იხილეთ წყარო გვერდისთვის მარიამობა

{{მიკერძოებული}}
[[ფაილი:Assumption of Mary2.jpg|მინი|მარჯვნივ|ღვთისმშობლის მიძინება]]
'''მიძინება [[მარიამ ღვთისმშობელი|ყოვლადწმიდისა ღვთისმშობელისა]]''' ან '''მარიამობა''' — ღვთისმშობლის მიცვალების დღესთან დაკავშირებული [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი]] და [[რომის კათოლიკური ეკლესია|კათოლიკური ეკლესიების]] დღესასწაული. მართლმადიდებლობაში შედის [[თორმეტი უდიდესი ქრისტიანული დღესასწაული|თორმეტ უდიდეს დღესასწაულთა]] სიაში. დღესასწაული აღინიშნება [[ძველი სტილი]]თ [[15 აგვისტო]]ს/ახ. სტ. [[28 აგვისტო]]ს. [[იერუსალიმის მართლმადიდებელი ეკლესია|იერუსალიმის]], [[საქართველოს მართლმადიდებელი სამოციქულო ეკლესია|საქართველოს]], [[რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|რუსეთის]], [[სერბეთის მართლმადიდებელი ეკლესია|სერბეთის]] [[ავტოკეფალია|ავტოკეფალური]] და [[აიონ-ოროსი|ათონის მთის]] ავტონომიური ეკლესიები, ასევე [[უკრაინის ბერძნულ–კათოლიკური (უნიატური) ეკლესია]], ღვთისმშობლის მიძინებას დღესასწაულობენ [[იულიანური კალენდარი|იულიანური კალენდრით]] (ძვ. სტილით), ანუ [[ახალი სტილი]]თ [[28 აგვისტო]]ს. [[ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიები|მართლმადიდებელი ეკლესიები]] ამავე დღეს თაყვანს სცემენ აწყურის, გაენათის, წილკნის, მეტეხის, ქვაბთახევის, მოზდოკის, ვლაქერნის და სხვა, [[ღვთისმშობლის სასწაულმოქმედი ხატები|ღვთისმშობლის სასწაულთმოქმედ ხატებს]]. [[რომის კათოლიკური ეკლესია]], [[ელადის მართლმადიდებელი ეკლესია|ელადის (საბერძნეთის)]] და მასთან ერთად რამდენიმე მართლმადიდებელი ეკლესია მიძინების დღესასწაულს ახალი სტილით [[15 აგვისტო]]ს ზეიმობენ.

== ახალი აღთქმის ისტორია ==
ღვთისმშობლის მიძინებისა და დაკრძალვის შესახებ [[წმინდა წერილი]]ს კანონიკურ წიგნებში არაფერია ნათქვამი. [[იოანეს სახარება|იოანეს სახარების]] მიხედვით, ჯვარზე გაკრულმა [[იესო ქრისტე]]მ [[იოანე მახარებელი]] ღვთისმშობელს აშვილა: „ჰრქუა დედასა: დედაკაცო, აჰა ძჱ შენი! და მოწაფესა მას ჰრქუა: აჰა დედაჲ შენი!“. იმ დღიდან მარიამი იოანეს სახლში ცხოვრობდა: „მიერ ჟამითგან წარიყვანა იგი სახედ თჳსა“ (იოან. 19: 25–27). ამის შემდეგ „[[საქმე მოციქულთა]]“ გვაუწყებს, რომ ღვთისმშობელი ლოცულობდა [[ქრისტეს თორმეტი მოციქული|მოციქულებთან]] ერთად (საქმ. 1: 14) და [[სულთმოფენობა|სულთმოფენობის]] დღეს, მათთან ერთად მიიღო [[სულიწმინდა|სულიწმიდას]] ნიჭი (საქმ. 2: 1–14).

