იხილეთ წყარო გვერდისთვის ინდონეზია

{{ინფოდაფა ქვეყანა|
|მშობლიური_სახელი = {{lang-id|Republik Indonesia}}
|სრული_სახელი = ინდონეზიის რესპუბლიკა
|საერთო_სახელი = ინდონეზია
|დროშა = Flag of Indonesia.svg
|გერბი = National emblem of Indonesia Garuda Pancasila.svg
|რუკა = Indonesia (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = ''[[ინდონეზიის ჰიმნი|Indonesia Raya]]''<br />„დიდი ინდონეზია“
|დევიზი = Bhinneka Tunggal Ika <br />„ერთიანობა მრავალფეროვნებაში“
|ოფიციალური_ენები = [[ინდონეზიური ენა|ინდონეზიური]]
|რელიგია = [[ისლამი]] - 88 %, [[ქრისტიანობა]] - 8,7 %, [[ინდუიზმი]] - 2 %
|დედაქალაქი = [[ჯაკარტა]]
|latd=6
|latm=10.5
|latNS=S
|longd=106
|longm=49.7
|longEW=E
|უდიდესი_ქალაქი = [[ჯაკარტა]]
|მთავრობის_ტიპი = [[საპრეზიდენტო რესპუბლიკა]]
|ლიდერის_ტიპი_1 = [[ინდონეზიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერის_სახელი_1 = [[ჯოკო ვიდოდო]]
|ლიდერის_ტიპი_2 = 
|ლიდერის_სახელი_2 = 
|რანგი_ფართობით = მე-15
|ფართობი = 1 904 569
|წყალი_% = 4,85
|სავარაუდო_მოსახლეობა = 237 424 363
|სავარაუდო_მოსახლეობა_რანგი = მე-4
|მოსახლეობა_სავარაუდოდ_წელს = 2011
|მოსახლეობის_ცენზი = 237 424 363<ref name="imf2"/>
|მოსახლეობის_ცენზი_წელს = 2011
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე = 123,76
|მოსახლეობის_სიმჭიდროვე_რანგი = 84-ე
|მშპ_ppp_წელი = 2007
|მშპ_ppp = $1,124 ტრილიონი<ref name="imf2">{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=43&pr.y=14&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=536&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= |title=Indonesia|publisher=International Monetary Fund|accessdate=18 April 2012}}</ref>
|მშპ_ppp_რანგი = 
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე = $4666<ref name=imf2 />
|მშპ_ppp_ერთ_მოსახლეზე_რანგი = 
|აგი = 0.617
|აგი_ტენდენცია = {{ზრდა}}
|აგი_კატეგორია = <span style="color:#ffcc00;">საშუალო</span>
|აგი_რანგი = 124-ე
|აგი_წელი = 2007
|ვალუტა = [[ინდონეზიური რუპია|რუპია]]
|ვალუტის_კოდი = IDR
|ქვეყნის_კოდი = IDN
|დროის_სარტყელი = [[მსოფლიო კოორდინირებული დრო|UTC]] [[UTC+07:00|07:00]]-დან [[UTC+09:00]]-მდე
|ზაფხულის_დრო = 
|cctld = [[.id]]
|სატელეფონო_კოდი = +62
|სატელეფონო_კოდი_მითითება = 
|სქოლიო = 
|რუკა2=Location Indonesia ASEAN.svg}}

