იხილეთ წყარო გვერდისთვის პიერ ოგიუსტ რენუარი

{{ინფოდაფა მხატვარი
| ფონი =
| სახელი = პიერ ოგიუსტ რენუარი
| მშობსახელი = Pierre-Auguste Renoir
| სურათი = PARenoir.jpg
| სურათის ზომა = 200px
| სათაური =
| სრული სახელი = პიერ ოგიუსტ რენუარი
| დაბ. თარიღი = [[25 თებერვალი]], [[1841]]
| დაბ. ადგილი = [[ლიმონჟი]], [[საფრანგეთი]]
| გარდაცვალების თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|1919|12|3|1841|2|15}}
| გარდაცვალების ადგილი = [[კან-სიურ-მერი]], [[ნიცა|ნიცის]] მახლობლად
| ეროვნება = [[საფრანგეთი|ფრანგი]]
| სფერო = [[ფერწერა]]
| მომზადება =
| მიმდინარეობა = [[იმპრესიონიზმი]]
| ცნობილი ნამუშევრები = „[[ცეკვა მულენ დე ლა გალეტში]]“
| პარტნიორები =
| მასზე გავლენა მოახდინა =
| მან გავლენა მოახდინა =
| ჯილდოები =
}}

[[ფაილი:Renoir autograph.png|მინი|მარჯვნივ|ხელმოწერა]]

'''პიერ ოგიუსტ რენუარი''' ({{lang-fr|Pierre-Auguste Renoir}}, დ. [[25 თებერვალი]], [[1841]], [[ლიმოჟი]], [[საფრანგეთი]] — გ. [[3 დეკემბერი]], [[1919]], [[კან-სიურ-მერი]], [[ნიცა|ნიცის]] მახლობლად) — [[ფრანგები|ფრანგი]] მხატვარი და მოქანდაკე, რომელსაც მნიშვნელოვანი წვლილი მიუძღვის [[იმპრესიონიზმი|იმპრესიონისტული]] სტილის განვითარებაში. 60-წლიანი აქტიური მოღვაწეობის მანძილზე რენუარმა დაახლოებით 6 000 ტილო შექმნა, რომელთაგან საუკეთესო სურათები ამჟამად  მილიონ [[ფუნტი სტერლინგი|ფუნტ სტერლინგზე]] მეტად არის შეფასებული.<ref>წიგნი „თაშენი“ — რენუარის ოჯახი, მეგობრები და მასწავლებლები, გვ.7</ref>

== ბიოგრაფია და ცხოვრება ==

=== ახალგაზრდობა ===
რენუარი ლიმოჟში, 1841 წლის 25 თებერვალს, მრავალშვილიანი, ღარიბი მკერავის ოჯახში დაიბადა. ოგიუსტი შვიდი შვილიდან მეექვსე იყო.

1854 წელს ოჯახი ბედის საძიებლად პარიზში გადასახლდა. პატარა პიერი იძულებული გახდა, სწავლასთან ერთად, სხვადასხვა სამხატვრო სამუშაო ეტვირთა, რომლის ნიჭი ადრე აღმოაჩნდა. ხატვის გარდა, იგი კარგად მღეროდა და ამ თვალსაზრისით, დიდ მომავალსაც უწინასწარმეტყველებდნენ, მაგრამ ოგიუსტში მაინც მხატვრის ნიჭმა გაიმარჯვა. 14 წლის არც კი იყო, როდესაც ფაიფურის მოხატვით ფულს შოულობდა, ხოლო შემდეგ მარაოების, შირმებისა და ფარდების მოხატვით დაკავდა. დაგროვილი ფულით რენუარმა 1862 წელს ნატიფი ხელოვნების სკოლაში ჩააბარა, ხოლო შემდეგ შარლ გლიერის სახელოსნოში. აქ მან [[კლოდ მონე]], [[ალფრედ სისლეი]] და [[ფრედერიკ ბაზილი]] გაიცნო.

