იხილეთ წყარო გვერდისთვის ოოლითი

[[ფაილი:Ooids, Joulter Cays, Bahamas.jpg|thumb|250px|ოოლითების გროვა]]
'''ოოლითი''' ([[ბერძნული ენა|ბერძნ]]. ōon – [[კვერცხი (საჭმელი)|კვერცხი]] და lithos – ქვა) — სფერული ან ელიფსოიდური ფორმის [[მინერალი|მინერალური წარმონაქმნი]], რომელიც შედგება [[რკინა|რკინის]] და [[მანგანუმი]]ს ჟანგეულებისაგან, სილიკატებისაგან, კარბონატებისაგან
და სხვ. ოოლითი ზომით რამდენიმე მკმ-იდან 15-25 მმ-მდეა. 2-5 მმ-ზე მსხვილ ოოლითს ''[[პიზოლითი]]'' ეწოდება. 

ჩვეულებრივ, ოოლითის ცენტრში მოთავსებულია [[ქვიშა|ქვიშის]] მარცვალი ან რომელიმე [[ორგანიზმი]]ს კარბონატული ნიჟარის ნატეხი, რომლის გარშემო თანდათანობით ილექება ნივთიერება. ამის გამო ოოლითს კონცენტრულ-ნაჭუჭისებრი აგებულება აქვს. ოოლითი წარმოიქმნება ზღვის წყალში და თბილ წყაროებში კოლოიდური ან ბიოქიმიური პროცესების შედეგად. 

ოოლითების სახით ხშირად გვხვდება კალციტი, არაგონიტი და სხვ. 

ოოლითური წარმონაქმნები აქა-იქ გვხვდება [[საქართველო]]შიც. დასავლეთ საქართველოში დაახლოებით 10 [[მღვიმე]]შია მიკვლეული აღნიშნული წარმონაქმნი; ესენია: [[გუმის მღვიმოვანი|გუმის]], [[მთისკალთის მღვიმეები|მთისკალთის]], [[მაანიკვარის შახტი|მაანიკვარის]], [[ჭაღის მღვიმე|ჭაღის]], [[ვახუშტი ბაგრატიონის უფსკრული |ვახუშტი ბაგრატიონისა]] და სხვ. მღვიმეები.
[[ფაილი:OoidSurface01.jpg|thumb|left|230px|ოოლითები]]
პირველად [[კავკასია]]ში ოოლითებსა და პიზოლითებს [[გუმის მღვიმოვანი|გუმის მღვიმის]] ბოლო დარბაზის კოროზიულ ორმოებში მიაკვლიეს.<ref>[[ზურაბ ტატაშიძე|ზ. ტინტილოზოვი]], ზოგიერთი ახალი ცნობა დასავლეთ საქართველოს კარსტული მღვიმეების შესახებ. სპელეოლოგთა პირველი სამეცნიერო სესიის თეზისები, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის გამოცემა, თბ., 1960, გვ. 10-12</ref><ref>[[ზურაბ ტატაშიძე|ზ. ტინტილოზოვი]], მღვიმეთა სამკაულები, ჟურნ. „მეცნიერება და ტექნიკა“, 1961, № 8, გვ. 19-22</ref><ref>[[ზურაბ ტატაშიძე|ზ. ტინტილოზოვი]], კალციტური ოოლითები და პიზოლითები აფხაზეთის მღვიმეებში, საქართველოს სსრ მეცნიერებათა აკადემიის მოამბე, ტ. XXXI, № 1, 1963</ref> 

გუმას ოოლითები და პიზოლითები ზრდის პროცესშია. 

დასავლეთ საქართველოს კირქვულ ზოლში ოოლითური მინერალების სიმდიდრით პირველ ადგილზეა ვახუშტი ბაგრატიონის უფსკრული, სადაც ეს მინერალები 145-150 მ სიღრმეზე ხალიჩებს ქმნიან.<ref>ზ. ტინტილოზოვი, გ. ჩანგაშვილი, ა. ოქროჯანაშვილი, არაბიკის კირქვული მასივის კარსტულ-სპელეოლოგიური თავისებურებანი, საქართველოს გეოგრაფიის პრობლემები (ვახუშტის სახელობის გეოგრაფიის ინსტიტუტი), გამ. „მეცნიერება“, თბ., 1965, გვ. 60-83</ref> აქ მინერალების რაოდენობა რამდენიმე ათასს აღწევს. 

ოოლითები კარგად არის წარმოდგენილი ზემო ლიხნის მღვიმეში ([[აფხაზეთი]]). ამ [[კონგლომერატი (გეოლოგია)|კონგლომერატულ]] [[მღვიმე]]ში მოიპოვება კლასიკური ოოლითები და პიზოლითები, რომლებსაც აქვთ ბურთისებრი ფორმა და ძალზე მკაფიო (სარკისებრი) ელვარება, რითაც მათ საგრძნობლად ჩამოუვარდება ყველა სხვა მღვიმეში მიკვლეული მინერალები. 

ზემო ლიხნის ოოლითები [[საქართველო]]ს სხვა მღვიმეებთან შედარებით განხვავდება ასევე იმით, რომ მათ ახასიათებთ იდეალური ტკეჩვადობა. 
ჩაქუჩის დარტყმით [[მინერალი]] ადვილად იპობა ცალკეულ სფერულ თხელ ფურცლებად და თანაც გაპობის ზედაპირზე მოელვარე სიბრტყეები ჩნდება. 
ოოლითური მინერალების ზრდა-განვითარების პირობების შესახებ სამამულო ლიტერატურაში საინტერესო ცნობებს გვაწვდიან დ. გრიგორიევი<ref>Григорьев Д. П. О генезисе натечных или метаколлоидных колломорфных агрегатов минералов, Зап, Всес. минерал. Общ-ва, ч.82, вып. 1, 1953</ref>  და გ. მაქსიმოვიჩი.<ref>Максимович Г. А. Основы карстоведения, т.1, Вопросы морфологии карста, спелеологии и гидрогеологии карста, Пермское книжное издателство, Пермь, 1963</ref>

ეს მინერალები შეიძლება წარმოშვას როგორც გამდიანარე ნაკადმა, ისე წვეთებისა და ჭავლების ვარდნამ. პირველი გზით გაჩენილი ფორმები სიდიდითა და 
ნაირფეროვნებით აღემატება მეორეს. კალციტურ ოოლითებსა და პიზოლითებს ''კოლმორფულ'' მინერალებსაც უწოდებენ.

==იხილეთ აგრეთვე==
* [[პიზოლითი]]
* [[კირქვა]]

==რესურსები ინტერნეტში==
{{დრე|2689969|ოოლითი}} 
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/429475/oolite ოოლითი – ენციკლოპედია ბრიტანიკა] {{en}}
* [http://www.mining-enc.ru/o/oolity/ ოოლითების შესახებ – სამთო ენციკლოპედია] {{ru icon}}

==ლიტერატურა==
{{ქსე|7|538-539}}
* ყიფიანი შ., ტინტილოზოვი ზ., ოქროჯანაშვილი არს., ჯიშკარიანი ვ., საქართველოს კარსტული მღვიმეების კადასტრი, თბ., 1966
* [[ზურაბ ტატაშიძე|ტინტილოზოვი ზ]]., მღვიმეებსა და უფსკრულებში, „ნაკადული“, თბ., 1964
* Швецов М. С., Петрография осадочных пород. 3 изд., М., 1958

== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:დანალექი ქანები]]
[[კატეგორია:სპელეოლოგია]]
[[კატეგორია:პეტროლოგია]]