იხილეთ წყარო გვერდისთვის კოლუმბამდელი ცივილიზაციები

[[ფაილი:MacoocheeMoundEffigyPipe.png|thumb|right|კოლუმბამდელი ეპოქის სკულპტურული ტუბი, ნაპოვნია არქეოლოგების მიერ ნაკუჩის ყორღანთან, [[ჯორჯია (შტატი)|ჯორჯიის შტატი]], [[აშშ]]]]
[[ფაილი:Yaxchilan 1.jpg|thumb|right||220px|ერთ-ერთი პირამიდა [[იაშჩილანი]]ს ნანგრევების ზედა დონეში, [[მექსიკა]]]]
'''კოლუმბამდელი ცივილიზაციები''' — [[ცივილიზაცია|ცივილიზაციები]], რომლებიც არსებობდა [[ჩრდილოეთ ამერიკა|ჩრდილოეთ]] და [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] კონტინენტებზე და რომლებიც [[XV საუკუნე]]ში ამავე ტერიტორიაზე ევროპელი კოლონისტების გამოჩენამდე გაქრა.

== ისტორია==
მიიჩნევენ, რომ [[ინდიელები]]სა და [[ესკიმოსები]]ს წინაპრები გადასახლდნენ [[ამერიკა]]ში 30-20 ათასი წლის წინ, ჩრდილო-აღმოსავლეთი [[აზია|აზიიდან]] [[ბერინგის ზღვა|ბერინგის ზღვისა]] და [[ბერინგის სრუტე|სრუტის]] გავლით. პირველი ახალმოსახლეების კულტურის დონე შეესაბამებოდა ძველი მსოფლიოს [[პალეოლითი|გვიანპალეოლითურ]] და [[მეზოლითი|მეზოლითურ კულტურებს]]. ინდიელების გადასახლება ორივე კონტინენტზე და მათ მიერ ახალი მიწების შესწავლა მრავალი ათასწლეულის განმავლობაში მიმდინარეობდა.

[[ამერიკის კოლინიზაცია]]მდე (დაიწყო [[XVI საუკუნე]]ში) ჩრდილოეთ და სამხრეთ ამერიკის ტომების უმრავლესობა თემური და ტომობრივი წყობის სხვადასხვა სტადიაზე იყო: ზოგიერთ ტომში დომინირებდა მდედრობითი სქესი (იროკეზები, მუსკოგები, ჰოპი, მდინარე [[ამაზონი]]ს აუზის მრავალი ტომი და სხვა), სხვებთან დომინირებდა მამრობითი სქესი ([[ჩრდილოეთი ამერიკა|ჩრდილოეთ ამერიკის]] ჩრდილო-დასავლეთისა და სამხრეთ-დასავლეთის ტომები, [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] მრავალი ტომი). ხალხების ნაწილი იმყოფებოდა თემური წყობილებიდან კლასობრივ საზოგადეობაზე გადასვლის სხვადასხვა სტადიაზე. [[ცენტრალური ამერიკა|ცენტრალური]] და [[სამხრეთ ამერიკა|სამხრეთ ამერიკის]] ინდიელები ([[აცტეკები]], [[მაიას ცივილიზაცია|მაია]], [[ინკები]]) უკვე კლასობრივ საზოგადოებებად ცხოვრობდნენ.

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[მესოამერიკის ქრონოლოგია]]

== ლიტერატურა ==
* {{წიგნი
 |ავტორი = Гуляев В. И.
 |სათაური = Америка и Старый Свет в доколумбову эпоху
 |ბმული = 
 |პასუხისმგებელი= Отв. ред. д-р ист. наук А. Л. Монгайт. Академия наук СССР.
 |გამოცემა = 
 |ადგილი = М.
 |გამომცემლობა = Наука
 |წელი = 1968
 |გვერდები = 
 |გვერდნი = 184
 |სერია = Научно-популярная серия
 |isbn          = 
 |ტირაჟი = 25&nbsp;000
}} (обл.)
* {{cite web
 |author        = Скромницкий А., Талах В.
 |url           = http://kuprienko.info/a-skromnitsky-enciclopedia-de-la-america-del-sur-de-16-17-siglos-parte-1-tomo-2-cronicas-documentos-al-ruso/
 |title         = Энциклопедия доколумбовой Америки. Часть 1. Южная Америка. Том 2. Источники XVI-XVII веков по истории Южной Америки: Хроники. Документы.
 |publisher     = www.kuprienko.info (А. Скромницкий)
 |datepublished = 2012-02-11
 |accessdate    = 2012-03-11
 |description   = 
 |archiveurl    = https://www.webcitation.org/67wBvhOq8?url=http://kuprienko.info/a-skromnitsky-enciclopedia-de-la-america-del-sur-de-16-17-siglos-parte-1-tomo-2-cronicas-documentos-al-ruso/
 |archivedate   = 2012-05-26
}}
* Morgan, «Houses and Houselife of the American Aborigenes» (1881)
* Emerson, «Indian Myths» (1884; о том же масса статей в недавно основанном "Journal of American Folk-Lore)
* Fi. Ratzel, «V ö lkerkunde» (1890, II, 525—710)
* Дж. Фиске, «Открытие Америки» (перев. с кратким очерком древней Америки и испанского завоевания, М. 1892).

{{მესოამერიკის კოლუმბამდელი კულტურები}}
{{მაია}}
{{აცტეკები}}

[[კატეგორია:კოლუმბამდელი კულტურები|*]]
[[კატეგორია:ამერიკის ისტორია]]
[[კატეგორია:მექსიკის ისტორია]]
[[კატეგორია:არქეოლოგია მექსიკაში]]
[[კატეგორია:კოლუმბამდელი ამერიკა| ]]
[[კატეგორია:არქეოლოგიური კულტურები]]