== საეკლესიო გადმოცემა ==
ამის შემდეგ ღვთისმშობლის მიწიერი ცხოვრების შესახებ ამბებს მხოლოდ საეკლესიო გადმოცემიდან ვიგებთ. კერძოდ, გადმოცემის თანახმად, ყოვლადწმიდა ღვთისმშობელმა [[ჰეროდე აგრიპა I|ჰეროდე მეფის (აგრიპა I)]] მიერ ქრისტიანთა დევნის გამო, 43 წლის ასაკში, [[იოანე ღვთისმეტყველი|იოანე ღვთისმეტყველთან]] ერთად ეფესოს მიაშურა, იყო [[კვიპროსი|კვიპროსზეც]] – მკვდრეთით აღმდგარ [[ლაზარე (უფლის მეგობარი)|ლაზარესთან]], ქრისტიანობა იქადაგა [[ათონის მთა|ათონის წმიდა მიწაზე]], ბოლოს კი, კვლავ [[იერუსალიმი|იერუსალიმს]] დაუბრუნდა.

ღვთისმშობელი ხშირად ევედრებოდა უფალს, მალე მიეღო მისი სული [[სასუფეველი|სასუფეველში]]. და აი, ერთხელ, როცა მარიამი [[მაცხოვრის აკლდამა]]ში ლოცულობდა, ცა გაიხსნა, გარდამოხდა [[გაბრიელ მთავარანგელოზი]] ხელში [[ზეთისხილი]]ს რტოთი და უბიწო ქალწულს ახარა: „გიხაროდენ მარიამ, რომელმან ჰშვენ ღმერთი ჩუჱნი, ლოცვა შენი აღვიდა წინაშე ძისა შენისა და შეწირულ იქმნა, ამიერიდგან დაუტევებ სოფელსა, ნეტარო, და ზეცასა აღხვალ!“ ღვთისმშობელი დიდად გაახარა ამ უწყებამ და მიცვალებისათვის მზადება დაიწყო.

[[ქრისტეს თორმეტი მოციქული|მოციქულები]] ამ დროისათვის იერუსალიმში არ იყვნენ – სხვადასხვა ქვეყანაში ქადაგებდნენ, მაგრამ მარიამს ძალიან სურდა, ამსოფლიდან განსვლამდე ყველანი ერთად ეხილა. უფალმა ეს სურვილიც აუსრულა: მეყსეულად შემოჰკრიბა მასთან მაცხოვრის ყველა მოწაფე. ხუთი მათგანი მკვდრეთით აღმდგარიყო. მოციქულები მიესალმნენ მას და მოუთხრეს, თუ როგორ იქნენ აღტაცებულნი მოღვაწეობის ადგილებიდან. გახარებულმა უბიწო ქალწულმა მადლობა შესწირა ღმერთს, შემდეგ კი თავის მიცვალებაზე დაიწყო საუბარი. სწორედ ამ დროს, ასევე სასწაულებრივ, წარდგა მათ წინაშე [[პავლე|პავლე მოციქულიც]] თავისი მოწაფეების: [[დიონისე არეოპაგელი]]ს, საკვირველი [[იეროთეოსი]]ს, ღვთაებრივი [[ტიმოთეს]] და სხვა [[ქრისტეს სამოცდაათი მოციქული|სამოცდაათთაგანთა]] თანხლებით. მარიამი სახელებით უხმობდა ყველას, ქებას ასხამდა მათ სარწმუნოებას და აკურთხებდა. შემდეგ წმიდა დედა [[იაკობი ძმა უფლისა|იაკობ მღვდელმთავრის]] ხელით [[ზიარება|ქრისტეს სისხლსა და ხორცს ეზიარა]]. მესამე ჟამს (დაახ. საღამოს 9 საათი) – ღვთისმშობლის ამსოფლიდან გასვლისას საოცარი ნათლით გაბრწყინდა ის ოთახი, რომელშიც იგი იწვა, „იქმნა დიდებით განსაკჳრვებელი მოსლვა ქრისტეს ღვთისა და ძისა მისისა დიდებითა მით გამოუთქმელითა“. იესო ქრისტემ თავისი მშობლის წმიდა და ყოვლად უბიწო სული „საღმრთოთა მათ და უხრწნელთა მკლავთა თჳსთა ზედა მიირქუა“ და ანგელოზთა გალობის თანხლებით აამაღლა ზეცად.<ref name="orthodoxy.ge">[http://www.orthodoxy.ge/tveni/agvisto/15-midzineba.htm მიძინება ყოვლადწმიდისა დედუფლისა ჩვენისა ღვთისმშობელისა და მარადის ქალწულისა მარიამისა. მარიამობა]//„წმიდანთა ცხოვრება“, ტომი III, თბილისი, 2001</ref>

