იხილეთ წყარო გვერდისთვის მალაიზიის პოლიტიკური სისტემა

[[მალაიზია]] წარმოადგენს ფედერალურ კონსტიტუციურ [[მონარქია]]ს, რომელიც შედგება 13 სუბიექტის - ფედერაციის სახელმწიფოების (შტატებისაგან) და სამი ფედერალური ტერიტორიისგან. აქედან, 11 შტატი და ორი ფედერალური ტერიტორია განლაგებულია [[მალაკის ნახევარკუნძული|მალაკის ნახევარკუნძულზე]], ორი შტატი ([[საბაჰი]] და [[სარავატი]]) კუნძულ [[კალიმანტანი|კალიმანტანზე]] და ერთი ფედერალური ტერიტორია ([[ლაბუანი]]) სარავატის მახლობლად, მის ჩრდილო-დასავლეთ სანაპიროზე. 9 შტატი წარმოადგენს მონარქიულ შტატს. 7 მათგანს მეთაურობს [[სულთანი]]. [[ნეგრი-სემბილანი]]ს შტატის მმართველი ატარებს მალაურ ტრადიციულ ტიტულს — „[[იანგ დი-პერტუა აგონგი|იანგ დი-პერტუან ბესარი]]“, [[პერლის შტატი]]ს მმართველი ატარებს [[რაჯა]]ს ტიტულს. მონარქიულ შტატებში აღმასრულებელ ხელისუფლებას წარმოადგენს მთავარი მინისტრი („მენტერი ბესარი“). თითოეული მმართველი წარმოადგენს, აგრეთვე, საკუთარი შტატის უმაღლეს სულიერ წინამძღვარს. დანარჩენი 4 შტატის მეთაურია [[გუბერნატორი]], რომელთაც ნიშნავს ცენტრალური ხელისუფლება. ამ ოთხივე შტატში აღმასრულებელ ხელისუფლებას მეთაურობს, აგრეთვე, მთავარი მინისტრი, რომელთაც [[მალაური ენა|მალაურ ენაზე]] ეწოდება „კეტუა მენტერი.“ ფედერალური ტერიტორიები იმართება უშუალოდ ცენტრალური ხელისუფლების მიერ. 

ყოველ 5 წელიწადში ერთხელ იმართება არჩევნები მონარქიულ შტატებში, რომელზეც ირჩევენ უმაღლეს მმართველს ([[მეფე]]ს, მალაურ ენაზე იანგ დი-პერტუან აგონგს) და მის დამხმარე-მოადგილეს (ვიცე-მეფეს). უმაღლესი მმართველი და სულთნები ასრულებენ ძირითადად წარმომადგენლობით ფუნქციებს, მაგრამ კონსტიტუციაში შეტანილი ყველა ცვლილება ან კანონი მოითხოვს მათ სრულ თანხმობას. 

ძირითად სახელმწიფო მმართველობას ახორციელებს [[პარლამენტი]] და მინისტრთა კაბინეტი, რომელსაც მეთაურობს [[პრემიერ-მინისტრი]]. მალაიზიის პარლამენტი ორპალატიანია. ის შედგება ქვედა ([[წარმომადგენლობითი პალატა]]) და ზედა ([[სენატი]]საგან) პალატისაგან. ქვედა პალატა ფორმირდება საერთო-სახალხო პირდაპირი არჩევნების გზით. სენატი ფორმირდება ყოველ შტატში არჩეული ორ-ორი წევრის და მთავრობის რეკომენდაციით მეფის მიერ დანიშნული წევრებისაგან. აღმასრულებელი ხელისუფლება ეკუთვნის ფედერალურ მთავრობას პრემიერ-მინისტრით სათავეში, რომელიც აუცილებლად წარმომადგენელთა პალატის არჩევნებში გამარჯვებული პარტიის ლიდერი უნდა იყოს. ყველა მინისტრი აუცილებლად პარლამენტის წევრი უნდა იყოს ე.ი. უნდა იყოს არჩევნებში გამარჯვებული.

==მალაიზიის პრემიერ-მინისტრები==
*1963—1970 — [[აბდულ რახმანი]]
*1970—1976 — [[აბდულ რაზაკი]]
*1976—1981 — [[ჰუსეინ ონი]]
*1981—2003 — [[მაჰატჰირ მოჰამედი]]
*2003—2009 — [[აბდულა აჰმად ბადავი]]
*2009—2018 — [[ნაჯიბ ტუნ რაზაკი]]
*2018—2020 — [[მაჰათირ მოჰამედი]]
*2020—2021 — [[მუჰიდინ იასინი]]
*2021—2022 — [[ისმაილ საბრი იააკობი]]
*2022 — [[ანვარ იბრაჰიმი]]

==სასამართლო ხელისუფლება==
სასამართლოს უფლება აქვს:
* გადასინჯოს [[კონსტიტუცია]] და კანონები
* გამოაცხადოს სახელმწიფო ან ფედერალური კანონი ბათილად, თუ ის არ შეესაბამება კონსტიტუციას ან აღემატება ფედერალურ კანონს
* გამოაცხადოს ხელისუფლების ესა თუ ის ქმედება უკანონოდ და სხვ.

[[კატეგორია:მალაიზიის მთავრობა]]