'''ინდონეზია''', ოფიციალურად '''ინდონეზიის რესპუბლიკა''' ({{lang-id|Republik Indonesia}}) — [[სახელმწიფო]] [[სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია]]სა და [[ოკეანეთი|ოკეანეთში]]. ინდონეზია [[არქიპელაგი|არქიპელაგს]] წარმოადგენს, რომელიც 17 508 [[კუნძული|კუნძულს]] მოიცავს.<ref>[http://ec.europa.eu/europeaid/where/asia/regional-cooperation/support-regional-integration/asem/documents/10.03.10_info_on_indonesia_finale_en.pdf Information on Indonesia]. ASEM Development conference II: Towards an Asia-Europe partnership for sustainable development. 26–27 May 2010, Yogyakarta, Indonesia. ec.europa.eu</ref> იყოფა 33 [[ინდონეზიის პროვინციები|პროვინციად]]. მოსახლეობა 238 მილიონ ადამიანს შეადგენს და ამ მაჩვენებლით მსოფლიოში მეოთხე ყველაზე ხალხმრავალი ქვეყანაა. ინდონეზია [[რესპუბლიკა]]ა, არჩეული საკანონმდებლო ორგანოთი და [[ინდონეზიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტით]]. დედაქალაქია [[ჯაკარტა]]. სახმელეთო [[საზღვარი (სახელმწიფო)|საზღვარი]] აქვს [[პაპუა-ახალი გვინეა|პაპუა ახალ გვინეასთან]], [[აღმოსავლეთ ტიმორი|აღმოსავლეთ ტიმორთან]] და [[მალაიზია]]სთან. სხვა არაპირდაპირ მეზობელ ქვეყნებად მიიჩნევა [[სინგაპური]], [[ფილიპინები]], [[ავსტრალია]], [[პალაუ]], და [[ინდოეთი]]ს კუთვნილი [[ანდამანის და ნიკობარის კუნძულები|ანდამანისა და ნიკობარის კუნძულები]]. ინდონეზია [[სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაცია|სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაციის]] დამფუძნებელი წევრია და [[დიდი ოცეული]]ს წევრია. ინდონეზიის ეკონომიკა მეთექვსმეტე უდიდესია მსოფლიოში [[მთლიანი შიდა პროდუქტი]]ს მხრივ და მეთხუთმეტე [[მსყიდველობითი უნარის პარიტეტი]]ს მხრივ.

ინდონეზიის არქიპელაგი მნიშვნელოვანი სავაჭრო რეგიონი იყო [[VII საუკუნე|VII საუკუნიდან]], როდესაც ჯერ [[შრივიჯაია|შრივიჯაიის]] და შემდეგ [[მაჯაპაჰიტი]]ს იმპერიები ვაჭრობდნენ ინდოეთთან და ჩინეთთან. ახ. წ.–ის საწყის საუკუნეებში ადგილობრივი მმართველები თანდათან ითვისებდნენ უცხოურ კულტურულ, რელიგიურ და პოლიტიკურ მოდელებს, რის შედეგადაც გამობრწყინდა [[ინდუიზმი|ინდუისტური]] და [[ბუდიზმი|ბუდისტური]] სამეფოები. ინდონეზიის ისტორიაზე გავლენა მოახდინა სხვადასხვა უცხოურმა სახელმწიფომ, რომელთაც მისი ბუნებრივი რესურსები იზიდავდა. მუსლიმმა ვაჭრებმა მოიტანეს [[ისლამი]], ევროპულმა სახელმწიფოებმა [[ქრისტიანობა]]; [[დიდი გეოგრაფიული აღმოჩენები|აღმოჩენების საუკუნეში]] მათ ერთმანეთში ბრძოლა ატეხეს [[მოლუკის კუნძულები|მოლუკის კუნძულებზე]] სანელებლებით ვაჭრობის მონოპოლიზების მიზნით. ამის შემდეგ, [[ჰოლანდიის ოსტ-ინდოეთი|ჰოლანდიური კოლონიალიზმიდან]] ინდონეზიამ დამოუკიდებლობა [[მეორე მსოფლიო ომი]]ს შემდეგ მოიპოვა. მისი ისტორია ამის შემდეგ სავსეა მშფოთვარე პერიოდებით, მათ შორის ბუნებრივი კატაკლიზმებით, კორუფციით, სეპარატიზმით, დემოკრატიზაციის პროცესითა და სწრაფი ეკონომიკური ცვლილებების პერიოდებით.

