იხილეთ წყარო გვერდისთვის პეტრე ოცხელი

{{ინფოდაფა მხატვარი
| ფონი   = 
| სახელი  = პეტრე ოცხელი
| სურათი  = პეტრე ოცხელი ფოტო.jpg
| სურათის ზომა  = 
| სათაური  = 
| სრული სახელი  = 
| მშობსახელი = 
| დაბ. თარიღი   = [[25 ნოემბერი]] ან [[8 ოქტომბერი]], [[1907]] 
| დაბ. ადგილი       = 
| გარდაცვალების თარიღი   = [[2 დეკემბერი]], 1937 (30 წლის) 
| გარდაცვალების ადგილი   = 
| ეროვნება  = ქართველი
| სფერო  = 
| მომზადება  = 
| მიმდინარეობა  = [[მოდერნიზმი]]
| ცნობილი ნამუშევრები   = „მფრინავი მღებავი“
| პარტნიორები  = 
| მასზე გავლენა მოახდინა  =
| მან გავლენა მოახდინა  =
| ჯილდოები   = 
| საიტი  =
| ხელმოწერა  = 
}}

'''პეტრე გრიგოლის ძე ოცხელი''' (დ. [[25 სექტემბერი]]/[[8 ოქტომბერი]], [[1907]], [[ქუთაისი]] — გ. [[2 დეკემბერი]], [[1937]]) — [[ქართველი]] თეატრის მხატვარი.

==ბიოგრაფია==
დაიბადა ცნობილი ქუთაისელი კათოლიკეების ოჯახში. [[ოცხელი, იოსებ|იოსებ ოცხელი]] იყო პეტრეს ბიძა.

1914 წელს ოჯახი გადასახლდა მოსკოვში, სადაც პეტრეს მამამ კავკასიური მაუდის ფაბრიკა გახსნა. ბავშვები ფრანგულ სასწავლებელში მიაბარეს. პეტრე ოცხელის მამა შეძლებული ადამიანი იყო, იგი ხშირად უწევდა დახმარებას საქართველოდან ჩამოსულ ახალგაზრდებს. ოცხელების ოჯახში, რომელიც სტუმართმოყვარებით გამოირჩეოდა, თავს იყრიდა საინტერესო საზოგადოება, სრულდებოდა მუსიკალური ნაწარმოებები, ნაწყვეტები ოპერებიდან, იდგმებოდა სპექტაკლები.<ref name="kult">[http://www.culture.gov.ge/News/1907-წლის-8-ოქტომბერს-დაიბადა-პეტრე-ოცხელი.aspx 1907 წლის 8 ოქტომბერს დაიბადა პეტრე ოცხელი, საქართველოს კულტურისა და ძეგლთა დაცვის სამინისტრო, 7 ოქტომბერი 2014]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>

პეტრე მხოლოდ შვიდი წლის იყო, როდესაც ოჯახი მოსკოვში დამკვიდრდა, მაგრამ ბავშვზე ამგვარი გარემო გარკვეულ კვალს ტოვებდა. მხატვრის დედას ხშირად დაჰყავდა შვილები თეატრში, სადაც ბავშვები მთელ ლოჟას იკავებდნენ და დიდი გულისყურით ადევნებდნენ თვალს სპექტაკლს. მხატვრის და ნინო იგონებდა დედის სიტყვებს, რომ პატარა პეტრე ნანახი სპექტაკლების ჩანახატებს ასრულებდა.<ref name="kult" />

ხშირად ძმები ერთმანეთს ეხმარებოდნენ - უმცროსი ძმა, ლეო მუყაოსგან ფიგურებს ჭრიდა, ხოლო პეტრე აფერადებდა მათ, შემდეგ კი ნაწილების ერთმანეთზე დამაგრების შედეგად მოძრავ ფიგურებს ქმნიდნენ<ref name="kult" />. საბავშვო სპექტაკლებს პეტრე აფორმებდა, დეკორაციების მოხატვაში სხვები ეხმარებოდნენ. ბავშვების ძალებით  დადგმული სპექტაკლებია „კურდღლის საცოლე“ და „ღამე ტყეში“ (1916-1917წ.)<ref name="kult" />.

1920 წელს მთელი ოჯახი საქართველოში დაბრუნდა და თბილისში დასახლდა. მატერიალური მდგომარეობის გამო, მამამ გადაწყვიტა გადაეყვანა ოჯახი ქუთაისში, სადაც მას ახლო ნათესავები ჰყავდა და საკუთარი სახლი ჰქონდა. ამაზე მცირე ხნით ადრე მეუღლე გარდაეცვალა და ბავშვებზე ზრუნვის მთელი სიმძიმე უფროს დას ნინოს დააწვა<ref name="kult" />.

[[1920]]-იდან ქუთაისის რეალურ სასწავლებელში სწავლის პარალელურად მეცადინეობდა სასწავლებელთან არსებულ მცირე სახელოსნო-სტუდიაში. [[1927]]-[[1928]] წლებში სწავლობდა თბილისის სამხატვრო აკადემიაში. [[1927]] ოცხელმა თბილისის მუშათა თეატრში გააფორმა  [[ანატოლი ლუნაჩარსკი]]ს „ცეცხლის გამჩაღებლები“. [[1928]] წლის [[კოტე მარჯანიშვილი|კოტე მარჯანიშვილმა]] იგი ქუთაისის ქართული დრამის სახელმწიფო თეატრში მიიწვია, სადაც ოცხელმა გააფორმა [[შალვა დადიანი]]ს „[[კაკალ გულში]]“ ([[1928]]) და [[კარლ გუცკოვი]]ს „[[ურიელ აკოსტა]]“ ([[1929]]).