1865 წელს ის ფონტენბლოს ტყეებში [[მონე, კლოდ|მონეს]], [[სისლეი, ალფრედ|სისლეისა]] და [[კამილ პისარო|კამილ პისაროს]] ხატავს ერთად. ამავე წელს ოგიუსტმა ახლოს გაიცნო [[გუსტავ კურბე]], რომლის ხელოვნებითაც აღფრთოვანებული იყო.

1867 წელს რენუარი ხატავს სურათს „დიანა“, რომელიც პარიზის სალონმა არ მიიღო. თუმცა იმავე წელს  შექმნილმა ტილომ „ლიზა“, 1868 წელს სალონში აღიარება მოიპოვა. ეს პორტრეტი მთელ სიმაღლეზეა შესრულებული. ადრეულ პერიოდში ასეთი ზომის ტილოს და მსგავს კომპოზიციას მხატვრები მხოლოდ სამეფო წევრების პორტრეტების ხატვის დროს იყენებდნენ. [[ფაილი:Renoir Woman of algiers.jpg|thumb|left|ალჟირელი ქალიშვილი, 1870]]

სამი წლის შემდეგ, რენუარმა  დახატა ლიზა ალჟირულ სამოსში და ტილოს „ალჟირელი ქალიშვილი“ დაარქვა. ეს საკმაოდ ხატოვანი სურათია, შექმნილი აღმოსავლურ სტილში, რომელიც იმ პერიოდში საკმაოდ აქტუალური იყო.

თანამედროვენი ხშირად ხედავდნენ რენუარს პლენერზე ფონტენბლოს ტყეებში, ან სენის სანაპიროზე [[მოლბერტი]]თ ხელში. მის ნამუშევრებში ჩანს მოძრაობის გადმოცემის სურვილი პლენერზე. ასეთია სურათი-პორტრეტი „[[სისლეი, ალფრედ|ალფრედ სისლეი]] ცოლთან ერთად“.

1860-იან წლებში რენუარმა [[მონე, კლოდ|მონესთან]] ერთად რამდენიმეჯერ მოაწყო სენაზე გასეირნება, მხატვრების ერთობლივმა მუშაობამ დიდად გაამდიდრა მათი შემოქმედება. მათი ერთად მუშაობის შედეგია სურათი „ტბორი“ (1869 წ.).

რენუარის ადრეული სურათები მუქ ტონებში იყო შესრულებული, სადაც ხაზგასმით გამოკვეთილი ჰქონდა შავი ფერები.

=== იმპრესიონიზმის აყვავების პერიოდი ===
[[ფაილი:Renoir21.jpg|thumb|left|ცეკვა მულენ დე ლა გალეტში, 1876]]
{{cquote|ერთ მშვენიერ დღეს ერთ-ერთ ჩვენთაგანს გამოელია შავი ფერი, და ეს იყო იმპრესიონიზმის დაბადება.<ref>წიგნი „თაშენი“ — პიერ ოგიუსტ რენუარი, გარეკანის მეორე მხარე</ref>|cquote}}
1870-იანი წლები არის რენუარის [[იმპრესიონიზმი]]ს აყვავების პერიოდი. [[1874]] წლის [[15 აპრილი|15 აპრილს]] სკანდალური გამოფენის შემდეგ, იგი ძალიან დუხჭირად ცხოვრობდა. ამ პერიოდში მას ახლო ადამიანები ეხმარებიან. მათ შორის იყო მისი ძმა ედმონი, რომელიც ჟურნალის გამომცემელი იყო. მას ასევე ეხმარებოდა ყოველდღიური ჟურნალის მფლობელი ჟორჟ შემპატიე.

მას დიდი აღიარება მოუტანა სურათმა „ცეკვა მულენ დე ლა გალეტში“. ეს ერთ-ერთი საუკეთესო და მნიშვნელოვანი ნამუშევარია, რომელიც 1876 წელს შექმნა. ეს სურათი მე-19 საუკუნის ერთ-ერთ საუკეთესო ტილოდ ითვლება.

