოციაცია (MÜSİAD)
| ბიზნეს ორგანიზაცია
| მემარჯვენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.milliyet.com.tr/musiad-genel-baskani-nail-olpak-bursa-yerelhaber-1779594/|title=Müsiad Genel Başkanı Nail Olpak: - Bursa Haberleri|first=milliyet.com.tr Türkiye'nin lider haber|last=sitesi|publisher=}}</ref>
|-
| ოსმალეთის კერები
| ორგანიზაცია
| მემარჯვენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.yesilafsin.com/gundem/osmanli-ocaklari-dernegi-genel-baskani-canpolat-sandiga-h14459.html|title=Osmanlı Ocakları Derneği Genel Başkanı Canpolat: "Sandığa giderek 'evet' oyu kullanarak yetinmeyeceğiz"|first=|last=www.yesilafsin.com|publisher=}}</ref>
|-
| საჯარო მოსამსახურეთა პროფკავშირების კონფედერაცია (Memur-Sen)
| პროფკავშირი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://ekonomi.haber7.com/is-dunyasi/haber/2250403-memur-senden-referanduma-destek|title=Memur-Sen'den referanduma destek!|first=|last=Haber7|publisher=}}</ref>
|-
! rowspan=18|{{იქს-მარკი|15}} არა
| თურქეთის ინჟინერთა და არქიტექტორთა სამრეწველო კავშირის პალატა  (TMMOB)
| პროფკავშირი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=https://www.evrensel.net/haber/306963/tmmob-mucadele-edecegiz-hayir-diyecegiz-basaracagiz|title=TMMOB: Mücadele edeceğiz, ‘Hayır’ diyeceğiz, başaracağız|date=4 February 2017|publisher=}}</ref>
|-
| თურქეთის სამედიცინო ასოციაცია (TTB)
| მედიკოსთა კავშირი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.birgun.net/haber-detay/ttb-baskani-rasit-tukel-baski-ve-zulme-karsi-hayir-144988.html|title=TTB Başkanı Raşit Tükel: Baskı ve zulme karşı "Hayır"|publisher=}}</ref>
|-
| [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ-ს]] დისიდენტები
| შიდაპარტიული ოპოზიცია
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.hurriyetdailynews.com/haber-detay.aspx?pageID=238&nID=109219&NewsCatID=338|title=Dissidents from opposition MHP form group to say ‘no’ in Turkey’s referendum - POLITICS|publisher=}}</ref>
|-
| თურქეთის საჯარო მუშაკთა კონფედერაცია (Türkiye Kamu-Sen)
| პროფკავშირი
| მემარჯვენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.yenicaggazetesi.com.tr/referandumda-hayir-diyecegini-aciklayan-kamu-sene-saldiri-155552h.htm|title=Referandumda 'Hayır' diyeceğini açıklayan Kamu-Sen'e saldırı|publisher=}}</ref>
|-
| საჯარო მუშაკთა კონფედერაცია (KESK)
| პროფკავშირი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.birgun.net/haber-detay/kesk-baskanlik-referandumuna-hayir-diyor-145176.html|title=KESK, Başkanlık Referandumuna "HAYIR" diyor|publisher=}}</ref>
|-
| თურქეთის პროგრესული პროფკავშირების კონფედერაცია (DİSK)
| პროფკავშირი
| მემარცხენე-ცენტრისტები
| <ref>{{cite web|url=http://www.hurriyet.com.tr/disk-referandum-karari-memleketin-ve-iscile-40358144|title=DİSK (Referandum kararı) : Memleketin ve işçilerin geleceği için 'hayır'|publisher=}}</ref>
|-
| გაერთიანებული საჯარო მოსამსახურეთა კავშირის კონფედერაცია (Birleşik Kamu-İş)
| პროფკავშირი
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.birlesikkamuis.org.tr/haber-857-baskanlik-rejimine-hayir-yasasin-cumhuriyet-yasasin-demokrasi.html|title=BAŞKANLIK REJİMİNE HAYIR!  YAŞASIN CUMHURİYET YAŞASIN DEMOKRASİ|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211080234/http://www.birlesikkamuis.org.tr/haber-857-baskanlik-rejimine-hayir-yasasin-cumhuriyet-yasasin-demokrasi.html|archivedate=2017-02-11}}</ref>
|-
| ათათურქის მოაზრონევთა ასოციაცია (ADD)
| 
| ქემალიზმი
| <ref>{{Cite web |url=http://add.org.tr/neden-hayir-diyoruz/ |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2017-02-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170212005630/http://add.org.tr/neden-hayir-diyoruz/ |archivedate=2017-02-12 }}</ref>
|-
| თურქეთის ახალგაზრდული კავშირი (TGB)
| ახალგაზრდული ორგანიზაცია
