იხილეთ წყარო გვერდისთვის პართია

{{ინფოდაფა ყოფილი ქვეყანა
|სახელი                         =პართია
|მშობლიური სახელი               =
|სტატუსი                           =[[მონარქია|სამეფო]]
|ჰიმნი                             =
|დროშა                             =
|დროშის აღწერა                   = 
|გერბი                             =
|გერბის აღწერა                  = 
|რუკა                            =Map Parthian Empire-fr.png
|აღწერა                         = 
|p7                               = სელევკიდების იმპერია
|flag_p7                          = Diadochen1.png
|შექმნილია                       =[[ძვ. წ. 247]]
|ლიკვიდერებულია                    =[[220]]
|დევიზი                            =
|დედაქალაქი                          =[[ქტესიფონი]]<br />[[ექბატანა]]
|ქალაქები                           =
|ენა                             = [[პართული ენა|პართული]]
|რელიგია                       =
|s11                               = სასანიანთა იმპერია
|flag_s11                          = Sassanid Empire 226 - 651 (AD).GIF
|ვალუტა                           =
|დამატებითი პარამეტრი          =
|პარამეტრის შიგთავსი             =
|ფართობი                          =
|მოსახლეობა                        =
|მართველობის ფორმა                =[[აბსოლუტური მონარქია]]
|დინასტია                         =[[არშაკიდების დინასტია|არშაკიდები]]
|მმართველის ტიტული                 = მეფე
|მმართველი1                       = [[არშაკ I (პართია)|არშაკ I]]
|მმართველი1 წელი                    = 247-211 ქრისტეშობამდე 
}}
'''პართია''' ('''პართიის სამეფო''') ({{lang-el|Παρθία}}, {{lang-ar|بارثيون}}, {{lang-fa|اشکانیان}}) — ძველი სახელმწიფო, რომელიც შეიქმნა [[ძვ. წ. 247|ქრ. შ. 247]] წელს [[კასპიის ზღვა|კასპიის ზღვის]] სამხრეთ-აღმოსავლეთით, დღევანდელი ირანის ტერიტორიაზე. სახელმწიფოს მოსახლეობის ძირითადი ნაწილი იყვნენ [[პართელები]], [[სპარსელები]], [[სომხები]], [[ქურთები]] და ა.შ. მან დაიპყრო ტერიროტია მესოპოტამიიდან ინდოეთამდე. შეწყვიტა არსებობა [[220]] წელს. ჩინელი მოგზაურის [[ჩჟან ციანი]]ს ჩანაწერებში პართია და [[არშაკიდების დინასტია|დინასტია არსი]] მოხსენიებულია, როგორც ''ანსი'' ''({{lang-zh|安息}})''.

==ისტორიული მიმოხილვა==
[[ალექსანდრე დიდი]]ს სიკვდილის შემდეგ ([[ძვ. წ. 323]]) მაკედონიის იმპერიის ადგილზე წარმოიშვა სახელმწიფოების მთელი რიგი. [[ირანი]] თავდაპირველად [[სელევკიდები]]ს სამეფოში შედიოდა. მაგრამ ალექსანდრეს გარდაცვალების შემდეგ ადგილობრივმა მკვიდრმა ატროპატმა დააარსა [[ატროპატენა]]. უფრო მნიშვნელოვანი გახდნენ აღმოსავლეთის სამეფოები: გრეკო-ბაქტრიული სახელმწიფო და პართია.

[[ძვ. წ. 250|ქრ. შ. 250]] წელს ირანული მომთაბარე ტომები, საკები და პარნები, შეიჭრნენ სელევკიდთა ერთ-ერთ სატრაპიაში, პართიენაში. შემდეგ ახლადშემნილმა სახელმწიფომ დაიპყრო კიდევ ერთი სატრაპია გირკანია და [[სელევკოს II]] იძულებული იყო ეღიარებინა არშაკიდთა მეფობა. ქრ. შ. მე-2 საუკუნეში პართია ანადგურებს სელევკიდთა იმპერიას და გავლენას [[დიდი არმენია|დიდ არმენიაზე]] ახდენს. მან სომხეთში თავისი მართველობა დაამყარა და [[ძვ. წ. 95]] წელს [[ტიგრან II]] სომხეთის მეფედ გამოაცხადა.

პართიის სამეფო დასუსტდა სხვადასხვა მომთაბარე ტომებთან ომისაგან. ამ დროს [[რომის იმპერია]]ში [[ტრაიანე]] მეფობდა. მან წაართვა პართიას [[სომხეთი]] და [[ქტესიფონი]]. პართიას გამოეყო შემდეგი ოლქები: მარგიანა, საკასტანი, გირკანია, ელიმაიდა, პარსა, ჰარაკენა, ქ. ჰარტა. [[226]] წელს არტაბანი დაეცა და ტიტული „მეფეთა მეფე“, როგორც თითქმის მთლიანი პართია [[სასანიდები|სასანიდებთან]] გადავიდა.

==იხილეთ აგრეთვე==
{{Commonscat|Parthia|პართია}}
*[[ასურეთი]]
*[[არშაკიდების დინასტია|არშაკიდები]]
*[[დიდი არმენია]]
*[[რომის იმპერია]]
*[[სასანიდები]]

== ლიტერატურა ==
* {{citation|last=Bickerman|first=Elias J.|chapter=The Seleucid Period|pages=3–20|title=Cambridge History of Iran|volume=3.1|year=1983|publisher=Cambridge University Press|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan}}.
* {{citation|last=Bivar|first=A.D.H.|chapter=The Political History of Iran under the Arsacids|pages=21–99|title=Cambridge History of Iran|volume=3.1|year=1983|publisher=Cambridge UP|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan}}.
* {{citation|last=Bivar|first=A.D.H.|year=2003|chapter=Gorgan v.: Pre-Islamic History|title=Encyclopaedia Iranica|volume=11|location=New York|publisher=iranica.com|chapter-url=http://www.iranicaonline.org/articles/gorgan-v}}.
* {{citation|last=Boyce|first=Mary|chapter=Parthian writings and literature|pages=1151–1165|title=Cambridge History of Iran|volume=3.2|year=1983|publisher=Cambridge UP|editor-last=Yarshater|editor-first=Ehsan}}.

{{იმპერიები}}

[[კატეგორია:ირანის ისტორია]]
[[კატეგორია:სომხეთის ისტორია]]
[[კატეგორია:პართია|*]]
[[კატეგორია:ისტორიული სახელმწიფოები]]