იხილეთ წყარო გვერდისთვის ნიკოლოზ ყიფიანი

{{მმ*|ყიფიანი}}
{{ინფოდაფა პიროვნება
|სახელი = ნიკოლოზ ყიფიანი
|მშობსახელი = 
|დაბსახელი =
|პორტრეტი = 
|ზომა = 
|წარწერა = 
|მოღვაწეობა = საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი
|დაბ თარიღი = [[1846]]
|დაბ ადგილი = [[ქვიშხეთი]], [[ხაშურის მუნიციპალიტეტი]]
| გარდ თარიღი = [[1 მაისი]], [[1905]]   
| გარდ ადგილი = [[ბრიუსელი]], [[ბელგია]]
|მოქალაქეობა = 
|მამა = [[დიმიტრი ყიფიანი]]
|დედა = [[ნინო ჭილაშვილი]]
|მეუღლე = ანასტასია ერისთავი
|შვილები = [[ბარბარე ყიფიანი]]<br />[[ნინო ყიფიანი]]<br />[[ელისაბედ ყიფიანი]]
|ჯილდოები = 
|საიტი = 
|სხვადასხვა = 
}}
'''ნიკოლოზ დიმიტრის ძე ყიფიანი''' (დ. [[1846]], [[ქვიშხეთი]] — გ. [[1 მაისი]], [[1905]], [[ბრიუსელი]], [[ბელგია]]) — [[ქართველები|ქართველი]] საზოგადო მოღვაწე, საზოგადო მოღვაწე, პუბლიცისტი, კრიტიკოსი, ცნობილი საზოგადო მოღვაწის [[დიმიტრი ყიფიანი]]ს უფროსი ვაჟი.

==ბიოგრაფია==
ეროვნულ-განმათავისუფლებელი მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერის, [[დიმიტრი ყიფიანი]]ს უფროსი ვაჟი ნიკოლოზ ყიფიანი [[ქვიშხეთი|ქვიშხეთში]] დაიბადა. ნიკო პატარაობიდანვე სწავლობდა უცხო ენებს, ხატვას, ცეკვას, ფორტეპიანოზე დაკვრას, ბრწყინვალედ შეისწავლა მშობლიური ენაც. [[1862]] წელს ნიკო ძმასთან, [[კონსტანტინე ყიფიანი|კოტე ყიფიანთან]] ერთად დავით ყიფიანის პანსიონში მიაბარეს. აქ გაეცნო ნიკო ჩერნიშევსკისა და დობროლუბოვის იდეოლოგიას, შილერის, ჰიუგოს ნაწარმოებებს, გაიტაცა ტურგენევმა, ჩაუღრმავდა ქართველ მწერალთა შემოქმედებას. იგი 16 წლის ასაკში „საქართველოს მოამბის“ დამფუძნებელთა შორის იყო და მამის ნაწერებს კორექტირებასაც კი უკეთებდა.

[[1864]] წლის ზაფხულში ნიკო ყიფიანი სწავლის გასაგრძელებლად [[პეტერბურგი|პეტერბურგს]] გაემგზავრა, მაგრამ დავით ყიფიანის პანსიონში სწავლა მას სათანადო ცენზად არ ჩაუთვალეს და ამიტომ ერთდროულად დაიწყო მომზადება გიმნაზიის ატესტატის ასაღებად და უნივერსიტეტში შესასვლელად. თბილისის გიმნაზია [[1865]] წელს დაამთავრა. [[1865]]-[[1869]] წლებში სწავლობდა პეტერბურგის უნივერსიტეტის იურიდიულ ფაკულტეტზე და იქაურ ქართველ სტუდენტთა კულტურული თუ არალეგალური პოლიტიკური საქმიანობის ერთ–ერთი ორგანიზატორი იყო. [[1866]] წელს პირველმა თარგმნა ფრანგულიდან „მარსელიოზა“. [[1868]] წელს სტუდენტთა მოძრაობაში მონაწილეობისათვის დააპატიმრეს. [[1869]] წელს მეფის მთვარობის საწინააღმდეგო პროპაგანდისთვის უნივერსიტეტიდან გარიცხეს, ჩამოართვეს სწავლის გაგრძელების უფლება, პოლიციის ზედამხედველობას დაუქვემდებარეს და ადმინისტრაციული წესით დააბრუნეს სამშობლოში.

[[1869]] -[[1871]] წლებში ძირითადად [[ქვიშხეთი|ქვიშხეთში]] ცხოვრობდა, აქ ყოფნის პერიოდში უფასო სახალხო სასწავლებელი გახსნა და გლეხის შვილებს წერა–კითხვასა და არითმეტიკას ასწავლიდა. მამის დაჟინებული თხოვნით რევოლუციურ მოძრაობას ჩამოშორდა. [[1870]] წლიდან ქუთაისში ეწეოდა სავექილო საქმიანობას, [[1871]] წელს კერძო ადვოკატობის ნება დართეს. [[1883]]-[[1890]] წლებში სასამართლო უწყებაში მსახურობდა: „Поверенный по судебным делам Кутаисского судебного округа в г. Батуме“.