==== დაკრძალვა და შემდგომი სასწაულები ====
მთელი სახლი საოცარი სურნელებით აივსო. მოციქულები კრძალვით მიეახლნენ ნათელშემომდგარ წმიდა ცხედარს, შემოკრბენ „სნეულნი და არა ძლებულნიც“ და მრავალი სასწაულებრივი კურნება აღესრულა. ქრისტეს მოწაფეებმა ღამე ლოცვაში გაათიეს და პარასკევ დილით ღვთისმშობლის პატიოსანი ნეშტი [[სიონი (იერუსალიმი)|სიონიდან]] [[გეთსიმანია]]ში გადაასვენეს.

ყოვლადწმიდა მარიამის მიძინებას ერთი ათორმეტთაგანი – [[თომა მოციქული|თომა]] ვერ შეესწრო. ღვთის განგებით, იგი სწორედ კვირა ღამეს მივიდა გეთსიმანიაში და ღვთისმშობლის გარდაცვალებით შეწუხებულმა, ითხოვა, საფლავი გაეხსნათ, რომ წმიდა გვამისთვის თაყვანი ეცა. კარი მართლაც გააღეს, მაგრამ აკლდამა ცარიელი დაუხვდათ. მაშინ, ერთი ცნობით, „გამობრწყინდა ნათელი ბრწყინვალე, წინაშე კიდობანსა მას, ვითარცა ხორცითა და ჩვეულებისაებრ მდგომარე იხილეს წმიდა ღვთისმშობელი და თაყუანისცეს“. ყოვლადწმიდამ თომა ახლოს მიიხმო და მისი სარწმუნოების აღიარება რომ მოისმინა, „შეიტკბო და აკურთხნა და უჩინო იქმნა“. სხვა წყაროთა მოწმობით, ყოვლადწმიდა მარიამი მაშინ გამოუჩნდათ გაოცებულ მოციქულებს, როცა შინ დაბრუნდნენ და ტრაპეზს შემოუსხდნენ. ღვთისმშობელმა მათ მიმართა: „გიხაროდენ! მე თქვენთანა ვარ ყოველთა დღეთა შინა“.<ref name="orthodoxy.ge"/>

==== ღვთისმშობლის ასაკი გარდაცვალების დროს ====
არსებობს რამდენიმე მოსაზრება, მაგრამ მათგან ყველაზე სარწმუნოა, რომ ღვთისმშობელმა იცოცხლა 72 წელი და გარდაიცვალა დაახლოებით [[ქრისტეს შობა|ქრისტეს დაბადებიდან]] 57 წელს, როგორც ამას [[ეპიფანე კვიპრელი]] და [[გიორგი კედრენე]] გადმოგვცემენ. მათ ეთანხმებიან წმ. [[ანდრია კრიტელი]] და [[სიმეონ მეტაფრასი]], რომლებიც ხაზს უსვამენ, რომ მარიამმა სიბერემდე იცოცხლა. ამავე აზრს იზიარებენ სხვა მკვლევრებიც.<ref>[http://www.koob.ru/kollektiv_avtorov/skazaniya_o_zemnoi_zhizni_presvyatoi_bogoroditci Сказания о земной жизни Пресвятой Богородицы], издание Русского на Афоне Пантелеймонова монастыря (восьмое, исправленное и дополненное), репринт 1904 года</ref>

== მიძინების დღესასწაულის დაარსება და შემდგომი ტრადიცია ==
ზუსტად უცნობია, თუ როდის დაწესდა ღვთისმშობლის მიძინების დღესასწაული, მაგრამ საფიქრებელია, რომ იგი უკვე არსებობდა ქრისტიანობის პირველ საუკუნეებში.