[[1930]]-იან წლებში ოცხელმა ქუთაისის დრამის ტეატრში გააფორმა [[პერსი ბიშ შელი]]ს „ბეატრიჩე ჩენჩი“ ([[1930]]), [[ნიკოლოზ პოგოდინი]]ს „ფოლადის პოემა“ ([[1931]]), [[კარლო კალაძე|კარლო კალაძის]] „ხატიჯე“ ([[1930]]), [[გერცელ ბააზოვი]]ს „[[მუნჯები ალაპარაკდნენ]]“ ([[1932]]), [[უილიამ შექსპირი]]ს „ოტელო“ ([[1933]]).

[[1931]] წელს კოტე მარჯანიშვილმა [[მოსკოვის]] კორშის თეატრში დადგა [[ჰენრიკ იბსენი]]ს „[[მშენებელი სოლნესი]]“. სპექტაკლის გასაფორმებლად რეჟისორმა ოცხელი მიიწვია. სპექტაკლის მხატვრობას უდიდესი წარმატება ხვდა. [[1936]]-[[1937]] ოცხელმა მოსკოვის მცირე თეატრში გააფორმა [[ფრიდრიხ შილერი]]ს „[[ვერაგობა და სიყვარული]]“ და [[ვიქტორ გუსევი]]ს „დიდება“, ამავე თეატრის ფილიალში — [[ლოპე დე ვეგა]]ს „[[ცხვრის წყარო]]“.

[[1939]] წელს [[ლონდონი|ლონდონში]], თეატრის მხატვართა გამოფენაზე, ოცხელის ესკიზები ოქროს დიდი მედლით დააჯილდოვეს. [[1937]] [[კონსტანტინე სტანისლავსკი]]ს მიერ მოწყობილ [[ჯუზეპე ვერდი]]ს „[[რიგოლეტო]]ს“ დადგმის კონკურსზე ოცხელის ესკიზებმა პირველი პრემია დაიმსახურა. მხატვარმა თეატრში მხოლოდ ცხრა სეზონის განმავლობაში იმუშავა, მაგრამ მოკლე დროში შექმნა ნაწარმოებები, რომელთაც არსებითი როლი შეასრულეს ქართული თეატრის მკაფიოდ თავისებური სახის შექმნაში.

1937 წლის 21 სექტემბერს პეტრე ოცხელი დააპატიმრეს, დახვრეტა მიუსაჯეს, როგორც „კონტრრევოლუციური, ტროცკისტული, ნაციონალისტური ორგანიზაციის წევრს“ და ამავე წლის 2 დეკემბერს დახვრიტეს<ref name="Wells">Wells (2002), ''Shakespeare Survey: Volume 48, Shakespeare and Cultural Exchange'', p. 189. [[Cambridge University Press]], ISBN 0-521-52387-7</ref><ref>Rubin, Don ''et al.'' (1994), ''The World Encyclopedia of Contemporary Theatre'', p. 335. Taylor & Francis, ISBN 0-415-05928-3.</ref>.

==მემკვიდრეობა==

ქართველი ხელოვნებათმცოდნე, სცენოგრაფიის სპეციალისტი, პროფესორი ქეთევან კინწურაშვილი თვლის, რომ ოცხელი „არ ძველდება იმიტომ, რომ ხარისხი ძალიან მაღალია. თანაც, ამ დარგში საუკეთესოა ქართულ ხელოვნებაში: პეტრე ოცხელი დამაარსებელია ქართული სცენოგრაფიული სკოლისა, რომელსაც მარჯანიშვილმა ჩაუყარა საფუძველი. იგი კონსტრუქტივიზმის წარმომადგენელია, მიმდინარეობისა, რომელიც რევოლუციის შემდეგ ერთადერთი მნიშვნელოვანი მიმდინარეობაა, რომელიც რუსეთმა მისცა მსოფლიოს.“<ref name="tavisufleba">[http://www.radiotavisupleba.ge/a/1554306.html პეტრე ოცხელი - 100, რადიო თავისუფლება, 10 სექტემბერი 2007]</ref>

==გალერეა==

<gallery>ფაილი:Ocxeli design Othello.jpg|„ოტელო“, ესკიზი
ფაილი:P. Otskeli, sketch for the film “Flying Dyer”.JPG|მფრინავი მღებავი
ფაილი:Petre Otskheli. Sketch of Costume. Gouache on Paper. 25x20 cm.1934.jpg|კოსტიუმი, ესკიზი
</gallery>

==ლიტერატურა==
* გ. კალანდია, „ქართველი მხატვრები და თბილისი“, თბ., 2014, გვ. 82
* ''ალიბეგაშვილი გ.,'' პეტრე ოცხელი, თბ., 1964;
*პეტრე ოცხელი, (ალბომი), შემდგ. ლ. ლომთათიძე, თბ., 1973;
{{ქსე|7|625|ქარუმიძე ნ.}}

==რესურსები ინტერნეტში==
*[http://burusi.wordpress.com/art/petre-otskheli/ პეტრე ოცხელი]
*[http://www.nplg.gov.ge/print.php?type=historical_calendar&id=158 ბიოგრაფია]{{Dead link|date=იანვარი 2021 |bot=InternetArchiveBot }}

==სქოლიო==
{{სქოლიოს სია}}

{{ქართული მოდერნიზმი}}

{{DEFAULTSORT:ოცხელი, პეტრე}}
[[კატეგორია:ქართველი მხატვრები]]
[[კატეგორია:საბჭოთა კავშირის რეპრესიების მსხვერპლნი საქართველოში]]
[[კატეგორია:დაბადებული 25 სექტემბერი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1907]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი  2 დეკემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1937]]
[[კატეგორია:ქუთაისში დაბადებულები]]