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://tgb.gen.tr/genclik-birligi/terore-karsi-birlige-evet-baskanliga-hayir-22477|title=Teröre Karşı Birliğe Evet, Başkanlığa Hayır!|publisher=}}</ref>
|-
| რესპუბლიკელ ქალთა ასოციაცია (CKD)
| ქალთა ორგანიზაცია
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.cumhuriyetkadinlari.org.tr/gerici-anayasaya-hayir|title=Gerici Anayasaya Hayır|first=|last=admin|date=25 October 2016|publisher=|accessdate=20 თებერვალი 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211083947/http://www.cumhuriyetkadinlari.org.tr/gerici-anayasaya-hayir|archivedate=11 თებერვალი 2017}}</ref>
|-
| თურქეთის გადამდგარი სამხედროების ასოციაცია (TESUD)
| სამხედრო ვეტერანთა ორგანიზაცია
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/emekli-subaylar-referandum-oyunu-acikladi-h142250.html|title=Emekli subaylar referandum oyunu açıkladı|first=Ulusal|last=Kanal|publisher=}}</ref>
|-
| თურქეთის მხატვართა კავშირი (TSB)
| მხატვართა ორგანიზაცია
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=https://www.aydinlik.com.tr/kose-yazilari/mehmet-farac/2017-ocak/bu-rest-televole-den-degil|title=Bu rest ‘televole’den değil!.. - Aydınlık|first=Mehmet|last=Faraç|publisher=}}</ref>
|-
| მხატვართა ინიციატივა
| მხატვართა ორგანიზაცია
| მემარცხენე
| <ref>{{cite web|url=http://haber.sol.org.tr/toplum/sanatcilar-girisimi-cumhuriyetin-idam-fermanina-hayir-184328|title=Sanatçılar Girişimi: Cumhuriyetin idam fermanına hayır!|date=2 February 2017|publisher=}}</ref>
|-
| თურქული სამართლის დაწესებულება
| დაწესებულება
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.turkhukukkurumu.org.tr/basina-ve-kamuoyuna-duyurular/116-turk-hukuk-kurumu-baskanlarinin-yuce-turk-ulusu-na-seslenisi.html|title=Türk Hukuk Kurumu Başkanlarının Yüce Türk Ulusu'na Seslenişi|first=|last=Yönetici|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170211174746/http://www.turkhukukkurumu.org.tr/basina-ve-kamuoyuna-duyurular/116-turk-hukuk-kurumu-baskanlarinin-yuce-turk-ulusu-na-seslenisi.html|archivedate=2017-02-11}}</ref>
|-
| ეროვნული საკონსტიტუციო მოძრაობა
| კვლევითი ორგანიზაცია
| ქემალიზმი
| <ref>{{cite web|url=http://www.ulusalkanal.com.tr/gundem/milli-anayasa-hareketi-baskani-hasan-korkmazcan-millet-egemenliginden-vazgecmeyecektir-h140477.html|title=Milli Anayasa Hareketi Başkanı Hasan Korkmazcan: Millet, egemenliğinden vazgeçmeyecektir|first=Ulusal|last=Kanal|publisher=}}</ref>
|-
| ინტელექტუალთა კერა
| 
| ნაციონალიზმი
| <ref>{{Cite web |url=http://aydinlarocagi.org/aci-gercekleri-orten-evet-hayir-maci/ |title=დაარქივებული ასლი |accessdate=2017-02-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20170219021826/http://aydinlarocagi.org/aci-gercekleri-orten-evet-hayir-maci/ |archivedate=2017-02-19 }}</ref>
|-
| თურქული ტომების კონფედერაცია (TÜRKBOY)
| 
| ნაციონალიზმი
| <ref>http://aa.com.tr/tr/politika/kilicdaroglu-hayir-platformu-uyelerini-kabul-etti/752813</ref>
|-
| სოციოლოგიური აზროვნების ასოციაცია (TDD)
| 
| ნაციონალიზმი
| <ref>http://toplumsaldd.blogspot.com.tr/2017/02/tek-adam-yonetimine-ve-sultanliga-hayir.html</ref>
|-
! rowspan=1|ნეიტრალური
| თურქული უძრავი პროფკავშირების კონფედერაცია (HAK-İŞ)
| პროფკავშირი
| მემარჯვენე
| <ref>{{cite web|url=http://www.ilkha.com/haber/48883/referandumda-cikacak-her-iki-sonuc-icin-de-bu-dogrudur-diyemiyoruz|title="Referandumda çıkacak her iki sonuç için de bu doğrudur diyemiyoruz"|publisher=|accessdate=2017-02-20|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170208034230/http://www.ilkha.com/haber/48883/referandumda-cikacak-her-iki-sonuc-icin-de-bu-dogrudur-diyemiyoruz|archivedate=2017-02-08}}</ref>
|-
|}

== საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვა ==
