იხილეთ წყარო გვერდისთვის კამენსკ-შახტინსკი

{{ინფოდაფა დასახლება
 |სტატუსი                  = ქალაქი
 |ქართული სახელი        = კამენსკ-შახტინსკი
 |მშობლიური სახელი   = Каменск-Шахтинский
 |ქვეყანა                  = რუსეთი
 |პანორამა =  Kamenskaya_vokzal.jpg
 |პანორამის სიგანე =
 |წარწერა = კამენს-შახტინსკის რკინიგზის სადგური
 |დროშა          =Flag_of_Kamensk-Shakhtinsky.png
 |გერბი =Coat_of_Arms_of_Kamensk-Shakhtinsky_(Rostov_oblast).png
 |გერბის სიგანე            = 
 |დროშის სიგანე            = 
  |lat_dir =N  |lat_deg =48|lat_min =19|lat_sec =00
  |lon_dir =E |lon_deg =40|lon_min =16|lon_sec =00
  |CoordAddon             = type:city(40361)_region:RU
  |CoordScale             = 
 |ქვეყნის რუკის ზომა     = 
 |რეგიონის რუკის ზომა    = 
 |რაიონის რუკის ზომა     = 
 |რეგიონის ტიპი             = 
 |რეგიონი                  = როსტოვის ოლქი
 |რეგიონი ცხრილში        = 
 |შიდა დაყოფა =
 |რაიონი                   = 
 |მმართველის ტიპი        =  
 |მმართველი                   = 
 |დაარსების თარიღი      = 1671
 |პირველი ხსენება       = 
 |წინა სახელები           =  1927 წლამდე - კამენსკაია, 1929 წლამდე - კამენსკი
 |სტატუსი-დან                = 1927
 |ფართობი                 = 160
 |სიმაღლის ტიპი=ზღვის დონე{{!}}ზღვის დონიდან
 |დასახლების ცენტრის სიმაღლე=  60
 |მოსახლეობა              =90 307
  |აღწერის წელი           = 2016
  |სიმჭიდროვე              =  
  |აგლომერაცია            = 
  |ეროვნული შემადგენლობა    = 
 |დროის სარტყელი            = +3
 |DST                     =  
 |სატელეფონო კოდი          = +7 86365
 |საფოსტო ინდექსი         =347800
 |საიტი                    =http://kamensk.donland.ru/
|კატეგორია ვიკისაწყობში =  Kamensk-Shakhtinsky
}}
'''კამენსკ-შახტინსკი''' ({{lang-ru|Каменск-Шахтинский}}) — საოლქო დაქვემდებარების [[ქალაქი]] [[რუსეთი|რუსეთში]], [[როსტოვის ოლქი|როსტოვის ოლქში]].  დაარსდა [[1671]] წელს, ქალაქის სტატუსი მიიღო - [[1927]] წელს. ქალაქის მოსახლეობა [[2016]] წლის მონაცემებით შეადგენს  90 307  კაცს.  ქალაქის დღეს აღნიშნავენ ყოველი წლის სექტემბრის მეორე შაბათს.

== გეოგრაფია ==
კამენსკ-შახტინსკი მდებარეობს [[დონეცის ჭიუხი]]ს ჩრდილო-აღმოსავლეთ კალთებზე, მდინარე [[ჩრდილოეთის დონეცი]]ს ([[დონი (მდინარე)|დონის]] მარჯვენა შენაკადი) ნაპირზე.

საავტომობილო გზებით ქალაქი დაშორებულია:
* [[დონის როსტოვი]]დან — 142 კმ.
* [[ვორონეჟი]]დან  — 400 კმ.
* [[კრასნოდარი]]დან  — 414 კმ.
* [[მოსკოვი]]დან  — 932 კმ.

მანძილი ქალაქ [[მოსკოვი|მოსკოვიდან]] რკინიგზის სადგურ კამენსკაიამდე რკინიგზის ხაზით შეადგენს — 1036 კმ-ს, ხოლო [[დონის როსტოვი|დონის როსტოვამდე]]  — 190 კმ-ს. 