ნიკოლოზ ყიფიანი მრავალმხრივი მოღვაწე იყო. მონაწილეობდა თეატრალურ წარმოდგენებში, აქტიურად თანამშრომლობდა ქართულ პრესაში („დროება“, „ივერია“, „კვალი“). აქვეყნებდა თეატრალურ რეცენზიებს, კრიტიკულ ლიტერატურულ და პუბლიცისტურ წერილებს.

[[1875]] წელს ნიკო დაქორწინდა ანასტასია მიხეილის ასულ ერისთავზე. [[1883]] წელს ოჯახის დანგრევით დამთავრდა. ამ დროისთვის მათ უკვე ოთხი შვილი ჰყავდათ – ვაჟი დედასთან დარჩა, ქალიშვილები კი მამასთან იზრდებოდნენ.

[[1887]] წელს ყიფიანების ოჯახს თავს დატეხილმა უბედურებამ, დიმიტრი ყიფიანის მკვლელობამ, ნიკო ნევროგენული დიაბეტით დააავადა. [[1890]] წლის ივნისში იგი სამკურნალოდ ევროპაში გაემგზავრა და სამშობლოში აღარ დაბრუნებულა. ცხოვრობდა [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], [[ნიდერლანდები|ნიდერლანდებში]], [[იტალია]]სა და [[შვეიცარია]]ში, [[1895]] წლიდან [[ბელგია]]ში დამკვიდრდა. მოღვაწეობდა ჟან მარტენის, ზოგჯერ ივან მარტინოვის სახელით, იყო ბრიუსელისა და მოსოს უნივერსიტეტების პროფესორი, ბრიუსელის უნივერსიტეტში განაგებდა რუსული სიტყვიერების კათედრას, მოგვიანებით კი იქვე პოლიგლოტთა კათედრაც დააარსა. კითხულობდა ლექციებს რუსულ ლიტერატურაში, ითვლება ლევ ტოლსტოის ნაწარმოებების ერთ–ერთ პირველ პოპულარიზატორად საზღვარგარეთ.

ნიკოლოზ ყიფიანმა ბელგიაში დააარსა ფემინისტური საზოგადოებები, რომელთაც თვითონ ხელმძღვანელობდა.

ნიკოს [[ბელგია]]ში დამკვიდრების შემდეგ შვილები მასთან გადავიდნენ სწავლის გასაგრძელებლად. უფროსი ქალიშვილი [[ელისაბედ ყიფიანი|ელისაბედი]] (ვეტა) უცხოეთში არ წასულა, [[საქართველო]]ში დარჩა და რუსულ ენას ასწავლიდა. შუათანა ასული [[ნინო ყიფიანი]], პირველი იურისტი ქალი იყო [[რუსეთის იმპერია]]ში და წარმატებით მოღვაწეობდა ამ სფეროში. ცნობილი მეცნიერი გახდა ნიკოს უმცროსი ასული [[ბარბარე ყიფიანი]], პირველი ქართველი ფსიქოფიზიოლოგი ქალი.

ნიკოლოზ ყიფიანი [[1905]] წლის [[1 მაისი|1 მაისს]], 59 წლის ასაკში გარდაიცვალა ბრიუსელში. იქაურმა საზოგადოებამ დიდი პატივით მიაბარა უცხო მიწას. მხოლოდ მისი სიკვდილის შემდეგ გაირკვა, რომ ივან მარტინოვის გვარით მოღვაწე პროფესორი, დიდი [[დიმიტრი ყიფიანი]]ს ვაჟი – ნიკოლოზ ყიფიანი იყო.<ref>{{Cite web |url=http://catalog.edu.ge/index.php?module=school_info&page=detals&school_id=1989 |title=ნიკოლოზ ყიფიანი |accessdate=2016-05-20 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20160304134933/http://catalog.edu.ge/index.php?module=school_info&page=detals&school_id=1989 |archivedate=2016-03-04 }}</ref>

==ლიტერატურა==
* ჯოლოგუა თამაზ, დიმიტრი ყიფიანი (1830-1860 წლები),  გვ. 35-37,  თბ.,   2002 
* [[მურად მთვარელიძე]], ყიფიანები. გვ. – 27-37,  თბ., 2002 

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

{{დიმიტრი ყიფიანი}}

{{DEFAULTSORT:ყიფიანი, ნიკოლოზ}}
[[კატეგორია:ქართველი საზოგადო მოღვაწეები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1846]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1 მაისი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1905]]
[[კატეგორია:ხაშურის მუნიციპალიტეტში დაბადებულები]]
[[კატეგორია:დიმიტრი ყიფიანი]]
[[კატეგორია:ყიფიანები|ნ]]