იხილეთ წყარო გვერდისთვის პანორმუსის ბრძოლა

{{ინფოდაფა სამხედრო კონფლიქტი
|კონფლიქტი=პანორმუსის ბრძოლა
|ნაწილი=პირველი პუნიკური ომი
|სურათი=
|სათაური=
|თარიღი=[[ძვ. წ. 251]]
|მდებარეობა=[[პანორმა]], თანამედროვე [[პალერმო]]
|casus=
|ტერიტორია=
|შედეგი= რომის გამარჯვება
|მხარე1=[[რომის რესპუბლიკა]]
|მხარე2=[[კართაგენი]]
|მეთაური1=[[ლუციუს ცეცილიუს მეტელუსი]]
|მეთაური2= [[ჰასდრუბალი]]
|ძალა1=60 000
|ძალა2=21 000
|დანაკარგები1= 2 500
|დანაკარგები2= 11 000
|შენიშვნა=
}}
{{პუნიკური ომები}}
{{პპო ბრძოლები}}
'''პანორმუსის ბრძოლა''' — ბრძოლა, რომელიც მოხდა [[ძვ. წ. 251]] წელს [[პირველი პუნიკური ომი]]ს მიმდინარეობისას [[სიცილია]]ზე. ბრძოლაში რომაელთა გამარჯვებამ განაპირობა მათი კონტროლის შენარჩუნება [[პანორმა]]ზე.

==წინარეისტორია== 
აფრიკული ექსპეციის წარუმატებლობის და [[ძვ. წ. 252]] წელს რომის ფლოტის ქარიშხალში დაღუპვის შემდეგ, რომაელებს დროებით უარის თქმა მოუწიათ ომის ისევ აფრიკაში გადატანის გეგმებზე და საზღვაო ბრძოლებზე, ამიტომ ყურადღება ისევ სიილიაზე სახმელეთო ჯარებზე გადაიტანეს.

[[ძვ. წ. 251]] წელს რომაელებმა გაგზავნეს სიცილიაზე ლეგიონები [[კონსული|კონსულები]]ს [[ლუციუს ცეცილიუს მეტელუსი]]ს და [[გაიუს ფურუსი]]ს მეთაურობით. რომაელების ფლოტის დაღუპვის შემდეგ კართაგენელები ისევ გაბატონდნენ ზღვაზე. ისინი არა ნაკლებ იმედებს ამყარებდნენ ასევე სახმელეთო ძალებზეც. რომაელებს ჯერ კიდევ კარგად ახსოვდათ [[ტუნისის ბრძოლა]] და ამ პერიოდის განმავლობაში ყველანაერად თავს არიდებდნენ დაბლობებში კართაგენელებთან შეხვედრას და დიდ ბრძოლებს.

ლუციუს ცეცილიუსი თავისი ლეგიონებით პანორმაში გამაგრდა, მოკავშირეების დასაცავად მოსავლის აღებისას. ჰასდრუბალი [[ლილიბეუმი]]დან გამოვიდა და თავისი ლაშქარით დაბანაკდა პანორმის ოლქის საზღვართან. ცეცილიუსმა იცოდა ჰასდრუბალის თავდაჯერებულობის შესახებ და პროვოცირებას უკეთებდა ქალაქიდან ჯარების არ გამოყვანით. ჰასდრუბალმა ჩათვალა, რომ რომაელები ვერ გაბედავენ მის წინააღმდეგ გამოსვლას, და პანორმის ოლქში შევიდა და პანორმამდე მიაღწია. ცეცილიუსმა მსუბუქად შეიარაღებულნი<ref>ფრონტინეს თანახმად ეს გასტატები იყვნენ.</ref> გაუშვა, და ისინი ჰასდრუბალს იქამდე აწუხებდნენ, სანამ იგი საბრძოლველად არ განლაგდა.