=== ქუჩები ===
ქალაქის ორი მთავარი ქუჩა მდებარეობს ერთმანეთის პერპენდიკულარულად და ორიენტირებულია სინათლის მხარეზე:
* '''კარლ მარქსის პროსპექტი''' (ყოფილი დონის პროსპექტი) — სიგრძე 2,3 კმ. გადაჭიმულია [[ჩრდილოეთი|ჩრდილო]]-[[აღმოსავლეთი|აღმოსავლეთიდან]] [[სამხრეთი|სამხრეთ]]-[[დასავლეთი|დასავლეთისაკენ]]. იწყება [[ჩრდილოეთის დონეცი|ჩრდილოეთის დონეცის]] სანაპიროდან. აქ განთავსებულია კულტურული დაწესებულებები, მაღაზიები და ოფისები, რესტორანი და სხვა.
* '''ლენინის ქუჩა''' გადაჭიმულია ჩრდილო-ადსავლეთიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ. იწყება რკინიგზის სადგურიდან და გრძელდება ჩრდილოეთის დონეცამდე. ამ ქუჩაზე მდებარეობს ძირითადი სახელმწიფო დაწესებულებები: ქალაქის ადმინისტრაცია, პოლიცია, ფედერალური საემიგრაციო სამსახურის განყოფილება, საგადასახადო ინსპექცია. 
* '''ვოროშილოვის ქუჩა''' არის მთავარი მაგისტრალი, რომელიც აკავშირებს ქალაქის ორ მიკრორაიონს, სოცგოროდსა და ოქტომბრის 60 წლისთავის რაიონს. ქუჩაზე განთავსებულია მაღაზიები, კაფეები, ცენტრალური ბაზარი „როსტელეკომისა“ და „რუსეთის ფოსტის“ ოფისები.

== ისტორია ==
===1671-1929 წწ.===
ქალაქი ცნობილია [[1671]] წლიდან, როგორც [[კაზაკები|კაზაკთა]] დასახლება, თავდაპირველად მდებარეობდა მდინარე მალაია-კამენკის ნაპირზე, შემდეგ გადასახლდნენ მდინარე გლუბოკოის შესართავთან, ხოლო შემდეგ დიდი ხნის მანძილზე მდებარობდა მდინარე [[ჩრდილოეთის დონეცი|ჩრიდლოეთის დონეცის]] ნაპირზე, თანამედროვე ხუტორ [[სტარაია-სტანიცა|სტარია-სტანიცის]] ადგილას<ref>{{Cite web |url=http://kamensk.rostov.ru/kamensk.html |title=Каменск-Шахтинский — справочно-информационный портал |accessdate=2017-08-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20131004212929/http://kamensk.rostov.ru/kamensk.html |archivedate=2013-10-04 }}</ref>.   

გაზაფხულის წყალდიდობის დროს სტანიცა იტბორებოდა ხოლმე, ამის გამო [[1805]] წელს სტანიცის მოსახლეობამ თხოვნა გაგზავნა მმართველობაში, რათა გადაესახლებინათ მდინარე დონეცის მარჯვენა შემაღლებულ ნაპირზე<ref name="каменская">{{cite web|url =http://rostov-region.ru/towns/item/f00/s00/e0000015/|title = Каменск-Шахтинский|publisher = Rostov Region|accessdate = 2017-04-12|lang = ru}}</ref>. 

მაგრამ მალევე დაიწყო [[საფრანგეთ-რუსეთის ომი (1812)|ომი ნაპოლეონის საფრანგეთთან]]. ომში მონაწილეობის მისაღებად გაემართნენ დონელთა დანაყოფები ატამან [[მატვეი პლატოვი]]ს მეთაურობით. ამ პოლკებში მრავალი კამენსკელიც მონაწილეობდა. მხოლოდ [[1817]] წელს მიიღეს მთავრობისგან ნებართვა გადასულიყვნენ დონეცის მარჯვენა ნაპირზე. კამენსკი გააშენეს სწორკუთხა დაგეგმარების საფუძველზე, გენერალური გეგმის ავტორი იყო არქიტექტორი [[ფრანც დე ვოლანი]], რომელიც ასევე იყო დონის მხარის პირველი დედაქალაქის [[ნოვოჩერკასკი]]ს არქიტექტორი<ref name="каменская"/>. ახალი სტანიცის მთავარ ქუჩას ეწოდა დონეცის პროსპექტი. [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] დასაწყისში კამენსკი იყო დონის მხარის ყველაზე დიდი დასახლება. რკინიგზის ხაზის გაყვანის შემდეგ გაიზარდა მისი, როგორც სავაჭრო დასახლების დანიშნულება<ref name="каменская"/>.

[[1920]]-[[1924]] წლებში სტანიცა შედიოდა [[უკრაინის სსრ|უკრაინის სსრ-ის]] დონეცკის გუბერნიის შემადგენლობაში. [[1924]] წელს შეიქმნა [[ჩრდილოეთ კავკასიის მხარე]], რომლის შემადგენლობაშიც შევიდა შახტინსკის ოკრუგი კამენსკის რაიონისა და მისი ცენტრის კამენსკის  ჩათვლით. 

[[1927]] წლის 28 მარტს სტანიცამ მიიღო ქალაქის სტატუსი და ეწოდა კამენსკი. [[1929]] წლიდან კი ოფიციალურად ეწოდება კანმენსკ-შახტინსკი.

