იხილეთ წყარო გვერდისთვის რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია

{{ინფოდაფა პოლიტიკური პარტია 
| პარტიის სახელი =  რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია
| პარტიის სახელი მშობლიური= Российская социал-демократическая рабочая партия
| პარტიის ლოგო =РСДРП.svg
| პარტიის ვიკიფერი = 
| ქვეყანა = რუსეთის იმპერია
| ლიდერი =  [[იულიუს მარტოვი]]<br/>[[ვლადიმერ ლენინი]]
| თავმჯდომარე=
| გენერალური მდივანი =
| დაფუძნდა =  1898
| დაიშალა  =1917
| იდეოლოგია = [[მარქსიზმი]]
| ევროპული =  
| საერთაშორისო = 
| ფერები =  
| შტაბ-ბინა = [[სანქტ-პეტერბურგი]]
| შტაბ-ბინის ფოტო = 
| საიტი = 
|ადგილები1_სათაური  = 
|ადგილები1        = 
|ადგილები2_სათაური  = 
|ადგილები2        = 
|ადგილები3_სათაური  = 
|ადგილები3        = 
}}

'''რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია''', ''რსდმპ'' ({{lang-ru|Российская социал-демократическая рабочая партия, ''РСДРП''}}), ასევე ''რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული პარტია'' — [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] 
[[რევოლუცია|რევოლუციურ]]-[[სოციალიზმი|სოციალისტური]] [[პოლიტიკური პარტია]], რომელიც შეიქმნა [[1898]] წელს [[მინსკი|მინსკში]], მემარცხენე რევოლუციური ძალების ერთ პარტიაში გაერთიანების მიზნით. 

==ისტორია==
[[file:1-й съезд РСДРП 1898.png|thumb|300px|რსდმპ-ის პირველი ყრილობის დელეგატები. 1898წ.]]
პარტიის პირველი ყრილობა ჩატარდა მინსკში 1898 წელს. მასში მონაწილეობდნენ პარტიის სხვადასხვა კომიტეტების წარმომადგენლები. ყრილობაში მონაწილეობა ვერ მიიღო თბილისის კომიტეტის წარმომადგენელმა [[ვასილ ცაბაძე|ვ. ცაბაძემ]], რომელიც დააპატიმრეს ყრილობაზე წასვლამდე. ყრილობამ საერთო დეკლარაციის შედგენა დაავალა პ. სტრუვეს. არჩეულ იქნა პარტიის ცენტრალური ორგანო, მაგრამ მისი წევრები ყრილობის შემდეგ მალევე დააპატიმრეს. 

II ყრილობა დაიწყო [[ბრიუსელი|ბრიუსელში]], მაგრამ ბელგიის პოლიციამ შეიტყო ყრილობის შესახებ და დელეგატებს მოსთხოვა ქვეყნის დატოვება. ყრილობა გაიმართა ლონდონში 1903 წლის ივლისში. ყრილობაზე რსდმპ გაიყო [[ბოლშევიკები|ბოლშევიკურ]] და [[მენშევიკები|მენშევიკურ]] ფრაქციებად. 1905 წლის აპრილიდან ორივე ფრაქციას დამოუკიდებელი ორგანოები ჰქონდა. 1906 წლის აპრილში სტოკჰოლმში გაიმართა გამაერთიანებელი IV ყრილობა,რომელსაც ფორმალური ხასიათი ჰქონდა. საბოლოოდ ბოლშევიკებმა შექმნეს [[საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტია]].

IV, ე.წ. გამაერთიანებელი ყრილობა გაიმართა სტოკჰოლმში. მასში ამიერკავკასიიდან მონაწილეობდნენ თბილისის, ბაქოს, ბათუმის, ქუთაისის, ფოთის, ერევნის და გურიის ორგანიზაციების წარმომადგენლები, ყველა მენშევიკი. სულ ესწრებოდა 111 დელეგატი და 22 დელეგატი სათათბირო ხმით. უმრავლესობა ჰქონდათ მენშევიკებს 16 დელეგატით. სტოკჰოლმის ყრილობამ ფორმალურად გააერთიანა პარტია. ცენტრალური კომიტეტი არჩეულ იქნა ორივე მხარის თანხმობით.

==ყრილობები==
# [[რსდმპ I ყრილობა]] — 1898, [[მინსკი]]
# [[რსდმპ II ყრილობა]] — 1903, [[ბრიუსელი]], [[ლონდონი]]
# [[რსდმპ III ყრილობა]] — 1905, [[ლონდონი]]
# [[რსდმპ IV ყრილობა]] — 1906, [[სტოკჰოლმი]]
# [[რსდმპ V ყრილობა]] — 1907, [[ლონდონი]]

==საქართველოში==
რუსეთისგან განსხვავებით, საქართველოში მენშევიკები წარმოადგენდნენ უმრავლესობას. 1904-05 წლებში მენშევიკებს საქართველოში 15 ათასამდე წევრი ჰყავდათ, ხოლო ბოლშევიკებს რამდენიმე ასეული. 1906 წელს მთლიანად მენშევიკებით დაკომპლექტდა პარტიის ამიერკვაკასიის საოლქო კომიტეტი. 1921 წლამდე არცერთი ადგილობრივი კომიტეტი ბოლშევიკების ხელში აღარ გადასულა.

== ლიტერატურა==
* {{წიგნი|სათაური=საერთაშორისო კომუნისტური მოძრაობის ისტორია|გამომცემლობა=გამომც. „Весь Мир“|წელი=2016|გვერდები=472|isbn=978-5-7777-0606-5|ref=საერთაშორისო კომუნისტური მოძრაობის ისტორია}}
* {{წიგნი|სათაური=რუსეთის ისტორია|გამომცემლობა=გამომც. „Высшая школа“|წელი=1994|გვერდები=431|isbn=5-06-003281-7|ref=რუსეთის ისტორია}}

==რესურსები ინტერნეტში==
* [http://krasnoe.tv/node/10597 რუსეთი პოლიტიკური პარტიების ისტორია. სოციალ-დემოკრატიული პარტიის წარმშობა.] ''(ვიდეო)''

{{პოლიტიკური პარტია}}

{{პირველი რესპუბლიკის პოლიტიკური პარტიები}}
[[კატეგორია:რუსეთის სოციალ-დემოკრატიული მუშათა პარტია]]