[[ფაილი:Opinion pollar.png|thumb|center|600px|საზოგადოებრივი აზრის გამოკითხვა თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმის შესახებ, 2017 წელს: {{ფერის დაფა|#ffffff|border=darkgrey}} დიახ, {{ფერის დაფა|#D8B060|border=darkgray}} არა, {{ფერის დაფა|{{დამოუკიდებელი (პოლიტიკოსი)/მეტა/ფერი}}|border=darkgray}} არ გადაუწყვეტია]]

{| class="wikitable sortable" style="text-align: center; line-height: 14px; font-size: 95%;"
|-
! style="width: 120px;" rowspan=2 | ჩატარების<br>თარიღი
! style="width: 300px;" rowspan=2 |კვლევის ორგანიზაცია/კლიენტი
! class="unsortable" style="width: 65px;"  rowspan=2| შერჩევის ზომა
! colspan=3 | გადაუწყვეტელთა გათვალისწინებით
! class="unsortable" rowspan=2 | 
! colspan=2 | დიახ/არა ხმის გათვალისწინებით
|-
! class="unsortable" style="background: rgb(0, 129, 66); width: 100px; color: white;" | დიახ
! class="unsortable" style="background: rgb(220, 36, 31); width: 100px; color: white;" |არა
! class="unsortable" style="background: gray; width: 90px; color: white;" | არ გადაუწყვეტია
! class="unsortable" style="background: rgb(0, 129, 66); width: 100px; color: white;" | დიახ
! class="unsortable" style="background: rgb(220, 36, 31); width: 100px; color: white;" |არა
|-
| 11–13 აპრ. 2017 || [http://www.orcarastirma.com.tr/wp-content/uploads/2017/04/16-N%C4%B0SAN-REFERANDUM-OY-TERC%C4%B0HLER%C4%B0.pdf ORC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170416125643/http://www.orcarastirma.com.tr/wp-content/uploads/2017/04/16-N%C4%B0SAN-REFERANDUM-OY-TERC%C4%B0HLER%C4%B0.pdf |date=2017-04-16 }} || 3.980 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''49.4''' || 49.6 || – ||  | || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''59.4''' || 40.6
|-
|-
| 11–13 აპრ. 2017 || [http://www.jamesinturkey.com/yes-still-ahead-watch-istanbul/ Qriously] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170415201214/http://www.jamesinturkey.com/yes-still-ahead-watch-istanbul/ |date=2017-04-15 }} || ? || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''44.1''' || 30.6 || 25.3 || rowspan=8 | || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''37.0''' || 53..0
|-
| 8–13 აპრ. 2017 || [http://www.milliyet.com.tr/adil-gur-referandum-anketini-siyaset-2432577/ A&G] || 6,048 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''52.9''' || 34.1 || 13.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''60.8''' || 39.2
|-
| 8–12 აპრ. 2017 || [http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/son-dakika-son-referandum-anketi-aciklandi-flas-sonuclar-var-1790998/ THEMİS] || – || 46.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.9''' || – || 46.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.9''' 
|-
| 7–10 აპრ. 2017 || [https://gazetekarinca.com/2017/04/referanduma-uc-gun-kala-konda-ve-sonar-anketleri-ne-diyor/ KONDA] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200131173635/http://gazetekarinca.com/2017/04/referanduma-uc-gun-kala-konda-ve-sonar-anketleri-ne-diyor/ |date=2020-01-31 }} || 3,462 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''46.9''' || 44.1 || 9.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''51.5''' || 48.5
|-
| 5–10 აპრ. 2017 || [http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/iste-son-referandum-anketi-yuzde-53-1787544/ AKAM] || 8,160 || 39.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.7''' || 15.0 || 46.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.8''' 
|-
| 5–10 აპრ. 2017 || [http://www.diken.com.tr/mak-anketi-evet-yuzde-56-5-hayir-yuzde-43-5/ MAK] || 5,500 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''54.6''' || 41.4 || 4.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''56.5''' || 43.5
|-
| 5–10 აპრ. 2017 || [http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/referanduma-4-gun-kala-anket-sirketleri-ne-diyor-iste-son-anket-sonuclari-1787925/ ANAR] || 4,189 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''52.0''' || 48.0 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''52.0''' || 48.0