[[ფაილი:Pierre-Auguste Renoir 006.jpg|thumb|საქანელა, 1876]]
1870-იანი წლების „მულენ დე ლა გალეტ“ (Moulin de la Galette [[ფრანგ.]] დიდი წისქვილი), რომელიც [[მონმარტრი]]ს მთაზე მდებარეობდა, წინათ წისქვილი იყო, რომელიც საცეკვაო დარბაზად გადააკეთეს. მისი ხშირი სტუმრები იყვნენ საშუალო კლასის და ბოჰემის წარმომადგენლები.

რენუარი ხშირად დგამდა თავის მოლბერტს პირდაპირ ბაღში, მაგიდებს შორის. სურათ „მულენ დე ლა გალეტზე“ მხატვრის ყველა მეგობარია გამოსახული. სურათი დიდი ზომისაა (131X175 სმ.) და, ერთი შეხედვით, ქაოსის შთაბეჭდილებას ტოვებს.

ამავე პერიოდში შექმნა სურათები „გასეირნება“ და „საქანელა“.

რენუარი, ისევე როგორც მისი კოლეგა და მეგობარი [[ედგარ დეგა]], დაკვირვებებს თეატრსა და ცირკში აწარმოებდა. როდესაც რენუარი ხატავდა გრაციოზულ „ბალეტის მოცეკვავეებს“ ან „ორ პატარა ცირკის მსახიობს“, ის ამას აკეთებდა უფრო ნაზად და რბილად, ვიდრე [[დეგა, ედგარ|დეგა]]. გარდა ამისა, რენუარი ხშირად აკვირდებოდა მაყურებელს. ამის მაგალითია სურათი „ლოჟა“, რომელშიც მამაკაცი მისი ძმაა, ხოლო ქალს პოზირებდა ნინი ლოპესი — პარიზელი ლამაზმანი.

=== მშრალი პერიოდი ===
[[ფაილი:Pierre-Auguste Renoir, The Umbrellas, ca. 1881-86.jpg|thumb|ქოლგები, 1883]]
1883—87 წლებში მისი შემოქმედება განიცდის კრიზისს, იგი უარს ამბობს იმპრესიონისტულ მანერაზე და მუშაობს მკაცრ სტილში. ამ პერიოდს რენუარის შემოქმედებაში „მშრალ პერიოდს“ ან „ენგრის პერიოდს“ უწოდებენ. ამ პერიოდის სურათებია: „გოგონა შავში“, „ქოლგები“, „გოგონა ქოლგით“, „გოგონა მარაოთი“. ეს ტილოები დახატულია უფრო ცივად და მშვიდ ტონებში. რენუარი ამ სტილზე თანდათან გადადიოდა. [[ფაილი:Renoir Girl with parasol.jpg|thumb|left|გოგონა ქოლგით, 1883]]

1883 წელს დიურან რუელმა რენუარს თავისი ოთახისთვის შეუკვეთა სამი დეკორატიული პანელი. ეს არის სამი დიდი ვერტიკალური ტილო, რომელზეც მოცეკვავე წყვილებია გამოსახული. პირველ სურათზე ნაჩვენებია რესტორანი ბუჟივალში, სადაც მამაკაცს ჩალის ქუდი ახურავს. ეს მხატვარი [[პოლ ლოტი]]ა, ხოლო ქალი — სიუზან ვალადონი.  მეორე ტილოზე გამოსახულია ისევ პოლ ლოტი და რენუარის ცოლი — ალინა ვიქტორინა შარიგო. მესამე სურათზე კი მხატვარმა წარმოგვიდგინა წყვილი მეჯლისზე. ესენი არიან სიუზან ვალადონი და მხატვარი [[ეჟენ პიერ ლესტრინგი]].

ამავე პერიოდში, მხატვარი მუშაობდა [[პოლ სეზანი|პოლ სეზანთან]] და [[მორიზო, ბერტა|ბერტა მორიზოსთან]] ერთად. რენუარი აღფრთოვანებული იყო მორიზოს შემოქმედებითა და პიროვნებით.