მრავალკუნძულოვანი ინდონეზია შედგება ასობით განსხვავებული ადგილობრივი ეთნიკური და ენობრივი ჯგუფებისგან. უმსხვილესი და პოლიტიკურად დომინანტი ეთნიკური ჯგუფია [[იაველები]]. განვითარებულია საზიარო იდენტობა, რაც განსაზღვრულია სახელმწიფო ენით, ეთნიკური მრავალფეროვნებით, რელიგიური პლურალიზმით მუსლიმი მოსახლეობის დომინირების შიგნით, კოლონიალიზმის ისტორიითა და მის წინააღმდეგ აჯანყებით. ინდონეზიის ეროვნული დევიზია „Bhinneka Tunggal Ika“ („ერთიანობა მრავალფეროვნებაში“), რაც წარმოაჩენს ქვეყნის მრავალფეროვნებას. მიუხედავად დიდი მოსახლეობისა და მჭიდროდ დასახლებული რეგიონებისა, ინდონეზიას მაინც აქვს ვრცელი მიუვალი, ველური ადგილები, რომლებიც [[ბიომრავალფეროვნება|ბიომრავალფეროვნების]] მეორე უმაღლესი დონით გამოირჩევა მსოფლიოში. ქვეყანა მდიდარია ბუნებრივი რესურსებით, თუმცა მაღალ დონეზე რჩება სიღარიბე.<ref name=economist1>{{cite journal|title=Poverty in Indonesia: Always with them|journal=[[The Economist]]|date=14 September 2006|accessdate=26 December 2006|url=http://www.economist.com/node/7925064?story_id=7925064}}; [http://www.economist.com/node/8001604?story_id=8001604 correction].</ref><ref name = "Asia">{{cite journal|last=Guerin|first=G|title=Don't count on a Suharto accounting|journal=Asia Times Online|location=Hong Kong|date=23 May 2006|url=http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/HE23Ae01.html|accessdate=1 დეკემბერი 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171114103951/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/HE23Ae01.html|archivedate=14 ნოემბერი 2017}}</ref>

== სახელწოდება ==
* '''ოფიციალური''': ინდონეზიის რესპუბლიკა.
* '''ინდონეზიური''': Republik Indonesia.
* '''ეტიმოლოგია''': სახელი უწოდა გერმანელმა მოგზაურმა ა. ბასტიენმა [[1884]] წელს. Indos Nesos [[ბერძნული ენა|ბერძნულ ენაზე]] „ინდოეთის კუნძულებს“ ნიშნავს.
* '''ქვეყნის კოდი''': ID.

== გეოგრაფია ==
[[ფაილი:Indonesia-CIA WFB Map.png|thumb|250პქ]]
ქვეყანა მდებარეობს [[სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზია]]ში, განლაგებულია მალაის არქიპელაგის არქიპელაგის კუნძულებზე - [[იავა]], [[სუმატრა]], [[სულავესი]], [[ბორნეო]], [[ახალი გვინეა]] ნაწილობრივ და სხვა.

* '''ფართობი''': 1 904 569 კმ².
* '''ბუნება''': ''მთები'' — ბარისანი (სუმატრა), მულერი (ბორნეო), მაოკე (ირიან ჯაია); ''უმაღლესი მწვერვალი'' — პუნჩაკ-ჯაია 5030 მ; ''მთავარი მდინარეები (კმ) —'' [[კაპუასი]] 1150, ბარიტო 900, მაჰაკამი 770; ''მთავარი ტბები (კვ.კმ) —'' დანაუ ტობა 1264, დანაუ ტოვუტი 430; ''მთავარი კუნძულები (კვ.კმ) —'' ბორნეო 539 460 (სულ 736 000), სუმატრა 420 306, ახალი გვინეა 412 781 (სულ 785 000), სულავესი 172 000, იავა 125 900, ჰალმაჰერა 17 998, სერამი 17 150, ტიმორი 15 850 (სულ 30 724), ფლორესი 14 268, სუმბავა 13 280;
* '''კლიმატი''' — ეკვატორული;
* '''ბუნებრივი რესურსები''': [[ნავთობი]], [[კალა]], [[ბუნებრივი აირი]], [[ნიკელი]], საშენი ხე-ტყე, ბოქსიტები, [[სპილენძი]], [[ქვანახშირი]], [[ოქრო]], [[ვერცხლი]].