|-
| 8–9 აპრ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/turkiye/719617/Gezici_den_son_referandum_anketi.html Gezici] || 1,399 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''46.6''' || 43.5 || 9.9 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''51.3''' || 48.7
|-
! 9 აპრ. 2017 !! colspan=8 | საზღვარგარეთ თურქეთის მოქალაქეებისთვის ხმის მიცემა დასრულდა
|-
| 2–8 აპრ. 2017 || [http://t24.com.tr/haber/konsensustan-son-referandum-anketi-evet-mi-onde-hayir-mi,398577 Konsensus] || 2,000 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''49.0''' || 46.7 || 4.3 || rowspan=9 | || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''51.2''' || 48.8
|-
| 1–8 აპრ. 2017 || [http://www.mynet.com/haber/guncel/subat-nisan-karsilastirmali-anket-sonucu-2979593-1 THEMİS] || 600 || 41.7 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''47.3''' || 11.0 || 46.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.1''' 
|-
| 4–6 აპრ. 2017 || [http://www.jamesinturkey.com/yes-still-ahead-but-gap-narrows-in-new-turkish-referendum-poll/ Qriously] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170419072559/http://www.jamesinturkey.com/yes-still-ahead-but-gap-narrows-in-new-turkish-referendum-poll/ |date=2017-04-19 }} || 2,593 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''43.5''' || 31.1 || 25.4 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''58.3''' || 41.7
|-
| 1–4 აპრ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/foto/foto_haber/714513/6/Net_Arastirma_nin_son_referandum_anketi.html NET] || 2,700 || 45.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''47.3''' || 6.8 || 49.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''50.8''' 
|-
| 1–2 აპრ. 2017 || [http://www.diken.com.tr/gezici-arastirmaya-gore-ruzgar-tersine-dondu-evet-yuzde-53-3-hayir-yuzde-46-7/ Gezici] || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''53.3''' || 46.7 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''53.3''' || 46.7
|-
| 15 მარ.–2 აპრ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/720684/Hayir_mi_onde__evet_mi__CHP_nin_yeni_anketinde_carpici_detaylar.html CHP] || 4,681 || 33.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''43.0''' || 22.7 || 43.6 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''56.4''' 
|-
| 28–30 მარ. 2017 || [http://www.jamesinturkey.com/fortnight-turkey-votes-yes-votes-soar-high/ Qriously] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170408011600/http://www.jamesinturkey.com/fortnight-turkey-votes-yes-votes-soar-high/ |date=2017-04-08 }} || 3,418 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''43.6''' || 27.4 || 29.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''61.4''' || 38.6
|-
| 24–27 მარ. 2017 || [http://www.orcarastirma.com.tr/wp-content/uploads/2017/03/24-27-MART-2017-ÖZEL-GÜNDEM-ARAŞRTIRMASI.pdf ORC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170808024433/http://www.orcarastirma.com.tr/wp-content/uploads/2017/03/24-27-MART-2017-%C3%96ZEL-G%C3%9CNDEM-ARA%C5%9ERTIRMASI.pdf |date=2017-08-08 }} || 2,740 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''55.4''' || 44.6 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''55.4''' || 44.6
|-
| 27 მარ. 2017 || [http://www.birgun.net/haber-detay/konsensus-arastirma-nin-son-referandum-anketinde-hayir-onde-152658.html Konsensus] || 1,555 || 43.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.2''' || 11.8 || 48.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.2''' 
|-
! 27 მარ. 2017 !! colspan=8 | ხმის მიცემა თურქებისთვის საზღვარგარეთ იწყება 112 სხვადასხვა წარმომადგენლობაში, მსოფლოს 54 ქვეყანაში, ისევე როგორც საბაჟო კარიბჭესთან.