=== ბოლო წლები ===
1892—95 წლებს რენუარი ატარებს ზაფხულს ზღვისპირა ქალაქ პონტავენში, რომელიც მხატვართა შორის პოპულარული იყო. აქ [[პოლ გოგენი|პოლ გოგენმა]] ჩამოაყალიბა ჯგუფი, რომელიც ერთად მუშაობდა. მათ შორის იყო რენუარიც.

რენუარების ოჯახი ხშირად სტუმრობდა ცოლის მშობლიურ ქალაქს, სადაც 1898 წელს იყიდეს სახლი. სწორედ ამ დროს რენუარს დაეწყო [[რევმატიული ართრიტი]]ს შეტევები.

1906 წელს მას გაუჩნდა მესამე ვაჟი, კლოდი, რომელსაც კოკოს ეძახდნენ. ის გახდა არაჩვეულებრივი ნატურა ოგიუსტის მრავალი სურათისთვის.

დროთა განმავლობაში, მხატვრის ავადმყოფობა უფრო პროგრესირდებოდა. უყავარჯნოდ გადაადგილება აღარ შეეძლო და ინვალიდის სავარძელში იჯდა. მას [[დამბლა]]ც დაემართა.
ამ პერიოდში ის ფუნჯს თვითონ ვერ იჭერდა, ამიტომ სხვისი დახმარებით, მოძრავ [[მოლბერტი|მოლბერტზე]] (სადაც ტილო ზევით-ქვევით მოძრაობდა) განაგრძობდა ხატვას.

ამ პერიოდში მან დაიწყო ქანდაკებების კეთებაც. ამისათვის მან „სხვისი ხელები გამოიყენა“. ახალგაზრდა ესპანელი მოქანდაკე, რიჩარდ გვინეო ძალიან დამჯერი და მონდომებული ასისტენტი აღმოჩნდა. ის რენუარის ჩანახატებს სამუშაოს დაწყებისათვის იყენებდა, ხოლო შემდეგ რენუარი კარნახობდა „ყოველ ნაბიჯს“.

ასე იქმნებოდა ქანდაკებები, რომელთაც არ შეხებია რენუარის ხელი, მაგრამ მიუხედავად ამისა, ისინი მისი შემოქმედების შედევრია.

პირველი მსოფლიო ომის დროს, 1914 წელს მისი უფროსი შვილები, ჟანი და პიერი დაიჭრნენ. მათ დედა — ალინა შარიგო უვლიდა, რომელიც 1915 წელს გარდაიცვალა.

1919 წელს, რენუარი მისივე თხოვნით წაიყვანეს ლუვრში, რომ თავისი ტილო ძველ ოსტატთა ნამუშევართა შორის ეხილა. ამავე წლის [[13 დეკემბერი|13 დეკემბერს]] პიერ ოგიუსტ  რენუარი  გარდაიცვალა ფილტვების ანთებით. ის მისი ცოლის გვერდზე, ესუაში დაკრძალეს.

== გალერეა ==
<gallery>
სურათი:Pierre-Auguste_Renoir,_La_loge_(The_Theater_Box).jpg| ლოჟა, 1874
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 094.jpg| ქალბატონი შარპენტიე და მისი შვილები, 1878
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Luncheon of the Boating Party - Google Art Project.jpg| საუზმე მენიჩბეთა წრეში , 1880 — 81
სურათი:Renoir Doges' Palace, Venice.jpg| დოჟების სასახლე, ვენეცია, 1881
სურათი:Pierre Auguste Renoir - The Piazza San Marco, Venice - Google Art Project.jpg| სან მარკოს მოედანი, ვენეცია, 1881
სურათი:Jeunes Filles en noir by Pierre-Auguste Renoir 159.jpg| ორი გოგო შავებში, 1881
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Suzanne Valadon - Dance at Bougival - 02.jpg| [[ცეკვა ბუჟივალში]], 1883
სურათი:Auguste Renoir - La danse à la campagne.jpg| ცეკვა დაბაში, 1883
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 019.jpg| [[ცეკვა ქალაქში]], 1883
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Suzanne Valadon - La Natte - Girl Braiding Her Hair.jpg| გოგო იწნავს თმას, 1885
სურათი:Renoir23.jpg| გოგონები პიანინოსთან, 1892
სურათი:Renoir Self-Portrait 1910.jpg| ავტოპორტრეტი, 1910
</gallery>

