იხილეთ წყარო გვერდისთვის მაქსიმ გორკი

{{მმ*|გორკი}}
{{ინფოდაფა მწერალი}}
'''მაქსიმ გორკი''' ({{lang-ru|Максим Горький}}, ნამდვილი სახელი და გვარი — '''ალექსი მაქსიმეს ძე პეშკოვი''' {{lang-ru|Алексей Максимович Пешков}}; დ.  [[28 მარტი]] <small>[ ძვ.  სტ. 16 მარტი]</small>, [[1868]], [[ნიჟნი-ნოვგოროდი]] — გ. [[18 ივნისი]], [[1936]], [[გორკი]], მოსკოვის ახლოს) — [[რუსი]] მწერალი, პუბლიცისტი და კრიტიკოსი; ე. წ. სოციალისტური რეალიზმისა და საბჭოთა ლიტერატურის ფუძემდებელი.

== ბიოგრაფია ==
[[ფაილი:MaximGorkiinTbilisi.jpg|thumb|left|მაქსიმ გორკის მემორიალური დაფა თბილისში, წინამძღვრიშვილის ქუჩაზე.]]
მამა ადრე დაკარგა. დედის გათხოვების შემდეგ ბედის ანაბარა დარჩა. თვითნაკითხობით ღრმა და ფართო განათლება მიიღო. [[1891]] წელს გორკი სამხრეთისაკენ გამოემგზავრა. იმავე წლის [[1 ნოემბერი|1 ნოემბერს]] თბილისს ჩამოაღწია. აქვე მოეწყო მუშად ამიერკავკასიის რკინიგზის სახელოსნოში. თითქმის მთელი წელი იცხოვრა საქართველოში. თბილისში გორკი პირველად დაუკავშირდა რევოლუციონერებს, რამაც გადამწყვეტი როლი ითამაშა მისი მსოფლმხედველობის ჩამოყალიბებაში. თბილისში, კრასნოგორსკის ქუჩაზე (ახლანდელი მაქსიმ გორკის ქუჩა, ძველი თბილისის რაიონი), მისი ინიციატივით ჩამოყალიბდა „კომუნა“; აქ გამართულ საღამოებს მრავალრიცხოვანი აუდიტორია ჰყავდა. გორკი მოხსენებებით გამოდიოდა თბილისის სხვადასხვა უბანში, დაუახლოვდა ჩუღურეთის რევოლუციურ ორგანიზაციას, სადაც მას ამარაგებდნენ აკრძალული ლიტრით. 

თბილისში დაიწერა და [[1892]] წლის 12 სექტემბერს გაზეთ „კავკაზში“ გამოქვეყნდა გორკის პირველი მოთხრობა „მაკარ ჩუდრა“. თბილისშივე დაწერა პოემა „ქალიშვილი და სიკვდილი“, ასევე რამდენიმე მოთხრობა, რომლებიც მოგვიანებით დაიბეჭდა. [[1898]] წელს გორკი მეორედ ჩამოვიდა თბილისში, [[1900]] წლის ზაფხულში კი ა. ჩეხოვთან, მხატვარ ვ. ვასნეცოვსა და ექიმ ა. ალექსინთან ერთად მესამედ ესტუმრა საქართველოს და ორ კვირაზე მეტხანს დარჩა. 1903 წლის ზაფხულში გორკი, თითქმის ერთი თვით, კვლავ ესტუმრა საქართველოს. თან ახლდნენ მეუღლე ე. პეშკოვა, გამომც. „ზნანიეს“ დირექტორი კ. პიატნიცკი და სხვ., იყო ბათუმში, სოხუმში, ბორჯომში, აბასთუმანში, ქუთაისში, რაჭაში. ადგილობრივმა პრესამ სათანადოდ გააშუქა მწერლის ჩამოსვლა. არქივებში შემონახულია ჟანდარმერიის დოკუმენტები, რომლებშიც აღნიშნულია გორკის მონაწილეობა თბილისის და ქუთაისის არალეგალური წრეების მუშაობაში, მის მიერ გაწეული ფულადი დახმარება სოციალ-დემოკრატთა სასარგებლოდ. 