|-
| 10–24 მარ. 2017 || [http://www.diken.com.tr/sonar-anketi-hayir-yuzde-512-evet-yuzde-48-8-hayir-rahatca-ifade-edilemiyor/ Sonar] || 5,000 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''43.34''' || 43.30 || 13.36 || rowspan=7 | || 48.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.2''' 
|-
| 18–22 მარ. 2017 || [http://www.birgun.net/haber-detay/avrasya-kamuoyu-arastirma-referandum-anketini-acikladi-152353.html AKAM] || 2,032 || 37.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''46.2''' || 16.8 || 44.5 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''55.5''' 
|-
| 17 მარ. 2017 || [http://www.birgun.net/haber-detay/gezici-den-yeni-referandum-anketi-sandiga-gitmeyenlerin-oyu-etkili-olacak-151336.html Gezici] || – || 43.5 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.5''' || 11.0 || 48.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.1''' 
|-
| 17 მარ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/701000/Bir_referandum_anketi_de_CHP_den..._Net_rakam_aciklandi.html CHP] || – || 42.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''46.0''' || 12.0 || 47.7 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''52.3''' 
|-
| 8–15 მარ. 2017 || [http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/akpnin-1767913/ Times] || 2,000 || 42.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.7''' || 6.0 || 44.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''55.7''' 
|-
| 10–15 მარ. 2017 || [http://www.sozcu.com.tr/2017/gundem/chpli-baskandan-referandum-anketi-1748084/#&gid=1&pid=3 CHP] || 5,000 || 40.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''54.8''' || 5.0 || 42.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.7''' 
|-
| 6–13 მარ. 2017 || [http://www.internethaber.com/cok-carpici-referandum-anket-sonuclari-bu-pazar-secim-olsa-1762141h.htm Politic's] || 2,753 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''46.2''' || 36.9 || 16.9 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''55.7''' || 44.3
|-
! 12 მარ. 2017 !! colspan=8 | თურქეთსა და [[ნიდერლანდები|ნიდერლანდებს]] შორის [[თურქეთ-ნიდერლანდების დიპლომატიური კრიზისი (2017)|დიპლომატიური კრიზისი]] მოხდა, მას შემდეგ, რაც ნიდერლანდებმა აუკრძალა თურქ მინისტრებს სააგიტაციო კამპანია [[როტერდამი|როტერდამში]].
|-
| 3–9 მარ. 2017 || [http://www.superhaber.tv/avrasya-arastirma-referandum-anketinde-yuzde-575-hayir-oyu-bulmayi-basardi-44120-haber AKAM] || 8,120 || 35.6 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''48.2''' || 16.2 || rowspan=3 | || 42.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.6'''
|-
| 1–7 მარ. 2017 || [http://www.aksam.com.tr/siyaset/orc-son-dakika-referandum-anket-sonuclari-aciklandi-10032017/haber-603901 ORC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170312051332/http://www.aksam.com.tr/siyaset/orc-son-dakika-referandum-anket-sonuclari-aciklandi-10032017/haber-603901 |date=2017-03-12 }} || 3,140 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''51.6''' || 38.7 || 9.7 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''57.2''' || 42.8
|-
| 25 თებ.&nbsp;– 2 მარ. 2017 || [http://www.haberler.com/tarihe-gecti-dunyada-onegi-yok-her-4-secmenden-9327340-haberi/?oku=1 MAK] || 5,400 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''53.0''' || 37.0 || 10.0 ||  style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''58.9''' || 41.1
|-
! 1 მარ. 2017 !! colspan=8 | გავრცელებული ცნობით, პრეზიდენტი [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი]] სთხოვს პრო-სამთავრობო სოციოლოგებს, შეაჩერონ გამოკითხვები მარტის ბოლომდე.<ref>http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/688490/Erdogan_dan_sirketlere__anket__talimati___Durdurun_.html</ref>
|-
| 16–21 თებ. 2017 || [http://www.birgun.net/haber-detay/avrasya-kamuoyu-arastirmalari-merkezi-referandum-anketi-sonucunu-acikladi-147689.html AKAM] || 4,060 || 34.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.2''' || 19.9 || rowspan=3 | || 43.6 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''56.4'''
|-
| 10–18 თებ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/foto/foto_haber/684118/1/Fark_artiyor..._iste_son__baskanlik__anketinin_sonucu.html THEMİS] || 1,985 || 36.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.3''' || 14.5 || 42.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.6'''
|-