== რენუარი და სიშიშვლე ==
<gallery>
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 020.jpg|დიანა, 1867
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Torse, effet de soleil.jpg|შიშველი მზეში, 1875
სურათი:Renoir15.jpg|მჯდომარე გოგო, 1883
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 021.jpg|დიდი მობანავეები, 1887
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 085.jpg|ბანაობის შემდგომ, 1888
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Trois Baigneuses au crabe.jpg|სამი მობანავე, 1895
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Femme nue couchée (Gabrielle).jpg|ქალი ტახტზე(გაბრიელი), 1906-1907
სურათი:Renoir18.jpg|ბანაობის შემდგომ, 1910
სურათი:Pierre-Auguste Renoir 030.jpg|ქალი წყაროსთან, 1910
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Baigneuse assise s'essuyant une jambe.jpg|მჯდომარე მობანავე იმშრალებს თავის ფეხს, 1914
სურათი:Pierre-Auguste Renoir - Femmes au bain.jpg|მობანავე ქალები, 1916
სურათი:Pierre Auguste Renoir Les baigneuses.jpg|მობანავეები, 1918</gallery>

== რჩეული ნამუშევრები ==
<div style="-moz-column-count: 2; column-count:2; ">
{|bolder="0" width="750"
|
* ''მადმუაზელ რომენ ლაკო (Mademoiselle Romaine Lacaux)'' — ''1864 წ.''
* ''[[:სურათი:Portrait of jean-frederic bazille.png|ფრედერიკ ბაზილი თავის მოლბერტთან]] — 1867 წ.''
* ''გასეირნება (La Promenade)'' — ''1870 წ.''
* ''მონე ხატავს თავის ბაღში, არჟენტეულში (Monet Painting in His Garden at Argenteuil) — 1873 წ.''
* ''[[:სურათი:La loge or l'avant-scéne.jpg|ლოჟა]] [[:სურათი:La loge or l'avant-scéne.jpg|(La Loge)]] — 1874 წ.''
* ''ქალი მარაოთი (Woman with Fan) — 1875 წ.''
* ''[[:სურათი:Auguste Renoir - La Balançoire.jpg|საქანელა (The Swing)]] — 1876 წ.''
* ''საუზმე რესტორან ფურნესში, (მენიჩბეთა საუზმე) (Lunch at the Restaurant Fournaise (The Rowers' Lunch)) — 1875 წ.''
* ''[[:სურათი:Pierre-Auguste Renoir 073.jpg|გოგონა სარწყავი ცისტერნით (Girl with a Watering Can)]] — 1876 წ.''
* ''[[:სურათი:Renoir21.jpg|ცეკვა მულენ დე ლა გალეტში (Bal au moulin de la Galette)]] — 1876 წ.''
* ''შიშველი მზის სხივში (Nude in the Sunlight) — 1876 წ.''
* ''ქალბატონი შარპენტიე და მისი შვილები (Madame Charpentier and Her Children) — 1878 წ.''
* ''ჟანა სამარი (Jeanne Samary) — 1879 წ.''
* ''აკრობატები ფერნანდოს ამფითეატრში (Acrobats at the Cirque Fernando) — ფრანსისკა და ანგელინა ვარტენბერგი (Francisca and Angelina Wartenberg) — 1879 წ.''
* ''ორი ქალი ქოლგით (Two Women with Umbrellas) — 1879 წ.''