[[1905]] წელს გორკი ბოლშევიკური პარტიის რიგებში შევიდა. [[1906]] წლის დასაწყისში იგი პარტიის დავალებით საზღვარგარეთ გადავიდა საცხოვრებლად. [[1907]] წელს სათათბირო ხმის უფლებით დაესწრო პარტიის V ყრილობას ლონდონში. [[1928]] წელს გორკი მეხუთედ ესტუმრა საქართველოს. მაშინ საბჭოთა კავშირი საზეიმოდ აღნიშნავდა გორკის დაბადების 60 წლისთავს. ეს იუბილე საგანგებოდ აღნიშნეს საქართველოშიც. მოეწყო გორკის საჯარო გამოსვლები, შეხვედრები მწერლებსა და ჟურნალისტებთან. მეექვსედ (უკანასკნელად) მწერალი [[1929]] წლის ზაფხულში ჩამოვიდა საქართველოში, ისვენებდა გაგრაში. ერთი დღით ეწვია თბილისს, შეხვდა ქართველ მწერლებს. მოგზაურობით მიღებული შთაბეჭდილებანი ასახა ნარკვევში „საბჭოთა კავშირში“ (1929). 

1931 წელს გორკიმ გამოგზავნა წერილი, რომლითაც ასე მიმართა ქართველ ხალხს: „თქვენი ქვეყნის ულამაზესმა ბუნებამ და თქვენმა რომანტიკულმა სიფაქიზემ – სწორედ ამ ორმა ძალამ მომცა ბიძგი, რამაც მე, მაწანწალა, ლიტერატორად მაქცია“<ref>Горький М., Собр. соч. в тридцати томах, т. 25, ც. 414</ref>.

==ლიტერატურა==
{{ქე|2|122-123|გვენეტაძე გ.}}
{{ქსე|3|229-230|გვენეტაძე გ.}}
*Архив А. М. Горького, т. 1–14, М., 1939–76; 
*Полн. собр. соч. Художественные произведения, т. 1–25, М., 1968–76; 
*თხზულებანი, ტ. 1–10, თბ., 1956–68.
*გვენეტაძე გ., მაქსიმ გორკი და ქართველი საზოგადოებრიობა, თბ., 1968; 
*ა. მ. გორკი. ბიბლიოგრაფიული საძიებელი, თბ., 1968; 
*კაკიაშვილი გ., მაქსიმ გორკი საქართველოში (ბიბლიოგრაფია), თბ., 1969; 
*ციციშვილი გ., ქართველი საზოგადოებრიობა და მაქსიმ გორკი, თბ., 1977; 
*Гвенетадзе Г. Д., Максим Горький и грузинская литературная мысль в начале ХХ века, Тб., 1961; 
*Имедадзе В. К., Горький в Грузии, Тб., 1958; Летопись жизни и творчества А. М. Горького, т. 1–4, М., 1958–60.

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{ესკიზი-ბიოგრაფია}}

{{DEFAULTSORT:გორკი, მაქსიმ}}

[[კატეგორია:რუსი მწერლები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1868]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1936]]
[[კატეგორია:მაქსიმ გორკი|*]]
[[კატეგორია:საბჭოთა რომანისტები]]
[[კატეგორია:საბჭოთა მამაკაცი მწერლები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის რუსი მამაკაცი მწერლები]]
[[კატეგორია:საბჭოთა არამხატვრული მწერლები]]
[[კატეგორია:საბჭოთა დრამატურგები]]
[[კატეგორია:სოციალისტური რეალიზმის მწერლები]]
[[კატეგორია:რუსი ათეისტები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის რუსი დრამატურგები]]
[[კატეგორია:რუსი მამაკაცი დრამატურგები]]
[[კატეგორია:რუსი მამაკაცი რომანისტები]]
[[კატეგორია:რუსი მემუარისტები]]
[[კატეგორია:ფსევდონიმიანი მწერლები]]
[[კატეგორია:XIX საუკუნის რუსი რომანისტები]]
[[კატეგორია:XX საუკუნის რუსი რომანისტები]]
[[კატეგორია:XIX საუკუნის რუსი დრამატურგები]]
[[კატეგორია:XIX საუკუნის რუსი მამაკაცი მწერლები]]
[[კატეგორია:რსდმპ-ის V ყრილობის დელეგატები]]