== ისტორია ==
* '''[[XX საუკუნე]]''': [[ნიდერლანდები]]ს მიერ ფორმალური სუვერენიტეტის გადაცემის შემდეგ [[1950]] წელს მიღებულ იქნა ახალი კონსტიტუცია. პირველ პრეზიდენტად არჩეულ იქნა [[აჰმედ სუკარნო]]. [[1963]] წელს ნიდერლანდებმა მისცა დასავლეთ ახალი გვინეა. [[1965]] წელს სამხედრო გადატრიალების გზით ხელისუფლებაში მოვიდა გენერალი [[სუჰარტო]]. [[1976]] წელს ინდონეზიამ მიიტაცა [[პორტუგალია|პორტუგალიის]] ყოფილი კოლონია [[აღმოსავლეთი ტიმორი]]. [[1991]] წელს ანექსირებულ ტერიტორიაზე დახვრიტეს მშვიდობიანი დემონსტრაცია, რამაც ინდონეზიის საერთაშორისო რეპუტაცია სერიოზულად შელახა.
* '''[[XXI საუკუნე]]''': აღმოსავლეთი ტიმორი [[2001]] წლიდან დამოუკიდებელია, რაც სხვა სეპარატისტული რეგიონებისათვისაც იმედი მომცემი გახდა. უკანასკნელ წლებში ინდონეზიამ დიდი რყევები გადაიტანა — აზიის ფინანსური კრიზისი, [[სუჰარტო]]ს 32-წლიანი რეჟიმის დასრულება, აღმოსავლეთ ტიმორის დაკარგვა, ისლამისტი ექსტრემისტების გააქტიურება.

== სახელმწიფო ==
* '''სახელმწიფო სისტემა''': რესპუბლიკა.
* '''სახელმწიფოს მეთაური''': [[ინდონეზიის პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]].
* '''საკანონმდებლო ორგანო''': ერთპალატიანი პარლამენტი (500 წევრი).

== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
{{ითარგმნება}}
ქვეყნის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეულებია: 27 პროვინცია (propinsi), 2 სპეციალური რეგიონი (daerah istimewa), 1 დედაქალაქის ოლქი (daerah khusus ibukota), რომლებიც 8 მთავარ კუნძულზე არიან განთავსებულნი.

* '''[[ახალი გვინეა]]''': 2001 წლამდე ირიან-ჯაია ერქვა. მოიცავს დას. პაპუას (Papua Barat), ცენტ. პაპუას (Papua Tengah) და აღმ. პაპუა (Papua Timur); მოსახლეობა — 2,3 მლნ; ფართობი — 422 ათასი.
* '''[[იავა]]''': პროვინციები — Banten, Jakarta, Jawa Barat, Jawa Tengah, Jawa Timur, Yogyakarta; მოსახლეობა — 127,7 მლნ; ფართობი – 132 ათასი.
* '''[[მოლუკის კუნძულები]]''': პროვინციები – Maluku, Maluku Utara; მოსახლეობა — 2,1 მლნ; ფართობი — 75 ათასი.
* '''[[მცირე ზონდის კუნძულები|ნუსა-ტენგარა]]''': პროვინციები — Nusa Tenggara Barat, Nusa Tenggara Timur; მოსახლეობა — 8,4 მლნ; ფართობი — 68 ათასი.
**'''[[ბალი (კუნძული)|ბალი]]''': პროვინცია – Bali; მოსახლეობა — 3,3 მლნ; ფართობი — 5,6 ათასი.
* '''[[სულავესი]]''': პროვინციები – Gorontalo, Sulawesi Selatan, Sulawesi Tengah, Sulawesi Tenggara, Sulawesi Utara; მოსახლეობა — 15,7 მლნ; ფართობი — 189 ათასი.
* '''[[სუმატრა]]''': პროვინციები – Aceh, Bangka-Belitung, Bengkulu, Jambi, Lampung, Riau, Riau Kepulauan, Sumatera Barat, Sumatera Selatan, Sumatera Utara; მოსახლეობა — 46,4 მლნ; ფართობი — 474 ათასი.