===1941-1980 წწ. ===
[[დიდი სამამულო ომი]]ს პერიოდში კამენსკი [[გერმანელები|გერმანელების]] მიერ იყო ოკუპირებული [[1942]] წლის 18 ივლისიდან<ref name="autogenerated16">Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941—1945». М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. М.: Воениздат, 1985. 598 с.</ref><ref name="autogenerated18">Исаев А. В. От Дубно до Ростова. — М.: АСТ; Транзиткнига, 2004.</ref>  [[1943]] წლის 13 თებერვლამდე. კამენსკ-შახტინსკის ახალგაზრდები მონაწილეობდნენ ახალგაზრდა გვარდიის შემადგენლობაში.  [[1943]] წლის 13 თებერვლის რამეს 1116-ე მსროლელმა პოლკმა, მაიორ ა. გურსკოის ხელმძღვანელობით გამოაცხადა ბრძოლა ქალაქში. [[მესამე რაიხი]]ს [[ფაშიზმი|ფაშისტებისაგან]]  ქალაქი გაათავისუფლა მეხუთე სატანკო არმიამ [[ვოროშილოვგრადის ოპერაცია|ვოროშილოვგრადის ოპერაციის]] ფარგლებში<ref name="autogenerated16" /><ref name="autogenerated59">{{Cite web |url=http://rkka.ru/ |title=Сайт РККА |accessdate=2021-07-11 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180930180652/http://rkka.ru/ |archivedate=2018-09-30 }}</ref>.

[[1967]] წლის 2 ნოემბერს ქალაქის ცენტრალურ კარლ მარქსის პროსპექტზე გაიხსნა გმირი პიონერების ძეგლი-[[სტელა]], სადაც ამოკვეთეს განმათავისუფლებელი ომის დროს დაღუპული ყველა პიონერის სახელი და გვარი. [[1996]] წელს მოხდა ძეგლის რეკონსტრუქცია.

===სარკინიგზო კატასტროფა ===
კამენსკ-შახტინსკში  [[1987]] წლის [[7 აგვისტო|7 აგვისტოს]] მოხდა [[სსრკ]]-ში ერთ-ერთი ყველაზე ძლიერი სარკინიგზო კატასტროფა. სამი ლოკომოტივისაგან შემდგარი მატარებელი 140 კმ/სთ სიჩქარით შეეჯახა სარკინიგზო ბაქანზე მდგომ სამგზავრო მატარებელს, მისი ბოლო ორი ვაგონი მთლიანად გაანადგურა. ავარიის დროს დაიღუპა 106 ადამიანი, მათ შორის ბავშვები, რომლებიც მიდიოდნენ დასასვენებლად (დაღუპულთა შორის იყო მსახიობი [[ტატიანა ლივანოვა]] შვილთან ერთად), კიდევ ერთი ადამიანი დაიღუპა ავარიის სალიკვიდაციო სამუშაოების დროს.

== კულტურა და განათლება ==
ქალაქში მდებარეობს დეკორატიული ხელოვნების მუზეუმი, კონოთეატრი „როდინა“, [[იური გაგარინი|იური გაგარინის]] სახელობის კულტურის სახლი, ა. მაიაკოვსკის სახელობის კულტურის სახლი. გორკისა და მაიაკოვსკს სახელობის კულტურისა და დასვენების ორი პარკი. 

კამენსკ-შახტინსკის საბიბლიოთეკო ქსელი მოიცავს 5 განყოფილებას (ცენტრალური ბიბლიოთეკა, ცენტრალური საბავშვო ბიბლიოთეკა, ოსტროვსკის სახელობის ბიბლიოთეკა და ქალაქის ორი მიკრორაიონის ბიბლიოთეკა).

მოქმედებს სახალხო თეატრი რომელიც შეიქმნა [[1998]] წელს.  

ქალაქში მდებარეობს 32 სკოლამდელი დაწესებულება, 13 საშუალო სკოლა, ერთი ლიცეუმი და ერთიც გიმნაზია,  პროფესიული სასწავლებელი (მათ შორის სამედიცინო და პედაგოგიური კოლეჯები).

== რელიგია ==
ქალაქში ფუნქციონირებს რამდენიმე მართლმადიდებლური ტაძარი, მათ შორის  [[კამენსკ-შახტინსკის ღვთისმშობლის კვართის ეკლესია]] (2003), [[კამენსკ-შახტინსკის სამების ეკლესია]] (1998) და ყველა წმინდის ეკლესია (2014). 

