იხილეთ წყარო გვერდისთვის ილარიონ ტალახაძე

'''ილარიონ (ვალიკო) ილარიონის ძე ტალახაძე''' (დ. [[1894]] — გ. [[1974]]) — [[ქართველები|ქართველი]] ბოლშევიკი პოლიტიკური და სახელმწიფო ფუნქციონერი, იურისტი.

==ბიოგრაფია==
ილარიონ ტალახაძე დაიბადა [[1894]] წელს [[შორაპნის მაზრა|შორაპნის მაზრის]] სოფელ [[ჩიხა]]ში, ღარიბი გლეხის ოჯახში. სოფლის დაწყებითი სკოლის შემდეგ სწავლა გააგრძელა [[ჭიათურა|ჭიათურის]] საქალაქო სასწავლებელში. [[1914]] წელს გაიწვიეს არმიაში, სადაც [[1917]] წლამდე მსახურობდა. [[1918]] წელს მონაწილეობდა დამოუკიდებელი საქართველოს წინააღმდეგ ბოლშევიკების მიერ მოწყობილ შეიარაღებულ გამოსვლაში საჩხერეში. 1918-1919 წლებში დაპატიმრებული იყო. 1920-1921 წლებში იყო [[დაღესტნის ასსრ]] საგანგებო კომიტეტის თავმჯდომარე. [[1921]] წელს, [[საქართველო]]ში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების შემდეგ, დაბრუნდა სამშობლოში, სადაც დაინიშნა სამხედრო-რევოლუციური ტრიბუნალის თავმჯდომარედ. [[1921]]-[[1922]] წლებში სამხედრო-საზღვაო შტაბის კომისარია. [[1922]]-[[1924]] წლებში მუშაობდა შინაგან საქმეთა სახალხო კომისრის მოადგილედ. [[1926]] წლიდან [[აღმოსავლეთი საქართველო|აღმოსავლეთ საქართველოს]] პროკურორია. [[1928]]-[[1931]] წლებში იყო უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარე, [[1933]]-[[1936]] წლებში — [[თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი]]ს იურიდიული ფაკულეტეტის დეკანი, [[1936]]-[[1946]] — საქართველოს სსრ პროკურორი.

ტალახაძის მუშაობა საქართველოში სახვადასხვა პასუხსაგებ თანამდებობაზე შეფასებულია უარყოფითად. აქტიურად იბრძოდა [[1924]] წელს საბჭოთა რეჟიმის წინააღმდეგ მიმართული [[1924 წლის აგვისტოს აჯანყება|აჯანყების]] ჩასახშობად<ref>[http://www.georoyal.ge/?MTID=4&TID=3&id=2130 ზურა ოდილავაძე, რუსული ოკუპაცია - 1921 - 1924 წლები, www.georoyal.ge]</ref>. 1924 წლის 30 აგვისტოს დილის 3 საათზე პირველი ვაგონიდან პატიმრები გადმოიყვანეს, ორმოს გასწვრივ გაამწკვრივეს და იაპონური ტყვიამფრქვევებიდან უკლებლივ ყველანი ჩაცხილეს. დახვრეტის დროს, მათმა ღრიალმა: „რას გვერჩით, რა დაგვიშავებია!“ და ტყვიამფრქვევების კაკანმა დანარჩენ ვაგონებში მყოფი ადამიანები „საქმის კურსში“ ჩააყენა. მათ უარი თქვეს ვაგონებიდან გადმოსვლაზე. ვაგონებში ასვლა კი საშიში იყო, არადა თენდებოდა. „საქმე“ კი გათენებამდე უნდა მომთავრებულიყო. ასეთ „კრიტიკულ“ სიტუაციაში ქუთაისის საგანგებო კომისიის თავმჯდომარემ, ილარიონ ტალახაძემ „მახვილგონიერება“ გამოიჩინა, მან წამოაყენა წინადადება, ყველა პატიმარი ვაგონეშივე ჩაეცხრილათ. ამ ინიციატივის აღსრულება შორაპნის მაზრის აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარემ [[დომენტი მშვენიერაძე]]მ და შორაპნის კომკავშირის სამაზრო კომიტეტის თავმჯდომარემ ძიძიგურმა იკისრეს. რკინიგზაზე მდგარ ხუთივე ვაგონში მყოფი პატიმრები ტყვიამფრქვევებით ვაგონებშივე ჩაცხრილეს. ვაგონებში დახვრეტილ 96 ადამიანს მოგვიანებით სხვებიც დაემატნენ და მთლიანობაში შორაპნის მაზრაში დახვრეტილთა რაოდენობამ 171 მიაღწია<ref>[http://www.ai-ia.info/online-arqivi/23-1924-cels-ajankebulebis-daxvretis-istoria.htm?fbclid=IwAR2KhGy86UYvKdvRCwpgAu13Tfe2GHTBRxTwqyozu3NdjpsDk3eDY7Oo7Wk ლევან ჯიქია: 1924 წლის 30 აგვისტო - ჩეკისტების მიერ ვაგონებში გამომწყვდეული აჯანყებულების დახვრეტის ისტორია]</ref>.

1937 წლის [[შინაგან საქმეთა სახალხო კომისარიატი|ნკვდს]]-ის № 00447  ბრძანების თანახმად, იგი შედიოდა ე.წ. „სამეულში“ და წარმოადგენდა [[საქართველოს საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა|საქართველოს სსრში]] მომხდარი [[დიდი წმენდა|დიდი წმენდის]] ერთ-ერთ მთავარ მონაწილეს.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://www.supremecourt.ge/palace-of-justice/chairperson-of-the-supreme-court/ უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეები]
* [http://nkvd.memo.ru/index.php/Документ:Составы_троек_в_1937−1938_годах ე.წ. „სამეულებში“ შემავალი ადამიანების სია]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{საქართველოს უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეები}}

{{DEFAULTSORT:ტალახაძე, ილარიონ}}
[[კატეგორია:დაბადებული 1894]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1974]]
[[კატეგორია:ქართველი ბოლშევიკები]]
[[კატეგორია:ქართველი იურისტები]]
[[კატეგორია:საქართველოს სსრ-ის უზენაესი სასამართლოს თავმჯდომარეები]]