იხილეთ წყარო გვერდისთვის ნიფური

{{ძველი მესოპოტამია}}

'''ნიფური''' — [[შუმერი|შუმერული]] ქალაქ-სახელმწიფო სამხრეთ [[მესოპოტამია]]ში. 

==მდებარეობა==

[[სურათი:Meso2mil.JPG|მარცხნივ|300px]]  

ნიფური მდებარეობდა თანამედროვე ქ. [[დივანია|დივანიის]] ჩრდილო-აღმოსავლეთით, ახლანდელი [[ნიფერი]]ს ადგილას, [[ერაყი]]ს ტერიტორიაზე.

==ისტორია==
[[ფაილი:Nippur fr.PNG|მარჯვნივ|350px|<center>ნიფურის რუკა</center>]]

'''ნიფური''' წარმოიშვა [[ძვ. წ. III ათასწლეული|ძვ. წ. III ათასწლეულის]] დასაწყისში. წარმოადგენდა [[შუმერული პანთეონი]]ს უმაღლესი ღვთაების, [[ენლილი]]ს საკულტო ადგილს. ენლილის ტაძარ [[ექური|ექურთან]] („მთის სახლი“) არსებობდა საერთო შუმერული უმაღლესი სამეცნიერო-სასწავლო დაწესებულება ([[ედუბა]] - „ფირფიტების სახლი“), სადაც გაჩაღებული იყო ფართო ლიტერატურული საქმიანობა. ტაძართანვე იყო აღმართული შვიდსაფეხურიანი [[ზიქურათი]], რომლის ზედა სართულიდან აკვირდებოდნენ [[ციური სხეული|ციურ სხეულებს]]. [[აქადის დინასტია|აქადის დინასტიის]] დროს (ძვ. წ. XXIV - ძვ. წ. XXIII სს.) ნიფურში ჩატარდა დიდი სარესტავრაციო სამუშაოები. '''ახალ შუმერულ ხანაში''' (ძვ. წ. XXII - XXI სს.) ნიფურზე გადიოდა მთავარი სახმელეთო და [[სამდინარო გზა|სამდინარო გზები]], რაც ხელ უწყობდა ქალაქის ეკონომიკურ გაძლიერებას.

[[ფაილი:Hammurabi's Babylonia 1.svg|მარცხნივ|300px|<center>[[ბაბილონი]] [[ჰამურაბი]]ს დროს</center>|<center>[[ბაბილონი]] [[ჰამურაბი]]ს დროს</center>]]
[[ძველბაბილონური ხანა|ძველბაბილონურ]] და [[კასიტური ხანა|კასიტურ ხანაში]] (ძვ. წ. II ათასწლეული) ნიფური ინარჩუნებდა ერთ-ერთი ცენტრალური საკულტო ქალაქის მნიშვნელობას. ამ დროს იგი შინაგანი [[ავტონომია|ავტონომიით]] სარგებლობდა. [[ახალბაბილონური ხანა|ახალბაბილონურ]] და [[აქემენიდური ხანა|აქემენიდურ ხანაში]] (ძვ. წ. VII - IV სს.) ნიფური მსხვილი ეკონომიკური ცენტრი გახდა. აქ იყო „მარაშუს სახლი“, რომელიც მთავარ სავაჭრო-სააღებმიმცემო ცენტრს. მომდევნო საუკუნეებში ნიფური პატარა [[დაბა|დაბის]] ტიპის დასახლებად იქცა.
 
[[ფაილი:Ruins from a temple in Naffur.jpg|მარჯვნივ|350px|]]

==არქეოლოგიური გათხრები==

[[1889|1889 წლიდან]] ნიფურის ადგილას გათხრებს აწარმოებდა [[ამერიკის შეერთებული შტატები|აშშ]]-ს [[პენსილვანია|პენსილვანიის]] უნივერსიტეტის არქეოლოგიური ექსპედიცია, რომელმაც შეისწავლა [[ენლილი]]სა და ქალღმერთ [[ნინლილი]]ს ტაძრების, ზიქურათის, ედუბასა და მასთან არსებული ბიბლიოთეკის შენობათა ნანგრევები, გამოავლინა სხვადასხვა ეპოქის 60 ათასი ლურსმული დოკუმენტი, მათემატიკური, იურიდიული, ისტორიული თუ წმინდა ხასიათის საბუთები. 

==ლიტერატურა== 
{{ქსე|7|450|კიკნაძე ზ.}}

{{ახლო აღმოსავლეთის უძველესი ისტორია}}

[[კატეგორია:შუმერული ქალაქები]]
[[კატეგორია:ქალაქ-სახელმწიფოები]]