| 7–12 თებ. 2017 || [http://duzgunhaber.com.tr/unlu_arastirma_sirketi_o_sonuclari_acikladi-80438 SAMER] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170313145550/http://duzgunhaber.com.tr/unlu_arastirma_sirketi_o_sonuclari_acikladi-80438 |date=2017-03-13 }} {{small|(მხოლოდ სამხრეთ-აღმოსავლეთი)}}|| 1,112 || 25.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.4''' || 17.5 || 30.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''69.6'''
|-
! 10 თებ. 2017 !! colspan=8 | პრეზიდენტი, [[რეჯეფ თაიფ ერდოღანი]] ასახელებს რეფერენდუმის თარიღს, 2017 წლის 16 აპრილი, კვირა დღე
|-
| 8 თებ. 2017 || [http://odatv.com/chpnin-yaptirdigi-anket-sonucunu-acikliyorum-0902171200.html CHP] || – || 41.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''48.0''' || 11.0 || rowspan=5 | || 46.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.9'''
|-
| 4–5 თებ. 2017 || [http://www.cumhuriyet.com.tr/foto/foto_galeri/675727/1/_Evet__mi_onde__Hayir__mi__iste_Gezici_nin_son_referandum_anketi.html Gezici] || 2,860 || 43.7 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''45.7''' || 10.6 ||  48.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.1'''
|-
| 26 იან.–1 თებ. 2017 || [http://duzgunhaber.com.tr/son_anketten_cikan_surpriz-_dort_partinin_son_durumu_ne-79319 MAK] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170218120509/http://duzgunhaber.com.tr/son_anketten_cikan_surpriz-_dort_partinin_son_durumu_ne-79319 |date=2017-02-18 }} || 5,400 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''52.0''' || 35.0 || 13.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|'''58.5''' || 41.5
|-
| 24–29 იან. 2017 || [http://www.haberler.com/konsensus-un-referandum-anketi-52-evet-9252906-haberi/ Konsensus] || 1,499 ||  style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''44.2''' || 41.1 || 14.7 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''51.8''' || 48.2
|-
| 26 იან. 2017 || [http://www.birgun.net/haber-detay/gezici-beklenen-anketi-birgun-e-acikladi-hayir-surpriz-degil-145625.html Gezici] || – || 41.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''58.2''' || – ||  41.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''58.2'''
|-
! 21 იან. 2017 !! colspan=8 | პარლამენტი მხარს უჭერს ყველა 18 საკონსტიტუციო ცვლილებებას რეფერენდუმისთვის

|-
| 6–19 იან. 2017 || [http://www.ocakmedya.com/turkiye/2017/02/02/pazar-referandum-olsa-evet-mi-kazanir-yoksa-hayir-mi-metropoll-anketi/ MetroPoll] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170504001523/http://www.ocakmedya.com/turkiye/2017/02/02/pazar-referandum-olsa-evet-mi-kazanir-yoksa-hayir-mi-metropoll-anketi/ |date=2017-05-04 }} || 2,000 || 42.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''44.0''' || 13.6 || rowspan=8 | || 49.1 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''50.9'''
|-
| 11–17 იან. 2017 || [http://www.zernews.com/2017/01/akam-dan-kapsamli-referandum-anketi-mhp-yarisi-hayir-ci.html?m=1 AKAM] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170206185458/http://www.zernews.com/2017/01/akam-dan-kapsamli-referandum-anketi-mhp-yarisi-hayir-ci.html?m=1 |date=2017-02-06 }} || 2,240 || 42.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.6''' || – || 42.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''57.6'''
|-
| 1–11 იან. 2017 || [http://www.aksam.com.tr/guncel/iste-son-anket-referandumda-evet-yuzde-62/haber-585477 ORC] || 2,340 ||  style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''62.0''' || 38.0 || –  || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''62.0''' || 38.0
|-
| 3–10 იან. 2017 || [http://duzgunhaber.com.tr/son_anketten_surpriz_sonuclar_cikti-78421 Optimar] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170127030032/http://duzgunhaber.com.tr/son_anketten_surpriz_sonuclar_cikti-78421 |date=2017-01-27 }} || 2,043 ||  style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''46.3''' || 40.0 || 13.7 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''53.6''' || 46.4
|-
| 1–25 დეკ. 2016 || [http://www.birgun.net/haber-detay/sonar-arastirma-baskanlik-anketi-sonuclarini-acikladi-141227.html Sonar] || 5,000 || 42.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''44.6''' || 13.1 || 48.7 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''51.3'''
|-
