იხილეთ წყარო გვერდისთვის რომის მოქალაქეობა

{{რომის მთავრობა}}
[[სურათი:Toga Illustration-2.svg|thumb|left|რომის მოქალაქის ტოგა]]
'''რომის მოქალაქეობა''' — უმაღლესი სოციალური და პოლიტიკური სტატუსი [[ძველი რომი|ძველ რომში]].

რომის მოქალაქის სტატუსი და ცნება დროთა განმავლობაში არაერთხელ შეიცვალა. თავდაპირველად [[რომის რესპუბლიკა|რესპუბლიკის]] პერიოდში რომის მოქალაქეობა ჰქონდათ რომის მკვიდრ მოსახლეობას და ადრეული რესპუბლიკის და [[რომის სამეფო|მეფეების]] პერიოდში ჩამოსახლებულ [[საბინელები|საბინელებს]] და [[ეტრუსკები|ეტრუსკებს]]. რომის მოქალაქეებს შეეძლოთ მონაწილეობა მიეღოთ სახელმწიფოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში და არჩეულიყვნენ [[მაგისტრატები|მაგისტრატებად]]. მოქალაქის მონად გაყიდვა და სიკვდილით დასჯა სასამართლოს გარეშე შეუძლებელი იყო და მხოლოდ მოქალაქეს შეეძლო ლეგიონებში მსახურობა, მხოლოდ რომის მოქალაქეების ქორწინება ითვლებოდა კანონიერად და მათ მხოლოდ ჰქონდათ კონტრაქტების დადების უფლება.

რომის მოქალაქის განმასხვავებელი სამოსი იყო [[ტოგა]], არამოქალაქეს მისი ტარების უფლება არ ჰქონდა.

იტალიის მოსახლეობას ლათინური მოქალაქეობა ჰქონდა, მათი პოლიტიკური უფლებები რომის მოქალაქეებთან შედარებით შეზღუდული იყო, მაგრამ არამოქალაქეზე მეტი უფლებები ჰქონდათ - ეს მოქალაქეებსა და არამოქალაქეებს შორის გარდამავალი რგოლი იყო.

[[მოკავშირეთა ომი (ძვ. წ. 91-88)|მოკავშირეთა ომის]] შედეგად ([[ძვ. წ. I საუკუნე|ძვ. წ. I საუკუნის]] დასაწყისში) [[ძვ. წ. 88]] წლის კანონით მოქალაქეობა მიიღო იტალიის იმ მოსახლეობამ ვინც შეწყვიტა ომი და დაყარა იარაღი.

რომის მოქალაქეეობის მიღება შესაძლებელი იყო სახელმწიფოს წინაშე განსაკუთრებული დამსახურებებით, ამის გარდა განთავისუფლებული მონებიც ავტომატურად იღებდნენ მოქალაქეობას.

[[რომის იმპერია|იმპერიის]] პერიოდში მოქალაქეებმა პოლიტიკური უფლებები ფორმალურად არ დაკარგეს, მაგრამ პოლიტიკურ ძალას აღარ წარმოადგენდნენ. [[ოქტავიან ავგუსტუსი|ავგუსტუსი]] ყველანაირად ცდილობდა მოქალაქის სტატუსი აემაღლებინა და განსაკუთრებით პრივილიგირებული გაეხადა, ამიტომ არამოქალაქეებისთვის მოქალაქეობის მიღებას იგი ყველანიერად ართულებდა.

[[ვესპასიანე|ვესპასიანეს]] დროს კი იტალიის მთელმა მოსახლეობამ მიიღო მოქალაქეობა. ამ ეპოქაში მოქალაქეობის ყიდვაც შეიძლებოდა. ამის შემდეგ მოქალაქეობას ანიჭებდნენ მთელი ქალაქების მოსახლეობას, როდესაც ისინი რაიმე რთულ პირობებში რომის ერთგულები რჩებოდნენ.

[[212]] წლის კანონით კი მოქალაქეობა იმპერიის ყველა თავისუფალმა მამაკაცმა მიიღო.

== ლიტერატურა ==
*{{Cite book
| publisher = Thames & Hudson
| isbn = 0-500-05124-0
| last = Goldsworthy
| first = Adrian
| title = The Complete Roman Army
| url = https://archive.org/details/completeromanarm0000gold
| date = 2003-10-27
| page = [https://archive.org/details/completeromanarm0000gold/page/224 224]
}}
*{{cite web
| last = Jahnige
| first = Joan
| title = Roman Citizenship
| work = Kentucky Educational Television Distance Learning
| accessdate = 2008-09-06
| date = 2002-05
| url = http://www.dl.ket.org/latin1/mores/law/citizenship.htm
| archiveurl = https://www.webcitation.org/66svAe0MH?url=http://www.dl.ket.org/latin1/mores/law/citizenship.htm
| archivedate = 2012-04-13
}}
*{{cite web
| last = Lassard
| first = Yves
| coauthors = Alexandr Koptev
| title = The Roman Law Library
| format = Library
| accessdate = 2008-09-06
| url = http://web.upmf-grenoble.fr/Haiti/Cours/Ak/
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20120831060912/http://web.upmf-grenoble.fr/Haiti/Cours/Ak/
| archivedate = 2012-08-31
}}
*{{cite web
| last = Just
| first = Felix
| title = Social Aspects of Pauline World
| work = Catholic Resources for Bible, Liturgy, Art, and Theology
| accessdate = 2008-09-06
| url = http://catholic-resources.org/Bible/Social_Aspects.htm
}}

[[კატეგორია:რომაული სამართალი]]