* ''[[:სურათი:Pierre-Auguste Renoir - By the Water.jpg|წყალთან (By the Water)]] — 1880 წ.''
* ''[[:სურათი:Pierre-Auguste Renoir 007.jpg|ორი და (ტერასაზე) (Two Sisters (On the Terrace))]]'' — 1881 წ.
* ''[[:სურათი:Auguste Renoir - Le Déjeuner des canotiers.jpg|საუზმე მენიჩბეთა წრეში (Luncheon of the Boating Party)]] — 1881 წ.''
* ''პიაცა სან მარკო, ვენეცია (The Piazza San Marco, Venice) — 1881 წ.''
* ''ქერა ძმა (Blond Brother) — 1881 წ.''
* ''სანაპიროზე (By the Seashore) — 1883 წ.
* ''[[:სურათი:Renoir Umbrellas.jpg|ქოლგები (Umbrellas)]] — 1883 წ.''
* ''[[:სურათი:Renoir dance at Bougival.jpg|ცეკვა ბუჟივალში (Dance at Bougival)]] — 1883 წ.''
* ''ნისლი გერნსში (Fog at Guernsey) — 1883 წ.''
* ''ბავშვები გერნსის სანაპიროზე (Children on the Sea Shore in Guernsey) — 1883 წ.''
* ''მულენ ჰუეტის ხეობის ხედი ხეებიდან (The Bay of Moulin Huet Seen Through the Trees) — 1883 წ.''
* ''[[:სურათი:Girl with a hoop.jpg|გოგონა რგოლით (Girl with a Hoop)]] — 1885 წ.''
* ''მობანავეები (Bathers) — 1887 წ.
* ''მობანავეები (ბანაობის შემდეგ) (The Bather (After the Bath)) — 1888 წ.''
* ''გოგონა ზიზილებით (Young Girl with Daisies) — 1889 წ.''
* ''მდელობში (In the Meadow) — 1890 წ.''
* ''ვაშლით მოვაჭრეები (The Apple Sellers) — 1890 წ.''
* ''[[:სურათი:Renoir23.jpg|გოგონები პიანინოსთან (Two Girls at the Piano)]] — 1892 წ.''
* ''ლარნაკი ქრიზანთემით (Vase of Chrysanthemums) — 1895 წ.''
* ''კოკო (Coco) — 1905 წ.''
* ''შიშველი (Nude) — 1910 წ.''
* ''ფერმა ლე კოლეტში, კანი (The Farm at Les Collettes, Cagnes) — 1908—1914 წწ.''
* ''კონცერტი (The Concert) — 1918 წ.''
|}
</div>

== სქოლიო ==
{{სქოლიოს სია}}

== რესურსები ინტერნეტში ==
{{მინიდაფა
|პორტალი       = ბიოგრაფიები
|ვიქსიკონი  = 
|ვიკიწიგნები  = 
|ვიკიციტატა = პიერ ოგიუსტ რენუარი 
|ვიკიწყარო     = 
|ვიკისახეობები     = 
|ვიკისიახლეები  = 
|ვიკისაწყობი    = Pierre-Auguste Renoir|პიერ ოგიუსტ რენუარი 
|მეტავიკი     = 
}}
* [http://www.abcgallery.com/R/renoir/renoir.html  ABC Gallery]
* [http://www.art.com/asp/display_artist-asp/_/CRID--774/posters.htm?isSearch=Y&searchString=renoir&ui=E624AD4E0E564CF4AA39E6276ECB2D22  art.com]{{Dead link|date=ოქტომბერი 2023 |bot=InternetArchiveBot }}

{{ყოფილი რჩეული}}
{{იმპრესიონისტები}}
{{პორტალი სახვითი ხელოვნება}}

{{DEFAULTSORT:რენუარი, პიერ-ოგიუსტ}}
[[კატეგორია:ფრანგი მხატვრები]]
[[კატეგორია:იმპრესიონისტი მხატვრები]]
[[კატეგორია:დაბადებული 25 თებერვალი]]
[[კატეგორია:დაბადებული 1841]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 3 დეკემბერი]]
[[კატეგორია:გარდაცვლილი 1919]]