<center><gallery widths=200 heights=160>
ფაილი:Kamensk_Church.jpg|ღვთისმშობლის კვართის ეკლესია
ფაილი:KAM-Church Troitsa 3.jpg|სამების ეკლესია
ფაილი:KAM-Church Vseh Svyatih3.jpg|ყველა წმინდის ეკლესია
</gallery></center>

== ღირსშესანიშნაობა ==
* ლენინის ოთხი ძეგლი
* [[სამოქალაქო ომისა და სამამულო ომის გმირების მემოიალური კომპლექსი]]
* ბაიკ-ოტელის დაღუპული ბაიკერების ძეგლი (2012)
* [[იური გაგარინი]]ს ბიუსტი, მისივე სახელობის სკვერში (2016)
* ძეგლი ძმათა სასაფლაოზე, ქალაის ძველ სასაფლაოზე (1957)
* [[1812]] წლის ომში მონაწილე კაზაკების მემორიალური ქვა (2012)
* გმირი პიონერების ძეგლი-სტელა (1967)
* სამების ეკლესია (1998)
* იური გაგარინის სახელობის კულტურის სახლი (1953)
* [[პლატოვის ძეგლი (კამენსკ-შახტინსკი)|ატამან პლატოვის ძეგლი]].
* [[კამენსკ-შახტინსკის ღვთისმშობლის კვართის ეკლესია]] (2003)
* ეკლესიის ძველი შენობა (1915)
* ჯვარი, რომელიც დგას მოციქულების პეტრესა და პავლეს სახელობის ეკლესიის ადგილზე. 
* ჯვარი [[კამენსკ-შახტინსკის ქრისტეს შობის ეკლესია|ქრისტეს შობის ყოფიილი ეკლესიის]] ადგილზე. 
* [[კამენსკის დეკორატიული ხელოვნებისა და ხალხური შემოქმედების მუზეუმი]].
* [[კამენსკის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი]]

ქალაქში ასევე არის ოთხი სახლი, ორთქმავალი და [[რუსეთის სამოქალაქო ომი|სამოქალაქო ომისა]] და [[დიდი სამამულო ომი|დიდი სამამულო ომის]] ძეგლი რომელსაც აქვს რეგიონალური მნიშვნელობის კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლის სტატუსი<ref>{{Cite web |url=http://mkro.donland.ru/Default.aspx?pageid=115950 |title=Перечни объектов культурного наследия |accessdate=2017-08-14 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20171011175736/http://mkro.donland.ru/Default.aspx?pageid=115950 |archivedate=2017-10-11 }}</ref>.

== ლიტერატურა ==
* Краснознамённый Киевский. Очерки истории Краснознамённого Киевского военного округа (1919—1979). Издание второе, исправленное и дополненное. Киев, издательство политической литературы Украины, 1979.
* Военный энциклопедический словарь. Москва, Военное издательство, 1984.
* Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941—1945». М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. Москва: Воениздат, 1985. 598 с.
* Донецкий, А.М. Каменск – Шахтинский: историко – краеведческий очерк / А.М. Донецкий, А.Г. Лобода. — Ростов н/Д: Кн. изд – во, 1987. – 112 с.
* Донецкий, А.М. Каменск – Шахтинский: историко – краеведческий очерк / А.М. Донецкий, Р.И. Сиваш. – Ростов н/Д: Кн. изд – во, 1976. – 127с.
* Лобода, А.Г. Весь Каменск: энциклопедия / А.Г. Лобода. – Ростов н/Д: Контур, 2005. – 255 с.: ил.
* Лобода. А.Г. Каменск и каменчане: справочник / А.Г. Лобода. – Ростов н/Д: Цветная печать, 1996. – 76 с.
* Шумов, В.В. Каменск на Донце Северском / В.В. Шумов. – Ростов н/Д: Кн. изд – во, 1967. – 82 с.
* Ростовская область. 70 лет созидания. – Ростов н/Д: Мин – во культуры Ростовской области, 2007. – 276с.: ил.
* Чеботарёв, А.Н. Каменск — фронту: хроникально-документальная повесть / Н.А. Чеботарёв. — М.: Либерея, 1996.-168 с.:ил.

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://kamensk.smoro.ru/ Муниципальное образование г. Каменск-Шахтинский] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110307143016/http://kamensk.smoro.ru/ |date=2011-03-07 }}
* [http://rostov-region.ru/towns/item/f00/s00/e0000015/index.shtml История и культура Ростовской области — Каменск-Шахтинский]
* [http://www.mojgorod.ru/rostovsk_obl/kamenskshah/index.html Каменск-Шахтинский в энциклопедии «Мой город»]
* [http://ruspostindex.ru/61/11.html Почтовые индексы и улицы города] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170801073831/http://ruspostindex.ru/61/11.html |date=2017-08-01 }}
* [http://gigabaza.ru/doc/76524-pall.html Справочник «Освобождение городов: Справочник по освобождению городов в период Великой Отечественной войны 1941—1945» / М. Л. Дударенко, Ю. Г. Перечнев, В. Т. Елисеев и др. М.: Воениздат, 1985.]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:როსტოვის ოლქის ქალაქები]]