== დემოგრაფია ==
[[ფაილი:Ubud-Kids.jpg|მინი|[[ბალინესები|ბალინესი]] ბავშვები; ინდონეზიაში დაახლოებით 300 ეთნიკური ჯგუფი ცხოვრობს.]]
* '''მოსახლეობა''': 234,9 მლნ (2003), მათ შორის 45 % — [[იაველები]], 14 % — [[სუნდელები]], 7,5 % — [[მადურელები]], 5,4 % — [[მალაიელები]].
* '''ენები''': [[ინდონეზიური ენა|ბაჰასა ინდონესია]] (მალაიურის მოდიფიცირებული ვარიანტი), [[ინგლისური ენა|ინგლისური]], [[ნიდერლანდური ენა|ნიდერლანდური]], ადგილობრივი ენები.
* '''რელიგია''': [[ისლამი]] — 86,7 %.
* '''ქალაქები (ათ.)''': [[ჯაკარტა]] (8.830; აგლომ. 17.891), [[სურაბაია]] (3.031; აგლომ. 3.788), [[ბანდუნგი]] (2.733; აგლომ. 3.944), [[მედანი (ინდონეზია)|მედანი]] (2.204; აგლომ. 3.062).

== ეკონომიკა ==
* '''ეროვნული პროდუქტი''': ''მოცულობა'' — 222 მლრდ $ (23-ე ადგილი); ''1 სულზე'' — 1.110 $; ''სტრუქტურა (%)'' — სოფლის მეურნეობა 16, მრეწველობა 43, მომსახურება 41.
* '''ექსპორტი''': ნავთობი, გაზი, ხე-ტყის მასალები, კაუჩუკი, ყავა.
* '''ბიუჯეტი''': 26,000 მლნ $.
* '''ვალუტა''': [[ინდონეზიური რუპია]] (IDR).

== მემკვიდრეობა ==
{{მთავარი|იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ძეგლები ინდონეზიაში|ბორობუდური}}
[[სინგასარის ტაძარი]] [[მალანგა]]ში (XIV ს.), არქეოლოგიური მუზეუმი ჯაკარტაში; [[ბორობუდური]]ს ბუდისტური ტაძარი (IX ს.), [[უჯუნ კულონის ეროვნული პარკი]], ბრამბანანის ინდუისტური ტაძარი (X ს.), პანატარანის ტაძართა კომპლექსი იავაზე (XIV ს.); [[კომოდოს ეროვნული პარკი]].

== ლიტერატურა ==
* {{Cite book |last=Friend |first=T. |title=Indonesian Destinies |url=https://archive.org/details/indonesiandestin00theo |publisher=Harvard University Press |year=2003 |isbn=0-674-01137-6}}
* {{Cite book |last=Ricklefs |first=M. C. |title=A History of Modern Indonesia since c.1300, Second Edition |publisher=MacMillan |year=1991 |isbn=0-333-57689-6}}
* {{Cite book |last=Schwarz |first=A. |year=1994 |title=A Nation in Waiting: Indonesia in the 1990s |url=https://archive.org/details/nationinwaitingi00schw |publisher=Westview Press |isbn=1-86373-635-2}}
* {{Cite book |last=Taylor |first=Jean Gelman |title=Indonesia: Peoples and Histories |url=https://archive.org/details/indonesiapeoples0000tayl |publisher=Yale University Press |year=2003 |location= New Haven and London |isbn=0-300-10518-5}}
* {{Cite book |last=Vickers |first=Adrian |title=A History of Modern Indonesia |url=https://archive.org/details/historyofmoderni00adri |publisher=Cambridge University Press |year=2005 |isbn=0-521-54262-6}}

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{commons|Indonesia|ინდონეზია}}
* [http://www.indonesia.go.id/en/ ინდონეზიის მთავრობა] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120217185129/http://www.indonesia.go.id/en/ |date=2012-02-17 }}
* [http://www.antara.co.id/en/ Antara&nbsp;– ეროვნული საინფორმაციო სააგენტო]
* [http://www.bps.go.id/ სტატისტიკის ცენტრი]
* [https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-i/indonesia.html სახელმწიფოს ხელმძღვანელი და მინისტრთა კაბინეტი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130915023108/https://www.cia.gov/library/publications/world-leaders-1/world-leaders-i/indonesia.html |date=2013-09-15 }}

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

{{აზიის ქვეყნები}}
{{სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნების ასოციაციის წევრები}}
{{ოკეანეთის ქვეყნები და ტერიტორიები}}

[[კატეგორია:ინდონეზია| ]]
[[კატეგორია:სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:აზიის ქვეყნები]]
[[კატეგორია:გაეროს წევრი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:კუნძულოვანი სახელმწიფოები]]
[[კატეგორია:1945 წელს დაარსებული ქვეყნები და ტერიტორიები]]