წმინდა მამათა ნაშრომები, სადაც ღვთისმშობლის მიძინებაზეა საუბარი, IV საუკუნის ბოლოს არ სცილდება. ამათგან ერთ-ერთი [[იერონიმე სტრიდონელი|ნეტარ იერონიმეს]] მიეწერება. სხვა ცნობა, რომელიც VII საუკუნით თარიღდება, [[მოდესტოსი (იერუსალიმის პატრიარქი)|იერუსალიმის ეპისკოპოს მოდესტოსს]] ეკუთვნის.

ცნობილი საეკლესიო მოღვაწე [[ნიკიფორე კალისტოსი]]ს (გ. დაახ. 1350) ცნობით, მიძინების დღესასწაულის აღნიშვნა მავრიკიოსის (დაახ. 539—602) მეფობის დროს, [[582]] წელს დაწესებულა, მაგრამ უფრო საფიქრებელია, რომ მავრიკიოსის დროს უკვე არსებული დღესასწაულის აღნიშვნა დაკანონდა. ამ ცნობის მიხედვით, [[595]] წლიდან დღესასწაულის აღნიშვნა დაწესდა 15 აგვისტოს, ამ დღეს მავრიკის [[სასანიანები|სპარსელებზე]] გამარჯვების აღსანიშნავად.

შემორჩენილია მიძინების დღესასწაულისადმი მიძღვნილი [[V საუკუნე]]ში მოღვაწე [[ანატოლი (კონსტანტინოპოლის პატრიარქი)|ანატოლი პატრიარქის]] ერთი საეკლესიო საგალობელი. ამავე დღესასწაულს ეძღვნება საგალობლები, რომლებიც [[ღირსი კოზმა|კოზმა მაიუმელსა]] (VIII ს.) და [[იოანე დამასკელი|იოანე დამასკელს]] (VII–VIII სს.) მიეკუთვნება.<ref name="orthodox–geo.com">[http://orthodox–geo.com/tags/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%91%E1%83%90/ მარიამობის მარხვა, მოამზადა დეკანოზმა ლევან მათეშვილმა]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}, ჟურნალი „კარიბჭე“, აგვისტო, 2004</ref>

== მარიამობის მარხვა ==
ქრისტიანულ სამყაროში ყოვლადწმიდა სამების შემდეგ ღვთისმშობელი მარიამი იდიდება, როგორც [[ქერუბიმი|ქერუბიმებზე]] უპატიოსნესი და [[სერაფიმი|სერაფიმებზე]] აღმატებული. ამიტომ, ეკლესია განსაკუთრებულ პატივს მიაგებს დედას ღვთისას. უდიდეს ათორმეტ დღესასწაულთაგან ერთ–ერთს, ყოვლადწმიდა ღვთისმშობლის მიძინებას, ეკლესია [[მარხვა|მარხვით]] ხვდება.

მარიამობის მარხვა 1 (ახ. სტ.14) აგვისტოდან იწყება და 15 (ახ. სტ. 28) აგვისტოს მთავრდება. ეკლესიის ისტორიაში ამ მარხვის დაწესების ზუსტი თარიღი უცნობია.

ადრეულ ქრისტიანულ ეკლესიაში, მათ შორის [[ანტიოქია]]შიც, ამ მარხვას კი ინახავდნენ, მაგრამ იგი სავალდებულო არ იყო, ამასთან, ხშირად განსაზღვრული არც მარხვის აღნიშვნის ზუსტი კალენდარული დრო იყო - იგი ინდივიდუალურად, მწყემსმთავართა ლოცვა-კურთხევით აღესრულებოდა. [[იერუსალიმის კანონი|იერუსალიმის კანონში]] მარიამობის მარხვა რვა დღით შემოიფარგლება, [[სტუდიის მონასტერი|სტუდიის მონასტრის]] [[ტიპიკონი]]თ კი ოთხი დღე გრძელდებოდა.