| 7–16 დეკ. 2016 || [http://www.khas.edu.tr/uploads/TSSEA2016.pptx KHAS] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20171101235054/http://www.khas.edu.tr/uploads/TSSEA2016.pptx |date=2017-11-01 }} || 1,000 || 36.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''42.2''' || 20.9 || 46.6 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''53.4'''
|-
| 15 დეკ. 2016 || [http://www.haberler.com/orc-anketinde-siyasi-partilerin-son-durumu-9067740-haberi/ ORC] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170103213647/http://www.haberler.com/orc-anketinde-siyasi-partilerin-son-durumu-9067740-haberi/ |date=2017-01-03 }} || 2,450 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''61.0''' || 39.0 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''61.0''' || 39.0
|-
| 25&nbsp;ნოემ.&nbsp;–3&nbsp;დეკ.&nbsp;2016 || [http://www.sozcu.com.tr/2016/gundem/yeni-anayasa-anketinden-cok-konusulacak-sonuclar-1590584/ Gezici] || – || 42.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''58.0''' || – || 42.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"| '''58.0'''
|-
! 1–8 დეკ. 2016 !! colspan=8 | [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ-მ]] და [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ-მ]] შეთანხმდა საკონსტიტუციო ცვლილებებზე<ref>http://www.dw.com/tr/başkanlık-sistemi-haftaya-meclise-geliyor/a-36604491</ref><ref>{{cite web|url=http://www.cumhuriyet.com.tr/haber/siyaset/642352/AKP_ve_MHP_Anayasa_metninde_uzlasti..._Uzmanlar_uyariyor__15_Temmuz_anayasasi.html|title=AKP ve MHP Anayasa metninde uzlaştı... Uzmanlar uyarıyor: 15 Temmuz anayasası|publisher=}}</ref>
|-
| 30 ნოემ. 2016 || [http://www.timeturk.com/metropol-den-baskanlik-sistemi-anketi/haber-378563 MetroPoll] || – || 49.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''51.0''' || - || rowspan=3 | || 43.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''56.7'''
|-
| 26–27 ნოემ. 2016 || [http://www.internethaber.com/bugun-referandum-olsa-mhp-ak-parti-uzlasmasi-sonrasi-ilk-anket-1736079h.htm A&G] || 3,010 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''45.7''' || 41.6 || 12.7 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''52.4''' || 47.6
|-
| data-sort-value="2016-11-15"| 15–17 ნოემ. 2016 || [http://www.haberturk.com/gundem/haber/1330440-cumhurbaskanligi-sistemi-olmali-471-baskanlik-sistemine-gecilmeli--458 Andy-AR] || 1,516 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''47.1''' || 41.3'' || 8.5 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''53.3''' || 46.7
|-
! 31 ოქტ. 2016 !! colspan=8 | [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ-მ]] წარმოადგინა თავისი საკონსტიტუციო ცვლილებები [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ-ს]], დაიწყო მოლაპარაკებები მხარეებს შორის<ref>{{cite web|url=http://www.abcgazetesi.com/akpnin-mhpye-goturecegi-baskanlik-teklifi-belli-oldu-32655h.htm|title=AKP'nin MHP'ye götüreceği başkanlık teklifi belli oldu|publisher=}}</ref>
|-
| data-sort-value="2016-10-16"| 10–16 ოქტ. 2016 || [http://www.sabah.com.tr/galeri/turkiye/iste-en-kapsamli-baskanlik-sistemi-anketi ORC] || 21,980 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''55.9''' || 36.2 || 7.9 || || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''60.7''' || 39.3
|-
! 11–12 ოქტ. 2016 !! colspan=8 | პრემიერ-მინისტრი [[ბინალი ილდირიმი]] იღებს [[ნაციონალისტური მოძრაობის პარტია (თურქეთი)|ნმპ-ს]] მოწოდებს, რომ [[სამართლიანობისა და განვითარების პარტია (თურქეთი)|სგპ-მ]] წარადგინოს ცვლილებები [[თურქეთის დიდი ეროვნული ასამბლეა|პარლამენტს]]<ref>{{cite web|url=http://t24.com.tr/haber/basbakan-bahcelinin-referandum-teklifini-kabul-ediyoruz-baskanlik-icin-derhal-adim-atacagiz-karari-millet-verecek,364561|title=Başbakan: Bahçeli'nin referandum teklifini kabul ediyoruz; başkanlık için derhal adım atacağız, kararı millet verecek!|publisher=}}</ref>
|-
! 15–16 ივლ. 2016 !! colspan=8 | [[თურქეთის სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა (2016)|სახელმწიფო გადატრიალების მცდელობა]]
|-
| 5–12 ივნ. 2016 || [http://www.haberler.com/orc-anketi-ak-parti-yuzde-53-5-hdp-6-9-8552463-haberi/ ORC] || 2,240 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''58.9''' || 41.1 || –  || rowspan=13 | || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''58.9''' || 41.1
|-
| 1 ივნ. 2016 || [http://www.birgun.net/haber-detay/erdogan-a-anket-soku-halk-baskanlik-istemiyor-114304.html MetroPoll] || 1,200 || 41.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''47.5''' || 10.5 || 46.9 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''53.1''' 
