იხილეთ წყარო გვერდისთვის კავკასიის დიდი კედელი

[[ფაილი:Great wall of Caucasus.jpg|მინი|300პქ|<center>კავკასიის დიდი კედლის ფრაგმენტი<br /><small>ჯაბა ლაბაძის ფოტო</small></center>]]
'''კავკასიის დიდი კედელი''' — თავდაცვითი დანიშნულების ძეგლი ისტორიულ [[ჰერეთი|ჰერეთში]]. ხალხური გადმოცემით, აღნიშნული კედელი აგებულია [[თამარ მეფე|თამარ მეფის]] მიერ (XII ს). მკვლევართა შორის ჯერ კიდევ არ არის მტკიცედ დადგენილი აზრი ამ ძეგლის დათარიღების შესახებ. [[X საუკუნე|X საუკუნის]] არაბი მოღვაწე [[იბნ-ალ ფაკიხი]] კედლის მშენებლობას [[ხოსრო I|ხოსრო I ანუშირვანს]] ([[531]]-[[578]] წწ.) მიაწერს<ref>[http://www.infohereti.ge/resources/PDF/HERETI-1-2.pdf გიორგი ჯანაშვილი, ჰერეთი, თბ., 2005]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>. [[1936]] წელს ამ კედლის მიდამოებში გათხრები აწარმოა ა. პოხომოვმა, მისი აზრითაც, იგი აგებული უნდა იყოს [[სასანიდები]]ს მიერ (V - VII ს.). 

ყველაზე კარგად კავკასიის დიდი კედლის ნაშთები შემორჩენილია [[ბელაქანის რაიონი|ბელაქნისა]] და [[ზაქათალის რაიონი|ზაქათალის რაიონებში]], მაგისტრალური გზის მარცხენა მხარეს სოფ. [[კატეხი|კატეხთან]]. ზოგიერთ ადგილებში კედლის სისქე 150 სმ. აღემატება, სიმაღლე - 250 სმ. აგებულია რიყისა და კაჭარის ქვისაგან კირის მოჭარბებულ ხსნარზე, ისე როგორც [[კელასურის კედელი|აფხაზეთის დიდი კედელი]]. 

აღნიშნული ძეგლის ნაშთების არსებობა ძალზე შორს აღწევდა, (დაწყებული [[ლაგოდეხი]]დან ნუხამდე), მაგრამ თანდათანობით დანგრევამ და მოსახლეობაში სახლების მშენებლობისათვის და გზების გასაყვანად მისმა გამოყენებამ ამ კედლის კვალი ბევრგან წაშალა. კედლის სისტემაში მრავალი სხვადასხვა დანიშნულების ნაგებობა ყოფილა ჩართული - კოშკები, სამლოცველოები, საცხოვრებლები და სხვ. ერთ-ერთი ასეთი ნაგებობის ნაშთი დარჩენილია დღემდე მდ. მაწის წყლიდან ოცდამეშვიდე კილომეტრზე. ამ ნაგებობას გეგმაზე წესიერი წრეხაზის მოხაზულობა აქვს, რომლის შიგა დიამეტრი 36 მ-ია. კედლის სიმაღლე ამ ცილინდრული „კოშკისა“ 240 სმ უდრის, სისქე - 120 სმ. აღნიშნული ცილინდრული ნაგებობის შიგა სივრცე  გამოყენებულია სამეურნეო დანიშნულების ეზოდ.


==იხილეთ აგრეთვე==
* [[კელასურის კედელი]]
* [[გურგანის კედელი]]
* [[ლიმესი]]
* [[ჩინეთის დიდი კედელი]]

==ლიტერატურა==
* ი. ადამია, ძველი ჰერეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლები, ძეგლის მეგობარი, 1969 წ. კრ.19, გვ. 47 - 59

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://saunje.ge/index.php?id=638&lang=ka ი. ადამია, ძველი ჰერეთის ხუროთმოძღვრული ძეგლები]
* [https://archive.today/20130630140947/hereti.webnode.com/products/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1%20%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%93%E1%83%98%20%E1%83%99%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98/ კავკასიის დიდი კედელი]
* [http://dzeglebi.ge/dzeglebi/k/kavkasiis_didi_kedeli.html კავკასიის დიდი კედელი ანუ საინგილოს გრძელი გალავანი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130825061428/http://dzeglebi.ge/dzeglebi/k/kavkasiis_didi_kedeli.html |date=2013-08-25 }}

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:საქართველოს შენობა-ნაგებობები]]
[[კატეგორია:ქართული არქიტექტურული ძეგლები საზღვარგარეთ]]