იხილეთ წყარო გვერდისთვის ლუჟიცის კულტურა

[[სურათი:KulturaLuzycka 1.png|right|300px|thumb|ლუჟიცის კულტურის არეალი (გამოყოფილი მწვანედ)]]
'''ლუჟიცის კულტურა''' ({{lang-de|lausitzer Kultur}}, {{lang-pl|kultura łużycka}}) — [[ბრინჯაოს ხანა|ბრინჯაოს]] და ადრეული [[რკინის ხანა|რკინის ხანების]] [[არქეოლოგია|არქეოლოგიური]] კულტურა (ძვ. წ. XII–IV სს.), გავრცელებულია აღმოსავლეთ [[გერმანია|გერმანიის]], [[პოლონეთი]]ს, [[ჩეხეთი]]ს და დასავლეთ [[უკრაინა|უკრაინის]] (პოლესიე და ვოლინი) ტერიტორიაზე.<ref>Галина Лозко. Українське народознавство. Видання третє, доповнене та перероблене. Київ. Видавництво «АрТек» 2006. С.21</ref> სახელწოდება მიიღო ისტორიული ოლქის - [[ზედა ლუჟიცა]] და [[ქვედა ლუჟიცა]] გამო, სადაც პირველად იქნა ნაპოვნი ლუჟიცის კულტურის სამაროვნები და დასახლებები.<ref>''გრაკოვი ბ.&nbsp;ნ.'' ადრეული რკინის ხანა. — მ.: მოსკოვის უნივერსიტეტის გამომცემლობა, 1977. [http://www.archeologia.ru/Library/Book/5162c76230a2/page79 С.&nbsp;79.] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20111017201847/http://archeologia.ru/Library/Book/5162c76230a2/page79 |date=2011-10-17 }}</ref>

== გენეტიკური კავშირები ==
გენეტიკურად დაკავშირებულია [[ტშინეცის კულტურა|ტშინეცკის]] და [[უნეტიცკის კულტურა|უნიტეცკის]] <ref>[http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000016/st062.shtml ევროპისა და აზიის ტომები ძვ. წ.ა. II ათასწლეულში]</ref> კულტურებთან და შემდეგ ევოლუცირდება [[პშევორის კულტურა]]დ.

== ეთნიკური კუთვნილება ==
მკვლევარების ერთი ნაწილი თვლის, რომ ლუჟიცის კულტურის ხალხები ლაპარაკობდნენ [[კელტები|კელტურ]]-იტალიური ჯგუფის ენებზე<ref>{{Cite web |url=http://www.velesova-sloboda.sled.name/rhall/comparative-ariosophy.html |title=ა.მ. ივანოვი ზარატუშტრა ასე არ ამბობდა |accessdate=2011-01-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080306132509/http://www.velesova-sloboda.sled.name/rhall/comparative-ariosophy.html |archivedate=2008-03-06 }}</ref>. ასე მაგალითად აკადემიკოსი სედოვი ამტკიცებდა რომ, ლუჟიცის პშევორამდელი პოლონური დასახლება იყო [[კელტები|კელტური]]<ref>{{Cite web |url=http://vivovoco.rsl.ru/VV/JOURNAL/VRAN/03_07/SEDOV.HTM |title=ვ.ვ. სედოვი  ადრეული სლავების ეთნოგენეზი |accessdate=2011-01-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110726031639/http://vivovoco.rsl.ru/VV/JOURNAL/VRAN/03_07/SEDOV.HTM |archivedate=2011-07-26 }}</ref>. სხვები მათ [[გერმანელები|გერმანელებად]] მიიჩნევენ, და არავითარ სლავებად<ref>{{Cite web |url=http://alterling.narod.ru/DruhaRusA.doc |title=ვ. სტეციუკი აღმოსავლეთ ევროპის წინაისტორიული ეთნოგენეტიკური პროცესების კვლევები |accessdate=2011-01-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080229130221/http://alterling.narod.ru/DruhaRusA.doc |archivedate=2008-02-29 }}</ref>. მესამენი კი თვლიან რომ, ისინი იყვნენ [[ილირიელები]]ს წინაპრები<ref>{{Cite web |url=http://ama.sgu.ru/ama05/ama0508.html |title=ა.მ. მალევანი სლავებისა და ალირიელების ეთნიკური და ისტორიული კავშირები // АМА. გამ. 5. სარატოვი, 1983. ფ. 103—114 |accessdate=2011-01-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081001002029/http://ama.sgu.ru/ama05/ama0508.html |archivedate=2008-10-01 }}</ref> ან კელტ-ილირიელებად<ref>[http://paganism.msk.ru/liter/rybakov06.htm ბ.ა. რიბაკოვი ძველი სლავების წარმართობა]</ref>.