|-
| 30 მაისი 2016 || [http://www.haberler.com/kamuoyundan-baskanliga-destek-yildirim-a-guven-8482666-haberi/?utm_source=facebook&utm_campaign=facebook_hc Optimar] || 1,508 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''49.3''' || 41.6 || 9.1 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''54.2''' || 45.8
|-
| 5–6 მაისი 2016 || [http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/368004.aspx ORC] || 1,265 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''58.4''' || 41.6 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''58.4''' || 41.6
|-
| 25–29 აპრ. 2016 || [http://www.sonsecimanketi.com/mak-danismanlikin-baskanlik-sistemi-anketi MAK] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161202234640/http://www.sonsecimanketi.com/mak-danismanlikin-baskanlik-sistemi-anketi |date=2016-12-02 }} || 5,500 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''57.0''' || 33.0 || 10.0 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''63.3''' || 36.7
|-
| 25 აპრ. 2016 || [http://www.sonsecimanketi.com/mak-danismanlikin-baskanlik-sistemi-anketi AKAM] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161202234640/http://www.sonsecimanketi.com/mak-danismanlikin-baskanlik-sistemi-anketi |date=2016-12-02 }} || 1,214 || 35.0 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''45.7''' || 19.3 || 43.4 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''56.6''' 
|-
| 19 აპრ. 2016 || [http://www.birgun.net/haber-detay/gezici-arastirma-nin-son-secim-anketinde-ilginc-sonuclar-109478.html Gezici] || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|  '''55.2''' || 35.5 || 9.3 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"|  '''60.9''' || 39.1
|-
| 2–6 მარ. 2016 || [http://www.haberler.com/orc-anketi-ak-parti-nin-oyu-yuzde-54-e-cikti-8246385-haberi/?oku=1 ORC] || 4,176 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''57.0''' || 43.0 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''57.0''' || 43.0
|-
| 27 იან. – 3 თებ. 2016 || [http://www.ensonhaber.com/orcnin-baskanlik-ve-secim-anketi-2016-02-05.html ORC] || 8,329 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''56.1''' || 43.9 || – || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''56.1''' || 43.9
|-
| 1 იან. 2016 || [http://www.turkiyegazetesi.com.tr/gundem/336837.aspx GENAR] || 4,900 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''55.0''' || 40.8 || 4.2 || style="background: #DEFDE6; width: 100px;"| '''57.4''' || 42.6
|-
| 18 მაისი 2015 || [http://www.sonsecimanketi.com/geziciden-carpici-anket-sonuclari Gezici] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170108221407/http://www.sonsecimanketi.com/geziciden-carpici-anket-sonuclari |date=2017-01-08 }} || 4,860 || 23.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''76.2''' || – || 23.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''76.2'''
|-
| 23 თებ. 2015 || [http://t24.com.tr/haber/gezici-arastirma-sirketinin-anketine-gore-halk-baskanlik-medyaya-baski-ve-ekonomi-hakkinda-ne-dusunuyor,288219 Gezici] || 3,840 || 23.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''76.8''' || – || 23.2 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''76.8''' 
|-
| 3 თებ. 2015 || [http://www.sonsecimanketi.com/baskanlik-sistemi-hakkinda-halk-ne-dusunuyor MetroPoll] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20161224130129/http://www.sonsecimanketi.com/baskanlik-sistemi-hakkinda-halk-ne-dusunuyor |date=2016-12-24 }} || – || 34.3 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''42.2''' || 23.5 || 44.8 || style="background: #FDDEDE; width: 100px;"|  '''55.2''' 
|}

== შედეგები ==
=== საერთო შედეგები ===
{{2017 წლის თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმი შედეგები}}

=== პროვინციის შედეგები ===
{{თურქეთის რეფერენდუმის (2017) პროვინციების შედეგები}}

=== საზღვარგარეთის შედეგები ===
{{თურქეთის რეფერენდუმი (2017) საზღვარგარეთ}}

==იხილეთ აგრეთვე==
{{Commons category|Turkish constitutional referendum, 2017}}
* [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა|საპრეზიდენტო სისტემა]]
* [[თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმი (2007)]]
* [[თურქეთის საკონსტიტუციო რეფერენდუმი (2010)]]

==სქოლიო==
{{სქოლიო|2}}

{{თურქეთის არჩევნები}}

[[კატეგორია:2017 წლის რეფერენდუმები]]
[[კატეგორია:თურქეთის რეფერენდუმები]]