==ბრძოლა==
ცეცილიუსმა მსუბუქად შეიარაღებულნი კედლის წინ, თხრილთან, დააყენა, და მათ ისრები დაუშინეს სპილოებს. კედლებთან კი მოიმარაგა სასროლი იარაღები. კონსული თვითონ ქალაქის კარიბჭესთან იდგა, კართაგენელთა მარცხენა ფრთის პირისპირ და მსუბუქად შეიარაღებულებს ახალ დამატებებს უგზავნიდა.

კართაგენული სპილოები წინ წავიდნენ მსუბიქად შეიარაღებულებისკენ და თხრილამდე დახიეს ისინი. ჯარისკაცებმა თავი თხრილს შეაფარეს. სპილოები ასევე იჭრებოდნენ კედლებიდან ნატყორცნი ისრებითაც, სადაც ცეცილიუსმა განგებ ცოტა მცველი დააყენა, ჰასდრუბალის გასათამამებლად. [[ზონარა]]ს თანახმად, ამავდროულად ზღვის მხრიდან ქალაქს კართაგენული ფლოტიც მოადგა. საბოლოოდ დაჭრილი ცხოველები გადაირივნენ, უკან გატრიალდნენ და თავისიანებს დაესხნენ თავს.

როდესაც კართაგენულმა სპილოებმა გათელეს საკუთარი რიგები, ცეცილიუსი ძირითადი ჯარებით და ფლანგიდან დაარტყა კართაგენელებს და უკუ აქცია, თან ბევრი დახოცა. ზონარას თანახმად რომაელი ლეგიონერები ქალაქის ყველა კარიბჭიდან გამოვიდნენ. ბევრი კართაგენელი ცდილობდა გემებამდე მიეცურა, მაგრამ დაიხრჩო. [[დიოდორე]]ს თანახმად, ბრძოლაში კართაგენული ჯარის ნაწილი მონაწილეობდა. [[გალები|გალი]] დაქირავებული ჯარისკაცები დათვრნენ და ბანაკში დარჩნენ, სადაც ისინი რომაელებმა გაჟლიტეს.

==შედეგები==
რომაელები თავისუფლებას დაპირდნენ იმ ტყვეებს, ვინც გაფანტულ სპილოებს დაიჭერდა. ამაზე [[ნუმიდიელები]] დათანხმდნენ<ref>ზონარა, ოროზიუსი, ევთროპიუსი</ref>.თუმცა პოლიბიუსის თანახმად სპილოები რომაელმა მხედრებმა დაიჭირეს. კართაგენელებმა 11 000 ადამიანი დაკარგეს. პოლიბიუსის თანახმად, რომაელებმა ბრძოლის ველზე 10 სპილო შეიპყრეს, დანარჩენები კი გაფანტულები იყვნენ და დაიჭირეს. ევთროპიუსის და [[პაულუს ოროზიუსი|ოროზიუსის]] ცნობებით კი ბრძოლაში 26 სპილო დაიღუპა<ref>[[ტიტუს ლივიუსი]]ს პერიოქებისა და  ზონარას თანახმად, რომაელებმა საერთო ჯამში 120 სპილო ჩაიგდეს ხელში, დიოდორესთან 60, ფლორუსთან 100</ref>.

ამ გამარჯვებას რომაელებისთვის როგორც ტაქტიკური ასევე სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა. მათ აღიდგინეს ტუნისის ბრძოლის შემდეგ დაკარგული გამბედაობა და შეინარჩუნეს პანორმა, ამის გარდა, სპილოების დაკარგვით საგრძნობლად დაასუსტეს კართაგენელთა სახმელეთო ჯარები. სპილოების ხელში ჩაგდებას რომაელთათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა.

==რესურსები ინტერნეტში==
*[http://ancientrome.ru/antlitr/polybios/kn01-f.htm პოლიბიუსი, საყოველთაო ისტორია. წ.1 39-40]
*[http://historiwars.narod.ru/Index/Drev/1PW.htm#panorm დიმიტრი შკრაბო, პირველი პუნიკური ომი]

==სქოლიო==
{{სქოლიო}}

[[კატეგორია:პუნიკური ომები]]
[[კატეგორია:ძვ. წ. III საუკუნის ბრძოლები]]