როგორც საისტორიო წყაროები და სამართლებრივი ძეგლები გვაუწყებენ, საუკუნეების მანძილზე მარიამობის მარხვის შენახვა ყველა [[ავტოკეფალური მართლმადიდებელი ეკლესიები|ავტოკეფალური ეკლესიის]] ტრადიციას არ წარმოადგენდა. მსოფლიო მართლმადიდებელმა სამყარომ დღესასწაულის მარხვით საყოველთაო აღნიშვნა მოგვიანებით, დაახლოებით X-XI საუკუნეებიდან დაიწყო. [[ანასტასი კესარიელი]]ს ცნობით, მარიამობის მარხვა საყოველთაო მარხვად დაახლოებით [[ლეონ ფილოსოფოსი]]ს მეფობის (886–912) დროს დაწესებულა, ანუ მას შემდეგ, რაც ამ დღესასწაულმა საეკლესიო კალენდრებში კუთვნილი ადგილი დაიკავა. სამეცნიერო ლიტერატურაში მითითებულია, რომ [[ანტიოქიის მართლმადიდებელი ეკლესია|ანტიოქიის ეკლესიაში]] მიძინების მარხვა [[1060 წელი|1060 წელს]] პატრიარქ [[იოანე VI (ანტიოქიის პატრიარქი)|იოანე VI]]–სა და იმპერატორ [[კონსტატინე დუკა]]ს გადაწყვეტილებით დადგინდა.

ჯერ კიდევ მე-12 საუკუნეში ანტიოქიის ცნობილი პატრიარქი [[თეოდორე ბალსამონი]] სამწყსოსადმი მიძღვნილ ეპისტოლეში მიძინების მარხვის შენახვის აუცილებლობის შესახებ წერდა.

რაც შეეხება დღეისათვის მართლმადიდებელ ეკლესიაში დაწესებულ მარხვას, იგი 1166 წელს კონსტანტინოპოლის საეკლესიო კრებაზე „ძველ განწესებათა თანახმად“ დაკანონდა. კრების თავმჯდომარე [[ლუკა (კონსტანტინოპოლის პატრიარქი)|პატრიარქი ლუკა]] (1157—1170) ყოფილა. ამ კრების შესახებ ბალსამონი წერს: „იმ დროისათვის ორჭოფობდნენ, თუ რამდენი დღე უნდა გაგრძელებულიყო მიძინებისა და შობის მარხვები, რაზეც წმიდა პატრიარქმა დაამოწმა: „მართალია, წერილობით არსადაა დაფიქსირებული ამ მარხვების ხანგრძლივობა, მაგრამ გადმოცემის საფუძველზე ერთი - პირველ (ახ. სტ. 15) აგვისტოს, მეორე კი თხუთმეტ (ახ. სტ. 28) ნოემბერს უნდა დაიწყოს“.<ref name="orthodox–geo.com"/>

== ტროპარი და კონდაკი ==
* ტროპარი: შობასა ქალწულებაჲ დაიმარხე და მიცვალებასა სოფელი არა დაუტევე, ღმრთისმშობელო, მიხუედ ცხორებად დედა ეგე ცხორებისაჲ, და აწ მეოხებითა შენითა იჴსნი სიკუდილისაგან სულთა ჩუენთა.

* კონდაკი: მეოხებათა შინა სამარადისოდ მვედრებელი, და შეწევნათა შინა უცვალებელი სასოებაჲ, ღმრთისმშობელო, სამარემან და სიკუდილმან ვერ დაგაბრკოლეს, არამედ, ვითარცა დედაჲ ეგე ცხორებისაჲ, ცხორებად მიცგვალა, რომელმან დაიმკვიდრა საშოჲ მარადის ქალწულისა.

== მარიამობა საქართველოში ==
==== ხალხური ტრადიციები ====

==== კანონმდებლობა ====
[[საქართველო]]ში ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინება (მარიამობა) ოფიციალურ სახელმწიფო დღესასწაულადაა გამოცხადებული. [[საქართველოს შრომის კოდექსი]]ს მე–20 მუხლის თანახმად, 28 აგვისტო – ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის მიძინების დღე (მარიამობა) [[უქმე დღე]]დაა გამოცხადებული.<ref>[http://www.parliament.ge/_special/kan/files/1909.pdf საქართველოს შრომის კოდექსი, კარი I, თავი I , მუხლი 20]</ref>

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:ქრისტიანული დღესასწაულები]]