სხვადასხვაგვარი კვლევების შედეგების შეჯამების საფუძველზე აკადემიკოსი ბ.ა.რიბაკოვი აცხადებს: «ლუჟიცის კულტურა იყო, როგორც ჩანს, მრავალეთნიკური კომპლექსი, რომელმაც მოიცვა წინასლავების ტომების ნახევარი, წინაგერმანული ტომების ნაწილი და იტალიურ-ილირიული ტომების რაღაც ნაწილი სამხრეთში, სადაც ბრინჯაოს ჩამოსხმის საქმე მაღალ დონეზე იდგა».<ref>[http://paganism.msk.ru/liter/rybakov06.htm http://historic.ru/books/item/f00/s00/z0000031/st005.shtml ბ.ა. რიბაკოვი ძველი სლავების წარმართობა / მ.: გამომცემლობა 'მეცნიერება', 1981 წ. მეორე ნაწ. უძველესი სლავები. თავი 5. სლავური კულტურის სათავეებში]</ref>. სადაც მან სამართლიანად აღნიშნა, რომ «ლუჟიცის ერთობას მეცნიერები უწოდებენ ვენეტურს (ვენედური), ძველი ტომების ჯგუფის სახელის მიხედვით, რომელიც ერთ დროს ფართოდ იყო გავრცელებული ცენტრალურ ევროპაში. დასავლეთ წინასლავების შესვლა ამ დროებით გაერთიანებაში და მათი მნიშვნელობა ლუჟიცის შიდა ერთობაში  თვალსაჩინოა იქიდან, რომ  ადრეულ შუა საუკუნეებში ვენეტებს თვლიდნენ სლავების წინაპრებად და  მათ იმ სლავებთან აიგივებდნენ რომლებიც დარჩნენ თავიანთ ადგილებზე, რომლებმა არ მიიღეს მონაწილეობა მიგრაციაში სამხრეთით». ახლა ეს ვერსია იღებს სხვადასხვაგვარ არქეოლოგიურ, ლინგვისტურ, გენოეთნიკურ და სხვა მეცნიერულ მტკიცებულებებს.
<ref>[ იულია კოლოსოვსკაია. რომი და დუნაის ტომების სამყარო I—IV სს. ჩ. წ. ა. მ. მეცნიერება, 2000, დაბეჭვდ. დამტკ. რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის საერთო ისტორიის ინსტიტუტის მეცნიერთა საბჭოს მიერ http://barbaricum.ru/content/view/125/134 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090701212756/http://barbaricum.ru/content/view/125/134 |date=2009-07-01 }} Ю. კ. კოლოსოვსკაია. დუნაის ტომები და მათი ომები რომთან http://kirsoft.com.ru/mir/KSNews_259.htm {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090501135208/http://kirsoft.com.ru/mir/KSNews_259.htm |date=2009-05-01 }} ]</ref>

== საცხოვრისი ==
დასახლებები შედგებოდა ბოძებიანი სახლებისაგან, რომელთა კედლები შეადგენდნენ ვერტიკალურ ბოძებს წნულებით, რომელზეც წასმული იყო თიხა, ან დაფარული იყო დაფებით.

== სამაროვნები ==
სამაროვნები წარმოდგენილია როგორც [[კრემაცია|კრემაციული]] სასაფლაო ურნები<ref>[http://www.kulichki.com/moshkow/HISTORY/LEBEDINSKIJ/istrus.txt მ.ი.ლებედინსკი ძველ რუსულ ხალხაბის ისტორიის შესახებ]</ref>.

== გალერეა ==
<gallery perrow="5">
Image:Archeologia (Bielsko) - kultura łużycka.JPG|ლუჟიცის კულტურის ობიექტები
</gallery>

== იხილეთ აგრეთვე ==
* [[წინაისტორიული პოლონეთი]]

== ლიტერატურა ==
* ''Mildenberger G.'' Mitteldeutschlands Ur- und Frühgeschichte. — Lpz., 1959.
* ''ი. ვ. კუხარენკო'' პოლონეთის არქეოლოგია. — მ., 1969.

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ევროპის ბრინჯაოს ხანის კულტურები]]
[[კატეგორია:პოლონეთის ისტორია]]
[[კატეგორია:გერმანიის ისტორია]]